བོད་ཀྱི་བརྩམས་སྒྲུང་གསར་རྩོམ་ལ་འདོན་པའི་དོན་སྙིང་། བདུད་ལྷ་རྒྱལ།

        ནང་དོན་གནད་བསྡུས། བོད་ཀྱི་གནའ་རབས་རྩོམ་རིག་གི་རྩོམ་རིག་གི་ལྟ་བའི་སྲོལ་རྒྱུན་དང་། དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་བཅུ་བའི་མགོར་བོད་དུ་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་ཆགས་སྐབས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་ཁོར་ཡུག་གཉིས་ཀྱི་མཉམ་འདྲེས་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་འོག་ནས། བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་ལ་དགོས་ཕན་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཤེད་ཤུགས་ཆེ་བར་གྱུར་ནས་ཡོད། ཐད་ཀར་བའི་དགོས་པ་དོན་དུ་གཉེར་ཆེ་བའི་གོ་རིམ་ཁྲོད་ནས། རྩོམ་རིག་མི་སེམས་དང་མི་གཤིས་ལ་འཇུག་པའི་གོ་སྐབས་ཁེགས་པར་གྱུར་བས། རྩོམ་རིག་གི་མཛེས་རིག་རིན་ཐང་མངོན་དཀའ་བར་འགྱུར། འདི་ནི་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་བརྩམས་སྒྲུང་གི་གནད་དོན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན། དེ་བས། སྔ་མའི་བརྩམས་སྒྲུང་གསར་རྩོམ་གྱི་གནས་སྟངས་དང་ལྟ་བ་ལ་ཐོད་བརྒལ་བཟོས་ཏེ། རྩོམ་རིག་གི་དགོས་ཕན་རང་བཞིན་ཡོངས་སུ་དོར་བ་མ་ཡིན་པའི་སྟེང་ནས་བརྩམས་སྒྲུང་གི་ལྟ་བ་སྣ་མང་ཅན་གྱི་ལམ་དུ་བསྐྱོད་རྒྱུ་ནི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུ་ཞིག་ཡིན།  དེ་ཡང་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་ན།  ཐོག་མར་རྩོམ་པ་པོའི་ལྟ་ཀློག་གི་རྒྱ་ཇེ་ཆེར་བཏང་ཏེ། འཛམ་གླིང་བརྩམས་སྒྲུང་ལེགས་གྲས་དག་གི་བརྗོད་སྙིང་གི་ངོ་བོ་ལ་ཤེས་རྟོགས་ཡོང་བའི་སྒོ་ནས་རྩོམ་གྱི་བརྗོད་སྙིང་ནི་རང་གི་ལྟ་གྲུབ་ཁོ་ན་ཞིག་མིན་པ་དང་། རྩོམ་པ་པོས་ཀྱང་ནམ་ཡིན་ཡང་།  རང་ཉིད་འདྲེན་པ་འམ་བློ་འབྱེད་པ་ཁོ་ན་ཞིག་གི་བརྟུལ་ཞུགས་བླང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཚུལ་ཤེས་པའི་སྒོ་ནས།  བརྩམས་སྒྲུང་གི་ལྟ་བ་ལ་ཡོ་བསྲང་ཡོང་བར་བྱ་དགོས།  དེ་ནས་བརྩམས་སྒྲུང་ནི་བརྗོད་སྙིང་ཁོ་ནའམ་རྩོམ་པ་པོའི་ལྟ་གྲུབ་ཁོ་ན་སྟོན་པའི་ངག་གི་རིག་བྱེད་ཅིག་མིན་པར།  དེ་ལས་ཀྱང་འཚོ་བའི་ཁྱབ་ཁོངས་ཡངས་སར་ཞུགས་སྟེ།  མི་སེམས་ཀྱི་གཏིང་དང་མི་གཤིས་ཀྱི་ཟབ་ས་དང་། འཚོ་བའི་ཕ་རོལ་ལ་བསྙོབ་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཚུལ་ལ་ཤེས་རྟོགས་གསལ་བོ་ཡོང་བའི་སྒོ་ནས།  བརྩམས་སྒྲུང་གི་ལྟ་བ་ལ་ཐོད་བརྒལ་ཡོང་བར་བྱ་དགོས།

གནད་ཚིག བརྩམས་སྒྲུང་གསར་རྩོམ།  དགོས་ཕན་རིང་ལུགས།  མཛེས་རིག

དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་བཅུ་བའི་འགོར། བོད་དུ་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་དར་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན་ད་ལྟ་ལོ་བཞི་བཅུ་ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད། རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཆ་ནས་བཤད་ན་མི་ལོ་བཞི་བཅུ་ནི་རིང་རྒྱུ་མེད། ཡིན་ན་ཡང་། འདིའི་རིང་ལ་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་འཕེལ་རྒྱས་སུ་ཕྱིན་ཏེ་གྲུབ་འབྲས་མི་དམན་པ་བླངས་ཡོད་པར་བསྙོན་འདིང་མི་ནུས། བརྗོད་བྱ་སྣ་མང་དུ་གྱུར་བ་དང་། མཚོན་ཐབས་སྣ་མང་དུ་ཕྱིན་པ། བསམ་བློའི་ནང་དོན་གཏིང་ཇེ་ཟབ་དང་། རྩོམ་རིག་གི་མཛེས་རྟོག་རང་བཞིན་ཇེ་སྟུག་ཏུ་འགྲོ་བ་སོགས་ནི་འཕེལ་རྒྱས་འདིའི་རྟགས་མཚན་ཡིན།

ཡིན་ན་ཡང་། མ་འོངས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རེ་བའི་ངོས་ནས་དང་། འཛམ་གླིང་རྩོམ་རིག་གི་བར་ཐག་གི་ངོས་ནས་བཤད་ན། ད་དུང་ཤུགས་རྒྱག་དགོས་ས་མང་བོ་ཞིག་འདུགསྤྱིར་ན་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་རྩོམ་རིག་གི་ལྟ་བའི་བག་ཆགས་ཀུན་གྱི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་ངོར་སིམ་ཡོད་པ་དང་། དེའི་སྟེང་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་སྨད་ནས་སྐབས་དེའི་ཀྲུང་གོའི་རྒྱ་ཡིག་གི་རྩོམ་རིག་གི་ལྟ་བ་གང་དེ་དང་ལེན་བྱས་ཏེ། བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་གི་ལྟ་བ་ཐོག་མར་ཆགས་པ་གཉིས་ལ་གཞི་མཐུན་གྱི་ཆ་ཡོད་པས། དེ་ལྟའི་སྲོལ་རྒྱུན་གསར་རྙིང་གཉིས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་ལྟ་བ་དང་མཛེས་རྟོག་གི་ལྟ་བ་རྨང་གཞིར་བྱས་པའི་ཁྱུམ་ལས། ཕལ་ཆེར་ད་ལྟའི་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་གྱི་རྣམ་པ་འདི་ཙམ་ལས་ཐོད་བརྒལ་ཆེ་བའི་གྲུབ་འབྲས་ཆེས་ཆེན་པོ་ལེན་དཀའ་སྙམ། ཡང་ན་དེ་ལྟའི་རྩོམ་རིག་གི་ལྟ་བའམ་མཛེས་རྟོག་གི་འཁྱེར་སོ་ཡི་ཚད་གཞིའི་སྟེང་ནས་བསམ་ན། དེང་གི་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་གྱི་ཆུ་ཚད་ཚད་མཐོ་ཤོས་སུ་ཕྱིན་ཡོད་པས་ན། མ་འོངས་པའི་རྩོམ་རིག་གི་འཕེལ་རྒྱས་དེ་ནི་ངེས་པར་དུ་སྔར་ཡོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་ལྟ་བ་དང་མཛེས་རྟོག་གི་འཁྱེར་ཕྱོགས་ལ་ཐོད་བརྒལ་མ་བྱས་ན་འཕེལ་རྒྱས་ཆེན་པོ་འབྱུང་དཀའ་བའི་གནས་སུ་གྱར་འདུག་སྙམ།

སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་རྩོམ་རིག་གི་ལྟ་བས་རྩོམ་རིག་གིས་མི་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལ་གོ་ཆོད་དགོས་པར་འདོད་དེ། བསྟན་བཅོས་གང་ལའང་དགོས་པ་གཙོར་བྱས་པའི་དགོས་སོགས་ཆོས་བཞི་ནི་མེད་མི་རུང་བ་ཡིན། དགོས་པའམ་མི་ལ་གོ་ཆོད་ཚུལ་དེ་ཡང་རྩོམ་པ་པོས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཞིག་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ལ་བསྟན་ཏེ་ཀློག་པ་པོའི“བློ་སྒོ་འབྱེད”པར་བྱེད་པ་དེ་ཡིན་པར་འདོད། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དེ་ཡང་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ཁྲོད་ན་ཡོད་པའི་ཐུན་མོང་གི་བསམ་བློ་ཞིག་རེད། དཔེར་ན་འཆི་བ་མི་རྟག་པ་དང་། ངེས་འབྱུང་གི་བསམ་བློ་ལྟ་བུ་སོགས། ལོ་རབས་བརྒྱད་བཅུ་བའི་ནང་དང་ལེན་བྱས་པའི་རྩོམ་རིག་གི་ལྟ་བ་དེ་བསམ་བློའི་ནང་དོན་གྱི་ངོ་བོ་མཐོང་ཆོས་དང་འདི་སྣང་འཇིག་རྟེན་དུ་ཁ་ཕྱོགས་བསྒྱུར་ཏེ་རྩོམ་རིག་གི་ནང་དོན་ལ་འཕོ་འགྱུར་བྱུང་བ་ཞིག་ལས། མི་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལ་གོ་ཆོད་དགོས་པར་འདོད་པའི་དགོས་ཕན་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཆ་ནས་སྲོལ་རྒྱུན་རྩོམ་རིག་གི་ལྟ་བ་དང་འདྲ་ཆེ། ཁོས་འདོད་པའི་གོ་ཆོད་ཚུལ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་འཚོ་བའི་ཐད་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཞིག་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ལ་བསྟན་ཏེ། ཀློག་པ་པོའི་བློ་འབྱེད་དགོས་པར་འདོད། གནའ་དེང་གི་རྩོམ་རིག་གི་ལྟ་བ་འདི་གཉིས་ཀར་འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་ཤེད་ཤིན་ཏུ་ཆེ། གང་ལྟར་གནའ་དེང་གི་རྩོམ་རིག་གང་ཡིན་ཡང་། རྩོམ་པ་པོ་ནི་བློ་འབྱེད་པ་པོ་དང་། ཀློག་པ་པོ་ནི་བློ་འབྱེད་བྱའི་ཡུལ་དང་། རྩོམ་པ་པོ་ནི་འདྲེན་པའམ་སྟོན་པ་དང་། ཀློག་པ་པོ་ནི་གདུལ་བྱའམ་དྲངས་བྱ་ཡིན་པའི་རྩོམ་པ་པོ་དང་ཀློག་པ་པོའི་འབྲེལ་བའི་ངོས་འཛིན་ནི་གཅིག་མཚུངས་ཡིན། ཀློག་པ་པོ་ལེགས་ལམ་དུ་འཛུད་པ་ཁོ་ན་དམིགས་སུ་འཛིན་པའི་སྐབས་ནས། བསམ་བློ་དང་ལྟ་གྲུབ་ཁོ་ན་གལ་གནད་དུ་གྱུར་བ་འདིས་ཕྱི་དོན་གྱི་མ་གཞིའི་འཚོ་བ་ལ་གཞོལ་བ་ཡལ་བར་བོར་ཏེ། བརྩམས་སྒྲུང་རང་ཉིད་བསམ་བློ་ཁོ་ན་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བ་དང་། ལྟ་གྲུབ་བམ་གོ་དོན(概念) གང་ཞིག་གི་གསལ་བྱེད་དུ་འགྱུར་ངེས་ཡིན།

དེ་འདྲ་ཡིན་ན། བརྩམས་སྒྲུང་ལས་མཐོང་ཐུབ་པ་ནི་རྩོམ་པ་པོའི་ལྟ་གྲུབ་ཡིན་པ་ལས། སྤྱི་ཚོགས་དང་ལོ་རྒྱུས་རིག་གནས་སོགས་ཡིན་མི་ཐུབ། བརྩམས་སྒྲུང་གང་ཞིག་ལ་རྩོམ་པ་པོའི་བསམ་བློ་མ་གཏོགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་སྤྱི་ཚོགས་དང་མི་བུ་སོགས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ལྟད་མོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མེད་དུས། རྩོམ་པ་པོའི་བསམ་བློ་ནི་ཚད་ཡོད་ཅིག་ཡིན་པས་དེ་ནི་སུན་སྣང་འབྱུང་སླ་བའི་ལྟད་མོ་ཞིག་ལས་མ་འདས་པས། དེ་ལ་མཛེས་རྟོག་གི་སུན་སྣང་ཞེས་སུ་འབོད། ནང་སྒོས་སུ་བརྩམས་སྒྲུང་གི་བསྟན་བྱ་སྟེ་རྩོམ་པ་པོའི་བསམ་བློའམ་ལྟ་གྲུབ་དེ་ཡང་གསར་བཤད་མེད་པ་དང་། མཐོང་སྣེ་གསར་བ་ཞིག་ནས་སྤྱི་ཚོགས་སམ་དོན་དག་ལ་བལྟས་པ་མིན་པར། ཀུན་ཤེས་ཀྱི་གཙོ་རྒྱུགས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ཅིག་ལས་མ་འདས་པ་ཡིན་ན། བརྩམས་སྒྲུང་དེར་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ངོས་ནས་མ་ཟད་ནང་དོན་གྱི་ཐད་ནས་ཀྱང་རིན་ཐང་ཆེན་པོ་ཡོད་མི་ཐུབ། རྒྱའི་རྩོམ་རིག་སྨྲ་བ་ཞིག་གིས་བཤད་རྒྱུར། “བསྙོན་འདིང་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་ནི། རྩོམ་རིག་འཚོ་བའི་ལམ་ཁྲིད་དུ་བྱེད་པའི་དངོས་ཡོད་རིང་ལུགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གིས་རྩོམ་པ་པོ་ལ་ཐུན་མིན་གྱི་འགན་འཁྲི་ཞིག་བསྐྱོན་པས། རྩོམ་པ་པོའི་སེམས་སུ་ཀློག་པ་པོ་དག་ལ་གང་ཞིག་གདམས་རྒྱུ་མ་བརྗེད་དམ་དུ་འཆང་ནས། བསམ་བློའི་བརྒྱུད་སྒྲོག་ལ་གལ་ཆེན་དུ་བྱེད་པར་གྱུར་ཀྱང་། རང་གིས་བརྒྱུད་སྒྲོག་བྱེད་པའི་བསམ་བློ་ལ་གོ་བ་ལེན་པ་བཏང་སྙོམས་སུ་བསྐྱུར་བ་དང་། རང་ཉིད་ཀྱི་བསམ་བློའི་བློ་སྦྱོང་གི་མཐོར་འདེགས་བཏང་སྙོམས་སུ་བསྐྱུར་བ་དང་། དེ་ལས་ཀྱང་བསམ་བློ་དང་མི་གཤིས་ཀྱི་ཆེས་རྙོག་འཛིང་གི་འབྲེལ་བ་བཏང་སྙོམས་སུ་བསྐྱུར་བས། དོན་གྱིས་ན་མི་ཡལ་བར་བོར་བ་དང། ཡང་ན་རང་ཉིད་ཀྱི་བསམ་བློའི་ཆུ་ཚད་ཀྱིས་ཆེས་གཏིང་ཟབ་པའི་སྒོ་ནས་མི་ལ་གོ་བ་ལོན་པ་དང་། མི་དང་དུས་རབས་བར་གྱི་རྙོག་འཛིང་གི་འབྲེལ་བར་གོ་བ་ལོན་པ་དང་། མིའི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་ཞིབ་ཕྲའི་ཆ་ལ་གོ་བ་ལོན་པ་དཀའ་བར་གྱུར་བས་ན། ཁོའི་བྲིས་པའི་བརྩམས་ཆོས་ལ་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་མཛེས་པས་དབུལ་ཞིང་། ཐ་ན་རིས་འགྲེལ་དང་ཁ་ཏ་ཁོ་ན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། ”ཟེར།

ཡུས་ཨིན་ཝ་ཐུ་ཡིས་ཀྱང“དུས་ལ་དབྱེ་བ་མེད་པའི་གཏན་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱིས་འགྱུར་མེད་རྟག་བརྟན་གྱི་སྤྱོད་ལམ་གྱི་བདེན་ལུགས་མཚོན་པ”ཅུང་གནའ་བོའི་དུས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་སྲོལ་རྒྱུན་དུ་ཆ་འཇོག་བྱས་ནས། དེར་ཐོད་བརྒལ་བྱས་པ་དེང་རབས་བརྩམས་སྒྲུང་གི་བྱུང་བར་ཆ་འཇོག་བྱས་པའི་སྒོ་ནས། ཏིས་ཧྥུ་ཡི《ལུའུ་པེན་ཞོན་གྱི་འཁྱམ་གྱར་ཟིན་ཐོ》ལ་གདེང་འཇོག་མཐོན་པོ་བྱས་ཡོད། ཁོས་བཤད་ན་བརྩམས་སྒྲུང་འདིས་དུས་བབ་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་གི་དོན་གནད་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་ལ་ལྷུག་རྗོད་བྱས་ཡོད་ཟེར།

བོད་ཀྱི་དེང་རབས་བརྩམས་སྒྲུང་ལ་ཕྱིར་བལྟས་ཤིག་བྱས་ན། སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་བའི་ནག་ཉེས་སྟོན་པ་རེ་ཞིག་རྩོམ་རིག་གི་རླབས་རྒྱུན་དུ་གྲུབ་པ་དང་། དེ་ནས་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་དགག་རྒྱག་རླབས་རྒྱུན་དུ་གྲུབ། དེ་ནས་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་རླབས་རྒྱུན་དུ་གྲུབ། དེ་ནས་སྤྱི་ཚོགས་དེང་རབས་རང་བཞིན་གྱི་ཕྱིར་རྟོག་རླབས་རྒྱུན་དུ་གྲུབ། དེ་ནས་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་རླབས་རྒྱུན་དུ་གྲུབ། དེ་བས། དེང་གི་གསར་རྩོམ་ཁྲོད་ཀྱི་རྩོམ་གྱི་བསམ་བློའི་བསྟན་དོན་ནི་གྲུབ་ཟིན་གྱི་སྡོམ་ཚིག་ཅིག་དང་། ཡང་ན་ཀུན་གྱིས་གླེང་བཞིན་པའི་གཙོ་རྒྱུགས་ཀྱི་བཤད་བྱ་ཚ་བོ་དེ་ཡིན་པར་གྲུབ་འདུག ཇི་སྐད་དུ། “སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བའམ་འདིར་བརྗོད་མེད། ། ”ཅེས་པ་མ་གཞི་ནས་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ཤེས་ཡོན་པའི་རིག་གཞུང་གི་ལྟ་བ་རུ་གྱུར་ཏེ་གསར་བཤད་ལ་འཛེམ་པ་ཡིན། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པའི་བསམ་བློའི་ནང་དོན་ལ་འདའ་འགོངས་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ《ར་ལོ》ལྟ་བུ་དང་། 《ལོ་མའི་ཟིན་ཐོ》ལྟ་བུ། 《རི་མགོ་མཐོན་པོའི་ཉི་མ》ལྟ་བུའི་གསར་རྩོམ་བྱེད་ཐབས་དངགབརྗོད་སྙིང་འདོན་སྟངས་དམིགས་བསལ་བར་གྱུར་ཏེ་གསར་རྩོམ་གྱི་གཙོ་རྒྱུགས་སུ་གྱུར་ཐུབ་མེད།

གོང་གི་རླབས་རྒྱུན་དེ་དག་བརྗོད་བྱའི་ནང་དོན་གྱི་ཆ་ནས་རླབས་རྒྱུན་གྱི་ནང་རོལ་ནས་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་པར་མ་ཟད། དོན་གནད་དེ་དག་ལ་ལྟ་བའི་ཟུར་ཡང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་པས། བསམ་བློའི་ངོ་བོ་ཡང་གཅིག་ཏུ་གྲུབ་ཡོད། གཅིག་ཏུ་གྲུབ་པ་འདི་རྩོམ་རིག་ལ་མཚོན་ན་བཟང་ཆ་ཞིག་མིན། ཡིན་ཡང་། འདི་ལྟའི་རྩོམ་ལ་ཀློག་པ་པོས་དགའ་བསུ་ཐོབ་པའང་སྲིད་དེ། བརྗོད་བྱའི་བསམ་བློ་སྤྱི་ཚོགས་དང་དམ་དུ་འབྲེལ་བ་དང་། བསམ་བློའི་ནང་དོན་གྱི་ཐད་ནས་ཀློག་པ་པོ་ལ་མཚོན་ན་རང་གི་ལྟ་གྲུབ་ལས་འགོངས་པའི་ཆ་མེད་པས། རང་གི་ལྟ་ཀློག་གི་རེ་བལྟོས་དང་གཅིག་ཏུ་འབབ་ཅིང་ལྟ་ཀློག་ལ་དཀའ་ཚེགས་མེད་པ་བཅས་ཀྱིས་ཀློག་པ་པོས་དགའ་བསུ་ཐོབ་སྲིད། འདི་ལྟར་ཀློག་པ་པོའི་ལྟ་ཀློག་གི་རེ་བལྟོས་དང་གཅིག་ཏུ་འབབ་པ་དང་། ལྟ་ཀློག་ལ་ཚེགས་མེད་པ་ཡིན་ན་བརྩམས་ཆོས་དེ་ཉིད་མ་གཞི་ནས་གོ་སླ་བའི་རྩོམ་རིག་རེད། དེ་གོ་སླ་བའི་རྩོམ་རིག་གི་གོ་དོན་གྱི་ནང་སྙིང་ཀྱང་འདི་ཡིན།

དེ་བཞིན་དུ། བོད་ཀྱི་ཀློག་པ་པོ་བྱིངས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་མྱོང་རོལ་གྱི་ཆུ་ཚད་མ་གཞི་ནས་མི་མཐོ་བས། ཁོ་ཚོས་དགའ་བསུ་ཐོབ་པ་དེའི་ཤུགས་ན་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་དེ་དག་གི་རྩོམ་རིག་གི་ཆུ་ཚད་ཀྱང་དེ་འདྲ་མི་མཐོ་བ་མཚོན་ཡོད། སྤྱིར་ན་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་གྱིས་ཀློག་པ་པོ་ཀློག་སྤྲོ་བའི་ཕྱོགས་ལ་འབད་པ་བྱེད་དགོས་ཀྱང་། འདི་ན་རྩོམ་རིག་གི་ཁྱབ་བརྡལ་དང་རྩོམ་རིག་གི་གོང་སྤེལ་བར་གྱི་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཞིག་ཡོད།  (ཀྲུང་གོའི་ལོ་རབས་བཞི་བཅུ་བའི་ནང་ཡང་འདི་འདྲ་བཤད་མྱོང)ཁྱབ་བརྡལ་ནི་ལྟ་ཀློག་གི་ནུས་པ་ཞན་པའི་ཀློག་པ་པོ་མང་བོས་དང་ལེན་བྱེད་པ་དམིགས་སུ་འཛིན་པ་དང། གོང་སྤེལ་ནི་རྩོམ་རིག་རང་གི་སྒྱུ་རྩལ་ཆུ་ཚད་གོང་དུ་སྤེལ་བ་དམིགས་སུ་འཛིན་པ་ཡིན།

རྩོམ་རིག་རང་ཉིད་ཀྱི་གོང་སྤེལ་ལམ་འཕེལ་རྒྱས་ཟེར་བ་ནི་རྩོམ་རིག་རང་གི་ཆོས་ཉིད་ལ་བརྩིས་མཐོང་བྱེད་རྒྱུ་དེ་རེད། རྩོམ་རིག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནད་དོན་རྐྱང་རྐྱང་བཤད་དེ་བསྡད་ན། དེ་ནི་རྩོམ་རིག་རང་སྤྱི་ཚོགས་རིག་པའི་བྲན་དུ་གྱུར་བ་རེད། རྩོམ་རིག་གིས་ཀུན་སྤྱོད་དག་དག་བཤད་དེ་བསྡད་ན། རྩོམ་རིག་རང་ཀུན་སྤྱོད་རིག་པའི་བྲན་དུ་གྱུར་བ་རེད། དེས་ན་རྩོམ་རིག་གི་བསྟན་བྱ་གང་ཡིན་དགོས་ཟེར་ན། རྩོམ་རིག་གི་བརྗོད་བྱའི་བསམ་བློ་ཡང་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཀུན་སྤྱོད་སོགས་ལས་ལོགས་སུ་གྱུར་བ་ཞིག་མིན་ཡང་། སྤྱི་ཚོགས་དང་རིག་གནས་དང་ཀུན་སྤྱོད་སོགས་བརྗོད་དུས་རྩོམ་རིག་ཁྲོད་ཀྱི་མི་བུ་བྱེ་བྲག་པ་དང་བྱེ་བྲག་པའི་སེམས་ཁམས་གཙོ་གནད་དུ་འཛིན་པ་ནི་རྩོམ་རིག་གི་ཐུན་མིན་ཁྱད་གཤིས་ཡིན། རྩོམ་རིག་རང་ཉིད་ཟེར་བའམ་རྩོམ་རིག་རང་ལ་རང་རྐྱ་འཕེར་བའི་གོ་ས་ཡོད་དགོས་ཟེར་བ་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་འདི་ལྟ་བུ་ལ་དམིགས་ནས་ཡོད་པ་ཡིན། ཕར་མི་བུ་བྱེ་བྲག་པའི་སེམས་ཁམས་ལ་ཞུགས་ཚེ། སེམས་ཁམས་ནི་སྣ་མང་རྙོག་འཛིང་ཡིན་པ་འདི་ལས་བརྩམས་སྒྲུང་མི་འདྲ་བ་དངོས་འབྱུང་ཐུབ་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་མིན་པར་སྤྱི་མཚན་གྱི་སྡོམ་གྱི་ཐད་ནས་བརྩམས་སྒྲུང་བྲི་རྒྱུ་ཡིན་ན་ནི། དེ་ལས་མི་འདྲ་བ་ཆེན་པོ་འབྱུང་མི་ཐུབ། བརྩམས་སྒྲུང་གི་ལྟད་མོ་ནི་སེམས་ཀྱི་གཏིང་རིམ་དང་མི་གཤིས་ཀྱི་གཏིང་རིམ་མཚོན་པའི་སྟེང་ན་ཡོད་པ་ལས། མི་དང་འཚོ་བ་ལ་སྡོམ་བརྒྱབ་པའི་སྡོམ་ཚིག་དང་རིགས་སུ་ཕྱེ་བའི་རིགས་ཅན་ལ། བྱེ་བྲག་པར་མངའ་བའི་གསོན་པོ་དང་། སོས་པ། རང་མཚན་སོགས་ཡོད་མི་ཐུབ།

རྩོམ་རིག་སྨྲ་བ་ལིག་ཙེ་ཧྥུ་ཡིས། རྩོམ་རིག་ནི་སེམས་ཁམས་ལ་འཇུག་པའི་ལས་ཀ་ཞིག་ཡིན། རྩོམ་རིག་གི་གྲུབ་ཆའི་ཁྲོད་དུ་སེམས་ཁམས་ནི་གྲུབ་ཆ་ཨང་དང་བོ་ཡིན་ཟེར། ད་དུང་སེམས་ཁམས་ནི་སྤྱི་ཚོགས་མ་ཡིན། རྒྱལ་ཁབ་མ་ཡིན། ལོ་རྒྱུས་ཀྱང་མ་ཡིན། དེ་བས། སེམས་ལ་འཇུག་མི་ཐུབ་པའི་རྩོམ་རིག་ནི་རྩོམ་རིག་བཟང་བོ་མིན་ཟེར། ཁོས་ད་དུང《ཅིན་ཕེན་མེན》དང《ཐོག་ཁང་དམར་བོ》གཉིས་བསྡུར་ཏེ། ཕྱི་མ་སྔ་མ་ལས་ལེགས་དོན་ནི་དེའི་ནང་གི་སེམས་ཁམས་ལ་ཞིབ་ཆ་ཡོད་པ་དང་གཏིང་ཚད་ཡོད་པས་རེདཟེར།

ད་དུང་རྒྱའི་མཚན་ཉིད་རིག་པ་པ་ཞིག་གིས། སྒྱུ་རྩལ་ལ་གོ་བ་ལེན་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་ཇི་འདྲའི་མང་བོ་ཡོད་ཀྱང་སྒྱུ་རྩལ་གྱིས་མིའི་རིགས་ལ་མཛེས་རྟོག་གི་འཇིག་རྟེན་ཞིག་དང་། ཟབ་ཚད་ཡོད་པའི་མིའི་ཚོར་སྣང་གི་འཇིག་རྟེན་ཞིག་དང་། མིའི་ཚོར་སྣང་དང་མྱོང་རྟོག་ལ་ཟབ་སར་བསྐྱལ་ཡོད་པའི་འཇིག་རྟེན་ཞིག་བསྟབས་ཡོད། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྲོད་ནས་སེམས་བྱུང་གི་མྱོང་རྟོག་རང་ཉིད་ལ་རང་ཆས་སུ་རྫོགས་པའི་དོན་སྙིང་ཐོབ་ཡོདཟེར།

རྩོམ་རིག་གི་བརྗོད་བྱའི་ནང་དོན་ག་འདྲ་ཡིན་ན་འགྲིག་མིན་གྱི་སྐད་ཆ་ཞིག་བཤད་དགོས་ན། གནད་འདིར་དམིགས་ཏེ་ངས་ནི་མིའི་ཚེ་སྲོག་གི་མྱོང་རྟོག་མཚོན་དགོས་ཅེས་པའི་རྗོད་པ་ལས་ལྷག་པའི་སྐད་ཆ་ཞིག་མེད་སྙམ། ཚེ་སྲོག་གི་མྱོང་རྟོག་ཅེས་པ་འདི་ཐ་སྙད་གསར་བ་ཞིག་རེད། རིག་གནས་གསར་བའི་ཁྲོད་དུ་མིའི་སེམས་ཀྱི་དྲན་རྟོག་དེ་དགེ་སྡིག་གམ་སྤྱོད་ལམ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་གིས་མ་གཅུན་པ་དང་། ཡང་ན་དགེ་སྡིག་སྤང་བླང་གི་དྲན་འོག་ཏུ་མ་དྲངས་པའི“བྱུང་རྒྱལ”གྱི་དྲན་རྟོག་དེ་ལ་གོ་འགྲོ (བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཁྲོད་ན་རང་བྱུང་མ་བཅོས་རང་བབ་སོགས་ཡོད་པ་འདི་དང་ཕལ་ཆེར་གོ་དོན་མཚུངས་པ་རེད། ) དེ་བས་རྩོམ་རིག་གིས་གྲུབ་ཟིན་གྱི་ལྟ་གྲུབ་གང་ཞིག་ལ་འགྲེལ་བྱ་བ་མ་ཡིན་ལ། དགེ་སྡིག་སྤང་བླང་གི་རྣམ་གཞག་སྟོན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར། ཐོག་མར་རྩོམ་པ་པོ་དང་རྩོམ་ནང་གི་མི་སྣ་གང་ཡིན་ཡང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་བག་ཡོད་སོགས་སེམས་སྲུང་བྱེད་དག་གིས་སེམས་ལ་བཅའ་བཅོས་བྱེད་དུ་མི་འཇུག་པར། ཡན་པོར་བཏང་བའི་སྒོ་ནས་སེམས་ཀྱི་དྲན་རྟོག་དང་རྣམ་རྟོག་གི་འགྱུར་བའི་མ་བཅོས་པའི་ཆ་དེ་འཛིན་ནུས་དགོས། དེ་འདྲ་ཡིན་ན། རྩོམ་རིག་ནི་མིའི་རིག་པ་རུ་འགྱུར་ཐུབ་པ་ཡིན། དེ་འདྲ་ཡིན་ན། རྩོམ་རིག་ལས་དགེ་བ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་ལ་བདེན་པ་ཁོ་ན་ཡང་མ་ཡིན་པའི་མཛེས་པའི་ཆ་དེ་ཐོན་ནས་ཡོང་ཐུབ་པ་ཡིན། མི་བུ་རེ་རེའི་དྲན་རྟོག་དང་འཚོ་སྡོད་དང་འཚོ་གནས་ལ་ལྟ་ཐུབ་པ་དང་དེ་མཚོན་པར་བྱ་ཐུབ་པའི་དུས་སུ། རྩོམ་རིག་རང་ལ་རང་རྐྱ་འཕེར་བའི་གོ་ས་ཡོད་པར་གྱུར་བ་རེད། དེ་བཞིན་རྩོམ་རིག་ལ་མཛེས་རྟོག་གི་རིན་ཐང་ཡང་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་བ་རེད། དེ་མིན་པར་གྲུབ་ཟིན་གྱི་ལྟ་གྲུབ་དང་ཆགས་ཟིན་གྱི་རྣམ་གཞག་ཅིག་ལ་མཐུན་སྦྱོར་བྱས་པ་ཡིན་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་དྲན་རྟོག་མ་བཅོས་པ་བརྗོད་པ་མ་ཡིན་པར། ཁྱོད་ནི་རང་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་བའི་གཏམ་སྦྱོར་ཞིག་གི་དབང་དུ་གྱུར་ཏེ། གཞན་གང་ཞིག་གི་གཡམ་དུ་རྒྱུགས་པ་རེད།

འདི་ལྟའི་མ་གཞིའི་མི་སེམས་དང་འཚོ་སྡོད་ལ་ལྟ་མི་ཐུབ་པའི་དོན་ལ། མིས་ལནཁུང་ཏི་ལ་ཡིས་བཤད་རྒྱུར། “དངོས་གནས། ‘སླ་ཆོས་སམ་སྟབས་བདེ’ཡི་གྲོག་མ་དཀར་བོ་དེས་འཚོ་བ་དམུར་ཏེ། ཐ་ན་རླབས་ཆེ་བའི་བརྩེ་དུང་ཀྱང་མཇུག་མཐར་དམུར་དམུར་ཏེ་ཉག་ཕྲ་བའི་དྲན་པ་ཙམ་ཞིག་ལྷག་པའི་ཀེང་རུས་ལྟ་བུར་བྱས་འདུག”ཅེས་དང་། “མི་རྣམས་ནི་མིང་དོན་མཚུངས་པའི‘སླ་ཆོས་ཀྱི་རྦ་ཀློང’གིས་བཟུང་སྟེ། རྦ་ཀློང་དེའི་ཁྲོད་ནས་ཧུའུ་སེ་འར་གྱི‘འཚོ་བའི་འཇིག་རྟེན’རབ་རིབ་ཏུ་གྱུར་ནས། འཚོ་གནས་ནི་མི་བརྗེད་རང་བརྗེད་དུ་གྱུར་འདུག”ཅེས་མི་སེམས་དང་མིའི་འཚོ་བ་ཡོངས་ལ་དྲན་ཤེས་ཀྱིས་གཞོག་གཏུབ་བཅའ་བཅོས་བྱེད་པ་རྩོམ་རིག་དང་བཅས་པ་ལ་མི་རུང་བར་བསྟན་འདུགའདིར་བཤད་པའི་སླ་ཆོས་ཞེས་པ་སེམས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་པར་བྱེད་མ་ཐུབ་པར། རྩོམ་པ་པོས་རང་ཐད་ནས་རང་མཚན་དོར་ཏེ་སྤྱི་མཚན་གྱིས་སྡོམ་ཆུང་བརྒྱབ་པ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།

འདི་ལྟར་བཤད་ན། ཡང་ན་རྩོམ་རིག་ལ་དགོས་ཕན་ཡོད་མེད་ཀྱི་མཐའ་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་མཐའ་ཅིག་ཤོས་པ་དགོས་མེད་སྨྲ་བར་ལྷུང་འགྲོ་བའི་ཉེན་ཁ་ཆེ་ཡང་སྲིད། སྤང་བླང་གི་རྣམ་གཞག་བོར་ནས་མི་སེམས་ལ་གཞོལ་ཆེ་སྟེ། སྤྱི་ཚོགས་དང་དགེ་སྡིག་རྩོམ་རིག་ལས་མཐར་བསྐྲོད་པ་འབྱུང་སྙམ་ཡང་སྲིད། ཡང་ན་སྔར་མིའི་དགེ་ཕྱོགས་ལ་བསྟོད་པ་དང་། མི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་ཐེར་འདོན་བྱས་པ་ཡིན་ན། ད་ལྟ་ནས་དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་མིའི་དགེ་ཕྱོགས་ལ་དམད་པ་དང་མི་དགེའི་ཕྱོགས་ལ་བསྟོད་དགོས་ཟེར་བ་རེད་ཅེས་མཐོ་བརྩམས་ཀྱང་སྲིད་མོད། དེ་ལྟར་དུ་གཏན་ནས་གོ་མི་རུང་།  དེ་ལྟར་བསམ་པ་ནི་ང་ཚོ་རང་གི་བསམ་གཞིགས་ཀྱི་སྐྱོན་ཆ་དེ་ཕན་ཚུན་སྤང་འགལ་གྱི་བསམ་གཞིགས་བྱེད་སྟངས་དེས་ལན་པ་རེད། འདིར་བཤད་པ་ནི་མི་ལ་གསར་དུ་ངོས་འཛིན་བྱ་ཐུབ་དགོས། སྔོན་མ་མི་ལ་ངོས་འཛིན་བྱས་པ་སྟབས་བདེ་དྲགས་པ་དང་ཐབས་ཆགས་ཡིན་དྲགས་འདུགཡང་ན་ཚོགས་པ་དང་དགེ་སྡིག་གི་རྣམ་གཞག་གི་འོག་ནས་དངོས་ཡོད་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་མི་བུ་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་གི་གནས་སྟངས་དངོས་དེ་ཡལ་བར་བོར་བ་རེད། དེ་བོར་སོང་ན་རྩོམ་རིག་ལ་མཛེས་རྟོག་གི་རང་བཞིན་ཆེན་པོ་ཡོད་མི་ཐུབ་ཅེས་ཟེར་བ་ཡིན། རྩོམ་རིག་གི་བརྗོད་སྙིང་ངམ་སྲོག་དང་དེ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་བ་འདིར་བཤད་བཞིན་པའི་འཚོ་བའམ་ཕྲ་རབ་བཅས་རྩོམ་རིག་ལ་འདི་གཉིས་ཀ་མཁོ་བ་དང་། གཉིས་ཀའི་འབྲེལ་བའི་ཐད་ནས་ཨེན་ཀི་སིས“ཅུང་ཟད་རྒྱ་ཆེ་བའི་བསམ་བློའི་ཟབ་ཁྱད་དམ་འདུ་ཤེས་ཡོད་པར་གྱུར་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ནང་དོན་དང་། ཤིག་སེ་ཕེར་འཁྲབ་གཞུང་གི་གསོན་ཉམས་དོད་པའམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བྱུང་རིམ་གཉིས་ཆ་ཡོངས་ནས་རོ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་དགོས”པའི་ལྟ་བ་བཏོན་ཡོད་ལ། འདི་ཉིད་དངོས་ཡོད་རིང་ལུགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྨྲ་བ་ཡོངས་ཀྱིས་འཁྲུལ་མེད་ལེགས་བཤད་དུ་ལྟ་བ་ཡིན།

ལྷག་པར་ཏུ་ངས་འདིར་བཤད་པ་ནི་བོད་ཀྱི་གནའ་དེང་བརྩམས་སྒྲུང་གི་གནས་བབ་ལ་གཞིགས་ནས། མི་བུ་ཡལ་བར་བོར་བའི་ཕམ་ཉེས་དེ་ལ་ཁ་གཏད་ཡོད་པའམ་དེ་ཉིད་ཕྱོགས་སྔར་བཀོད་པའི་སྒོ་ནས་བཤད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ཤེས་དགོས། དཔེར་ན།  《རྒྱལ་བུ་དྲི་མེད་ཀུན་ལྡན》གྱི་ཁྲོད་ནས། རྒྱལ་བུ་དྲི་མེད་ཀུན་ལྡན་ལ་རྒྱལ་བོའི་ཆད་པ་ཕོག་སྟེ། རྒྱང་རིང་བདུད་རི་ཧ་ཤིང་དུ་བསྐྱོད་དུས་ཕ་ས་སྐྱོང་གྲགས་པའི་སེམས་ཁམས་གང་འདྲ་ཡིན་པ་རྩོམ་ནང་རྩ་བ་ནས་ཆད་ཡོད་པ་དང་། དྲི་མེད་ཀུན་ལྡན་གྱིས་སྲས་མིང་སྲིང་གསུམ་པོ་སྦྱིན་པ་གཏོང་དུས་སེམས་ཁམས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་ཅུང་ཟད་རྩོམ་ནང་ཐོན་ཡོད་ཀྱང་། མ་གཞིར་ཡོད་སྲིད་པའི་ཨ་ཕ་ཞིག་གི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཡོངས་རྩོམ་ནང་ཐོན་མི་འདུགདེ་འདྲ་ཡིན་ན་རྩོམ་དེ་ཉིད་ལ་ཁྱབ་སྒྲོག་གི་བྱེད་ནུས་ཆེ་སྟེ།  མི་སེམས་དང་མི་གཤིས་ཀྱི་ཟབ་སར་འཛུལ་མ་ཐུབ་པས་ན། རྩོམ་རང་ལའང་མཛེས་རྟོག་དང་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་མཛེས་པ་ཆེན་པོ་ཡོད་མི་ཐུབ།

དེང་རྩོམ་ལ་མཚོན་ནའང་། དེང་གི་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་གྱིས་དེང་གི་འཚོ་བའི་རོལ་སྟངས་ལ་སྐྱོན་དུ་བལྟས་ནས་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་པང་དུ་ལོག་འདོད་ཀྱི་བསམ་བློ་སྟོན་པ་གཙོ་རྒྱུགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་བསམ་བློ་རུ་གྱུར་ནས་ཡོད། འདི་ལ་ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་ནས་ཡང་དག་པའི་རང་བཞིན་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་། བོད་མི་རྣམས་འཚོ་བའི་རོལ་སྟངས་གསར་བ་འདིར་ཇེ་ཕྱོགས་དང་ཇེ་ཕྱོགས་རང་རེད། སྐྱོན་དུ་སྟོན་མཁན་གྱི་མི་རྣམས་ཀྱི་ཁྲོད་ནའང་འཚོ་སྟངས་གསར་བ་འདི་རྒྱབ་ཏུ་བསྐྱུར་ཐུབ་མཁན་གཅིག་ཀྱང་འབྱུང་གི་མི་འདུགདེས་ན་བརྗོད་དོན་འདིའི་ཁྲོད་ན་རྩོམ་རིག་གི་ངོས་ཐད་ནས་བལྟས་ན་རྩོམ་པ་པོས་སྟོན་བཞིན་པའི་བཟང་མིན་འགྲིག་མིན་གྱི་སྡོམ་ཚིག་གམ་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་ཕན་ཆད་ན་ད་དུང་བསྔོག་འདོན་བྱ་རྒྱུའི་མི་སེམས་ཀྱི་གསང་བ་ངོ་མཚར་ཞིག་ཡོད་འདུག་པ་ཁོ་ཐག་རེད། རྩོམ་རིག་གིས་དེ་མཐོང་དགོས་པ་རེད་ལ་དེ་སྟོན་དགོས་པ་རེད། དེ་ནི་རྩོམ་རིག་གི་འཇུག་ཡུལ་དངོས་རེད། དེ་བས་ན་གྲགས་པའི་རྗེས་སུ་མ་འབྲང་ཞིང་། ཐོག་མ་ནས་འགྲིག་མིན་གྱི་བརྡར་ཤ་གཅོད་པར་ཡང་མ་རྔམ་པར། རང་བློ་དང་རང་མྱོང་ལ་བློ་དཀར་བའི་སྒོ་ནས་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་མི་དང་མི་སེམས་ལ་བག་ཡངས་སུ་ཞུགས་སྟེ། འགྲིག་མིན་གྱི་རྣམ་གཞག་ལས་ཀྱང་འཚོ་བའི་གཏན་ཚིགས་དང་རང་གཞན་ཀུན་གྱི་ཚེ་སྲོག་གི་མྱོང་རྟོག་རྩོམ་ནང་ཐོན་པར་བྱ་བ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེའོ། ། དེ་འདྲ་ཡིན་ན་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལ་རྣམ་པ་གསར་བ་ཞིག་འབྱུང་ངེས་ཡིན་ལ། དེ་ལས་རྩོམ་རིག་གི་མཛེས་རྟོག་རང་བཞིན་ཀྱང་ཆེས་ཆེར་ཐོན་ངེས།

འདིར་གསལ་བཤད་བྱ་འདོད་པ་ཞིག་ལ། ངའི་ལྟ་བ་ནི་མཐའ་གཅིག་ཏུ་སྤྱི་ཚོགས་དང་སྤང་བླང་སྟོན་པ་དོར་དེ་མི་བུའི་ཚེ་སྲོག་གི་མྱོང་རྟོག་ལ་འཇུག་དགོས་ཟེར་བ་མིན། དེང་གི་བོད་ཀྱི་གསར་རྩོམ་ལ་ཁ་གཏད་དེ་ཆད་པ་ལ་ཁ་གསབ་དང་། གཉོམ་ས་ལ་ཤུགས་བརྒྱབ་ཏེ་བོད་རྩོམ་སྣ་མང་ཅན་དུ་འགྲོ་དགོས་ཟེར་བ་ཡིན། དེས་ན། བོད་རྩོམ་དེ་དེང་གི་འབྲི་ཚུལ་ཅན་ཡོད་དེ་རྩོམ་རིག་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཕན་ནུས་ལ་དང་དོད་བྱེད་པ་ཅན་ཡོད་ལ། ཡང་འདི་ཁོ་ན་མ་ཡིན་པར་འདི་དང་མི་འདྲ་བའི་སྤང་བླང་དང་གོ་བསྐོན་སློབ་གསོ་བཏང་སྙོམས་སུ་བསྐྱུར་བའི་རྩོམ་ཡང་ཡོད་ན་འགྲིག བོད་རྩོམ་དེ་སྣ་མང་ཅན་གྱི་ལམ་དུ་བསྐྱོད་ན་འགྲིག་ཅེས་པ་ཡིན།

རྩོམ་པ་པོ་གང་ཞིག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་བརྩམས་སྒྲུང་གི་ལྟ་བ་ལ་འཕོ་འགྱུར་བཟོས་ཏེ།  མི་སེམས་དང་མི་གཤིས་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བའི་ཟབ་སར་འཇུག་པའི་ཐབས་ལམ་ལ།  རང་ཉིད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལྟ་ཀློག་གི་རྒྱ་བསྐྱེད་པ་འདི་ལེགས་ཏེ།  འཛམ་གླིང་གི་ངེས་དོན་གྱི་བརྩམས་སྒྲུང་དག་གི་བརྗོད་སྙིང་གི་ངོ་བོ་ལ་ངོས་འཛིན་ཡོང་བ་དང་།  བརྩམས་སྒྲུང་གི་ངོ་བོ་ལ་ངོས་འཛིན་ཡོང་ཐུབ་ཚེ།  བོད་ཀྱི་བརྩམས་སྒྲུང་དང་འཛམ་གླིང་བརྩམས་སྒྲུང་གི་བར་ཐག་ཤེས་པར་འགྱུར་ལ།  དུས་མཚུངས་སུ་བོད་ཀྱི་བརྩམས་སྒྲུང་གསར་རྩོམ་གྱི་གཉོམ་ས་དེ་ཡང་མཐོང་ཡོང་།  བརྩམས་སྒྲུང་ལེགས་པོ་དེ་དག་གི་བརྗོད་སྙིང་ནི་ཐོག་མར་ཕྱི་རོལ་སྤྱི་ཚོགས་ལོ་རྒྱུས་ལ་གཞོལ་ཏེ།  དུས་རབས་ཤིག་གི་འགྱུར་བ་དང་ཡང་ན་མི་སེམས་ཀྱི་ཕྲ་ས་ལ་བསྙབ་ཡོད་པ་ཡིན།  དེ་ལྟའི་བརྩམས་སྒྲུང་ལ་དུས་རབས་ཀྱི་མེ་ལོང་ངམ་ཡང་ན་སྒྲུང་རབས་ཞེས་གདེང་འཇོག་མཐོན་པོ་བྱེད་པ་ཡིན།   ཐོལ་སི་ཏོའེ་ཡི《སླར་སོས》ཡིས་ཨུ་རུ་སིའི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་རྒྱ་ཁྱབ་དུ་མཚོན་པ་ལ་ལེ་ཉིན་གྱིས་ཨུ་རུ་སིའི་མེ་ལོང་ཞེས་བསྔགས་བརྗོད་བྱས་མྱོང་ལ།  དེ་བཞིན་ཁོའི་བརྩམས་སྒྲུང་གིས་མི་སེམས་ཀྱི་ཟབ་སར་འཇུག་པའི་ཐད་ནས།  ཁོའི་རྩོམ་ལ་སེམས་ཀྱི་རྩོད་སྒྲུབ་རིག་པ་ཞེས་སུ་བསྔགས་བརྗོད་བྱས་མྱོང་།  དེ་འདྲའི་བརྩམས་སྒྲུང་ལ་བལྟས་ཚེ།  རྩོམ་གྱིས་བསྟན་པའི་བརྗོད་བྱའི་བསམ་བློ་དེ་རྩོམ་པ་པོ་རང་གི་ལྟ་གྲུབ་ཉི་ཚེ་བ་དེ་མིན་པར།  སྤྱི་ཚོགས་དང་ལོ་རྒྱུས་དང་མི་གཤིས་དང་མི་སེམས་ཡིན་པར་ངེས་ཤེས་འདྲོངས་ཡོང་།  དེ་ལྟར་མིན་པར།  “ཡུལ་ཅན”རྩོམ་པ་པོ་རང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་གང་ཞིག་སྟོན་པ་ཡིན་ན།  དེ་ལ་བརྗོད་སྙིང་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཞེས་སམ།  ལྟ་བའི་རྩོམ་འབྲི(观念写作)ཞེས་སམ།  ཡང་ན་རིས་འགྲེལ་ཞེས་དམན་པར་བརྗོད་པ་ཡིན། ཁཱ་ཧྥུ་ཁ་ཡིས་ཀྱང་སྒྱུ་རྩལ་པ་ཡིས“ནམ་ཡང་བརྗོད་དཀའ་བའི་དོན་གང་ཞིག་སྟོན་འདོད་པ་དང་། འགྲེལ་དཀའ་བའི་དོན་གང་དེར་འགྲེལ་བྱེད་འདོད”ཅེས་བཤད་མྱོང་། འདིས་ནི་རྩོམ་པ་པོ་ནི་མ་གཞི་ནས་དྲི་བ་ལ་ལན་ལྡོན་མཁན་མིན་ལ། གནད་དོན་གང་ཞིག་ཐག་གཅོད་བྱེད་མཁན་ཡང་མིན་པར། རང་གིས་ཀྱང་ལན་འདེབས་མི་ཤེས་པའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་ལོ་རྒྱུས་དང་མིའི་ཟབ་གསང་གི་དོན་བྱ་གང་ཞིག་ཚུར་སྣང་བྱེད་པ་མཚོན།

དེ་བཞིན་དུ་བརྩམས་སྒྲུང་རང་ཡང་རྩོམ་པ་པོ་རང་གི་ལྟ་གྲུབ་གང་ཞིག་གསལ་བྱེད་ཀྱི་དཔེ་མ་ཡིན་ལ།  སྟོན་བྱེད་ཀྱི་ལག་ཆ་ཁོ་ན་ཞིག་མིན་པ་ཡང་མཐོང་བར་འགྱུར།  བོད་ཀྱི་གནའ་རབས་བརྩམས་སྒྲུང་དེ་ཉིད་གྲུབ་རིམ་གྱི་སྐབས་ན།  རྩོམ་པ་པོ་ནི་མཁས་པའམ་དགེ་བཤེས་སྟེ།  དགེ་སྡིག་གི་རྣམ་གཞག་སྟོན་མཁན་དང་སྤང་བླང་གི་གནད་འདོམས་པའི་སྟོན་པའམ་འདྲེན་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་འཛིན་མཁན་དུ་གྲུབ་པས།  བརྩམས་སྒྲུང་ལ་གསལ་བ་དང་གོ་བདེ་དང་གདམས་པའི་བྱེད་ལས་གྲུབ་ཡོད།  དེ་བས་བོད་ཀྱི་གནའ་རབས་བརྩམས་སྒྲུང་དེ་ཉིད་གདམས་པ་གང་ཞིག་དམིགས་སུ་བཟུང་སྟེ།  གདམས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་གསལ་བྱེད་ཀྱི་དཔེའམ་ཡང་ན་བསམ་བློ་གང་དེ་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་ལག་ཆ་ཁོ་ནར་གྱུར་ནས་ཡོད།  དེའི་སྐབས་ན་བརྩམས་སྒྲུང་གིས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བསམ་བློའམ་གདམས་པ་གང་དེ་གསལ་བྱེད་ལ་ཞབས་འདེགས་ཁོ་ན་ཞུ་བ་ལས།  གཏམ་རྒྱུད་ལ་དོ་སྣང་མི་བྱེད་ལ།  མི་སྣ་ལའང་དོ་སྣང་མི་བྱེད།  དེ་བས་བོད་ཀྱི་གནའ་རབས་བརྩམས་སྒྲུང་ལ་ངེས་དོན་གྱི་བྱུང་རིམ་མེད་པ་མ་ཟད་ཐ་ན་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱང་འཁྲུག་ཆ་དོད་པོ་ཞིག་མེད།  དཔེར་ན།  《བྱ་མགྲིན་སྔོན་ཟླ་བའི་རྟོགས་བརྗོད》ཁྲོད་འཕོ་བ་གྲོང་འཇུག་གི་གདམས་པ་ཡོད་པ་དེ།  བེད་ལེགས་པོར་ཆོད་ན་བརྩམས་སྒྲུང་ལ་གནས་དུས་གང་ལའང་ཟངས་ཐལ་དུ་འཇུག་ཐུབ་པའི་མཐུན་རྐྱེན་ཡོད་ཀྱང་།  གནའ་རབས་བརྩམས་སྒྲུང་གིས་བསམ་བློ་ཁོ་ན་དམིགས་སུ་འཛིན་པས་ན།  《མགྲིན་སྔོན་ཟླ་བ》རང་གིས་ཀྱང་མཐུན་རྐྱེན་དེ་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་སྟེང་དུ་བེད་སྤྱོད་ལེགས་པོ་མ་བཏང་བར།  རྩོམ་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་དེ་འདྲའི་དཀྱུས་མ་ཞིག་གི་ངོར་ལུས་ཡོད།  མི་སྣའི་ཐད་ནས་ལྷག་པར་དུ་ཡང་།  དེང་བཤད་པའི་རང་གཤིས་ཅན་དང་གསོན་ཉམས་ཅན་དང་ཁྱབ་གཟུགས་ཅན་སོགས་ནི་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བའི་ཚོད་དུ་གདའ།  འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བརྩམས་སྒྲུང་རང་ཉིད་བསམ་བློ་དང་ལྟ་གྲུབ་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་ལག་ཆར་བྱས་པའི་འབྲས་རྟགས་རང་རེད།  བོད་ཀྱི་དེང་རབས་བརྩམས་སྒྲུང་ཀྱང་དེ་ལྟར་དུ་བསམ་བློའམ་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་ངོ་བོ་གནའ་རབས་དང་མ་འདྲ་བ་མ་གཏོགས།  བརྩམས་སྒྲུང་ལག་ཆ་རུ་བྱེད་པའི་བརྩམས་སྒྲུང་གི་ལྟ་བའི་ཆ་ནས་ཐོད་བརྒལ་ཆེན་པོ་མེད།  འཛམ་གླིང་གི་བརྩམས་སྒྲུང་ལེགས་གྲས་དག་ལ་འདི་ལྟར་བརྗོད་སྙིང་དེ་ག་རེ་ཡིན་པ་དང་། བརྩམས་སྒྲུང་གི་བསམ་བློའི་ལྟ་གྲུབ་དང་བརྩམས་སྒྲུང་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ག་རེ་ཡིན་པའི་གནད་དོན་གྱི་ངོས་ནས་མང་དུ་བཀླགས་ཚེ།  དེ་དག་གི་ནང་དུ་དེ་ལྟའི་ལྟ་གྲུབ་གསལ་ཐག་ཆོད་པ་ཞིག་གཏན་ནས་རྙེད་དཀའ་ལ།  བརྩམས་སྒྲུང་གང་དེ་དེ་ལྟའི་ལྟ་གྲུབ་གང་ཞིག་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་ལག་ཆ་རུ་བྱས་མེད་པར་ཡང་ངེས་ཤེས་འདྲོངས་ཐུབ།

དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ།

1.陈国恩著，《现实主义从“教科书”向魅力型转化》，付休莹主编，《新时代与现实主义》，〔M〕，北京，作家出版社，2019年6月，55页。

2.伊恩·瓦特著，刘建刚 闫建华译，《小说的兴起》，〔M〕，北京，中国人民大学出版社，2020年8月，16页。

3.རྒྱལ་སྲས་ཞི་བ་ལྷ་ཡིས་བརྩམས། 《བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ》 པེ་ཅིན། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1988ལོའི་ཟླ8པ།ཤོག་ངོས3པ།

4.刘再复著，《审美笔记》，〔M〕，北京，三联书店出版社，2014年8月，第154页。

5.孙正聿：《简明哲学通论》，〔M〕，北京，高等教育出版社，2000年7月， 29页。

6.米兰·昆德拉著，唐晓渡译，《小说的艺术》，〔M〕，北京，作家出版社,1992年2月，第18页。

7.恩格斯著，《恩格斯致斐·拉萨尔》，《马克思恩格斯选集》〔M〕，北京，人民出版社,1978年8月，第343页。

རྩོམ་ཁུངས《ནུབ་བྱང་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་གྱི་རིག་དེབ》༢༠༢༣ལོའི་དེབབཞི་བ།