سۈرەتلەرنى بېسىپ كىنو كۆرۈشنى باشلىۋېتىڭ
تۈندىكى يورۇقلۇق
ئۈندىدار سالونى خەۋىرى، نر تورى تەرجىمىسى:
ياۋروپا-ئامېرىكا دۆلەتلىرىدە، نۇرغۇن كىشىلەر كىچىك ۋاقتىدا Scrable دەپ ئاتىلىدىغان بىر خىل ئويۇننى ئوينىغان. ئاددىي قىلىپ ئېيتقاندا، Scrable خۇددى شاھمات ئويناش ۋە خەت قوراشتۇرۇش ئويۇنىنىڭ بىرىكىشىگە ئوخشايدۇ، ئىككى تەرەپنىڭ ئۇرۇقى ھەرپتىن تەركىپ تاپقان، شاھمات تاختىسى 15 × 15لىك كاتەكچىگە ئىگە بولۇپ، ماھىرلار نۆۋەت بىلەن شاھمات تاختىسىدا تاق سۆزلەرنى بىرىكتۈرگەندە، ھەر بىر ھەرپنىڭ نومۇر قىممىتى ئوخشاش بولمايدۇ، شاھمات تاختىسىدىكى بەزى رايونلاردا يەنە قوش ياكى ئۈچ ھەسسە مۇكاپات تەسىس قىلىنىپ، ئەڭ يۇقىرى نومۇر بىلەن غەلىبە قىلغچى ئايرىپ چىقىرىلىدۇ.
(Scrable شاھمات تاختىسى)
بۇ ئويۇن ھازىرغىچە يۈز يىلغا يېقىن تارىخقا ئىگە بولۇپ، دۇنيادىكى ھەرقايسى دۆلەتلەردە ئالقىشقا ئېرىشكەن، ئىسپان تىلى، فرانسۇز تىلى قاتارلىق ئوخشىمىغان نۇسخىلىرىمۇ بازارغا سېلىغان. شۇنداق دېيىشكە بولىدۇكى، ئۇ ھەم ماھىرلارنىڭ سۆزلۈك مىقدارىنى جىق بىلىشىنى ھەم ئۇلارنىڭ «شاھمات ئويناش» تېخنىكىسىنى سىنايدۇ، ئىككىسىدىن بىرى كەم بولسا بولسىلا بۇنىڭدا نەتىجىگە ئېرىشىشى ئاساسەن مۇمكىن ئەمەس. لېكىن يېقىنقى بىر خەۋەر ئادەمنى ھەيران قالدۇرغان: بىر بۇرادەر ئىسپان تىلىنى پۈتۈنلەي بىلمەيدىغان ئەھۋالدا، ئىسپان تىلىدىكى Scrable مۇسابىقىسىدە غەلىبە قىلغان...
بۇ ئەرنىڭ ئىسمى نىگېل رىچادس بولۇپ، بۇ يىل 56 ياش ياكى 57 ياش (ئۇ ئىنتايىن سىرلىق، ئاساسەن زىيارەتنى قوبۇل قىلمايدۇ، سىرتتىكىلەر ئۇنىڭ تەخمىنەن يېشىنىلا بىلىدۇ) ئىكەن. يېڭى زېلاندىيىگە كۆچۈپ بارغاندىن كېيىن كۆپ ئۆتمەيلا مالايسىياغا كۆچۈپ بارغان، مۇھىمى ئۇ ئىسپان تىلىنى ئازراقمۇ بىلمەيدىكەن.
11-ئايدىكى ئىسپانىيەدە Scrable لەۋھە تالىشىش مۇسابىقىسىدە، رىچادېس 23 مەيدان يېڭىپ، بىر مەيدان يېڭىلىشتەك نەتىجە بىلەن ھەممە ئادەمنى مەغلۇپ قىلىپ چېمپىيونلۇققا ئېرىشكەن. ئۇنىڭدىن كىيىن تۇرغىنى ئالدىنقى قىتىملىق چېمپىيۇن، ئۇ ئاران 18 مەيدان يەڭگەن لېكىن ئۇ ئىسپان تىلىنى يىرتىپ تاشلايدۇ. بەكلا ئۇستا.
مۇسابىقىدىن كېيىن، بىر ئىسپانىيە ئاخبارات ۋاسىتىسى ئۇنى زىيارەت قىلماقچى بولغان بولسىمۇ، لېكىن رىچاردىس ئىسپانچە سۆزلىيەلمىگەچكە، زىيارەت ئوڭۇشلۇق بولمىغان. بۇ تاراتقۇ ئاخىرىدا: «ھەقىقەتەن ئادەمنىڭ ئىشەنگۈسى كەلمەيدىغان نومۇس» (بۇ يەردە ئىسپان تىلىنى بىلىدىغانلارنىڭ ئۇتتۇرغىنىنى نومۇس دېمەكچى) دېگەن.
ئۇنداقتا رىچاردىس زادى قانداق قىلغاندۇ؟ جاۋابى قارىغۇلارچە يادلاشنىڭ پايدىسىنى كۆردى. Scrable مۇسابىقىسىدە ماھىرلارنىڭ قوراشتۇرغان سۆزلەرگە تەلەپ قويۇلىدۇ، چۈنكى ناھايىتى ئېنىقكى ماھىر بىر سۆزنى جۆيلۈپ چىقىشى مۇمكىن، ئاندىن لۇغەتتە دەل شۇ بار...
شۇڭا مۇسابىقە ئورگان تەرەپ بىر «تاق سۆزلەر جەدۋىلى» (نەچچە ئون مىڭ سۆزمۇ بار، پەقەت ھەقىقىي لۇغەت ئۇنداق كۆپ ئەمەس)نى ئېلان قىلىدۇ، ماھىرلار قوشۇپ چىققان سۆزلەر چوقۇم جەدۋەلدە بولشى كېرەك.
Scrabble ماھىرلاردىن ھەر بىر سۆزنىڭ مەنىسىنى چۈشەندۈرۈشنى تەلەپ قىلمايدۇ، شۇڭا نەزەرىيە جەھەتتە، سىز ھەقىقەتەن ئۆلۈك يادلاشقا تايىنىپ مۇسابىقىدە يېڭەلەيسىز، رىچاردس ئىزچىل شۇنداق قىلغاندەك قىلىدۇ. شۇنداق بولۇپلا قالماي ئۇ ئىسپان تىلىدىكى مۇسابىقىدىلا ئەمەس، فرانسۇز تىلىنىمۇ ئۇتقان، لېكىن ئۇ بۇ ئىككى خىل تىلدا سۆزلىيەلمەيدۇ. 2015-يىلى ئۇ پەقەت «لۇغەت»نى يادلىغاندىن كېيىن، رىچاردس فرانسۇز تىلى مۇسابىقىسىنىڭ چېمپىيونى بولغان.
(2015-يىلى فرانسۇز تىلى چېمپىيونى بولغان)
ئارقىدىنلا 2018-يىلىغا كەلگەندە، ئۇ يەنە بىر قېتىم يەڭگەن، بۇ ئۈچ يىلدا ئۇ يەنىلا فىرانسۇز تىلى ئۆگەنمىگەن، پەقەت ئۆلۈك يادلىغان.
(2018-يىلى يەنە بىر قېتىم غەلىبە قىلغان)
ئۇنىڭ ئەستە تۇتۇش قابىلىيىتى زادى قانچىلىك؟ رىچاردنىڭ دوستى، يېڭى زېلاندىيەنىڭ Rabble مۇسابىقە ماھىرى لنىز تاراتقۇلارغا بۇ سىزنى ئاشكارىلىغان. (ئىسپانىيە مۇسابىقىسى) بىر يىل بۇرۇن ئۇ ئىسپان تىلىنىڭ تاق سۆزلۈك جەدىۋېلىنى ئېسىدە تۇتۇشقا باشلىغان. لېكىن ئۇ باشقىلارنىڭ نېمە ئۈچۈن قىلالمايدىغانلىقىنى چۈشەنمەيدۇ، ئۇ بىرلا ۋاقىتتا پۈتۈن بىر گۇرۇپپا سۆزلەرنى ئېسىدە تۇتالايدۇ، ئاندىن ئۇلارنى سۈرەت شەكلىدە چوڭ مېڭىسىدە ساقلىيالايدۇ، ئۇ ناھايىتى تېزلا ئەسلىيەلەيدۇ.»
بۇ ئەسلىمىلەرنىڭ ماھىيىتى بولۇپ، ئادەمنى تېلېكامېراغا ئايلاندۇرۇپ قويىدۇ، ئۇ نوقۇل ئەستە ساقلاش بولۇپ، چۈشىنىش مەۋجۇت ئەمەس، شۇڭا رىچاردس ئەزەلدىن باشقا تىللارنى ئۆگىنىپ باقمىغان لېكىن ئۇمۇ پەرۋا قىلماسلىقى مۇمكىن.
2010-يىلى رىچادنىڭ ئاپىسى ئادرىئېن فىسچېر يېڭى زېلاندىيەدىكى بىر گېزىتكە مۇنداق دېگەن: «رىچاردىس مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان چېغىدا ئىنگلىز تىلىدىكى نەتىجىسى ياخشى ئەمەس ئىدى، تولۇق ئوتتۇرىنى پۈتتۈرگەندىن كېيىنمۇ ياخشى ئۆگەنمىدى، ئۇنىڭ Scrable مۇسابىقىسىدە قوللانغان تاكتىكىسى پەقەت ئۆلۈكلا يادلاش، ئۇ ئېسىدە تۇتقان خەتنىڭ بىرىنىڭمۇ مەنىسىنى بىلمەيدۇ.»
1995-يىلى رىچالس ئاپىسىنىڭ تونۇشتۇرۇشى بىلەن Scrable بىلەن ئۇچراشقان، ئىككى يىلدىن كېيىن ئۇ تۇنجى قېتىم مۇسابىقىگە قاتنىشىپ، موتوسىكلىت 350 كىلومېتىر يىراقلىقتىكى يەنە بىر شەھەرگە بارغان. شۇ قېتىمقى مۇسابىقىدە، ئەينى ۋاقىتتا تېخى يېڭى ماھىر رىچارد ئاسانلا چىمپىيونلۇقنى قولغا كەلتۈرگەن، ئارقىدىن يەنە ھېچ ئىش بولمىغاندەك موتسىكىلىتىنى مىنىپ ئۆيىگە قايتقان.
بۇ قالتىس تالانتى سەۋەبلىك رىچارد خېلى بۇرۇنلا Scrableنىڭ «شاھى»غا ئايلانغان، يەنى ئۇ 2007-يىلى دۇنيا چېمپىيونى بولغان، ئۇ ئامېرىكا مەملىكەتلىك S قۇرۇلتىيىنىڭ چېمپىيونى، سەككىز قېتىم ئەنگلىيە باڭكوك ئاشكارا مۇسابىقىسىنىڭ چېمپىيونى، 11 قېتىم سىنگاپور ئاشكارا مۇسابىقىسىنىڭ چېمپىيونى، 15 قېتىم دۇنيا بويىچە ئەڭ چوڭ Scrable مۇسابىقىسىنىڭ شاھلىق لوڭقىسى چېمپىيونلۇقىغا ئېرىشكەن.
2018-يىلى 12-ئايغىچە ئۇ 3673 مەيدان مۇسابىقىگە قاتناشقان، بۇنىڭ ئىچىدە 2811 قېتىم غەلىبە قىلغان، غەلىبە قىلىش نىسبىتى %75تىن ئاشقان، شۇنداقلا چېمپىيون بولالمىغان ۋاقتىدا ئاساسەن دېگۈدەك ئىككىنچى بولغان. لېكىن، سۆزلۈكنى مۇشۇنداق پىششىق بىلىدىغان ئادەم سۆزلۈك ئارقىلىق پىكىر ئالماشتۇرۇشنى ناھايىتى ئاز ئىشلىتىدۇ.
ھەر قېتىملىق مۇسابىقىدە، ئۇ ئاساسەن دېگۈدەك ھېچقانداق كەيپىياتىنى ئىپادىلىمەيدۇ، گەرچە رەقىبىنى ئۇتۇپ بولغاندىن كېيىن ئادەتتىكى ئىشتەك ھېچنېمە قىلمايدۇ، ئەڭ كۆپ بولغاندا ئاددىيلا كۈلۈمسىرەپ قويۇپ، بېشىنى لىڭشىتىپ قويىدۇ.
مۇسابىقىدىن كېيىن بەزى تاراتقۇلار ئۇنى زىيارەت قىلماقچى بولغان، ئۇمۇ ئاساسەن رەت قىلغان، ئاندىن ئۈن-تىنسىز موتسىكىلىتىنى مىنىپ ئۆيىگە قايتقان. بىراق بەزى مۇخبىرلار ئۇنىڭ بىلەن پاراڭلاشقان، يەنى سىتېفان مۇخبىر، ئۇ كۆپ يىل Richards توغرىسىدا خەۋەر بەرگەن.
1999-يىلى مېلبۇرندا ئۆتكۈزۈلگەن مۇسابىقىدە، سىتېفان رىچادېرستىن سىزنىڭ ئۇنتۇپ قالىدىغان ئىشىڭىز بارمۇ؟ دەپ سورىغان، رىچاردس ئاز ئۇچرايدىغان ھالدا مۇنداق جاۋاب بەرگەن: مېنىڭچە «ئۇنتۇپ قالماسلىق»نىڭ 28 مىڭ خىل چۈشەندۈرۈشى بار. مەن رەسىمنى ئاسانلا ئەسلەيمەن، لېكىن مەن رەسىمنى كونتېكىستتا چۈشەندۈرۈشكە ئامالسىز. مەن بىر پارچە رەسىمنى ئېسىمدە ساقلىسام بولىدۇ، لېكىن قەيەردە كۆرگەنلىكىمنى ئېسىمدە تۇتالمايمەن. سۆزنىڭ ئۆزىنى كۆرسەملا، ئېسىمگە ئالالايمەن، لېكىن ئاڭلىغان ياكى بىلگەن بولسام، ئېسىمدە تۇتالمايتتىم.
سىتېفان 2009-يىلىدىكى بىر ماقالىسىدە ئۇنىڭغا مۇنداق باھا بەرگەن:
رىچاردس مەن كۆرگەن تۇنجى ئويۇن نەتىجىسىگە ھەقىقىي پەرۋا قىلمايدىغان ماھىر، ئۇ پەقەت ئويۇن جەريانىغىلا قىزىقىدۇ. ئۇ زىيارەتنى قوبۇل قىلمايدۇ، مەيلى قانچىلىك چېمپىيونلۇققا ئېرىشسۇن، ئۇ تاراتقۇلارنىڭ زىيارىتىنى قوبۇل قىلىشنى ياقتۇرمايدۇ.
ئۇنىڭ فرانسۇز تىلى ۋە ئىسپان تىلى مۇسابىقىسىگە كىرىشىدىكى سەۋەب، سىتېفان ئۇنى ئەمدى مەغلۇپ بولىسەن دەپ ئەكىرگەن، ئۇ مۇنداق دېگەن: «مېنىڭ بىۋاسىتە سېزىمىم شۇكى، ئۇ ئىنگلىز تىلى Scrable لۇغىتىدىكى 260 مىڭ سۆزدىن بىزار بولدى، ئۇ يېڭى خىرىسنى ئىزدىمەكچى.»
رىچاردنىڭ ئادەتتە نېمە ئىش قىلىدىغانلىقىنى ھېچكىم بىلمەيدىكەن، ئېيتىشلارغا قارىغاندا، ئۇ يالغۇز تۇرىدىكەن، تاماكا چەكمەيدىكەن، ھاراق ئىچمەيدىكەن، خىزمىتى كۆزىتىش ئاپپاراتىغا قارايدىكەن. ئۇنىڭ خەت قوراشتۇرۇشتىن باشقا ئەڭ چوڭ قىزىقىشى ۋېلىسىپىت مىنىش. مۇسابىقە باشلىنىشتىن بۇرۇن، ئۇ ناھايىتى ئۇزۇن يولغا چىققاندا، كاللىسىدا ئۆزى يادلىغان خەتلەرنىڭ شەكلىنى بىر-بىرلەپ ئەسلەپ ماڭىدىكەن.
2018-يىلى فىرانسىيەنىڭ قوشۇپ يېزىش مۇسابىقىسىدە غەلىبە قىلغاندىن كېيىن ئۇنىڭ دوستى تاراتقۇلارغا ئۆزىنىڭ يېقىنقى ئارزۇسىنىڭ ۋېلىسىپىت مىنىپ ھىندىستاندىن ئۆتۈش ئىكەنلىكىنى، بۇ ئىشنىڭ يۈز بەرگەن-بەرمىگەنلىكىگە كەلسەك، تەبىئىي ھالدا ھېچقانداق ئىش يۈز بەرمىگەن، ئىشقىلىپ بۇ توغرىسىدا خەۋەر تارقالمىغان.
دوستى مۇنداق دېگەن: «نۇرغۇن كىشىلەر ئۇنى زىيارەت قىلىشنى ئويلايدۇ، لېكىن ئۇ قىزىقمايدۇ، ئۇ باشقىلارنىڭ نېمە ئۈچۈن ئۆزىگە قىزىقىدىغانلىقىنى ئەسلا چۈشەنمەيدۇ.»
قانداقلا بولمىسۇن ئۇنىڭ بۇ يادلاش ئۇسۇلى ھەقىقەتەن تالانت بولۇشى مۇمكىن، لېكىن سۆزلەرنىڭ مەنىسىنى بىلىپ يادلىسا ئۇنداقتا بۇ گۈل ئۈستىگە گۈل كەلتۈرگەنلىك بولاتتى.
