قۇملۇقتىن «ئالتۇن» ئېلىش، يېشىللاشتۇرۇش بىلەن بېيىتىشنى تەڭ

时事   2024-12-03 19:21   新疆  

قۇملۇقتىن «ئالتۇن» ئېلىش، يېشىللاشتۇرۇش بىلەن بېيىتىشنى تەڭ ئىلگىرى سۈرۈش

ـــــ نىيە ناھىيەسى ئېكولوگىيەسى ياخشى بولغان يېڭى ۋەزىيەتنى كۈچەپ بەرپا قىلدى

ۋىلايەتلىك يۇغۇرما تاراتقۇ مۇخبىرلىرى گۆھەرنىسا، ئابدۇمىجىت

سۈرەتتە: 11 - ئاينىڭ 27 - كۈنى، كادىرلار، ئامما نىيە نـاھىيەسىدىكى ئارقا دەريا قۇمدىن مۇداپىئەلىنىش ـ قۇمنى تىزگىنلەش رايونىدا جىگدە كۆچىتى تىكىپ، «گىرۋەكنى قاشالاش» ئۈنۈمىنى مۇستەھكەملىمەكتە. ۋىلايەتلىك يۇغۇرما تاراتقۇ مۇخبىرى گۆھەرنىسا فوتوسى

11 - ئاينىڭ 27 - كۈنى، تەكلىماكان قۇملۇقىنىڭ جەنۇبىي گىرۋىكىگە جايلاشقان نىيە ناھىيەسىدىكى ئارقا دەريا قۇمدىن مۇداپىئەلىنىش ـ قۇمنى تىزگىنلەش رايونىدا، 200گە يېقىن كادىر، ئامما ياسىلىپ بولغان ئوت - چۆپ كاتەكچىسى ئىچىگە جىگدە كۆچىتى تىكتى. بۇ، نىيە ناھىيەسىنىڭ قۇملۇقتىكى 46 كىلومېتىر «گىرۋەكنى قاشالاش» ۋەزىپىسىنى تاماملىغاندىن كېيىنكى قۇمنى تىزگىنلەش رايونىنى يەنىمۇ كېڭەيتىشى بولۇپ، بۇ ئارقىلىق يېشىل ئۆسۈملۈك كۆلىمى كېڭەيتىلىپ، «گىرۋەكنى قاشالاش»نىڭ ئۈنۈمى مۇستەھكەملىنىدۇ.

يېقىنقى يىللاردىن بۇيان، نىيە ناھىيەسىنىڭ قۇمنى تىزگىنلەش ئىدىيەسى كۈنسېرى ئىلمىيلىشىپ، يۇقىرى قاتلامدىن پىلانلاش تېخىمۇ ئەتراپلىق بولۇپ، خىزمەت مېخانىزمى كۈنسېرى مۇكەممەللىشىپ، سىياسەت جەھەتتىن يۆلەش بارغانسېرى كۈچەيتىلىپ، قۇمدىن مۇداپىئەلىنىش ـ قۇمنى تىزگىنلەش نەتىجىلىرى كۆرۈنەرلىك بولدى.

نىيە ناھىيەسى يېڭى دەۋردىكى «ئۈچ شىمال» قۇرۇلۇشى بويىچە ئۆتكەلگە ھۇجۇم قىلىش جېڭىنى ياخشى قىلىپ، تەكلىماكان قۇملۇقىنىڭ گىرۋىكىدە توسۇپ زەربە بېرىش جېڭىدە قەرەلىدە غەلىبە قىلىش ئۈچۈن،«گىرۋەكنى قاشالاش» بويىچە بوش قالغان 46 كىلومېتىرلىق رايوننى چىڭ كۆزلەپ، ئاپەت ئەھۋالىغا قاراپ مۇداپىئە كۆرۈپ، تۈرگە ئايرىپ تەدبىر قوللىنىپ، 2 مىليون 992 مىڭ 500 مو يەردە قـۇمدىن مـۇداپىئەلىنىش ـ قۇمنى تىزگىنلەشنى يـولغا قـويدى، بـۇنىڭ ئىچىدە 2 مىليون 342 مىڭ 900 مو يەردە بىيولوگىيەلىك قۇم تىزگىنلەنگەن بولۇپ، پۈتۈن شىنجاڭدىكى بىيولوگىيەلىك قۇم تىزگىنلەش كۆلىمىنىڭ تەخمىنەن %30ىنى ئىگىلىدى.

نىيە ناھىيەلىك ئورمانچىلىق ـ ئوتلاق ئىدارىسىنىڭ مۇئاۋىن ئىدارە باشلىقى جيا لېي تۇنۇشتۇرۇپ مـۇنداق دېدى: «‹گىرۋەكنى قاشالاش› قۇرۇلۇشى باشلانغان دەسلەپكى مەزگىلدە، نىيە ناھىيەسى قۇمدىن مۇداپىئەلىنىش ـ قۇمنى تىزگىنلەش يىرىك پىلانىنى دۆلەت زېمىن بوشلۇقى ئومۇمىي گەۋدىسى يىرىك پىلانى، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى قوغداش يىرىك پىلانى، ۋادا ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانى، ئورمان، ئوتلاق بايلىقىنى قوغداش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىش يىرىك پىلانى قاتارلىق كۆپ خىل يىرىك پىلان بىلەن جىپسىلاشتۇرۇش پىرىنسىپىغا ئەمەل قىلدى. جۇڭگو پەنلەر ئاكادېمىيەسى شىنجاڭ ئېكولوگىيە ۋە جۇغراپىيە تەتقىقات ئورنى، چۆللۈك ۋە بوستانلىق ئېكولوگىيەسى دۆلەت نۇقتىلىق تەجرىبىخانىسىنىڭ قۇمدىن مۇداپىئەلىنىش ـ قۇمنى تىزگىنلەش باش مۇتەخەسسىسلىرىنى قاتنىشىشقا تەكلىپ قىلىپ، نەق مەيداندا تەكشۈرۈش، يىراقتىن سېزىپ ھۆكۈم قىلىش، بوشلۇقتىن سۈرەتكە تارتىپ ئەمەلىي ئۆلچەش ھەمدە ماتېرىياللارنى ئۇنىۋېرسال تەھلىل قىلىشقا تايىنىپ، تۈزەشكە مۇۋاپىق كېلىدىغان رايون بوشلۇقى، مۇھىت شارائىتى ھەم سۇ بايلىقىنىڭ كۆتۈرۈش ئىقتىدارىنى ئىلمىي باھالىدى».

شۇنىڭ بىلەن بىللە، قۇملىشىش تىپى، مېتېئورولوگىيە، سۇ رايى، شامالنىڭ يۆنىلىشى، شامال سۈرئىتى، يەر شەكلى، يەر تۈزۈلۈشى، تۇپراق خۇسۇسىيىتى، تۇپراق تەركىبى، يېپىنچا ئۆسۈملۈك ئەھۋالى ھەمدە ئەتراپتىكى قاتناش، قېزىلما بايلىق، ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى قاتارلىق ئالاقىدار ئامىللارغا بىرلەشتۈرۈپ، «نىيە ناھىيەسىنىڭ تەكلىماكان قۇملۇقىنىڭ گىرۋىكىدە توسۇپ زەربە بېرىش جېڭى بويىچە قۇمدىن مۇداپىئەلىنىش ـ قۇمنى تىزگىنلەش يىرىك پىلانى (2024 ـ يىلىدىن 2030 ـ يىلىغىچە)»نى تۈزۈپ، ۋەزىپە، ۋاقىت جەدۋىلى، يول خەرىتىسىنى ئايدىڭلاشتۇرۇپ، قۇرۇلۇش مۇددىتىنى تەتۈر تىزىپ، جەڭ خەرىتىسى سىزىپ، قۇرۇلۇشنىڭ تەرتىپلىك ئالغا سىلجىتىلىشىغا ھەقىقىي كاپالەتلىك قىلدى.

نىيە ناھىيەسى «گىرۋەكنى قاشالاش» ۋەزىپە رايونىنى بەلباغ بىلەن تۇتاشتۇرۇش، رايون ھالقىغان بىرلىشىپ ئالدىنى ئېلىش، بىرلىشىپ تۈزەش تەدبىرى جەھەتتە ئورتاق تونۇش ھاسىل قىلدى. ئاپتونوم رايوننىڭ «ئۈچ رايون، تۆت غول لىنىيە، بىر كاپالەت» ئومۇمىي ئورۇنلاشتۇرمىسىنى ئەمەلىيلەشتۈرۈپ، «گىرۋەكنى قاشالاش» رايونىنى غەربىي لىنىيە، شەرقىي لىنىيە ھەم يېزا - بازاردىن ئىبارەت ئۈچ چوڭ «ئاساسىي جەڭ مەيدانى»غا ئايرىپ، ئوخشاش بولمىغان يەر شەكلى ئالاھىدىلىكىگە ئاساسەن، بىيولوگىيەلىك قۇمنى تىزگىنلەش، قۇرۇلۇش ئارقىلىق قۇمنى تۇراقلاشتۇرۇش، فوتوۋولت ئارقىلىق قۇمنى تىزگىنلەشتىن ئىبارەت ئۈچ خىل ئەندىزىنى يولغا قويۇپ، بوستانلىقلار تۇتاشقان، ئېكولوگىيەسى ياخشى بولغان يېڭى ھالەتنى كۈچەپ بەرپا قىلىشقا تىرىشتى.

نىيە ناھىيەسىدىكى ئارقا دەريا قۇمدىن مۇداپىئەلىنىش ـ قۇمنى تىزگىنلەش ھۇجۇم رايونى نىيا دەرياسىنىڭ غەربىي قىرغىقىغا جايلاشقان بولۇپ، ناھىيە بازىرى بىلەن بولغان ئارىلىقى تەخمىنەن سەككىز كىلومېتىر كېلىدۇ، بۇ رايوننىڭ قۇملۇق كۆلىمى 200 مىڭ موغا يېتىدىغان بولۇپ، قۇمدىن مۇداپىئەلىنىش ـ قۇمنى تىزگىنلەش قۇرۇلۇشى ئۈچ قارارغا بۆلۈپ ئېلىپ بېرىلىدۇ. نۆۋەتتە، 1 - قاراردىكى 30 مىڭ مو كۆلەم تاماملاندى، 2 - قاراردىكى 50 مىڭ مو كۆلەم جىددىي ئالغا سىلجىتىلىۋاتىدۇ، 2025 - يىلىنىڭ ئاخىرىدىن بۇرۇن تاماملىنىدۇ، 3 - قاراردىكى 120 مىڭ مو كۆلەمنى  2030 - يىلىنىڭ ئاخىرىدىن بـۇرۇن ئومۇميۈزلۈك تاماملاش پىلانلاندى.

بۇ يىل 5 - ئاينىڭ 20 - كۈنى، جۇڭگو تۆمۈريول قۇرۇلۇشى تەرەققىيات گۇرۇھى باشلامچى بولۇپ يولغا قويغان نىيە، كېرىيە ناھىيەسىنىڭ «گىرۋەكنى قاشالاش» بويىچە قۇمنى تۇراقلاشتۇرۇش تۈرىدە رەسمىي ئىش باشلاندى. بۇ تۈردە ئاساسلىقى نىيە ناھىيەسىدىكى 35 كىلومېتىرلىق «گىرۋەكنى قاشالاش» ئارقىلىق قۇمنى تۇراقلاشتۇرۇش ۋەزىپىسى ئورۇندىلىدىغان بولۇپ، تەكلىماكان قۇملۇقىنىڭ 285 كىلومېتىرلىق «گىرۋەكنى قاشالاش» قۇرۇلۇشىدىكى مەركەز كارخانىلىرى ئۈستىگە ئالغان بىر بۆلەك ھېسابلىنىدۇ.

بۇ تۈرنىڭ مەسئۇلى جۇ كەيفېڭ تونۇشتۇرۇپ مۇنداق دېدى: «قۇم تىزگىنلەش سۈرئىتىنى تېزلىتىش ئۈچۈن، جەزمەن ئىككى تەرەپتىن تەڭ تۇتۇش قىلىشقا توغرا كېلىدۇ. بىز 35 كىلومېتىرلىق ‹گىرۋەكنى قاشالاش› قۇرۇلۇشىنى ئىككى قارارغا بۆلۈپ يولغا قويۇپ، ‹قۇمنى توسۇشنى ئالدىن يولغا قويۇش، قۇمنى تۇراقلاشتۇرۇشنى ئاساس قىلىش، توسۇش بىلەن تۇراقلاشتۇرۇشنى بىرىكتۈرۈش› پىكىر يولى بويىچە، ‹قۇرۇلۇش ئارقىلىق قۇمنى تۇراقلاشتۇرۇش + بىيولوگىيەلىك قۇمنى تۇراقلاشتۇرۇش› ئۇسۇلىنى قوللاندۇق، ئېگىز قۇم توسۇقى، ئـوت - چـۆپ كاتەكچىسى، كەڭ ئورمان بەلبېغىدىن ئىبارەت ئۈچ مۇداپىئە لىنىيەسى ئارقىلىق قۇمنى تۇراقلاشتۇرۇش، قۇمنى توسۇش ئىشقا ئاشۇرۇلۇپ، ‹قۇمنى تۇراقلاشتۇرۇش + قۇمنى توسۇش› ئۇنىۋېرسال ئالدىنى ئېلىش - تىزگىنلەش سىستېمىسى بەرپا قىلىندى».

گىرۋەكنى قاشالىغاندا ھەم قۇمنى تۇراقلاشتۇرۇپ، قۇمنى توسۇش ئۈنۈمىگە يەتكىلى، ھەم خەلققە نەپ يەتكۈزۈپ، خەلقنى بېيىتقىلى بولىدۇ. نىيە ناھىيەسى كۆپ تەرەپنىڭ كۈچىنى بىرلەشتۈرۈپ، «يېشىللىقنى ئاشۇرۇش»نىڭ ئېكولوگىيە پوتېنسىيال ئېنېرگىيەسىنى «بېيىش»نىڭ تەرەققىيات ھەرىكەت ئېنېرگىيەسىگە ئايلاندۇرۇشقا سىجىل تۈرتكە بولۇپ، قۇملۇقنىڭ ناچار ھالىتىنى بايلىق ئەۋزەللىكىگە ئايلاندۇرۇپ، زامانىۋى قۇملۇق كەسپىنى زور كۈچ بىلەن تەرەققىي قىلدۇردى. جۇڭگو تۆمۈريول قۇرۇلۇشى تەرەققىيات گۇرۇھى ئۆزىنىڭ كەسىپ يېتىلدۈرۈش ۋە تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىش ئەۋزەللىكىنى تولۇق جارى قىلدۇرۇپ، شىنجاڭ ئورمانچىلىق پەنلەر ئاكادېمىيەسى، جۇڭگو پەنلەر ئاكادېمىيەسى شىنجاڭ ئېكولوگىيە ۋە جۇغراپىيە تەتقىقات ئورنى، شىنجاڭ يېزا ئىگىلىك داشۆسى قاتارلىقلار بىلەن پەن تەتقىقات ھەم يېتىشتۈرۈش بازىسى قۇرۇپ، سورت يېتىشتۈرۈش، مايسا يېتىشتۈرۈش، تۇراقلىق توك، قىرتاق، تۇزلۇق سۇنى تۇزسىزلاندۇرۇش، ئورگانىك يېزا ئىگىلىكى، يورۇقلۇق ئېنېرگىيەسىنى يۇقىرى ئۈنۈملۈك ئايلاندۇرۇش قاتارلىق جەھەتلەردىكى تەتقىقات، تەجرىبىلەرنى قانات يايدۇردى. «كۈن نۇرىدىن كۆپ پايدىلىنىش، سۇنى ئاز ئىشلىتىش، يېڭى تېخنىكىلىق بولۇش، يۇقىرى ئۈنۈم ھاسىل قىلىش» پىكىر يولى بويىچە، ئەلا سۈپەتلىك، يۇقىرى ئۈنۈملۈك قۇملۇق كەسپى سىستېمىسىنىڭ تەرەققىيات ئەندىزىسىنى يېتىلدۈرۈپ، قۇملۇق كەسپىنى يۇقىرى ئۈنۈملۈك تەرەققىي قىلدۇرۇش ئارقىلىق قۇم تىزگىنلەش ئىشلىرىغا تىرەك بولۇپ، كۆكەرتىش بىلەن بېيىشنى تەڭ ئىلگىرى سۈرۈشنى ئىشقا ئاشۇردى.

ۋىلايىتىمىز قۇمدىن مۇداپىئەلىنىش ـ قۇمنى تىزگىنلەشنى كەسىپلەرنى تەرەققىي قىلدۇرۇش، خەلق تۇرمۇشىنى ياخشىلاش بىلەن چوڭقۇر يۇغۇرۇپ تەرەققىي قىلدۇرۇپ، ئېكولوگىيەنى كەسىپلەشتۈرۈش، كەسىپلەرنى ئېكولوگىيەلەشتۈرۈشتە چىڭ تۇردى. بۈگۈنكى كۈندە، نىيە ناھىيەسىدىكى ئاممىنىڭ تۇرمۇشىمۇ بارغانسىرى ياخشىلاندى. تاموشىن مۇھىت تۈزەش چەكلىك شىركىتىنىڭ مەسئۇلى ما شياۋبىن تونۇشتۇرۇپ مۇنداق دېدى: «نىيە بازىرىدا كۆپچىلىك قۇمدىن مۇداپىئەلىنىش ـ قۇمنى توسۇشتىكى مۇۋەپپەقىيەتلىك تەجرىبىسىگە تايىنىپ، پارنىكتا يـۇلغۇن مـايسىسى يېتىشتۈرۈپ بېيىش يولىنى كېڭەيتتى».

نىيە ناھىيەسى ئورتاق تۈزەيدىغان، ئورتاق قۇرىدىغان، ئورتاق بەھرىلىنىدىغان «تەقدىر ئورتاق گەۋدىسى» ئىدىيەسىدە چىڭ تۇرۇپ، تۆمۈريولنىڭ جەنۇبى تەرىپىدىكى فوتوۋولت ئارقىلىق قۇمنى تىزگىنلەش، ئارقا دەريا قۇمدىن مۇداپىئەلىنىش ـ قۇمنى تىزگىنلەش ھۇجۇم رايونىدا قۇمنى تىزگىنلەش، مەركەز كارخانىلىرى، دۆلەت كارخانىلىرىنىڭ قۇمدىن مۇداپىئەلىنىش ـ قۇمنى تىزگىنلىشىدىن ئىبارەت ئۈچ ئۈلگە تۈرىنى پىلانلاپ يولغا قويدى. قۇمدىن مۇداپىئەلىنىش ـ قۇمنى تىزگىنلەش ئاساسىي ھۇجۇم يۆنىلىشى قىلىنىپ، قۇملاشقان يەرنى تىزگىنلەش ۋە نەتىجىلەرنى مۇستەھكەملەش ۋەزىپىسى ئۇنىۋېرسال ئويلىشىلىپ، توسۇش، ئالدىنى ئېلىش، تىزگىنلەش قاتارلىق تەدبىرلەر ئارقىلىق كۈچ بىرلەشتۈرۈلۈپ شامال ئېغىزى توسۇلۇپ، قۇم بارخانلىرى تىزگىنلىنىپ، توسۇق بەرپا قىلىندى.

جۇڭگو تۆمۈريول قۇرۇلۇشى چوڭ كۆۋرۈك قۇرۇلۇشى ئىدارىسى گۇرۇھى چەكلىك شىركىتىنىڭ خوتەن ۋىلايىتى نىيە ناھىيەسىدىكى «گىرۋەكنى قاشالاش» بويىچە قۇمنى تۇراقلاشتۇرۇش تۈر بۆلۈمىنىڭ تۈر دىرېكتورى لى جىڭ تونۇشتۇرۇپ مۇنداق دېدى: «نىيە ناھىيەسى ئامما قاتنىشىش، ھۆكۈمەت يۈرۈشلەشتۈرۈشنى مۇكەممەللەشتۈرۈش پىرىنسىپىدا چىڭ تۇرۇپ، ھۆكۈمەت سۇ، توك، يول قاتارلىق ئۇل ئەسلىھەلەرنى يۈرۈشلەشتۈردى، ھۆددىگە ئالغان دېھقانلار، تېرىقچىلىق چوڭ ئائىلىلىرى يەرنى تۈزلەش، تۇرۇبا تورى ياتقۇزۇش، ئۆستۈرۈش ۋە باشقۇرۇش، پەرۋىش قىلىشقا مەسئۇل بولدى. 2 - قارارلىق قۇرۇلۇشتىكى 50 مىڭ مو يەردە يۇلغۇن، سۆكسۆك، تۆت قاناتلىق لويلا كوكات، ئاق تىكەن قاتارلىق يەرلىك دەرەخ تۈرلىرى ۋە ئىقتىسادىي ئورمان بىنا قىلىندى، توشقانزەدىكى، يەر مەدىكى ئۆستۈرۈلۈپ، ئۆزگىچە بـاغ - ئورمانچىلىق تەرەققىي قىلدۇرۇلدى».

نۆۋەتتە، بۇ تۈردە 18 كىلومېتىر ئاساسىي يول، 39 كىلومېتىر تارماق يول ياسالدى، ئۈچ كۆز كۆزىتىش ۋە سۇ ئېلىش بىرلەشتۈرۈلگەن قۇدۇق قېزىلىپ، 22 مىڭ مو يەر تۈزلەندى، 2000 مو يەردە ئوت - چۆپ كاتەكچىسى ياسالدى. شۇنىڭ بىلەن بىللە، يېقىن ئەتراپتىكى يېزا - بازارلاردىكى 307 ئائىلىلىك دېھقان 28 مىڭ 700 مو يەرنى، بەش كەسپىي ئائىلە 13 مىڭ 200 مو يەرنى ھۆددىگە ئالدى. 3 - قارارلىق قۇرۇلۇشتىكى 120 مىڭ مو يەردە «ئوت - چۆپ كاتەكچىسى + ئىقتىسادىي ئورمان» شەكلى قوللىنىلىپ قۇم تىزگىنلىنىدۇ. تۆت كارخانا بىلەن 83 مىڭ 100 مو يەرنى تۈزەش كېلىشىمى تۈزىلىپ، غول تۇرۇبا يولىنى ياتقۇزۇش ھەم ئوت - چۆپ كاتەكچىسى ياساش قـاتارلىق ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشلىرى ئېلىپ بېرىلىۋاتىدۇ، ھازىرغا قەدەر ئـادەتتىكى يـولدىن 30 كىلومېتىر، 16 مىڭ 700 مو يەردە «ئوت - چۆپ كاتەكچىسى« ياسالدى، ماس كېلىدىغان يەردە ئىقتىسادىي ئورمان يېتىشتۈرۈلدى، 26 مىڭ مو يەردە تېمىتىپ سۇغىرىش شىلانكىسى ياتقۇزۇش تاماملاندى.

(تەرجىمە قىلغۇچى: سۇلتانمۇرات ئابلەت)


مەنبە: خوتەن گېزىتى
مۇھەررىر: نۇرئېلىي مەتقۇربان
بېكىتكۈچى: ئەرئەلى شىرئەلى

和田零距离维吾尔语平台
《和田日报》是中共新疆和田地委的机关报,于1950年2月1日创刊。由和田地委主管,和田地区唯一一份公开出版的报纸,为和田地区覆盖面最广、最有影响的党报,是促进和田地区改革开放、经济发展和社会稳定的重要舆论宣传阵地。
 最新文章