سۈرەتنى بېسىپ كىنو كۆرۈشنى باشلىۋېتىڭ
ئۈندىدار سالونى خەۋىرى، نۇر تورى تەرجىمىسى:
مايكول سىتگېرت ئىلگىرى ئات بەيگىسىنى بەك ياخشى كۆرەتتى. 2006-يىلى پۈتۈن ئامېرىكىدىكى بىردىنبىر چەۋەنداز يېتىشتۈرىدىغان مەكتەپ شىمالىي ئامېرىكا ئات بەيگىسى شۆيۈەنى قۇرۇلغان، شۇنىڭ بىلەن مايكول سىتگېرت ئۇلارنىڭ تۇنجى تۈركۈمدىكى ئوقۇغۇچىسى بولۇپ قالغان. 2009-يىلى 3-ئايدا مايكول سىتگېرت ئۆزىنىڭ تۇنجى مەيدان مۇسابىقىسىدە غەلىبە قىلغان، ئۇنىڭ ئىستىقبالى ناھايىتى ياخشى بولۇپ، ئات بەيگىسى ساھەسىدە كارامىتىنى كۆرسەتمەكچى بولغاندا، كۈتۈلمىگەن ئەھۋال يۈز بەرگەن.
شۇ يىلى 8-ئايدا مايكول سىتگېرت ھاياتىدىكى سەككىزىنچى قېتىملىق مۇسابىقىگە قاتناشقان، ئۇنىڭ ئېتى يىقىلىپ چۈشكەن، ئۇمۇ غايەت زور ھەرىكەت مىقدارى بىلەن يەرگە يىقىلغان. ئۇ ئويغانغاندىن كېيىن دوختۇرنىڭ ئۇقتۇرۇشىنى ئاڭلىغان. ئۇنىڭ بېلىنىڭ تۆۋىنى پالەچ بولۇپ قالغان بولۇپ، ئۆمرىنىڭ ئاخىرىغىچە چاقلىق ئورۇندۇقتا ئولتۇرىدىكەن.
(مايكول سىتگېرت)
بۇمۇ مايكول سىتگېرتنىڭ چەۋەنداز بولۇش ئارزۇسىنىڭ ئۈزۈل-كېسىل بەربات بولغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ، ئېنىقكى ئۇ كېيىنكى تۇرمۇشىنى ئۈمىدسىزلىك ۋە بىئارامچىلىق ئىچىدە ئۆتكۈزىدۇ. بەختكە يارىشا، مەيلى قانچىلىك ئازابلىق تۇرمۇش بولسۇن ئادەمنىڭ ھامان ماسلىشىشقا ئامالى بار. لېكىن ئۇ نېمىلا دېگەن بىلەن تەلەيلىك. 2014-يىلى مايكول سىتگېرت تاسادىپىي پۇرسەتتە ReWalk ناملىق بىر شىركەتنىڭ سىرتقى ئىسكىلىت قۇرۇلمىسىنى تەتقىق قىلىۋاتقانلىقىنى ھەمدە مەھسۇلات بارلىقىنى ئاڭلىغان.
ئۇ تورغا چىقىپ ئىزدەپ، بۇ مەھسۇلاتنىڭ گەرچە كىنودىكىدەك ئىلمىي فانتازىيە بولمىسىمۇ، لېكىن ھەقىقەتەن پالەچ كىشىلەرنىڭ قايتىدىن ئۆرە تۇرۇشىغا، ھەتتا يول مېڭىشىغا ياردەم بېرەلەيدىغانلىقىنى بايقىغان. مايكول سىتگېرتنىڭ يۈرىكى ئويناپ كەتكەن، چۈنكى بۇ بىر نەچچە يىلدىن بۇيان ئۇ ئۆزى ھەرىكەت قىلىشنى ئىنتايىن ئۈمىد قىلغان، ئۇنىڭ ئۈستىگە مۇسكۇللىرىنىڭ تارتىشىپ قېلىشىمۇ ئىزچىل مەۋجۇت بولۇپ كەلگەن، بەزىدە پۇتلىرى ئۆزىنىڭ كونتروللۇقىدا بولمىغان.
مايكول سىتگېرت بۇ مەھسۇلاتنى كۆرۈپ ئۈمىدكە تولغان، لېكىن بۇ خىل مەھسۇلاتنىڭ باھاسى ئەرزان ئەمەس، بىر دانىسىنىڭ باھاسى 100 مىڭ ئامېرىكا دوللىرى. بەختكە يارىشا، 2015-يىلى مەخسۇس چەۋەندازغا ياردەم بېرىدىغان ئامما پاراۋانلىقى تەشكىلاتى ئۇنىڭغا ياردەم قىلىپ بىر مەيدان چوڭ تىپتىكى ئىئانە توپلاش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرغان. نۇرغۇن ياخشى نىيەتلىك كىشىلەرنىڭ ياردىمىدە، 100 مىڭ ئامېرىكا دوللىرىلىق نىشان ناھايىتى تېزلا ئەمەلگە ئاشقان، ھەتتا ئازراق ئېشىپ كەتكەن. ئۇلار ئاخىرى مايكول سىتگېرتنىڭ سىرتقى سۆڭەكنى سېتىۋېلىشىغا ياردەم بەرگەن، يەنە ئۇنىڭغا ئالدىنقى بىر نەچچە يىللىق ئاسراش سۇغۇرتىسى بەرگەن.
(سىرتقى ئىسكىلىت بىلەن ئۆرە تۇرغان مايكول سىتگېرت)
بۇ تەشكىلاتنىڭ ئىجرائىيە مۇدىرى ھەتتا مۇنداق دېگەن: ئەگەر كېيىن رېمونت قىلىش تەننەرخى بەك يۇقىرى بولۇپ كەتسە، فوند جەمئىيىتى ئۇنىڭ رېمونت ھەققىنى تۆلىشىگە ياردەم بېرىشنى خالايدۇ. مايكول سىتگېرت بۇ ياخشى نىيەتلىك كىشىلەرنىڭ ئىئانىسى ۋە ئۈمىدىنى يەردە قويمىغان. چېنىقىش ۋە ئۆگىنىش ئارقىلىق، ئۇ ھەر ھەپتىدە بىر قېتىم مېڭىشنى قايتا ئۆگەنگەن، ئون يىلدىن بۇيان 371 مىڭ 091 قەدەم ماڭغان.
ئۇنىڭ ئەسلىدىكى مۇسكۇللىرىنىڭ تارتىشىپ قېلىشى پۈتۈنلەي يوقالغان، سۆڭەك زىچلىقىمۇ ئاشقان. ئەلۋەتتە، تېخىمۇ مۇھىمى، ئۇ يەنە ماڭالايدىغان بولغان، ئۇ مۇنداق دېگەن: «بىر پالەچ بىمار ئۈچۈن ئېيتقاندا مۇشۇنچىلىك مېڭىش ئىنتايىن چوڭ غەلىبە ھېسابلىنىدۇ.»
بۇ يىل 9-ئايغا كەلگەندە ئىشلىتىلگىنىگە 10 يىل بولغان سىرتقى ئىسكىلىتتىن ئاخىرى چاتاق چىققان. ئۇنىڭغا سەپلەنگەن سائەتتىكى باتارىيە سىمى بۇزۇلۇپ قالغان بولۇپ، سائەت سىرتقى ئىسكىلىتنىڭ ئايلىنىشىنى كونترول قىلىشقا مەسئۇل بولىدۇ.
(بۇزۇلغان سىم يولى)
مايكول سىتگېرت ReWalk شىركىتى بىلەن ئالاقىلىشىپ، رېمۇنت قىلىشنى ئۈمىد قىلغان، لېكىن ئېرىشكەن جاۋابى ئۇنى قاتتىق ئۈمىدسىزلەندۈرگەن، قارشى تەرەپ بىزنىڭ بەش يىلدىن ئاشقان نەرسە بىلەن كارىمىز يوق، سىز پۇل بېرىپ ئوڭشاپ بەر دېسىڭىزمۇ كارىمىز يوق دېگەن.
مايكول سىتگېرتنىڭ قارىشىچە، بۇنىڭ مەنىسى ناھايىتى ئېنىق، يەنى سىز يەنە 100 مىڭ ئامېرىكا دوللىرى خەجلەپ يېڭىسىنى سېتىۋېلىڭ، چۈنكى بىز رېمونت قىلساق كۆپ پۇل تاپالمايمىزدىن ئىبارەت.
مايكول سىتگېرت ئالاقە تورىدا ئاچچىقلانغان ھالدا مۇنداق دېگەن: «مېنىڭچە بۇ ئانچە ئادىل ئەمەس. بىزنىڭ بىرلىككە كېلىشىمىزنى ئۈمىد قىلىمەن. مەن چۈشەنمىدىم، ئۇلار نېمىشقا 100 مىڭ دوللار قىممىتىدىكى نەرسىنى بەش يىلدىن كېيىن ھېچنېمىگە ئەرزىمەيدۇ دەپ كارى بولمايدۇ، مەن 100 مىڭ ئامېرىكا دوللىرى خەجلەپ، 10 يىل ئىشلەتتىم، نەتىجىدە 20 دوللارلىق بىر باتارىيەدىن كاشىلا چىقىپ ماڭالمايدىغان بولۇپ قالدىم، نېمىشقا ئۇلار بۇنداق قىلىدۇ؟»
خۇددى مايكول سىتگېرت ئېيتقاندەك، بۇزۇلغان يېرى ئالاھىدە نازۇك زاپچاس ئەمەس، بەلكى بىر تال كەپشەرلەنگەن سىم يولى ئۈزۈلۈپ قالغان. پەقەت قايتا كەپشەرلەپ قويسىلا بولدى، قايتىدىن 100 مىڭ ئامېرىكا دوللىرى خەجلەپ يېڭىسىنى سېتىۋېلىشىنىڭ ھاجىتى يوق. ئەمەلىيەتتە، بۇنىڭغا ئوخشاش ئىشلار ئامېرىكىدا كۆپ ئۇچرايدۇ، داۋالاش ئۈسكۈنىلىرى كەسپى ئامېرىكىدا رېمونت قىلىش ھوقۇقى توغرىسىدا قانۇن چىقىرىشقا قەتئىي قارشى تۇرىدۇ، داۋالاش ئۈسكۈنىلىرىنى پەقەت ياساش سودىگىرى رېمونت قىلىدۇ، دەپ چىڭ تۇرىدۇ.
بۇنىڭ بىلەن ياساش سودىگەرلىرى رېمونت قىلىش ھوقۇقىنى مونوپول قىلىۋېلىپ، داۋالاش ئۆزىكىدىكى كودلارنى شىفىرلاشتۇرۇپ، رېمونت زاپچاسلىرىنى كونترول قىلىپ، يېقىنقى يىللاردىن بۇيان نۇرغۇن بىمەنە ئەھۋاللارنى كەلتۈرۈپ چىقارغان، يۇقۇم ئەھۋالى كۆرۈلگەن دەسلەپكى مەزگىلدە، نەپەسلەندۈرۈش ماشىنىسىنىڭ ئىشلىتىلىش نىسبىتى نەچچە بالداق ئۆرلەپ، زور مىقداردىكى نەپەسلەندۈرۈش ماشىنىسى زىيانغا ئۇچرىغان، ياساش سودىگەرلىرىنىڭ رېمونت قىلىش ئىقتىدارى بۇنداق كۆپ مىقدارغا ئەسلا تاقابىل تۇرالمىغان، ئۈچىنچى تەرەپ رېمونت قىلىش خادىملىرى ئۇنداق قىلمىدى بەلكىم قانۇنىي خەتەرگە تەۋەككۈل قىلىپ، ئۇلارنىڭ شىفىرلاشتۇرۇش ئۇسۇلىنى بۇزۇشى مۇمكىن، بۇزۇلغان شامالدۇرغۇچ نەچچە ھەپتە ھەتتا نەچچە ئاي دۆۋىلىنىپ رېمونت قىلىنمىغان. بۇ سەۋەبتىن، ئۈچىنچى تەرەپ رېمونتچىلىرى ياسىغۇچىنىڭ شىفىرلاش ۋاستىسىدىن ئەگىپ ئۆتۈپ ئۆز ئالدىغا ئىش قىلغان.
ئەينى ۋاقىتتا، داڭلىق ئەسلىگە كەلتۈرۈش تور بېكىتى iFixit (سىزگە ۋېلىسىپىتتىن تارتىپ توك قازانلىرىغىچە بولغان بارلىق نەرسىلەرنى قانداق چۇۋۇش ۋە رېمونت قىلىشنى ئۆگىتىدىغان تور بېكەت)مۇ بۇ كەسىپكە قوشۇلۇپ، كىشىلەرگە قانداق قىلىشنى ئۆگىتىدىغان ئاممىۋى دەرسلىكلەرنى ئىشلىگەن.
نەتىجىدە، ئۇلار iFixitنىڭ نەشر ھوقۇقىغا دەخلى-تەرۇز قىلغانلىقى توغرىسىدا ئىشلەپچىقارغۇچىلارنىڭ تەھدىتىنى تاپشۇرۇۋالغان.
ئوخشاشلا، ئۇيقۇدا نەپەس ۋاقىتلىق توختاپ قېلىش كېسىلىگە گىرىپتار بولغان بىمارلار ئۈزلۈكسىز مۇسبەت بېسىملىق نەپەسلەندۈرۈش ئاپپاراتى (CPAP) ئارقىلىق نەپەسنىڭ راۋان بولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىدۇ. CPAP نۇرغۇن سانلىق مەلۇماتلارنى توپلايدۇ، بۇلار ھاۋا بېسىمى، ھاۋانىڭ ئېقىپ كېتىش نىسبىتى، ھەر كۈنى كەچتىكى ئوتتۇرىچە ئىشلىتىش مىقدارى... ئەڭ ئاخىرىدا ساقلاش كارتىسىغا جەملىنىدۇ.
ئەمما غەلىتە يېرى شۇكى، بىمار ئۆزىنىڭ سانلىق مەلۇماتىنى كۆرەلمەيدۇ، شۇنداقلا ئۆزىنىڭ ئەھۋالىغا ئاساسەن ماشىنىنى مۇناسىپ تەڭشىيەلمەيدۇ، چۈنكى ئىشلەپچىقارغۇچى ئۇنى شىفىرلىۋەتكەن.
بىمار چوقۇم قەرەللىك ھالدا ئىچكى ساقلىغۇچ كارتىسىنى ئېلىپ دوختۇرخانىغا بېرىشى كېرەك، دوختۇر مەخسۇس يۇمشاق دېتال ئارقىلىق بۇ سانلىق مەلۇماتلارنى ئانالىز قىلىپ، بىمارنىڭ تەڭشىشىگە ياردەم بېرىدۇ. مەسىلە شۇكى، دۇچ كەلگەن دوختۇر ئىشەنچلىك بولۇشى ناتايىن، بەزى بىمارلار:
«دوختۇر سىزدىن ئىچكى ساقلىغۇچ كارتىسىنى ئېلىپ كېلىشىڭىزنى تەلەپ قىلىدۇ، ئاندىن ئۇلار قاراپ چىقىدۇ، ئەمما ئۇلار دىئاگنوز قويۇش ئۈچۈن ئەمەس، بەلكى سۇغۇرتا قائىدىسىگە ئەمەل قىلىش ئۈچۈن، سىزنىڭ ئۇنى ھەقىقىي ئىشلىتىۋاتقانلىقىڭىزغا كاپالەتلىك قىلىدۇ. ھەممە ئادەم پەقەت سىزنىڭ يانچۇقىڭىزدىن پايدا ئېلىشنى ئويلايدۇ.» دېگەن.
بۇنىڭ بىلەن نەپەسلەندۈرگۈچ بىر ئۈلۈش، يۇمشاق دېتال يەنە بىر ئۈلۈش سېتىلىدۇ. قۇربانلىق بەرگىنى پەقەت بىمار بولىدۇ. كېيىن، ئاۋسترالىيەلىك بىر پىروگراممېر مارك ۋاتكىنس نەچچە مىڭ سائەت ۋاقىت سەرپ قىلىپ شىفىرنى يېشىپ، بىر خىل ھەقسىز ئوچۇق كودلۇق يۇمشاق دېتال ياساپ چىققان، شۇنىڭ بىلەن بىمارلار ئاندىن سانلىق مەلۇماتلارنى كۆرەلەيدىغان بولغان شۇنداقلا CPAP ماشىنىسىغا مۇناسىپ تەڭشەش ئېلىپ بارالايدىغان بولغان. پەقەت بۇ قانۇنغا خىلاپمۇ، ئەخلاققا ئۇيغۇنمۇ... چوقۇم بىر مەھەل مۇزاكىرە قىلىپ نەتىجىسى چىقمايدۇ.
ئەلۋەتتە، يۇقىرىقىلارغا قارىتا، ئىشلەپچىقارغۇچىلارنىڭمۇ كۆز قارىشى بار:
ئەگەر رىمۇنت قىلىش قوللانمىسى ئاممىغا ئاشكارىلانسا بىمار بەلكىم يارىلىنىشى، ھەتتا ئۆلۈپ كېتىشى مۇمكىن، ۋاقتى كەلگەندە يەنە ياساش سودىگىرىگە تايىنىدۇ. بۇنداق دېيىشنىڭمۇ بەلگىلىك ئاساسى بار، نېمىلا دېگەن بىلەن، بىمارلارنىڭ خاتا ئىشلەپ چىقارغان مىساللىرىمۇ يوق ئەمەس.
« ماسلىق» بىلەن «قاقتى-سوقتى قىلىشنى خالىماسلىق»نىڭ چەك-چېگراسى زادى قەيەرگە چۈشىدۇ، يا قانۇنغا تاپشۇرۇلىدۇ، يا بولمىسا ھەر بىر ئادەمنىڭ ئەركىن ئىسپات بېرىشىگە تاپشۇرۇلىدۇ..
يۇقىرىدا ئېيتىپ ئۆتكىنىمىزدەك، مايكول سىتگېرت پالەچ بولۇپ قالغاندىن كېيىن، سىرتنىڭ نۇرغۇن ياردىمىگە ئېرىشتى، بۇ قېتىممۇ بۇنىڭ سىرتىدا ئەمەس. ئۇنىڭ يازمىسى ئالاقە تورىدا كۆپلەپ تارقىتىلىپ، ئاخىرىدا شۇ جايدىكى ئاخبارات ۋاستىلىرى ۋە چەۋەندازلىق جەمئىيىتىنىڭ دىققىتىنى قوزغاپ، كەڭ تارقالغان. كېيىنكى ئىش ئاددىي، پەقەت قول سائىتىنى رېمونت قىلىش خالاس. قىسقىغىنە 4 كۈندىن كېيىن مايكول سىتگېرت قايتىدىن ئورنىدىن تۇرغان.
تەۋسىيەلىك رومانلار
