ئۈندىدار سالونى خەۋىرى، نۇر تورى تەرجىمىسى:
پۇتبول تارىخىدىكى ئەڭ ئۇلۇغ پورتۇگالىيەلىك چولپان!
10. نانى كەسپىي ھاياتى: 2005-يىلىدىن ھازىرغىچە
ھازىر 37 ياشقا كىرگەن نانىنىڭ كەسپى ھاياتى ئاخىرلىشىش باسقۇچىغا كىردى، 2006-يىلىدىن باشلاپ ئۇ پورتۇگالىيە دۆلەت كوماندىسىغا ۋاكالىتەن 100 مەيداندىن ئارتۇق مۇسابىقىگە قاتناشقان (ئېنىق قىلىپ ئېيتقاندا 112 مەيدان) بەزى كىشىلەرنى ھەيران قالدۇرىدۇ. بولۇپمۇ 2016-يىللىق ياۋروپا لوڭقىسى مۇسابىقىسىدە نانى ھەر بىر مەيدان مۇسابىقىدە مەيدانغا چىقىپ، ئۈچ توپ كىرگۈزۈپ، بىر ياردەمچى پاس چىقىرىپ، پورتۇگالىيە پۇتبول تارىخىدىكى ئورنىنى مۇستەھكەملىگەن. ئەگەر ئۇ رونالدو بىلەن ئوخشاش بىر ئەۋلاد يان تەرەپتە ئوينىمىغان بولسا مەيلى دۆلەت كوماندىسىدا بولسۇن ياكى مانچېستېر بىرلەشمىسىدە بولسۇن، نانىنىڭ قولغا كەلتۈرگەن نەتىجىلىرى تېخىمۇ گەۋدىلىك بولۇشى مۇمكىن ئىدى.
9. رىكاردو كارۋالھو كەسپىي ھاياتى: 1997-2017
رىكاردو كارۋالھو 2000-يىلىدىن 2010-يىلىغىچە بولغان ئارىلىقتىكى پورتۇگالىيە ۋە ياۋروپا پۇتبولچىلىقىدىكى ئەڭ مۇنەۋۋەر بېكلارنىڭ بىرى. 2000-يىللارنىڭ بېشىدا مورىنھونىڭ يېتەكچىلىكىدە پورتوغا ياردەملىشىپ ياۋروپا ئىتتىپاق لوڭقىسى ۋە ياۋروپا چېمپىيونلۇق بىرلەشمىسىنىڭ چېمپىيونلۇقىنى قولغا كەلتۈرگەن، بۇنىڭ بىلەن ئۇ پورتۇگالىيەنىڭ يىللىق ئەڭ مۇنەۋۋەر توپچىسى ۋە ياۋروپا پۇتبولچىلار بىرلەشمىسىنىڭ يىللىق ئەڭ مۇنەۋۋەر بېكى بولۇپ باھالانغان، مۇشۇنداق شەخسىي شان-شەرەپتىن كېيىن ئۇ زور سوممىلىق باھا بىلەن چېلسىغا يۆتكەلگەن.
2004-يىلى رىكاردو كارۋالھو مەشقاۋۇل مورىنھوغا ئەگىشىپ ئېنگىلاند ئالىي بىرلەشمىسىدىكى چېلسى كوماندىسىغا يۆتكىلىپ، كەسپىي ھاياتىنىڭ شانلىق سەھىپىسىنى ئاچقان. چېلسىدا ئۇ ناھايىتى تېزلا كوماندىغا سىڭىپ كىرىپ، كاپىتان تېررى بىلەن مۇقىم ۋە مۇستەھكەم ئوتتۇرا بېك بىرلەشمىسىنى شەكىللەندۈرگەن. كارۋالھو چېلسىدىكى ۋاقتىدا كوماندا بىلەن بىرلىكتە ئۈچ قېتىم ئېنگلاند ئالىي بىرلەشمىسى چېمپىيونلۇقىغا (2004 / 2005، 2005 / 2006، 2009 / 2010)، ئىككى قېتىم بىرلەشمە لوڭقىسى چېمپىيونلۇقىغا ۋە بىر قېتىم ئۇيۇشما لوڭقىسى چېمپىيونلۇقىغا ئېرىشكەن. ئۇنىڭ تۇراقلىق ئىپادىسى ۋە رەھبەرلىك خاراكتېرى ئۇنى چېلسىنىڭ مۇداپىئە سېپىدىكى يادرولۇق شەخسلەرنىڭ بىرىگە ئايلاندۇرغان.
كېيىن ئۇ ئىسپانىيە زەردارى خانلىق مادرىدتا تېخىمۇ كۆپ شەرەپلەرگە ئېرىشكەن، شۇنداقلا پورتۇگالىيە دۆلەت كوماندىسىغا ياردەملىشىپ 2016-يىللىق ياۋروپا لوڭقىسى چېمپىيونلۇقىغا ئېرىشكەن.
8. پائۇل فۇتلېي كەسپىي ھاياتى: 1983-يىلىدىن 1998-يىلىغىچە
پائۇل ئالدىنقى ئەسىرنىڭ 80-يىللىرىدىكى پورتۇگالىيەنىڭ ئەڭ كۆزگە كۆرۈنگەن پۇتبول تالانت ئىگىسىنىڭ بىرى. ئۇ قالتىس ئىپادىسى بىلەن 1987-يىللىق ياۋروپا ئالتۇن توپ مۇكاپاتىنىڭ ئىككىنچىلىكىگە ئېرىشكەن بولۇپ، شۇ دەۋردىكى ياۋروپا پۇتبولچىلىقىدىكى ئەڭ قالتىس يان ھۇجۇمچىلارنىڭ بىرى دەپ قارالغان. ئۇ 17 يېشىدىلا دۆلەت كوماندىسىغا كىرگەن بولۇپ، پورتۇگالىيە دۆلەت كوماندىسىغا ۋاكالىتەن جەمئىي 41 مەيدان مۇسابىقىگە قاتنىشىپ، ئالتە توپ كىرگۈزگەن.
بۇ يىل 58 ياشقا كىرگەن پائۇل 1986-يىلى ۋە 1987-يىلى پورتۇگالىيە پۇتبول ئەپەندىسى بولۇپ باھالانغان، ھەمدە شۇ مەزگىلدىكى ئالتۇن توپ مۇكاپاتى رەت تەرتىپىدە ئىككىنچى ئورۇندا تۇرغان. ئۇ پورتو ۋە بېنفىكا بىلەن بىر قېتىم ياۋروپا چېمپىيونلۇق بىرلەشمىسى چېمپىيونلۇقى قاتارلىق نۇرغۇن مۇكاپاتلارغا ئېرىشكەن، شۇنداقلا مادرىد ئاتلېتكىنىڭ 90-يىللاردا ئۇدا ئىككى يىل ئىسپانىيە شاھلىق لوڭقىسى چېمپىيونلۇقىغا ئېرىشىشىگە ياردەم قىلغان. ئەگەر يارىلىنىش بولمىغان بولسا، ئۇ تېخىمۇ زور نەتىجىلەرنى قولغا كەلتۈرەلەيتتى.
7. پېپې كەسپىي ھاياتى: 2002-2024
2023/24-يىللىق مۇسابىقە پەسلىگىچە، 41 ياشلىق پېپې يەنىلا ياۋروپا چېمپىيونلۇق بىرلەشمىسىدە قالتىس ئىپادىسىنى نامايان قىلغان، ھەتتا پورتۇگالىيە دۆلەت كوماندىسىغا ۋاكالىتەن 2024-يىللىق ياۋروپا لوڭقىسىغا قاتناشقان، بۇ پېپېنىڭ قالتىسلىقىنىڭ ئىسپاتى بولالايدۇ. بىرازىلىيەدە تۇغۇلغان بۇ چولپان دۆلەت كوماندىسى جەھەتتە پورتۇگالىيەدە توپ تېپىشنى تاللىغان، ئۇ پورتۇگالىيە دۆلەت كوماندىسىدا جەمئىي 141 قېتىم مەيدانغا چىققان (تارىختا 3-ئورۇندا تۇرىدۇ). پېپې پورتو ۋە خانلىق مادرىد بىلەن كۆپلىگەن چېمپىيونلۇقلارغا ئېرىشكەن، شۇنداقلا 2016-يىللىق ياۋروپا لوڭقىسىدا پورتۇگالىيەنىڭ چېمپىيون بولۇشىغا ياردەم قىلغان. ئۇ 2024-يىلى 8-ئايدا ئۆزىنىڭ رىۋايەتلىك كەسپىي ھاياتىنى ئاخىرلاشتۇرغان.
6. دېكو كەسپىي ھاياتى: 1996-يىلىدىن 2013-يىلىغىچە
دېكو 2000-يىللارنىڭ باشلىرىدا مورىنھو يېتەكلىگەن پورتو كوماندىسىنىڭ كەم بولسا بولمايدىغان ئەزاسى بولۇپ، ئۇ 2003/04-يىللىق مۇسابىقە پەسلىدىكى ياۋروپا چېمپىيونلۇق بىرلەشمىسى ھەل قىلغۇچ مۇسابىقىسىدە موناكونى مەغلۇپ قىلغان مۇسابىقىدە پۈتۈن مەيدان مۇسابىقىدىكى ئەڭ ياخشى توپنى كىرگۈزگەن. ئارقىدىن دېكو بارسېلوناغا يۆتكىلىپ، رونالدىنھو، شاۋى، ئىنېستا ۋە باش كۆتۈرۈپ چىققان مېسسى قاتارلىق بىر ئەۋلاد تالانتلىق توپچىلار بىلەن بىرلەشكەن. 2004-يىللىق ئالتۇن توپ مۇكاپاتىنى باھالاشتا 2-بولغان، شۇ مۇسابىقە پەسلىدە ياۋروپا پۇتبولچىلار بىرلەشمىسى كۇلۇبىنىڭ پۇتبول ئەپەندىسى بولۇپ باھالانغان.
دۆلەت كوماندىسى جەھەتتە، ئۇ بىرازىلىيەدە تۇغۇلغان، لېكىن پورتۇگالىيە كوماندىسىدا توپ تېپىشنى تاللىغان يەنە بىر چولپان، لېكىن 25 ياشقا كىرگەندە ئاندىن ھەقىقىي تۈردە تۇنجى قېتىم مەيدانغا چىققان، 2004-يىلى پورتۇگالىيە دۆلەت كوماندىسىغا ۋاكالىتەن ياۋروپا لوڭقىسىغا قاتناشقان، 2006-يىللىق گېرمانىيە دۇنيا لوڭقىسى، 2008-يىللىق ياۋروپا لوڭقىسى ۋە 2010-يىللىق جەنۇبىي ئافرىقا دۇنيا لوڭقىسى مۇسابىقىسىدە پورتۇگالىيە دۆلەت كوماندىسىغا ۋاكالىتەن جەمئىي 75 مەيدان مۇسابىقىگە قاتنىشىپ بەش توپ كىرگۈزگەن ھەمدە 19 ياردەمچى پاس بەرگەن.
5. رۇي كوستا كەسپىي ھاياتى: 1990-يىلىدىن 2008-يىلىغىچە
رۇي كوستا ئۆزىنىڭ قالتىس كۆرۈش قۇۋۋىتى، توغرا پاس بېرىش ئىقتىدارى ۋە قالتىس تەشكىللەش ئىقتىدارى بىلەن داڭلىق، ئۇ دۇنيا پۇتبولچىلىقىدىكى ئەڭ ئىجادچانلىققا ئىگە ئوتتۇرا مەيدان توپچىلىرىنىڭ بىرى دەپ تەرىپلىنىدۇ، ئۇنىڭ «ئالتۇن ئوتتۇرا مەيدان توپچىسى» دېگەن نامى بار. ئۇنىڭ كۇلۇب ۋە دۆلەت كوماندىسىدىكى ئىپادىسى ناھايىتى ياخشى بولۇپ، پورتۇگالىيەنىڭ ئالتۇن بىر ئەۋلادىنىڭ مۇھىم ئەزاسى.
رۇي كوستانىڭ كەسپىي ھاياتى بېنفىكادا باشلانغان، شۇنداقلا بېنفىكادا ئاخىرلاشقان، لېكىن ئۇ ئىتالىيە ئا دەرىجىلىكلەر بىرلەشمىسىدىكى فىئورېنتىنا ۋە AC مىلاندا بىر قانچە چوڭ مۇسابىقىنىڭ چېمپىيونلۇقىغا ئېرىشكەن، 2003-يىلىمۇ بۇنىڭ ئىچىدە ياۋروپا چېمپىيونلۇق بىرلەشمىسى چېمپىيونى بولغان.
دۆلەت كوماندىسى جەھەتتە رۇي كوستا پورتۇگالىيە دۆلەت كوماندىسىغا ۋاكالىتەن جەمئىي 94 مەيدان مۇسابىقىگە قاتنىشىپ، 26 توپ كىرگۈزگەن بولۇپ، پورتۇگالىيە دۆلەت كوماندىسى تارىخىدا مەيدانغا چىققان قېتىم سانى توققۇزىنچى كۆپ، كىرگۈزگەن توپ سانى يەتتىنچى كۆپ توپچى ھېسابلىنىدۇ.
4. مارىئو كورۇنا كەسپىي ھاياتى: 1954-1972
مارىئو كورۇنا ئوخشاش دەۋردىكى ئەڭ مۇنەۋۋەر ئوتتۇرا مەيدان توپچىلىرىنىڭ بىرى. كورۇنا كەسپىي ھاياتىنىڭ كۆپ قىسىم ۋاقىتلىرىدا بېنفىكا كوماندىسىدا توپ تەپكەن بولۇپ، كوماندىنىڭ 20-ئەسىرنىڭ 60-يىللىرىدا ياۋروپا پۇتبولچىلىقىدىكى كۈچلۈك كوماندىغا ئايلىنىشىغا ياردەم قىلغان. ئۇ يەنە پورتۇگالىيە دۆلەت كوماندىسىنىڭ ئاساسلىق ئەزاسى بولۇپ، 1966-يىللىق دۇنيا لوڭقىسى پۇتبول مۇسابىقىسىدە كوماندىنىڭ تارىخىي خاراكتېرلىك ئۈچىنچىلىككە ئېرىشىشىگە ياردەم بەرگەن.
كورۇنانىڭ كەسپىي ھاياتى ئاساسلىقى پورتۇگالىيەنىڭ بېنفىكاغا مەركەزلەشكەن. 1954-يىلى بېنفىكاغا قوشۇلغاندىن كېيىن ناھايىتى تېزلا ئۆزىنىڭ كوماندىدىكى يادرولۇق ئورنىنى تىكلەپ، ئوتتۇرا مەيداننىڭ روھىغا ئايلانغان. ئۇ قالتىس تەشكىللەش ئىقتىدارى ۋە قالتىس توپ ئېتىش تېخنىكىسىغا ئىگە بولۇپ، كوماندىنىڭ ھۇجۇم ۋە مۇداپىئەدىكى ھالقىلىق شەخس ھېسابلىنىدۇ. كورۇنانىڭ يېتەكچىلىكىدە، بېنفىكا 20-ئەسىرنىڭ 60-يىللىرىدا باش كۆتۈرۈپ، پورتۇگالىيە ۋە ياۋروپادىكى يۇقىرى دەرىجىلىك كۇلۇبلارنىڭ بىرى بولۇپ قالغان. 1960/61-مۇسابىقە پەسلى ۋە 1961/62-مۇسابىقە پەسلىدە كېرۇنا بېنفىكاغا ياردەملىشىپ ئۇدا ئىككى يىل ياۋروپا چېمپىيونلۇق لوڭقىسى (ھازىرقى ياۋروپا چېمپىيونلۇق بىرلەشمىسى)نى قولغا كەلتۈرۈپ، ئايرىم-ئايرىم ھالدا بارسېلوناۋە خانلىق مادىرىدنى مەغلۇپ قىلغان. كورۇنا بېنفىكادىكى ۋاقتىدا كوماندا ئۈچۈن جەمئىي 10 قېتىم پورتۇگالىيە بىرلەشمىسى چېمپىيونلۇقى ۋە 6 قېتىم پورتۇگالىيە لوڭقىسى چېمپىيونلۇقىغا ئېرىشكەن.
كرۇنانىڭ پورتۇگالىيە دۆلەت كوماندىسىدىكى ئىپادىسى ئوخشاشلا قالتىس بولغان، بولۇپمۇ 1966-يىللىق دۇنيا لوڭقىسىدا يۇسېبىئو، توررېس قاتارلىق سەپداشلىرى بىلەن بىرگە پورتۇگالىيە كوماندىسىنى باشلاپ شانلىق نەتىجىلەرنى ياراتقان. پورتۇگالىيە كوماندىسى شۇ نۆۋەتلىك دۇنيا لوڭقىسى پۇتبول مۇسابىقىسىدە ئۈچىنچىلىككە ئېرىشكەن، بۇ كوماندىنىڭ تۇنجى قېتىم خەلقئارالىق مۇسابىقىدە بۇنداق يۇقىرى نەتىجىگە ئېرىشىشى ھېسابلىنىدۇ. كورۇنا كاپىتان بولۇش سۈپىتى بىلەن ئادەتتىن تاشقىرى رەھبەرلىك سالاپىتى ۋە قالتىس ئوتتۇرا مەيدان ھۆكۈمرانلىق كۈچىنى نامايان قىلغان بولۇپ، پورتۇگالىيە كوماندىسىنىڭ تارىخىي بۆسۈشنى قولغا كەلتۈرۈشىدىكى ھالقىلىق شەخس ھېسابلىنىدۇ. كىرونا پورتۇگالىيە دۆلەت كوماندىسىغا ۋاكالىتەن 57 مەيدان مۇسابىقىگە قاتنىشىپ، 8 توپ كىرگۈزگەن.
3. لۇيىس فىگو كەسپىي ھاياتى: 1989-يىلىدىن 2006-يىلىغىچە
فىگو رۇي كوستا بىلەن بىر دەۋردە بولۇپ ئۇ پۇتبول تارىخىدىكى ئەڭ ۋەكىللىك خاراكتېرگە ئىگە پورتۇگالىيەلىك توپچىلارنىڭ بىرى. لىسبون ئاتلېتكىدا نام چىقارغاندىن كېيىن ئۇ ئىسپانىيەدە 10 يىل توپ تەپكەن، بارسېلونا ۋە خانلىق مادرىدتا توپ تەپكەن، بۇ جەرياندا تالاش-تارتىشمۇ بولغان.
2000-يىلى ئالتۇن توپ مۇكاپاتىغا ئېرىشكەندىن كېيىن خانلىق مادرىد رەئىسى فىلورېنتىنو فىگونى ئۆزىنىڭ «سامانيولى جەڭ كېمىسى»نىڭ بىر ئەزاسىغا ئايلاندۇرۇشنى قارار قىلغان. خانلىق مادرىدقا ۋاكالىتەن قاتناشقان 245 مەيدان مۇسابىقىدە 57 توپ كىرگۈزۈپ 93 ياردەمچى پاس چىقارغان. فىگو 1995-يىلىدىن 2000-يىلىغىچە ئۇدا ئالتە قېتىم پورتۇگالىيە پۇتبول ئەپەندىسى بولۇپ باھالانغان، بۇ ئۇنىڭ قانچىلىك مۇنەۋۋەر ئىكەنلىكىنى كۆرسىتىپ بېرەلەيدۇ.
2. يۇسېبىئو كەسپىي ھاياتى: 1957-1979-يىلىغىچە
يۇسېبىئو پۇتبول تارىخىدىكى ئەڭ قالتىس توپچىلارنىڭ بىرى بولۇش سۈپىتى بىلەن شانلىق كەسپىي ھاياتىدا نۇرغۇن نەتىجىلەرگە ئېرىشكەن، 1965-يىلى ئالتۇن توپ مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن. يۇسېبىئو كەسپىي ھاياتىدا جەمئىي 745 مەيدان كەسپىي مۇسابىقىدە 733 توپ كىرگۈزگەن، بۇنىڭ ئىچىدە پورتۇگالىيە دۆلەت كوماندىسىغا ۋاكالىتەن 64 مەيدان مۇسابىقىگە قاتنىشىپ 41 توپ كىرگۈزگەن. ئۇنىڭ ئەڭ شانلىق ۋاقىتلىرى بېنفىكادا ئۆتكەن بولۇپ، ئۇ كوماندىغا ياردەملىشىپ 11 قېتىم پورتۇگالىيە دەرىجىدىن تاشقىرى بىرلەشمىسى چېمپىيونلۇقىغا، ئىككى قېتىم ياۋروپا چېمپىيونلۇق بىرلەشمىسى چېمپىيونلۇقىغا ئېرىشكەن.
1. كىرىستىيانو رونالدو كەسپىي ھاياتى: 2002-يىلىدىن ھازىرغىچە
گەرچە يۇسېبىئو ناھايىتى قالتىس بولسىمۇ لېكىن بىرىنچى بولىدىغىنى مەڭگۈ بىرلا. كىرىستىيانو رونالدو پۇتبول تارىخىدىكى ئەڭ قالتىس توپچىلارنىڭ بىرى، ھەتتا پورتۇگالىيەدىلا ئەمەس پۈتكۈل پۇتبول دۇنياسىدا مۇتلەق ھۆكۈمران، شۇڭا ئۇنىڭ پورتۇگالىيە تارىخىدىكى ئەڭ قالتىس توپچى ئىكەنلىكىدە گەپ يوق.
بەزى ئاددىي سانلىق مەلۇماتلار بۇ نۇقتىنى ئىسپاتلاپ بېرەلەيدۇ. مەسىلەن، ئۇ پورتۇگالىيە دۆلەت كوماندىسى تارىخىدىكى توپ كىرگۈزۈش تىزىملىكىدە بىرىنچى بولۇپلا قالماي، پۈتۈن كەسپىي ھاياتىدا جەمئىي 908 توپ كىرگۈزگەن. ئۇنىڭدىن باشقا، رونالدو يەتتە مەيدان مۇسابىقىدە ئالتە توپنىڭ كىرىشىگە قاتنىشىپ پورتۇگالىيە دۆلەت كوماندىسىنى يېتەكلەپ 2016-يىللىق ياۋروپا لوڭقىسىدا چېمپىيون بولۇپ دۆلىتىگە تۇنجى چوڭ شەرەپنى ئېلىپ كەلگەن.
ئۇنىڭ پۈتكۈل كەسپىي ھاياتىدا شان-شەرەپ ئىزچىل ئۇنىڭغا ھەمراھ بولۇپ كەلگەن. بۇ بەش نۆۋەتلىك ئالتۇن توپ مۇكاپاتىغا ئېرىشكۈچى جەمئىي بەش قېتىم ياۋروپا چېمپىيونلۇق بىرلەشمىسى چېمپىيونلۇقىغا ئېرىشكەن، ھەمدە ئېنگلاند، ئىسپانىيە ۋە ئىتالىيەدە ئەڭ يۇقىرى دەرىجىلىك بىرلەشمە چېمپىيونلۇقىغا ئېرىشكەن، ئۇنىڭ بۇ تىزىملىكتىكى ئورنىدىن ئېشىپ كېتىشى مۇمكىن بولغان پورتۇگالىيەلىك توپچى چىقماسلىقى مۇمكىن.
كىنولار
