سۈرەتنى بېسىپ كىنو كۆرۈشنى باشلىۋېتىڭ
كىلىئان مۇرفي: مەن پەقەت ئارتىس، مېنى مەنىسىز ئادەم دېگەنلەرگە چوڭقۇر رەھمەت ئېيتىمەن!
توۋتياۋ تورى خەۋىرى، نۇر تورى تەرجىمىسى:
سۇس كۆك رەڭلىك كۆز قارىچۇقى ۋە ئېگىز مەڭزىدىن ئىبارەت بۇ گەۋدىلىك ئالاھىدىلىكلەر كۈچلۈك كىلىئان مۇرفي (Cillian Murphy)نى شەكىللەندۈرگەن، ئۇنىڭدىن باشقا يەنە ئۇنىڭ كىشىنى ھەيران قالدۇرىدىغان رول ئېلىش ماھارىتىمۇ بار. ئەمەلىيەتتە ئۇ ئۆزىنىڭ كىنوچىلىق ساھەسىدە 20 نەچچە يىلدىن بۇيان ئېرىشكەن نام-شۆھرىتىنى ئاجىزلاشتۇرۇشنى ياخشى كۆرىدۇ، ئۇ نام چىقىرىشنى ئىنتايىن قورقۇنچلۇق دەپ قارايدۇ، شۇنداقلا رول ئېلىش ماھارىتىنى چوقۇم ئىگىلەشكە تېگىشلىك ماھارەت دەپ قارايدۇ.
بۇ 45 ياشلىق ئېرلاندىيەلىك بىر ئارتىس، دادىسى ۋە ئېرى، شۇنداقلا قانۇن كەسپىدە ئوقۇغانلار، لېكىن ئەڭ مۇھىمى ئۇ ئادەتتىكى ئادەم بولۇشنى خالايدۇ، ئەزەلدىن فوتو ئاپپارات ۋە قىزىل گىلەم، شۆھرەتپەرەسلىك يەرمەنكىسى ۋە يىغىلىشلاردىن يىراق تۇرۇپ كەلگەن، بۇمۇ ھەم ئۇنىڭ ئىنتايىن ئارزۇ قىلىدىغىنى، ئۇ زىيارەتنى قوبۇل قىلغاندا ئېتىراپ قىلىپ مۇنداق دېگەن: «ئەڭ ياخشىسى، مەن ھەر يىلى بىر خىزمەت قىلىشنى خالايمەن، قالغان ۋاقىتلاردا ئادەتتىكى كىشىلەرنىڭ تۇرمۇشىنى ئۆتكۈزۈشنى خالايمەن!»
بەلكىم بەزىلەر كىلىئان مۇرفينى تونۇمىسىمۇ، ئۇنىڭ «قانلىق قارا گۇرۇھ» تىكى تومى شېلبى ئىكەنلىكىنى بىلىدۇ. بۇ تېلېۋىزىيە تىياتىرى 2013-يىلى ئەنگلىيە رادىيو شىركىتىدە قويۇلغاندىن كېيىن، نۇرغۇن خەلقئارالىق مۇكاپاتلارغا ئېرىشكەن، كىلىئان مۇرفيمۇ بۇ رولنىڭ جېنىغا ئايلانغان. 46 ياشلىق بۇ ئارتىس زىيارەتنى قوبۇل قىلغاندا، ئۆزىنىڭ ھەرگىزمۇ قەيسەر يىگىت ئەمەسلىكىنى، لېكىن بۇ ئۇ تەسۋىرلىگەن ئەڭ قاتتىق رول ئىكەنلىكىنى، بۇنىڭ ئۈچۈن نۇرغۇن تەييارلىق خىزمەتلىرىنى ئىشلىگەنلىكىنى، ھەتتا چېنىقىش ئۆيىگە بارغانلىقىنى ئاشكارىلىغان.
«سىز رېئال تۇرمۇشتا قانچە زېرىكىشلىك بولسىڭىز، كىشىلەرنىڭ سىزگە بولغان قىزىقىشى شۇنچە ئاز بولىدۇ.» بۇ كىلىئان مۇرفينىڭ 2016-يىلى «كېچىدىكى كۆرگەزمە»دە رىياسەتچىگە قىلغان قىزىق سۆزى بولۇپ، بۇ زىيارەت مەزمۇنى كېيىن توردا قىزىق نۇقتىغا ئايلانغان، ئەمەلىيەتتە كىلىئان مۇرفينىڭ تۇرمۇش ھەقىقەتەن بەك ئاددىي، ئۇنىڭ ياخشى دوستى ئېمىلىي بىلانت ئىلگىرى مۇنداق دېگەن: «ئۇ ناھايىتى ئەدەپلىك ھەم خىجىلچان ئادەم، ھەر قېتىم كىنو سۈرەتكە ئېلىنىپ بولغاندىن كېيىن ئۇنى سىرتقا چىقىشقا تەكلىپ قىلساق، ئۇ ھەمىشە رەت قىلىدۇ، ئۆزىنىڭ ۋاقتىنى خاتىرجەم ئۆتكۈزۈشنى ھەممىدىن ئەلا دەپ بىلىدۇ.»
مۇرفيغا نىسبەتەن، ئۇ بۇ خىل زېرىكىشلىك تۇرمۇشتىن بەھرىمەن بولىدۇ ھەمدە ئۆزىنى پەقەت بىر ئارتىس دەپ قارايدۇ، خىزمىتىنىڭ مەقسىتى باشقىلارنى تەسۋىرلەش، كىشىلەر ئۇنى قانچە چۈشەنمىسە، رول ئېلىش ئارقىلىق ئۇ تېخىمۇ ياخشى تەسۋىرلەپ بېرەلەيدۇ، ئۇنىڭغا نىسبەتەن بۇ تېخىمۇ لوگىكىغا ئۇيغۇن كېلىدۇ.
تۆۋەندە بىز سىرلىق شەخىس كىلىئان مۇرفينىڭ كەسپىي ھاياتى توغرىسىدا تەپسىلىي سۆھبەتلىشىپ باقايلى.
كىلىئان مۇرفي 1976-يىلى 5-ئاينىڭ 25-كۈنى تۇغۇلغان، تۇغۇلغان جايى ئىرېلاندىيەنىڭ ئىككىنچى چوڭ شەھىرى كورك. ئۇ كېلىپ چىققان جەمەتتە تىياتىر گېنى يوق، بەلكى بىر مائارىپ سىستېمىسىدىكى ئائىلە. ئۇنىڭ ئانىسى فرانسۇز تىلى ئوقۇتقۇچىسى، دادىسى ئىرېلاندىيە مائارىپ مىنىستىرلىقىنىڭ مەمۇرىي، بوۋىسى مەكتەپ مۇدىرى، ئەتراپىدىكى ھەدە-تاغىلىرىنىڭ ھەممىسى ئوقۇتقۇچى. ئۇنىڭ بىر ئىنىسى ۋە ئىككى سىڭلىسى بار.
مۇشۇنداق ئائىلىنىڭ تەسىرىدە، كىلىئان مۇرفي مائارىپ يولىدا مېڭىشى كېرەك ئىدى، مۇنداقچە ئېيتقاندا، ئۇ بىر ئەلاچى ئوقۇغۇچى ئىدى، ئۇنىڭ كىچىكىدىنلا ئۆگىنىشى ياخشى ئەمەس ئىدى، تولۇقسىز ئوتتۇرا مەكتەپتىن باشلاپلا ئۆگىنىش ياخشى ئەمەس ئىدى، ئۇنىڭ ئۈستىگە دائىم ساۋاقداشلىرى بىلەن توقۇنۇشۇپ قالغاچقا ئوقۇشتىن توختاپ قالغان.
1996-يىلى 20 ياشلىق كىلىئان مۇرفي كورك داشۆسىدا قانۇن ئۆگىنىشكە باشلىغان. ئەمما دەرسنىڭ تەبىئىتى ئۇنى بىرىنچى يىللىق ئىمتاھاندىن ئۆتەلمەيدىغان قىلىپ قويغاچقا، زەربىدە باشقا ھاياتلىق يوللىرى ئۈستىدە ئويلىنىشقا باشلىغان، دەل مۇشۇ ۋاقىتتا كىلىئان مۇرفي كورنان رېژىسسورلۇق قىلغان «سائەتلىك ئاپېلسىن» (发条橙)نىڭ سەھنە نۇسخىسىنى كۆرگىلى بېرىپ، ئۇنىڭ رول ئېلىشقا بولغان قىزىقىشىنى قوزغىغان.
شۇ سەۋەبلىك قانۇنشۇناسلىقنى ئۆگىنىشتىن ۋاز كېچىپ، «ياشلىق باھارى» (妄乱青春) ناملىق سەھنە تىياتىرىنى سۈرەتكە ئېلىش نەق مەيدانىغا بارغان. نەتىجىدە، بىر ئاز تىرىشچانلىق كۆرسىتىش نەتىجىسىدە، كىلىئان مۇرفي مۇۋەپپەقىيەتلىك سايلانغان. ئۆزىنىڭ رولىنى تېخىمۇ ياخشى جارى قىلدۇرۇش ئۈچۈن، ئۇ ئوقۇشتىن چېكىنىپ، مەخسۇس ئارتىس بولۇشنى تاللىغان.
2001-يىلى قويۇلغان «دىسكوخانىدىكى ئوغۇل بالا»، «ئاسىيلىق گىرۋەكلىرى» قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى خېلى ياخشى باھاغا ئېرىشكەن، شۇنىڭدىن كېيىن ياش تۇرۇپلا كىنو ساھەسىدە تېزلا پۇت تىرەپ تۇرغان.
2002-يىلىدىكى «28 كۈنلۈك ئۆزگىرىش» كىلىئان مۇرفينى ھاياتىدىكى تۇنجى يارقىن نۇقتىغا ئايلاندۇرغان. بۇ ئوسكار ئەڭ ياخشى رېژىسسورى داننىي باۋئېرنىڭ كەسپىي ھاياتىنىڭ دەسلەپكى مەزگىللىرىدىكى مۇھىم ئەسىرى بولۇپ، ئۇنىڭ سودا ۋە ئەدەبىيات-سەنئەتنى كونترول قىلىش ئىقتىدارىنى زور دەرىجىدە ئاشۇرغان. باش رول ئالغان كىلىئان مۇرفينىڭ ئالغان ئوبرازى كىشىلەر قەلبىدىن چوڭقۇر ئورۇن ئېلىپ، تېخىمۇ كۆپ تاماشىبىنلارنىڭ ئۇنى ئېسىدە ساقلىشىغا تۈرتكە بولغان.
«28 كۈنلۈك ئۆزگىرىش» سەۋەبىدىن، كىلىئان مۇرفي ئاساسىي ئېقىمغا كىرىپ، يېڭى پەللىگە كۆتۈرۈلگەن. «28 كۈنلۈك ئۆزگىرىش» ناملىق كىنودىن كېيىن، ئۇ يەنە كولىن فالو رېژىسسورلۇق قىلغان «جانغا زامىن 911»دا رول ئالغان، بۇ كىنونىڭ بېلەت كىرىمى ئىرېلاندىيە مۇستەقىل كىنو تارىخىدىكى ئەڭ ياخشى بېلەت كىرىمى رېكورتىنى بۇزۇپ تاشلىغان. ئاساسىي ئېقىم تىياتىر ساھەسىدە، مۇرفىي يەنە ئارقا-ئارقىدىن «مەرۋايىت ھالقا تاقىغان قىز»، «سوغۇق تاغ» قاتارلىق بىرىنچى سەپتىكى ئەسەرلەرنى قوبۇل قىلىپ، سىكارلېت جوھانسون، نىكول كىدمەن، رېنې چى قاتارلىقلار بىلەن ھەمكارلىشىشقا باشلىغان، جۇدې لوۋ قاتارلىق بىرىنچى سەپتىكى داڭلىق ئارتىسلار بىلەن ھەمكارلىشىش پۇرسىتىگەن ئېرىشكەن.
بىراق، ياخشى بولمىغان جايلىرىمۇ بار، ئۇ بولسىمۇ كىلىئان مۇرفينىڭ ئوبرازى چەكلەنگەن، ئۇنىڭ دېڭىز سۈيىدەك سۈزۈك بىر جۈپ كۆزى، ئۇزۇن كىرپىكى، ئېگىز مەڭزى بار، بۇ ئۇنى ئاق كۆڭۈل تىپتىكىلەرگە ئوخشىتىپ قويغاچقا، سەلبىي روللارغا تېخىمۇ ئاسان قوبۇل قىلىنغان. بىر مۇخبىر ئۇنى زىيارەت قىلغاندا: «ئۇنىڭ بىلەن قارىشىپ تۇرۇش سەل چوڭ ئىشتەك تۇيۇلىدىكەن» دېگەن. يەنە بەزى تورداشلار ئۇنى «پۇل تېپىپ جانغا زامىن بولغان قاتىل» بىلەن ھېچقانداق پەرقى يوق، دېيىشكەن.
بەختكە يارىشا، كىلىئان مۇرفينىڭ ئۆزىمۇ ئانچە چوڭ تەسىرگە ئۇچرىمىغان، ئۇنىڭ ئۈستىگە ئۇنىڭ ئارتىسلىق ھاياتى قەدەممۇ قەدەم يۇقىرى كۆتۈرۈلگەن. 2005-يىلىنىڭ ئالدى-كەينىدە يەنە بىر يېڭى مەنزىلگە قەدەم قويغان.
ئالدى بىلەن 2005-يىلى قويۇلغان «شەپەرەڭ پالۋان: كۆلەڭگىنىڭ سىرى». بۇ فىلىمنى كۆپ سۆزلەشنىڭ ھاجىتى يوق، بۇ فىلىم مۇرفىي بىلەن نولەننىڭ ھەمكارلىقىنىڭ مۇقەددىمىسىنى ئاچقان، شۇنداقلا «ئوپپېنخېيمېر» ئۈچۈن ئاساس سالغان. بۇ ئەسەردە كىلىئان مۇرفي شەپەرەڭ پالۋاننىڭ كىلاسسىك سەلبىي رولى «قارانچۇق»نىڭ رولىنى ئالغان، بۇ رول كىلىئان مۇرفينى ئورۇق، ئەستايىدىل پىسخولوگىيە پىروفېسسورى بىلەن قاتىل ئوتتۇرىسىدا مۇكەممەل ئالماشتۇرۇش ئىمكانىيىتىگە ئىگە قىلغان، يەنە كامالەتكە يەتكەن رول ئېلىش ماھارىتىنى نامايان قىلغان.
ئەسلىدە مۇرفىي شەپەرەڭ پالۋاننىڭ رولىنى ئېلىش ئۈچۈن نولەننى ئىزدەپ كەلگەن، ئۇنىڭ ئۈستىگە، نولەننىڭ دەسلەپكى نامزاتىمۇ كىلىئان مۇرفي ئىدى، لېكىن كىلىئان مۇرفي كالتەك توپ كىيىمىنى كىيگەندە، رول ئېلىش كوللېكتىپى ئۇنىڭ پۈتۈن بەدىنىنى غەلىتە ھېس قىلغان. ئاخىرىدا،كىلىئان مۇرفي كرىستىيان بېلغا ئۇتتۇرۇپ قويۇپ، قارانچۇقنىڭ رولىنى ئېلىپ قالغان، بۇ رول نولەن نۇسخىسىدىكى شەپەرەڭ پالۋاننىڭ تىرىلوگىيىسىگە سىڭدۈرۈلگەن.
«شەپەرەڭ پالۋان: كۆلەڭگىنىڭ سىرى» كىلىئان مۇرفينىڭ نامىنى چىقىرىپ، ھوللىۋودتا كەم بولسا بولمايدىغان ئالتۇن يانداش رولچى بولۇپ قالغان.
كىلىئان مۇرفي ئەدەبىيات-سەنئەت فىلىملىرى ساھەسىدىمۇ زور نەتىجىلەرنى قولغا كەلتۈرگەن. 2005-يىلى كىلىئان مۇرفي «پلۇتون ناشتىلىقى»دا رول ئېلىپ، ھايات تەرىپىدىن تاشلىنىپ قالغان جىنس ئۆزگەرتكەن ئايالنىڭ رولىنى ئالغان.
دەسلەپتە رېژىسسور ئۇنى يېشى بەك چوڭ، ئۇنىڭ ئۈستىگە بۇنداق رول ئېلىش تەجرىبىسى يوق دەپ قاراپ، ئۇنىڭ رول ئېلىش ماھارىتىگە ئانچە قايىل بولمىغان، لېكىن ئۇ ئەمەلىي ھەرىكىتى ئارقىلىق ئۆزىنىڭ ئەمەلىي كۈچىنى ئىسپاتلىغان.
كىلىئان مۇرفي قىزلىق تۇيغۇسىنى نامايان قىلىش ئۈچۈن، ھەر كۈنى ئاياللارنىڭ تۇرقىنى ئۆگىنىپ، قېشىنى يۇلۇپ، بەدىنىدىكى بارلىق تۈكلەرنى چۈشۈرۈۋەتكەن، ھەتتا ئاۋازىنى ئۆزگەرتكەن، ئەڭ ئاخىرىدا، ئۇ كىشىنى ھەيران قالدۇرىدىغان تۆت كىشىلىك ئويۇننى كۆرسەتكەن ھەمدە مۇشۇ رولى بىلەن 63-نۆۋەتلىك ئالتۇن شار مۇكاپاتىنىڭ كىنو كومېدىيە تۈرىدىكى ئەڭ ياخشى ئەر باش رولچى نامزاتلىقىغا كۆرسىتىلگەن، بەزى تورداشلار يەنە:« ھېچكىم كىلىئان مۇرفينىڭ فىلىمدىكى جىنسىدىن گۇمانلانمايدۇ» دېگەن.
بەش يىلدىن كېيىن، ئۇ كونا كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىپ «توز بازىرى» ناملىق كىنودا ئانا-بالا رولىنى ئالغان، بۇنىڭدا ئۇ ھەم ئاجىز بانكا خىزمەتچىسى، ھەم مۇلايىم، پەزىلەتلىك ئانا بولۇپ، رول ئېلىش ماھارىتىنى قالتىس جارىي قىلدۇرۇپ، ئوخشاشلا كۆپچىلىكنى ھەيران قالدۇرغان.
2005-يىلىدىن 2006-يىلىغىچە، كىلىئان مۇرفينىڭ رول ئېلىش ماھارىتى ئەڭ يۇقىرى پەللىگە چىققان ۋاقىتلار. 2006-يىلى ئۇ «كۆلەڭگىنىڭ سىرى» ۋە «پلۇتوننىڭ ناشتىلىقى» دىن باشقا يەنە «شالنى يەلپۈپ دولقۇن چىقىرىش» ناملىق فىلىملەردە رول ئالغان.
شۇنى ئېيتىش كېرەككى، «شامال چىققان شال دولقۇنى» كاننېس ئالتۇن پالما مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن نادىر ئەسەر بولۇپ، كاتتا رېژىسسور كېن روكى رېژىسسورلۇق قىلغان. نۇرغۇن مەستانىلەرمۇ «شالنى يەلپۈپ دولقۇن چىقىرىش» ناملىق كىنونى كۆرگەندىن كېيىن، بۇ ئارتىسنى ياقتۇرۇپ قېلىشقا باشلىغان، شۇنىڭدىن كېيىن ئۇ رول ئالغان فىلىم بولسىلا، تاماشىبىنلار دىققەت قىلىشقا باشلىغان.
