سۈرەتلەرنى بېسىپ كىنو كۆرۈشنى باشلىۋېتىڭ
ئۈندىدار سالونى خەۋىرى، نۇر تورى تەرجىمىسى
يېقىندا تايلاند باڭكوك سوت مەھكىمىسى زەھەرلەپ 14 ئادەمنى ئۆلتۈرگەن ساراراتقا ئۆلۈم جازاسى بېرىش توغرىسىدا ھۆكۈم چىقارغان، بۇمۇ تايلاند ئەدلىيە مىنىستىرلىقىنىڭ ئارىدىن كۆپ يىل ئۆتكەندىن كېيىن يەنە بىر قېتىم ئۆلۈم جازاسى بېرىش بۇيرۇقىنى ئېلان قىلىشى ھېسابلىنىدۇ.
قاتىل سارارات سەككىز يىل جەريانىدا ئۆتكۈر زەھەرلىك سىيانىد ئىشلىتىپ ئەتراپىدىكى ئۇرۇق-تۇغقان، دوست-بۇرادەرلىرىنى ئۆلتۈرۈۋەتكەن، شۇڭا تايلاند خەلقى ئۇنى «زەھەرلىك ئايال» دەپ ئاتىغان.
تايلاندتىكى تارىختىن بۇيانقى ئەڭ ئېغىر بۇ زەنجىرسىمان زەھەرلەپ ئۆلتۈرۈش دېلوسىدا زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچىلار كۆپ بولغاندىن باشقا، يەنە قاتىلنىڭ سالاھىيىتى ئىنتايىن ئالاھىدە بولغاچقا، پۈتۈن مەملىكەتنى زىلزىلىگە سالغان.
ئەسلىدە، سارارات شۇ جايدىكى ساقچى ئىدارىسىنىڭ مۇئاۋىن باشلىقىنىڭ خانىمى بولۇش سۈپىتى بىلەن ئىلگىرى نۇرغۇن مۇناسىۋەتلىرىنى ئىشقا سېلىپ، ئۆزىنىڭ قاتىللىق قىلمىشىنى قانات ئاستىغا ئالغان.
تايلاند ساقچىلىرى ئۇنى قولغا ئالغاندىن كېيىن، يەنە نۇرغۇن ئىچكى خادىملارنىڭ تور قىمار ۋە پۇل يۇيۇشقا قاتناشقانلىقىنى، ھەتتا بەزى ساقچىلارنىڭ تور قىمارخانىسىغا بىۋاسىتە «ئىشلەمچىلىك» قىلغانلىقىنى بايقىغان.
پۈتۈن دۇنيانى زىلزىلىگە سالغان بۇ زەنجىرسىمان زەھەر تاشلىتىش دېلوسىنى بىر باي ئايال سودىگەرنىڭ غەلىتە ئۆلۈمىدىن باشلاپ سۆزلەشكە توغرا كېلىدۇ.
2023-يىلى 4-ئايدا تايلاندنىڭ جەنۇبىدىكى پاتوم شەھىرىدە ئولتۇرۇشلۇق بىر ئايال باي سودىگەر شۇ جايدىكى بىر مۇراسىمىغا قاتنىشىۋاتقاندا، تۇيۇقسىز يەرگە يىقىلىپ چۈشكەن، ئائىلىسىدىكىلەر بۇ ئەھۋالنى كۆرۈپ دەرھال جىددىي قۇتقۇزۇش تېلېفونىغا تېلېفون قىلغان. ئەپسۇسلىنارلىقى شۇكى، داۋالاش خادىملىرى يېتىپ كەلگەندە، بۇ باي سودىگەر يۈرەك كېسىلى قوزغىلىپ قازا قىلغان.
باي سودىگەرنىڭ ئائىلىسىدىكىلەر ئۇنىڭ تۇرمۇش قانۇنىيىتى، ناچار خۇمارى، يۈرەك كېسەللىكى يوق، سەۋەبسىزلا تۇيۇقسىز يۈرەك كېسىلى قوزغىلىپ قالمايدۇ، دەپ قارىغان.
شۇ جايدىكى ساقچىلار بۇ باي سودىگەرنىڭ ئائىلىسىدىكىلەرنىڭ قايتا-قايتا چىڭ تۇرۇشى بىلەن، ئۇنىڭ جەسىتىنى تەكشۈرگەن. جەسەت تەكشۈرۈش نەتىجىسى ئۆلگۈچىنىڭ يۈرەك زەئىپلىشىش سەۋەبىدىن ئۆلگەنلىكىنى دەلىللىگەن، ئۇنىڭ تېنىدىمۇ ئاز مىقداردا سىيانىد بايقالغان.
سىيانىدلار ئۆتكۈر زەھەرلىك ماددا بولۇش سۈپىتى بىلەن، ئادەتتە ئاسانلىقچە نورمال كىشىلەرنىڭ پائالىيەت دائىرىسىدە پەيدا بولمايدۇ. باي ئايالنىڭ ئائىلىسىدىكىلەر بۇنىڭدىن بۇ دېلونى ئالدىن پىلانلانغان زەھەرلەپ ئادەم دېلوسى دەپ گۇمان قىلغان.
شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، ئايال باي سودىگەرنىڭ سىڭلىسىمۇ ئاچىسىنىڭ جان ئۈزۈش ئالدىدا يېقىن دوستى ساراراتنىڭ تەكلىپى بىلەن كەلگەنلىكىنى ئېسىگە ئالغان.
باي ئايال سودىگەرنىڭ ئائىلىسىدىكىلەر ساراراتنىڭ ئەھۋالدىن خەۋەردار كىشى بولۇشى بۇ دېلو بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولۇشى مۇمكىن دەپ قارىغان. ئۇنىڭ ئۈستىگە باي ئايال سودىگەر قازا قىلغاندىن كېيىن، ئائىلىسىدىكىلەر ئۇنىڭ يېنىدا ئېلىپ يۈرگەن 40 مىڭ تايلاند باتى (تەخمىنەن 8200 يۈەن)، داڭلىق ماركىلىق سومكا ۋە ئىككى يانفوننىڭ يوقاپ كەتكەنلىكىنى بايقىغان.
ساقچىلار ئارقىدىن 35 ياشلىق ھامىلىدار ئايال ساراراتنىڭ (كېيىن تۈرمىدە بويىدىن ئاجراپ كەتكەن) ئەھۋالىنى سۈرۈشتۈرگەن، نەتىجىدە ئۇنىڭ ئىلگىرى بۇ ئايال سودىگەردىن 2 مىليون تايلاند باتى (تەخمىنەن 420 مىڭ يۈەن) قەرز ئالغانلىقىنى، قەرز قەرەلى توشقاندىن كېيىن قايتۇرمىغانلىقىنى بايقىغان.
ساقچىلار ساراراتنىڭ ئاپىسىنىڭ ئۆيىدىن سىيانىد قاچىلانغان ئىككى خالتا ۋە بىر دۆۋە ئوخشاش بولمىغان ئىسىم، گۇمانىي كۈتۈلمىگەن جىسمانىي سۇغۇرتا ھۆججىتى يېزىلغان قەغەزنى بايقىغان.
ساقچىلار ھازىر بار بولغان دەلىل-ئىسپات ۋە قەرز مۇناسىۋىتىگە ئاساسەن، ساراراتنىڭ قەرزنى قايتۇرۇشقا قۇربى يەتمىگەچكە، زەھەرلەش ئارقىلىق باي ئايال سودىگەرنى ئۆلتۈرگەن، دەپ دەسلەپكى قەدەمدە گۇمانلانغان. ئۇ بەلكىم بۇ ئىشنى قىلىشتىن بۇرۇن، زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچىنىڭ ئائىلە ئەزالىرىنىڭ پوچېركىسىنى سۇيىئىستېمال قىلىپ، كۈتۈلمىگەن جىسمانىي سۇغۇرتا سېتىۋالغان بولۇشى مۇمكىن.
قاتمۇقات دەلىل-ئىسپاتلار ئالدىدا، سارارات ئۆزىنىڭ زەھەرلەپ ئادەم ئۆلتۈرگەنلىكىنى قەتئىي ئېتىراپ قىلمىغان، دېلو مۇشۇ سەۋەبتىن توختاپ قالغان، ئۇمۇ قويۇپ بېرىلگەن.
ئادەمنى گاڭگىرىتىپ قويىدىغىنى شۇكى، بۇ دېلو ئۇنچىۋالا مۇرەككەپ ھېسابلانمىسىمۇ، نېمىشقا داۋاملىق تەكشۈرۈلمەيدۇ؟ ئۇنىڭ ئۈستىگە بۇ دېلودىكى بىردىنبىر جىنايەت گۇماندارى بولۇش سۈپىتى بىلەن، ساقچىلار ئۇنى ئاسانلا قويۇۋەتكەن. بۇنىڭدا باشقىلارنىڭ ئارىسىدا ھىيلە-مىكىر بارلىقىدىن گۇمانلىنىشىدىن ساقلانغىلى بولمايدۇ.
تېخىمۇ قورقۇنچلۇقى شۇكى، تايلاند تاراتقۇلىرىنىڭ بۇ دېلونى ئۈزۈكسىز چوڭقۇر قېزىشىغا ئەگىشىپ، شۇ جايدا يۈز بەرگەن نۇرغۇن تاسادىپىي ئۆلۈش دېلولىرىنىڭ سارارات بىلەن مۇناسىۋەتلىك ئىكەنلىكىنى بايقىغان. ئۇنىڭ ئۈستىگە ئۇنىڭ ھەقىقىي سالاھىيىتى پەقەت پۈتۈن كۈنلۈك ئائىلە ئايالىنىلا ئەمەس ئىدى.
تايلاند تاراتقۇلىرى دېلو يۈز بەرگەن جاينى زىيارەت قىلىۋاتقاندا، ئۆزىنى يەنە بىر زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچىنىڭ ئېرى دەپ ئاتىۋالغان بىر ئەر تەشەببۇسكارلىق بىلەن مۇخبىر بىلەن ئالاقىلەشكەن. ئۇ تاراتقۇلارغا ئايالىنىڭ 2020-يىلى تاسادىپىي ئۆلۈپ كېتىشىنىڭ پۈتكۈل جەريانىنى سۆزلەپ بەرگەن. توغرا كېلىپ قالغىنى، بۇ زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچى بىلەن ساراراتمۇ يېقىن دوستلاردىن بولۇپ قالغان.
2020-يىلىغا قايتساق، زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچى Aنىڭ ئىككىنچى بالىنى تۇغقانلىقىنى سەۋەبلىك سەمرىپ كەتكەچكە، يېقىن دوستى سارارات تەشەببۇسكارلىق بىلەن ئۇنىڭغا بىر نەچچە پارچە خالتا ئورۇقلىتىش دورىسى بەرگەن. A بىرىنچى قېتىم دورا ئىچكەندىن كېيىن بېشى قېيىپ، يۈرەك رىتىمى تېزلىشىپ، نەپەس ئېلىشى قىيىنلاشقاندەك ھېس قىلىپ، دورىنى توختاتقان.
لېكىن سارارات Aغا قايتا-قايتا نەسىھەت قىلىپ، دورىنىڭ ئەكس تەسىرىنىڭ بىر مەھەل داۋاملىشىدىغانلىقىنى، ياخشى بەدەن ھالەتنى ساقلاش ئۈچۈن چوقۇم جاپادىن قورقماسلىق كېرەكلىكىنى ئېييقان ھەمدە Aغا يەنە كۆپ قېتىم دورا بەرگەن.
2020-يىلى 11-ئايدا A ئۆيدە ساراراتنىڭ ئورۇقلىتىش دورىسىنى ئىچكەندىن كېيىن، كۆڭلى ئېلىشىپ، كۆڭلى سىقىلغاندەك بولۇپ، ھۇجرىسىدا ئارام ئالغان. Aنىڭ يولدىشى نورمالسىزلىقنى ھېس قىلغاندىن كېيىن دەرھال جىددىي قۇتقۇزۇش تېلېفونىغا تېلېفون قىلغان. داۋالاش خادىملىرى يېتىپ كەلگەندىن كېيىن، Aنىڭ تۇيۇقسىز يۈرەك كېسىلى قوزغىلىپ قازا قىلغانلىقىنى جاكارلىغان.
Aنىڭ يولدىشى ئىزچىل ھالدا سارارات ئەۋەتكەن ئورۇقلىتىش دورىسىدا مەسىلە بار دەپ قارىغان، ئۇنىڭ ئۈستىگە ئۇ ئايالىنىڭ ئۆلۈش ئالدىدىكى زەھەرلىنىش ئالامەتلىرىنى ئۆز كۆزى بىلەن كۆرگەن.
ئارقىدىن Aنىڭ ئائىلىسىدىكىلەر ساقچىغا مەلۇم قىلىپ، ساقچى ئىدارىسىدىن ساراراتنى تەكشۈرۈشنى تەلەپ قىلغان، لېكىن ئۇلار تەمىنلىگەن دەلىل-ئىسپاتلارنىڭ يېتەرلىك ئەمەسلىكى ئۇقتۇرۇلۇپ، دېلو تۇرغۇزۇش ئىلتىماسى رەت قىلىنغان.
بىر يىلدىن كېيىن، Aنىڭ ئائىلىسىدىكىلەر تېلېۋىزوردا ئايال باي سودىگەرنىڭ غەلىتە ئۆلۈم دېلوسىنى كۆرۈپ، ئاندىن تاراتقۇلاردىن ياردەم سوراشنى ئويلىغان.
بۇ چاغدا شۇ جايدىكى ساقچىلارمۇ ئامما پىكرىنىڭ بېسىمى تۈپەيلىدىن، ساراراتقا دېلو تۇرغۇزۇپ تەكشۈرۈشكە باشلىغان، نەتىجىدە شۇ جايدىكى ئاز دېگەندىمۇ 13 ئادەمنىڭ قازا قىلىشىنىڭ سارارات بىلەن مۇناسىۋەتلىك ئىكەنلىكىنى ئېنىقلىغان.
بۇ 13 دېلودىكى زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچىلارنىڭ ھەممىسى سارارات بىلەن مۇناسىۋىتى يېقىن ئوتتۇرا ياش ئاياللار بولۇپ، ئىككىسى شۇ جايدىكى ئايال ساقچى ئىكەن. ئۇلارنىڭ ھەممىسىنىڭ يۈرەك كېسىلى تۇيۇقسىز قوزغىلىپ قالغان، ئۆلۈشتىن بۇرۇن زەھەرلەنگەنلىكى ئېنىق بولۇپ، ئۇلار ھايات ۋاقتىدا ساراراتقا پۇل قەرز بەرگەن، قەرز قىممىتىمۇ مىليون تايلاند باتىدىن ئاشقان.
ئامما ۋە زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچىنىڭ ئائىلە ئەزالىرىنىڭ كۈچلۈك مۇراجىئەت قىلىشى بىلەن، شۇ جايدىكى ساقچىلار مەخسۇس دېلو گۇرۇپپىسى قۇرۇپ، بۇ زەنجىرسىمان زەھەرلەش دېلوسىنى تەلتۆكۈس تەكشۈرگەن. دېلو ئۇچۇرىنىڭ ئۈزۈكسىز ئاشكارىلىنىشىغا ئەگىشىپ، كىشىنى تېخىمۇ ھەيران قالدۇرىدىغان مەخپىيەتلىكلەرمۇ ئاشكارىلانغان.
ئەسلىدە، ساراراتنىڭ ئوخشاش ئۇسۇل بىلەن كۆپ قېتىم دېلو سادىر قىلىپ، ئوڭۇشلۇق قۇتۇلۇشىدىكى سەۋەب، ئۇنىڭ ساقچى ئىدارىسىدىكى خادىملار بىلەن بولغان مۇناسىۋىتىنىڭ ئىنتايىن قويۇق بولغانلىقىدىن بولۇپلا قالماي، يەنە ئۇنىڭ كەينىدە يۆلەنچۈكى بولغانلىقىدىن ئىكەن.
باشتىكى باي ئايالنىڭ ئۆلۈش دېلوسى ئاشكارىلانغاندىن كېيىن، تايلاند ئاخبارات ۋاسىتىلىرى بەس-بەستە دېلو يۈز بەرگەن جايغا يېتىپ كېلىپ، ساقچىلاردىن تېخىمۇ كۆپ تەپسىلاتلارنى بىلىشنى ئۈمىد قىلغان. لېكىن تايلاند ساقچىلىرى بۇ دېلوغا قارىتا ئېغىز ئاچمىغان، شۇنىڭ بىلەن تاراتقۇلار ساقچىلارنى ساراراتنىڭ سالاھىيىتىنى ئاستىرتىن قوغداۋاتىدۇ، دەپ گۇمان قىلغان.
بىر قېتىملىق قاتىللىق دېلوسىنى پاش قىلىش نەق مەيدانىدا، يەنە بەزىلەر ساراراتنىڭ ئايال ساقچىنىڭ ئاپتوموبىلىغا ئولتۇرۇپ كېتىپ قالغانلىقىنى كۆرگەن.
تايلاند تاراتقۇلىرىنىڭ ئۈزۈكسىز تىرىشىشى بىلەن ئۇلار ھەقىقەتەن ساراراتنىڭ ھەقىقىي سالاھىيىتىنى ئېنىقلىغان.
سارارات 1988-يىلى تۇغۇلغان بولۇپ، ئالىي مەكتەپنى پۈتتۈرگەندىن كېيىن، شۇ جايدىكى ساقچى ئىدارىسىنىڭ مۇئاۋىن باشلىقىغا ياتلىق بولغان. ئىككىسى ئىككى بالىلىق بولغان.
سارارات بىلەن يولدىشى ۋىتۇن 2020-يىلى تۇيۇقسىز ئاجرىشىپ كەتكەن. لېكىن ئىككىيلەن ئاجراشقاندىن كېيىنمۇ ئۆيدىن ئايرىلماي، بىللە تۇرمۇش كەچۈرگەن. سارارات 2023-يىلىنىڭ بېشىدا يەنە ئۈچىنچى بالىسىغا ھامىلىدار بولغان.
ئەتراپتىكى قوشنىلارمۇ مۇنداق دېيىشكەن: «سارارات گەرچە ناھايىتى چىقىشقاق بولسىمۇ، ئەمما ۋۇجۇدىدىن بەك ھاكاۋۇر، ئادەتتە پەقەت پۇلى، ھوقۇقى بار كىشىلەر بىلەن دوست بولىدۇ، ئەزەلدىن ئادەتتىكى كىشىلەر بىلەن ئالاقە قىلمايدۇ».
بۇنىڭدىن ئىلگىرى دائىم پۇزۇر كىيىنگەن ئاياللار ئۇنىڭ ئۆيىگە بارىدىغان بولۇپ، قوشنىلارمۇ ساراراتنىڭ پۇل قەرز قايتۇرماسلىق توغرىسىدىكى مىش-مىش پاراڭلىرىنى ئاڭلىغان. يەرلىك كىشىلەرمۇ ساراراتنىڭ زەھەرلەپ ئادەم ئۆلتۈرۈش ۋەقەسى بىلەن ئۇنىڭ نۇرغۇن قەرزى بارلىقىنىڭ مۇناسىۋىتى بارلىقىنى پەرەز قىلىشقان.
ساراراتنىڭ سالاھىيەت ئارقا كۆرۈنۈشى توغرىسىدىكى بۇ خەۋەر ئاشكارىلانغاندىن كېيىن، تايلاند ساقچىلىرى ئامما پىكرىنىڭ بېسىمى تۈپەيلىدىن دېلو تۇرغۇزۇپ يېرىم يىلدىن كېيىن، ئاخىرى بۇ دېلونىڭ سىرىنى يەشكەن.
ئەسلىدە، سارارات بىلەن بۇرۇنقى ئېرى ۋىتۇن توردا قىمار ئويناشقا خۇمار بولۇپ قالغانلىقتىن، جەمئىي 93 مىليون تايلاند باتى (تەخمىنەن 19 مىليون 550 مىڭ يۈەن) قەرزى بار ئىكەن. ئىككىيلەن يېنىدىكى دوستلىرىدىن قەرز ئېلىپ، قەرزنى قايتۇرماي تۇرۇپلا ئۆلتۈرۈۋېتىش نىيىتىگە كەلگەن.
سارارات 2012-يىلىنىڭ ئالدىدىلا بىر قانچە سۇغۇرتا شىركىتىدە قوشۇمچە سېتىش خىزمىتىنى قىلغان. ئالدىنقى يولدىشى ۋەزىپىسىدىكى قولايلىقتىن پايدىلىنىپ، ساراراتقا قەرز ئىگىسىنىڭ كىملىك ئۇچۇرى ۋە ئىمزاسىنى تەمىنلىگەن، ئارقىدىن سارارات زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچىنىڭ ئائىلە ئەزالىرىنىڭ قىياپىتىگە كىرىۋېلىپ سۇغۇرتا سېتىۋېلىپ، قاتىللىقتىن كېيىن پۇل ئۈندۈرۈۋالغان.
ساراراتنىڭ ئەڭ بالدۇر دېلو سادىر قىلغان ۋاقتىنى 2015-يىلىدىن سۈرۈشتۈرۈشكە بولىدۇ. كېيىنكى سەككىز يىلدا، ئۇ ئاز دېگەندىمۇ 15 نەپەر زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچىنى سىيانىد ئىستېمال قىلىشقا ئېزىقتۇرۇپ، 14 ئادەمنىڭ ئۆلۈشىنى كەلتۈرۈپ چىقارغان.
تېخىمۇ مۇبالىغە بولغىنى شۇكى، ئۇ سابىق ئېرى ساقچى ئىدارىسىنىڭ مۇئاۋىن باشلىقى بولۇش سۈپىتى بىلەن، قول ئاستىدىكىلەرنى توردا قىمار ئويناشقا قىزىقتۇرغان. ساراراتنىڭ زەھەرلەپ ئادەم ئۆلتۈرۈش دېلوسى ئاشكارىلانغاندىن كېيىن، ئۇ يەنە قول ئاستىدىكىلەرنى ئايالىغا يالغان گۇۋاھلىق بېرىشكە كۈشكۈرتۈپ، ئۇلارنى قانات ئاستىغا ئالغان.
چەتئەل تاراتقۇلىرىنىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، شۇ جايدىكى ساقچى ئىدارىسىدە 22 نەپەر ساقچى بۇ جىنايەتكە قاتناشقان. سارارات ئۆلۈم جازاسىغا ھۆكۈم قىلىنغانغا قەدەر، 13 ئادەم قولغا ئېلىنغان، يەنە نۇرغۇن ئادەم قېچىپ يۈرمەكتە.
ساقچى تەرەپنىڭ ئىچكى قىسمىدىكى بىر خادىمنىڭ ئاشكارىلىشىچە، تايلاندتا توردا قىمار ئويناش ئەھۋالى ئىنتايىن ئومۇملاشقان بولۇپ، نۇرغۇن ساقچىلار بۇنىڭغا قاتناشقان، ھەتتا ئاستىرتىن قىمارخانىدا ئىشلەمچىلىك قىلغان.
ئەمدى ۋەقەنىڭ ئۆزىگە قايتىپ كېلەيلى.
2023-يىلى ساراراتنىڭ زەنجىرسىمان زەھەرلەپ ئادەم ئۆلتۈرۈش دېلوسى ئاشكارىلانغاندىن كېيىن، تايلاند ساياھەتچىلىكىگە زور زەربە بولغان. تايلاند ساقچىلىرىمۇ بۇنىڭ ئۈچۈن توردا قىمار ئويناش دېلوسىغا زور كۈچ بىلەن زەربە بېرىشكە ۋەدە بەرگەن ھەمدە ئىچكى قىسىمدا قىمارۋازلارنى تازىلىغان.
بۇ دېلودىن يەنە توردا قىمار ئويناشنىڭ زىيىنىنىڭ قانچىلىك چوڭ ئىكەنلىكىنى كۆرۈۋالغىلى بولىدۇ، يېنىك بولغاندا ئۆي-بىساتى ۋەيران بولىدۇ، ئېغىر بولغاندا خوتۇن-بالىسىدىن ئايرىلىپ قالىدۇ، ھەقىقەتەن بىر قىمار ئۈستىلى ئۈچ ئەۋلادنى ۋەيران قىلالايدۇ.
