سۈرەتنى بېسىپ كىنو كۆرۈشنى باشلىۋېتىڭ
ئۈندىدار سالونى خەۋىرى، نۇر تورى تەرجىمىسى
يېقىندا ئىسپانىيە پادىشاھى ۋە خانىشى ۋالېنسىيە ئاپتونوم رايونىدىكى ئاپەتكە ئۇچرىغان ئاممىنى كۆزدىن كەچۈرگەندە، قورشاۋدا قېلىپ، تىل-ھاقارەتكە ئۇچراپ، لاي-لاتقىغا كۆمۈلۈپ، ئامالسىز قېچىپ كەتكەن.
ھەممىمىزگە ئايان بولغىنىدەك، ئىسپانىيەدە يېقىندا قاتتىق يامغۇر يېغىپ، كەلكۈن كېلىپ، نۇرغۇن ئادەم قازا قىلغان. قارا يامغۇر يېغىشتىن بۇرۇن ھۆكۈمەت تەرەپ يامغۇردىن ئاگاھلاندۇرۇش بەرمىگەن ۋە قۇتقۇزۇش ئەترىتى ئورۇنلاشتۇرمىغان، ھازىر كەم دېگەندە 200دىن ئارتۇق ئادەم قازا قىلغان، نەچچە مىڭ ئادەمنىڭ ئىز-دېرىكى بولمىغان.
كەلكۈن پەسەيگەندىن كېيىنكى شەھەر-بازارلاردا كۆرۈلگەن قورقۇنچلۇق مەنزىرە كىشىنى تېخىمۇ ھەيران قالدۇرغان.
10-ئاينىڭ 29-كۈنى سەھەردە، ئىسپانىيە دۆلەتلىك ھاۋارايى ئىدارىسى شەرقىي جەنۇبتىكى ۋالېنسىيە ئاپتونوم رايونىدا قاتتىق يامغۇر ياغىدىغانلىقىنى ئۆلچەپ، شۇ كۈنى ئەتىگەندە بۇ رايونغا قىزىل رەڭلىك ئاگاھلاندۇرۇش چىقارغان.
لېكىن شۇ جايدىكى خەلق مۇداپىئە تارماقلىرى دۈشمەنگە سەل قارىغان، ئارقىدىنلا كەلگەن قاتتىق ھۆل-يېغىن ئۈزۈلمىگەن ھەم پەسەيمىگەن.
تەكشۈرۈش ئارقىلىق، بۇ قېتىمقى تۇنجى قېتىملىق قارا يامغۇرنىڭ سەككىز سائىتىنىڭ ئالدىنقى بىر يىلدىكى ئومۇمىي يامغۇر مىقدارى بىلەن تەڭ ئىكەنلىكى ئېنىقلانغان.
قاتتىق يامغۇر ياغقانلىقتىن كەلكۈن كېلىپ، شۇ يەردىكى نۇرغۇن كۆۋرۈك، تۆمۈر يول ۋە ئاممىۋى ئىمارەتلەر بۇزغۇنچىلىققا ئۇچرىغان، يول بويىدىكى دەل-دەرەخلەر يىلتىزىدىن قومۇرۇپ تاشلانغان، توك يەتكۈزۈش ئەسلىھەلىرى كەلكۈندە ئۆرۈلۈپ چۈشكەن، ئاھالىلەرنىڭ ئۆيلىرىدىكى ئۆي جاھازلىرى، ئائىلە ئېلېكتىر سايمانلىرى يوللارغا چىقىپ كەتكەن.
نۇرغۇن ئېتىزلار سۇ ئاستىدا قېلىپ كۆلچەككە ئايلانغان، كەلكۈن ئېقىتىپ كەتكەن ئاپتوموبىللار دۆۋىلىنىپ كەتكەن، كوچىلارنىڭ ھەممىلا يېرىنى ئۆرۈلۈپ چۈشكەن تۇرالغۇلار قاپلىغان.
تاغ كەلكۈنى ھۇۋلىغان غايەت زور شاۋقۇن-سۈرەن ئىچىدە «قۇتقۇزۇڭلار» دېگەن ئاۋاز ۋە يامغۇر ئاۋازى ئاڭلىنىپ تۇرغان.
بىر مەيدان قارا يامغۇر نېمە ئۈچۈن بۇزغۇنچىلىق كۈچى شۇنچە زور بولغان كەلكۈنگە ئايلىنىپ قالىدۇ؟
ئىسپانىيەدىكى ھاۋارايىشۇناسلار: «ئوتتۇرا دېڭىز رايونىنىڭ كىلىمات ئۆزگىرىشى بۇ ئاپەتنىڭ ئاساسلىق سەۋەبى» دەپ كۆرسەتمەكتە.
مۇتەخەسسىسلەرنىڭ چۈشەندۈرۈشىچە، بۇ يىل ئوتتۇرا دېڭىزنىڭ تېمپېراتۇرىسى ئىنتايىن يۇقىرى بولۇپ، بۇ يەردىن ئۆتكەن سوغۇق ھاۋا تېز سۈرئەتتە ئۆرلەپ، سۇ تەركىبى يۇقىرى بولغان بۇلۇت قاتلىمىنى شەكىللەندۈرىدىكەن. بۇ بۇلۇت قاتلىمى ئىسپانىيە ئاسمىنىدا قويۇقلىشىپ، قاتتىق يامغۇر ياغقان.
گەرچە بۇ قېتىمقى كەلكۈننىڭ كېلىپ چىقىشىدا تەبىئىي ئاپەت كۆپ سالماقنى ئىگىلىگەن بولسىمۇ، لېكىن ئىسپانىيەدىكى نۇرغۇن ئاپەتكە ئۇچرىغان ئامما بىردەك شۇ جايدىكى ھۆكۈمەتنىڭ تاقابىل تۇرۇشى يېتەرلىك بولمىغاچقا، ئاپەت بارغانسېرى ئېغىرلىشىپ كەتتى، دەپ قارىغان.
چەتئەل تاراتقۇلىرىنىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، ئىسپانيىە دۆلەت ھاۋارايى ئىدارىسى 29-چېسلا سەھەردە ئاگاھلاندۇرۇش چىقارغان بولسىمۇ، بىراق ۋالېنسىيەدىكى يەرلىك خەلق مۇداپىئە تارماقلىرى 29-چېسلا كەچ سائەت سەككىزدە شۇ جايدىكى ئاممىغا پاناھلىنىش ئاگاھلاندۇرۇشى چىقىرىپ، ئاممىنىڭ تېزدىن ئۆيىگە قايتىشىنى، قارا يامغۇر ئاخىرلاشقۇچە سىرتقا چىقماسلىقىنى ئەسكەرتكەن.
ئەمەلىيەتتە، بۇ چاغدا قارا يامغۇر يېغىپ، كەلكۈن كېلىپ بىر نەچچە سائەت ئۆتۈپ كەتكەن، ئىلگىرى سىرتقا چىقىپ ئۇرۇق-تۇغقان، دوست-بۇرادەرلىرىگە پاناھلانغان نۇرغۇن ئامما يولدا قاپسىلىپ قالغان.
ئۇلارنىڭ ئالدىدىكى يولدا بارغانسېرى ئېگىز دۆۋىلەنگەن ئاپتوموبىللار، ۋەيران بولغان قۇرۇلۇشلار ۋە ئىستولبىلار بار ئىدى.
قاپسىلىپ قالغان ئامما يىراققا قېچىپ كېتەلمىگەن، ئۆيلىرىگىمۇ قايتالمىغان. قازا قىلغان نۇرغۇن كىشى كەلكۈننىڭ يېتىپ كېلىشىگە قاراپ تۇرغان.
ئاپەتكە ئۇچرىغان رايوندا ياشاۋاتقان بىر پۇقرا مۇخبىرغا ئۆزىنىڭ ئىككى سائەت قاتتىق يامغۇر ياغقاندىن كېيىن ئاندىن پاناھلىنىش ئۇچۇرىنى تاپشۇرۇۋالغانلىقىنى ئېيتقان.
ئەينى چاغدا قېچىپ كېتىشكە ئامالسىز قالغان بىر ئائىلە كىشىلىرى ئامالسىز ئىككىنچى قەۋەتتىكى كىچىك ئۆيگە مۆكۈۋالغان. كەلكۈن دېرىزىدىن شىددەت بىلەن ئۆتكەن، كۆتۈرۈلگەن دولقۇن ئاز دېگەندىمۇ ئۈچ مېتىر ئېگىزلىكتە ئىدى.
بىر شوپۇرنىڭ ئېيتىشىچە، ئۇ شۇ چاغدا يولۇچى ئېلىۋاتقان بولۇپ، ئىككىسى يول بويىدا توسۇلۇپ قالغان، ئۇ يولۇچى بىلەن بىللە ئاپتوموبىلدىن تېز سۈرئەتتە چۈشكەن، لېكىن قېچىپ كېتىشكە ئامال بولمىغان. بەختكە يارىشا بىر يۈك ئاپتوموبىلى ئۆتۈپ كېتىپ، ئىككى ئادەمنى ئاپتوموبىلنىڭ ئۈستىگە سۆرەپ چىقىپ ئاندىن قۇتۇلۇپ قالغان.
بەزىلەر ئۇرۇق-تۇغقانلىرىنى كەلكۈن ئېقىتىپ كەتكەنلىكىنى ئۆز كۆزى بىلەن كۆرگەن، يەنە بەزىلەر قوشنىسىنىڭ كەلكۈن سۈيىدە ئاپتوموبىل بىلەن تونېلغا كىرىپ كەتكەنلىكىنى كۆرگەن.
خەۋەر ئېلان قىلىنغانغا قەدەر، بۇ قېتىمقى كەلكۈن ئاپىتىدە 200دىن ئارتۇق ئادەم قازا قىلغان، 2000دىن ئارتۇق ئادەمنىڭ ئىز-دېرىكى بولمىغان.
قازا قىلغانلارنىڭ ئۈزۈكسىز كۆپىيىشىگە ئەگىشىپ، ئىسپانىيە ھۆكۈمىتى شۇ جايدىكى بىر چوڭ يىغىن مەركىزىنى ۋاقىتلىق جەسەت ساقلاش ئۆيى قىلىپ ئىشلەتكەن.
ئىسپانىيە باش ۋەزىرى سانچېزمۇ 2-نويابىر كەچتە 5000 ئەسكەرنى شۇ جايغا قۇتقۇزۇشقا ئەۋەتكەن ھەمدە پىدائىيلارنى قاتنىشىشقا چاقىرغان.
ئاپەتتىن كېيىنكى ئالتۇن 72 سائەتلىك قۇتقۇزۇش مۇددىتىنىڭ ئۆتۈپ كېتىشىگە ئەگىشىپ، ئاپەت رايونىدىكى ئېچىنىشلىق مەنزىرىلەر تولۇق نامايان بولغان، ئىسپانىيەدىكى ھەر ساھە كىشىلىرىمۇ بۇ قېتىمقى كەلكۈن ئاپىتى كەلتۈرۈپ چىقارغان زىياننىڭ ئويلىغاندىنمۇ ئېغىر ۋە ئېچىنىشلىق ئىكەنلىكىنى بايقىغان.
بۇ قېتىمقى كەلكۈندە زادى قانچىلىك ئادەمنىڭ قازا قىلغانلىقى ھەر ساھە كۆڭۈل بۆلىدىغان قىزىق نۇقتىغا ئايلانغان.
11-ئاينىڭ 4-كۈنى ئەتىگەندە، قۇتقۇزۇش خادىملىرى تاراتقۇلارغا كەلكۈندە قازا قىلغانلارنىڭ سانىنىڭ مۆلچەردىكىدىن كۆپ ئىكەنلىكىنى ئاشكارىلىغان.
ئەسلىدە 29-ئۆكتەبىر كەلكۈن كەلگەندە، شۇ جايدىكى ئەڭ چوڭ سودا سارايدىكى كىيىم-كېچەك دۇكىنى، ئاشخانا ۋە كىنوخانىلار قىزىپ كەتكەن بولۇپ، خەۋەرلەرگە قارىغاندا، بۇ ئاپتوموبىل توختىتىش مەيدانى ھەقسىز ئاپتوموبىل توختىتىش مەيدانى ئىكەن، ئىچى ناھايىتى چوڭ ئىكەن.
بۇ قۇتقۇزغۇچىنىڭ ئېيتىشىچە، ئۇلار يېقىنقى ئىككى كۈندە بۇ سودا سارىيى ۋە يەر ئاستى ئاپتوموبىل توختىتىش مەيدانىدىن سۇنى توختىماي چىقارغان، ئەمما ئىچىدىكى كەلكۈن مىقدارى بەك كۆپ بولغاچقا، قىسقا ۋاقىت ئىچىدە پاكىز چىقىرىۋەتكىلى بولمىغان.
ئۇلار ئاپتوموبىل توختىتىش مەيدانىدىكى ئاپتوموبىللارغا ئاساسەن، ئىچىدە ئاز دېگەندىمۇ نەچچە يۈز خېرىدارنى كەلكۈن بېسىپ كەتكەنلىكىنى، قازا قىلغانلارنىڭ سانىنى مۆلچەرلىگىلى بولمايدىغانلىقىنى ھېسابلاپ چىققان.
قۇتقۇزۇش ئەترىتىنىڭ بىر گۇرۇپپا باشلىقىنىڭ ئېيتىشىچە، ئۇلار نەچچە يۈز جەسەتنى تەكشۈرۈپ ئېنىقلاۋېتىپتۇ، ئەھۋال ئۇلارنىڭ ئويلىغىنىدىنمۇ ناچار ئىكەن.
سودا سارايدا قازا قىلغانلارنىڭ سانى كۆپەيگەندىن باشقا، چەتئەل تاراتقۇلىرى ئاپەت رايونىدا ئۇرۇق-تۇققانلىرىنى ئىزدەۋاتقان سانسىزلىغان ئاپەتكە ئۇچرىغانلارنى زىيارەت قىلغان. بىر ئانا ئالاقە ئۈزۈلۈپ قالغان قىزىنىڭ سۈرىتىنى كۆتۈرۈپ، قۇتقۇزۇش ئەترىتىدىن ياردەم تەلەپ قىلىپ ئىزدىگەن.
بىر ئايال بىلەن ئۆلۈپ كەتكەن يەڭگىسى ئاپتوموبىلدا توپتوغرا ئۈچ كۈن قاپسىلىپ قالغاندىن كېيىن، ئاندىن قۇتقۇزۇش ئەترىتى بايقىغان.
نۇرغۇن ئاھالىلەر بىناسىنىڭ يەر ئاستى ئاپتوموبىل ئىسكىلاتىدا يەنە زور مىقداردىكى سۇ ئاستىدا قالغان شەخسىي ئاپتوموبىللار بار بولۇپ، ئىچىدە ئازدۇر-كۆپتۇر قازا قىلغانلار بار.
ئادەم ئۆلۈش، يارىلىنىشتىن باشقا، بۇ قېتىمقى كەلكۈن ئاپىتىدە كېلىپ چىققان ئىقتىسادى زىياننى مۆلچەرلىگىلى بولمايدۇ. 29-ئۆكتەبىردىكى كەلكۈن ئاپىتىدە ئىسپانىيە سودا ساھەسىدىكى نۇرغۇن داڭلىق شەخسلەر بىلەن ئالاقە ئۈزۈلۈپ قالغان.
ئەسلىدە ئالدىن سىگنال بېرىش ۋە تېخىمۇ كۆپ ئاپەتكە ئۇچرىغانلارنى تارقاقلاشتۇرۇش، چوڭ كۆلەملىك تالاپەتتىن ساقلىنىشتەك بۇ ئاپەت ئالدىدا، ئۇرۇق-تۇغقانلىرىنىڭ قازا قىلىشى ۋە مال-مۈلكىنىڭ زىيانغا ئۇچرىشىغا دۇچ كەلگەن ئىسپانىيە خەلقى ئۆزىنى تۇتالماي، پادىشاھ، خانىش ۋە ئۇنىڭ ھەمراھلىرىغا ھۇجۇم قىلغان.
3-نويابىر سەھەردە، ئىسپانىيە باش ۋەزىرى سانچېز پادىشاھ ۋە خانىشقا ھەمراھ بولۇپ ئاپەت رايونىنى كۆزدىن كەچۈرۈپ، ئاپەتكە ئۇچرىغان خەلقتىن ھال سورىغان. غەزەپلەنگەن ئاپەتكە ئۇچرىغان خەلق ئالدىغا ئېتىلىپ بېرىپ، بىر تەرەپتىن «قاتىل» دەپ ۋارقىرىسا، يەنە بىر تەرەپتىن ئۈچىگە لاي ئاتقان.
خان جەمەتى مۇھاپىزەتچىلىرى كۈنلۈك تۇتۇپ ئۈچەيلەننى قوغدىغان بولسىمۇ، لېكىن ئۇلار تاشلىغان لاي يەنىلا پادىشاھ بىلەن خانىشقا تەگكەن.
ھەمراھ بولۇپ كەلگەنلەرگىمۇ ئىچىملىك بوتۇلكىسى ئېتىپ، بېشىنى يېرىپ، نەق مەيدان قالايمىقانلاشقان.
باش ۋەزىر سانچېز ۋە باشقا ئەمەلدارلار ئاممىنىڭ غەزەپلىنىش كەيپىياتىنىڭ بارغانسېرى يۇقىرىلاۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ، نائىلاج قوغداپ ئېلىپ كېتىلگەن.
ئاپەت رايونىدا قالغان پادىشاھ بىلەن خانىش ئاپەتكە ئۇچرىغان خەلققە بىر سائەت تەسەللى بېرىپ ئاندىن ئايرىلغان.
كېيىن تېخىمۇ چوڭ كۆلەملىك توقۇنۇش يۈز بېرىشىدىن ئەنسىرەپ، ئىككىسىنىڭ كېيىنكى ھال سوراش پائالىيىتىمۇ توختىتىلغان.
كەلكۈن ئاپىتى يۈز بەرگەندىن كېيىنكى بىر نەچچە كۈندە، قازا قىلغانلارنىڭ سانى داۋاملىق ئاشقان، ھايات قالغانلارنى تېپىش پۇرسىتىمۇ بارغانسېرى ئازايغان.
ئۆلگەنلەرنىڭ سانى ئەمدىكى نەچچە سائەتتە يەنىمۇ كۆپىيىشى مۇمكىن.
كىنولار
تەۋسىيەلىك رومانلار
