ئۈندىدار سالونى خەۋىرى، نۇر تورى تەرجىمىسى
ئەگەر سىز ئافرىقىنىڭ كونگودا ساياھەت قىلىپ باققان بولسىڭىز، كوچا-كويلارنىڭ ھەممىلا يېرىدە «يەرلىك ئالاھىدىلىككە ئىگە» بىر خىل قاتناش قورالىنى ئۇچراتقانلىقىڭىزدىن ھەيران قېلىشىڭىز مۇمكىن، ئۇ زامانىۋى قاتناش قوراللىرىنىڭ ئوبرازىدىن خېلىلا يىراق، ئەمما ئۇ ئىنتايىن قوللىنىشچان ۋە ئىجادچانلىققا تولغان. مانا بۇ كونگونىڭ قاتناش قورالى چۇكۇدۇ بولۇپ، قارىماققا بالىلارنىڭ ياغاچ ۋېلىسىپىتىگە ناھايىتى ئوخشايدۇ.
ئۇنىڭ تاشقى كۆرۈنۈشى ئاددىي، قۇرۇلمىسى ئىپتىدائىي بولۇشىدىن قەتئىينەزەر، ئۇنىڭ سۈرئىتى ئافرىقىنىڭ پاتقاق يوللىرىدا بىر يۈك ئاپتوموبىلىغا تەڭلىشىدۇ، يەنە 800 جىڭ يۈك كۆتۈرەلەيدۇ، بۇ كونگو خەلقىنىڭ «ھايات-ماماتلىق سۈرئىتى»گە ئوخشايدۇ.
چۇكۇدۇنىڭ ئاجايىپ لايىھىسى: ياغاچ بىلەن بالوننىڭ ئاجايىپ بىرىكىشى.
چۇكۇدۇ قارىماققا بىز بىلىدىغان ۋېلىسىپىتتىن ئاساسەن پەرقلەنمەيدۇ، ئەمما ئىنچىكىلىك بىلەن قارىسىڭىز، ۋېلىسىپىت گەۋدىسى يەرلىك ئېۋكالىپىت ياغىچىدىن ياسالغان، مۇھىت ئاسرايدۇ ھەم ئەسقاتىدۇ. ھارۋا دەستىسى بىر جۈپ غايەت زور كالا مۈڭگۈزىگە ئوخشايدۇ، شوپۇرنىڭ يۆنىلىشنى كونترول قىلىشىغا قولايلىق، ئالدى-كەينى چاقى ئارىسىدا ئورۇن يوق، ئۇنىڭ ئورنىغا بىر پۈتۈن ياغاچ تاختاي ئورنىتىلغان بولۇپ، مال ھەم ئادەم سۆرەيدۇ.
تەسەۋۋۇر قىلىپ باقايلى، يەتتە-سەككىز ئادەم بۇ ياغاچ تاختايدا تۇرسىمۇ سىلىق ماڭالايدۇ، بۇ مۇتلەق «ئادەم بىلەن ماشىنىنى بىرلەشتۈرۈش»نىڭ ئۈلگىسى. بۇ ياغاچ «غەلىتە مەخلۇق»نىڭ سېھرىي كۈچى يەنە ئۇنىڭ ئېغىرلىق كۆتۈرۈش ئىقتىدارىدا.
ئۆلچەملىك نۇسخىدىكى چۇكۇدۇ 800 جىڭ يۈكنى كۆتۈرەلەيدۇ، چوڭايتىلغان نۇسخىدىكى Pro نۇسخىسى ھەتتا 1000 جىڭنى بىمالال كۆتۈرەلەيدۇ. تېخىمۇ قالتىسى بارمۇ دەپ سورىسىڭىز ئۇنىڭ Pro Max نۇسخىسى 1500 كىلوگىرام ئېغىرلىقتىكى نەرسىنى كۆتۈرەلەيدۇ.
ئەگەر سىز يۈكنىڭ يېتەرلىك ئەمەسلىكىنى ھېس قىلسىڭىز، ئۇنداقتا سىز «كاۋچۇك بالون»نى تاللاپ، راھەتنى يۇقىرى كۆتۈرسىڭىز بولىدۇ، ھەتتا «پۇرژىنا سىلكىنىشنى پەسەيتىش» سىستېمىسىنى ئورنىتىپ، ئەگرى-توقاي يوللاردا ئۇچقاندەك ماڭسىڭىز بولىدۇ: ئۇ بىر يۈك توشۇغۇچى بولۇپلا قالماي، يەنە سەل چاغلىغىلى بولمايدىغان سۈرئەت مەخلۇقى ھېسابلىنىدۇ.
گەرچە ئۇنىڭ ياسىلىشى قارىماققا ئاددىي ۋە ئىپتىدائىي كۆرۈنسىمۇ ئەمما ئۇنىڭ يېنىك ياغاچ گەۋدىسى ۋە كۈچلۈك ھەرىكەتلەندۈرگۈچ كۈچ چىقىرىش ئىقتىدارى بولغاچقا سائەتلىك سۈرئىتى 40 كىلومېتىرغا يېتىدۇ! ئۇنىڭ ئۈستىگە، دىققەت قىلىشقا ئەرزىيدىغىنى شۇكى، يۈرۈش سۈرئىتى ھەمىشە شوپۇرنىڭ جاسارىتى ۋە تېخنىكىسىغا باغلىق.
داۋاندىن چۈشىدىغان يول بۆلىكىدە تورمۇز سىستېمىسىدا ھېچقانداق ياردەمچى ئىقتىدار يوق دېيەرلىك-تورمۇز پۈتۈنلەي «رېزىنكە سۈركىلىشتىن تورمۇزلاش»قا تايىنىدۇ، ئاددىي قىلىپ ئېيتقاندا، شوپۇر تاپاننى يەرگە سۈركەش ئارقىلىق ئۇۇنىڭ سۈرئىتىنى كونترول قىلىدۇ. ئەگەر سىزنىڭ تېخنىكىڭىز يېتەرلىك بولسا، ئۇنداقتا ئۇنى باشقۇرۇش ئىنتايىن ئاسان.
كەسكىن ھەيدەش، قورقماسلىق بۇ ئاپتوموبىلنىڭ تورمۇز سىستېمىسى ئىنتايىن ئاددىي بولۇپ، «ئەڭ ئىلغار رېزىنكە سۈركىلىشتىن تورمۇزلاش تېخنىكىسى»غا تەۋە، كۆپچىلىك تەسەۋۋۇر قىلىپ باقسا بولىدۇ، شوپۇرنىڭ «تورمۇزلاش ئىقتىدارى» ئەمەلىيەتتە پۈتۈنلەي ئاياغ ۋە تاپاننىڭ كۈچىگە تايىنىدۇ. ئەگەر سىز بىر جۈپ ئېغىر دەرىجىدە ئۇپراپ كەتكەن ئاياغ كىيىۋالسىڭىز، تورمۇزلاش ئۈنۈمى زور دەرىجىدە تۆۋەنلەپ كېتىشى مۇمكىن، ئەگەر ئاياغنىڭ قېلىن بولسا، ئۇنداقتا «تاغ يولىدا ئۇچقاندەك ماڭالايدىغان» تەجرىبىگە ئىگە بولالايسىز.
ئۇ ئېغىر تىپتىكى قاتناش قورالى بولۇش سۈپىتى بىلەن «ماي سەرپىياتى» چوقۇم يۇقىرى دەپ قارىلىشى مۇمكىن، لېكىن ئەمەلىيەتتە، بۇ ۋېلىسىپىتنىڭ «ماي سەرپىياتى» ھەر 100 كىلومېتىردا نۆل، پەقەت ئىگىسىنىڭ قورسىقى ياخشى تويسىلا بولىدۇ. شۇنداق، سىز خاتا ئاڭلىمىدىڭىز، بۇ «مۇھىت ئاسراش ئاپتوموبىلى»نىڭ «يېقىلغۇسى» شوپۇرنىڭ جاپالىق ئەمگىكى ۋە تەبىئىي بايلىقىدىن كەلگەن بولۇپ، تۆۋەن كاربونلۇق مۇھىت ئاسراشنىڭ ئەڭ ئاخىرقى ئۈلگىسى دېيىشكە بولىدۇ.
ئويلاپ باقساق، كونگو كوچىلىرىدا شوپۇرلار چۇكۇدۇغا مىنىپ، لىق يۈك توشۇۋاتقانلارنىڭ پەقەت قورساق تويغۇزۇش ئۈچۈنلا مۇشۇ ئىشنى قىلىۋاتقانلىقىنى تەسەۋۋۇر قىلالايسىز.
كونگو ئەرلىرىنىڭ چۇكۇدۇسى بولۇشى كىچىك ئىش ئەمەس، ئۇ ھەر بىر ئەر ئۈچۈن دېگۈدەك «زۆرۈر بۇيۇم». ئەگەر سىز كونگولىق ئەر بولۇپ، خوتۇن ئالماقچى بولسىڭىز، بىر مۇشۇنداق بىر چوكودۇرىڭىز بولۇشى كېرەك.
خۇددى ئالدىنقى ئەسىرنىڭ 80-يىللىرىدىكى دۆلىتىمىزنىڭ «ئەرشىبا ۋېلىسپىتى»گە ئوخشاش، مۇشۇنداق بىر ۋېلىسىپىتكە ئىگە بولۇش، شۇ ھامان سىزنىڭ جەلپ قىلىش كۈچىڭىزنى ئاشۇرىدۇ. كونگو كوچىلىرىدا ئەرلەر چۇكودۇغا مىنىپ، خوتۇنىنى ئېلىپ، ئەتراپنى ئايلانغاندا، يولدىن ئۆتكەن-كەچكەنلەرنىڭ ھەممىسى ھەۋەس بىلەن قارىشىدۇ.
ئۇنىڭ ئۈستىگە ۋېلىسىپىتكە «قالتىس جابدۇق» سەپلىگەن يەرلىك زومىگەرلەر بار، يولدىن ئۆتكەنلەرنىڭ دىققىتىنى تېخىمۇ تارتىدۇ، نۇرغۇن كىشىلەر ئۆزلىرىنىڭمۇ مۇشۇنداق بولۇشىنى ئۈمىد قىلىدۇ.
قىزىقارلىق يېرى شۇكى، كونگودا ئۈچ-تۆت يېشىدىن باشلاپ چۇكودۇغا مىنىشنى ئۆگەتكەن. ئاتا-ئانىلارغا نىسبەتەن ئېيتقاندا، بالىلارنىڭ ئۇنى مىنەلىشى بىر خىل ئىپتىخارلىق بولۇپلا قالماستىن، بەلكى ئۇلارنىڭ كەلگۈسى تۇرمۇشىدىكى «سەكرەش تاختىسى» ھېسابلىنىدۇ.
چۈنكى نامرات كونگودا ۋېلىسىپىت مىنىشنى ياخشى ئۆگىنىش ھاياتىنى ئۆزگەرتىشنىڭ بىردىنبىر يولى بولۇپ قالغان. پەقەت چۇكودونى ھەيدەش تېخنىكىسىنى پىششىق ئىگىلىسىلا، ئوغۇللار ئاسانلا خىزمەت تاپالايدۇ، ئادەم، مال، تېز يوللانما توشۇيدۇ، ھەتتا «دى دى ماشىنىسى» سودىسىنى قىلالايدۇ. بالىلار كىچىكىدىنلا ۋېلىسىپىت مىنسە، بەدەن چېنىقتۇرۇپلا قالماي، يەنە ئائىلىگە ئىقتىسادىي كىرىم ئېلىپ كېلىدۇ، ئاتا-ئانىلار دائىم «ۋېلىسىپىت ماھارىتى» ئارقىلىق بالىلارنىڭ كەلگۈسىگە باھا بېرىدۇ.
چۇكۇدۇنىڭ تارىخىدا گەرچە نۇرغۇن ھەشەمەتلىك ئارقا كۆرۈنۈش بولمىسىمۇ، لېكىن نامراتلىق ۋە قىيىنچىلىق ئىچىدە ياشاش ئەقىل-پاراسىتى بار. بۇ ئاددىي ياغاچتىن ياسالغان ۋېلسىپىتنىڭ ئارقىسىدا چوڭقۇر ئىجتىمائىي مەدەنىيەت ئەھمىيىتى بار. تاشقى بايلىققا زىيادە تايىنىۋالمىغانلىقتىن چۇكودو كونگو كوچىلىرىدىكى ئەڭ ۋەكىللىك قاتناش قورالىغا ئايلانغان.
گەرچە ئۇ ئەزەلدىن لايىھەسىنى ئۆزگەرتىپ باقمىغان بولسىمۇ، لېكىن كونگونىڭ جۇغراپىيەلىك مۇھىتى ۋە كىشىلەرنىڭ تۇرمۇش ئېھتىياجىغا مۇكەممەل ماسلىشىپ، كونگونىڭ ئۆزگىچە قاتناش مەدەنىيىتىنىڭ بىر قىسمىغا ئايلانغان.
---END---
كىنولار
