سۈرەتنى بېسىپ كىنو كۆرۈشنى باشلىۋېتىڭ
19 يېشىدا رول ئېلىشنى باشلىغان جېن زىدەن نېمە ئۈچۈن 45 يېشىدا ئاندىن داڭق چىقىرىدۇ؟
توۋتياۋ تاماشا تورى خەۋىرى، نۇر تورى تەرجىمىسى:
ئامېرىكىغا كۆچمەن بولۇپ كەلگەن چامباشچىلىق چولپىنى جېن زىدەن (甄子丹) ئېلىمىزنىڭ ئۈچ چوڭ گۇمپا چولپىنىنىڭ بىرى.
ئۇ سەنئەت ساھەسىدە 20 نەچچە يىل ئوڭۇشسىزلىققا ئۇچرىغاندىن كېيىن ئاندىن نام چىقارغان، ئۇنىڭ ئارتىسلىقتىن رېژىسسورلۇققا ئۆتۈش يولى ئاسانغا توختىمىغان.
ئۇنداقتا ئۇ خەلقئارالىق گىگانت چولپانغا ئايلىنىش جەريانىدا قانداق ئەگرى-توقايلىقلارنى باشتىن كەچۈرگەن؟
جېن زىدەن دەسلەپتە ئۆزىنىڭ چامباشچىلىق چولپىنى بولۇپ قالىدىغانلىقىنى ئويلاپمۇ باقمىغان، ئۇ كىچىك ۋاقتىدا ئاپىسىنىڭ تەسىرىگە ئۇچراپ چامباشچىلىق ئۆگىنىشكە باشلىغان.
ئۇنىڭ ئانىسى مەي باۋچەن خەلقئارالىق چامباشچى بولۇپ، جۇڭگو شياڭگاڭ ۋە چەتئەللەردە ئۆزىنىڭ چامباشچىلىق سارىيىنى ئاچقان.
شۇڭا جېن زىدەن كىچىكىدىنلا ئاپىسىغا ئەگىشىپ جۇڭگو شياڭگاڭدا چامباشچىلىق ئۆگەنگەن.
دادىسى بوستوندىكى بىر مۇھەررىر بولغاچقا، جېن زىدەن ئائىلىسىدىكىلەر نەچچە يىلدىن كېيىن ئامېرىكىنىڭ بوستون شەھىرىگە كۆچۈپ كەلگەن.
ئۇنداقتا جېن زىدەن نېمە سەۋەپتىن سەنئەت ساھەسىگە كىرگەن؟
جېن زىدەن چامباشچىلىق فىلىملىرىنى كۆرگەندە چامباشچىلىق ئارتىسى لى شياۋلوڭنى ئۆزىگە جەلپ قىلغان، لى شياۋلوڭنىڭ چامباشچىلىقتا چىڭ تۇرۇشىمۇ ئۇنىڭغا تەسىر كۆرسەتكەن.
لى شياۋلوڭنىڭ كەچۈرمىشلىرىنى بىلگەندىن كېيىن، ئۇ بېيجىڭغا بېرىپ، شىچاخەي چامباشچىلىق مەكتىپىگە كىرىپ مەشىق قىلىشنى قارار قىلغان.
ئىككى يىلدىن كېيىن «مەست تەيجى» فىلىمىنىڭ رېژىسسورى يۈەن خېپىڭ رول ئېلىشتىن غەم قىلىۋاتقاندا، ئاچىسى ئۇنىڭغا جېن زىدەننى تەۋسىيە قىلغان.
يۈەن خېپىڭنىڭ ئاچىسى ئىلگىرى جېن زىدەننىڭ ئاپىسى مەي باۋچەننىڭ شاگىرتى بولۇپ، جېن زىدەن بىلەنمۇ ئالاقىسى بار ئىدى.
يۈەن خېپىڭنىڭ ئاچىسىنىڭ كۆۋرۈكلۈك رول ئوينىشى بىلەن جېن زىدەن جۇڭگو شياڭگاڭغا بېرىپ «تەيجى گۇمپىسى»نى سىناق قىلغان.
يۈەن خېپىڭ جېن زىدەننى كۆرگەندىن كېيىن ئۇنىڭ بىلەن توختام ئىمزالاشنى قارار قىلغان، 18 ياشلىق جېن زىدەن ھەيرانلىق ئىچىدە ئۆزىنىڭ ئارتىسلىق يولىنى باشلىغان.
بۇ ساھەگە كىرگەندىن كېيىن، جېن زىدەن 40 يىلغا يېقىن فىلىم ئىشلىگەن.
بۇ ساھەگە يېڭى كىرگەن جېن زىدەن سۈرەتكە ئېلىش مەيدانىغا بارغاندا، ئۆزى سۈرەتكە ئالغان كۆرۈنۈشنىڭ ئۆزى بىلەن ئېكران ئالدىدا كۆرگەن كۆرۈنۈشنىڭ پۈتۈنلەي ئوخشىمايدىغانلىقىنى بايقىغان.
ئۇنداقتا ئۇ قانداق قىلىپ چوڭ ئېكراندىكى چامباشچىلىق چولپىنىغا ئايلىنىپ قالغان؟
كىچىكىدىنلا چامباشچىلىق ئۆگەنگەن جېن زىدەن چامباشچىلىقنى خېلى ياخشى كەسىپ دەپ قارىغان، بىراق سۈرەتكە ئالغاندا دائىم گاڭگىراپ قالغان.
سۈرەتكە ئېلىش سەۋەبىدىن، ئۇ بىر يۈرۈش ھەرىكەتلەرنى ماسلاشتۇرالماي، رىقابەتچى ئارتىسلار ۋە ماشىنىلار بىلەن ماسلىشىشى كەمچىل بولغان.
ئۇنىڭ بىلەن رەقىب رول ئالغان ئارتىسلارمۇ ئانچە «كەسپىي» ئەمەس، شۇ چاغلاردا تاماشىبىنلار پەقەت كىمنىڭ ھەرىكىتىنىڭ چىرايلىقلىقىغىلا كۆڭۈل بۆلىدىغاندەك قىلاتتى.
ئۇ دائىم: «ئەجىبا رول ئېلىشتا مەن بەك ئەستايىدىل بولۇپ كەتمىسەممۇ بولامدۇ؟ ئۇنداقتا مەن يەنە نېمىشقا رول ئېلىش ماھارىتىمنى ئۆستۈرىمەن؟»
گەرچە ئۇ ئەينى چاغدىكى سۈرەتكە ئېلىش مۇھىتىنى چۈشەنمىسىمۇ، لېكىن رېئاللىق ئۇنىڭ كۆپ ئويلىنىشىغا بەرداشلىق بېرەلمەيدۇ.
ئۇ يۈەن خېپىڭ بىلەن ھەمكارلىشىپ نۇرغۇن چامباشچىلىق فىلىملىرىنى ئىشلىگەن، ئۇلار ناھايىتى تېزلا مەبلەغ قىيىنچىلىقىغا دۇچ كەلگەن.
«ئالاھىدە ساقچىلار ئەجدىھانى ئۆلتۈردى» ناملىق فىلىمنى سۈرەتكە ئالغاندا، ئۇلار مۇۋەپپەقىيەت قازىنالمىسا، كېيىنكى فىلىمنى سۈرەتكە ئېلىشقا پۇلى بولماسلىقتەك قىيىن ئەھۋالغا دۇچ كەلگەن.
بۇ بېسىملار جېن زىدەننى رېژىسسورغا گاڭگىرىتىپ قويغان، «بىز نېمىشقا باشقىلارغا ئوخشىمايدىغان ئىشلارنى قىلالمايمىز؟»
يۈەن خېپىڭ ئۇنىڭ كۆز قارىشىغا ئانچە قوشۇلمىغان، ئۇنداق مۇھىتتا ھەم يۈەن خېپىڭ خەتەرگە تەۋەككۈل قىلىشقا جۈرئەت قىلالمىغان.
فىلىم ئىشلەش جەريانىدا جېن زىدەن رېژىسسورغا توختىماي ئۆزىنىڭ كۆز قارىشىنى ئوتتۇرىغا قويۇپ، رېژىسسور بىلەن ئۆزىنىڭ ئويىنى مەسلىھەتلەشكەن.
ئۇ بۇ فىلىمگە ئۆزىنىڭ كىچىك لايىھەسىنى قوشۇپ، ئاخىرى يۈەن خېپىڭنىڭ ئېتىراپ قىلىشىغا ئېرىشكەن.
ئاخىرىدا بۇ فىلىم قويۇلغاندىن كېيىن زور دىققەت-ئېتىبارغا ئېرىشىپ مۇۋەپپەقىيەت قازانغان، بۇمۇ جېن زىدەننى ئۆزىنىڭ ئىدىيەسىگە قەتئىي ئىشەندۈرگەن.
كېيىن ئۇ رول ئالغان فىلىملەردە ئۇ رىقابەتچى ئارتىسلار بىلەن ھەقىقىي ئېلىشىشتا چىڭ تۇرۇپ، تېخىمۇ ھەقىقىي ئېلىشىش كۆرىنىشىنى نامايان قىلغان.
ئۇنىڭ قارىشىچە، نۇرغۇن كىشىلەرنىڭ سەھنە جابدۇقلىرى بىلەن ياسىغان ئۈنۈمى بۇنداق شەكىلدىكىدەك ھەقىقىي ئەمەس ئىكەن.
ئۇنىڭدىن كېيىن ئۇ «يې ۋېن»، «پىستىرمىنى بۆسۈپ ئۆتۈش» قاتارلىق تىياتىرلاردا ئۆزىنىڭ گەۋدىلىك شەخسىي ئۇسلۇبى بىلەن تاماشىبىنلارنىڭ دىققىتىنى تارتقان.
جېن زىدەننىڭ ئويى ئېنىقكى مۇۋەپپەقىيەتلىك بولغان، ئۇنىڭ نۇرغۇن كىنو مەستانىلىرى ئۇنىڭ گۇمپىسىنى «ھەقىقىي گۇمپا» دەپ ئاتىغان.
ئۇمۇ شۇنىڭدىن ئېتىبارەن جۇڭگودىكى ئۈچ چوڭ چامباشچىلىق چولپىنىنىڭ بىرى بولۇپ، نۇرغۇن مۇكاپاتلارغا ئېرىشىپ، خەلقئارادىمۇ نام چىقارغان
جېن زىدەننىڭ داڭقىنى چىقارغان كىنو دەل «يې ۋېن» بولۇپ، بۇ كىنو قويۇلغاندا جېن زىدەن 45 ياشقا كىرگەن ئىدى.
شۇنداق دېيىشكە بولىدۇكى، ئۇ 20 نەچچە يىل چۆككەندىن كېيىن، ئاخىرى تاماشا ساھەسىدە ئۆزى ئۈچۈن ئىگىلىك تىكلىگەن، شۇنىڭدىن ئېتىبارەن ئۇنىڭ ئىشلىرى روناق تاپقان.
ئۇنداقتا داڭلىق چامباشچىلىق كىنو چولپىنىغا ئايلانغان جېن زىدەننىڭ يەنە قانداق يېڭى تەرەققىياتى بار؟
مۇۋەپپەقىيەت قازانغاندىن كېيىن، جېن زىدەن يەنىلا دائىم پىكىر يۈرگۈزىدىغان ياخشى ئادەتنى ساقلاپ كەلگەن، ئۇ ئۆزىنىڭ ئۇسلۇبىنى «جارى قىلدۇرۇش» بىلەن بىر ۋاقىتتا، رول ئېلىش ماھارىتىنى چېنىقتۇرغان.
ئۇ دۆلەت ئىچىدىكى فىلىملەرگە قاتنىشىپلا قالماي، يەنە نۇرغۇن خەلقئارالىق فىلىملەرنى ئىشلىگەن، ھەتتا ھوللىۋودتىمۇ ئۇنىڭ سىماسىنى كۆرگىلى بولىدۇ.
جېن زىدەنمۇ ئەزەلدىن قەدىمىنى توختىتىپ باقمىغان، يېقىنقى يىللاردىن بۇيان ئۇ رېژىسسورلۇق قاتارلىق باشقا ساھەلەرنى سىناپ باققان.
ئۇ رېژىسسورلۇق قىلغان «ئادەم ئۆلتۈرۈپ، ئۇسسۇل ئويناش»، «جەڭ بۆرىسى رىۋايىتى» قاتارلىق ئەسەرلەرمۇ ياخشى ئىنكاسقا ئېرىشكەن.
ئاخىرى كەسىپتە ئۆزىنىڭ ئورنىنى تاپقان جېن زىدەننىڭ ھېسسىيات كەچۈرمىشى قانداق بولغان؟
ئۇ 1993-يىلى دوستىنىڭ تونۇشتۇرۇشى بىلەن لياڭ جىڭسى بىلەن تونۇشقان، ئىككىيلەن بىر كۆرۈپلا ئاشىق بولۇپ قالغان.
شۇ يىلىلا توي قىلىپ بىر ئوغۇل پەرزەنتلىك بولغان، ئەمما بۇ مەزگىل بىر نەچچە ئايدىن كېيىن ئاياغلاشقان.
بۇ قېتىمقى مۇناسىۋەتتىن كېيىن، جېن زىدەن ھېسسىياتقا نىسبەتەن ناھايىتى ئېھتىياتچان بولۇپ كەتكەن، ئەمدى بۇنداق ئالدىراپ-تېنەپ توي قىلىشنى خالىمىغان.
تەخمىنەن ئون يىلدىن كېيىن، ئۇ بىر ئۆمۈر مېڭىشنى خالايدىغان ئادەم بىلەن قايتا ئۇچراشقان.
ئۇ بىر قېتىملىق يىغىلىشتا ئۆزىدىن 20 ياش كىچىك مودېل ۋاڭ شىشى بىلەن تونۇشقان، ئەمما بىر قېتىم ئاجىرىشىپ كېتىشنى باشتىن كەچۈرگەن جېن زىدەن بۇ قېتىمقى ھېسسىياتىنى تېخىمۇ چىڭىتقاندەك قىلاتتى.
ئىككەيلەن 11 يىلدىن بۇيان يەنىلا بەختلىك، كېيىن بىر ئوغۇل، بىر قىز پەرزەنتلىك بولغان.
جېن زىدەن جۇڭگو ھەرىكەتلىك چولپىنى بولۇش سۈپىتى بىلەن، دەسلەپكى مەزگىلدە چېڭلوڭ، لى ليەنجيې قاتارلىقلار بىلەن ھەمكارلاشقان، گەرچە قوشۇمچە رول بولسىمۇ، لېكىن خەلقئارادىكى ئورنىنى نامايان قىلغان. 2005-يىلى ئۇ باش رول ئالغان «پىستىرمىنى بۆسۈپ ئۆتۈش» ناملىق كىنودا ماھارەت كۆرسىتىپ ئېلىشىش ھەرىكىتى ئۇسلۇبى بىلەن كىشىلەرنى ھەيران قالدۇرۇپ، تاماشىبىنلارغا ئۇنىڭ ئاجايىپ ماھارەت ماھارىتىنى تونۇتقان. ئارقىدىنلا ئۇ يەنە «يې ۋېن» يۈرۈشلۈك فىلىملىرىدە رول ئېلىپ، جۇڭگو شياڭگاڭ گۇمپا فىلىملىرىنىڭ ۋەكىلى بولۇپ، جۇڭگو ھەرىكەتلىك فىلىملىرىگە يېڭى ھاياتى كۈچ قوشقان. چېڭلوڭ، لى ليەنجيې قاتارلىق پېشقەدەم ھەرىكەتلىك فىلىم چولپانلىرى ئاستا-ئاستا سەھنىدىن چېكىنگەندىن كېيىن، جېن زىدەن جۇڭگو كىنوچىلىقىدىكى بىردىنبىر ھەرىكەتلىك فىلىم چولپىنىغا ئايلانغان. تاكى ۋۇ جىڭ «جەڭ بۆرىسى يۈرۈشلۈكى»گە تايىنىپ باش كۆتۈرگەنگە قەدەر، جېن زىدەن ئىزچىل يول باشلاپ كەلگەن. بۇ جەريان جېن زىدەننىڭ خەلقئارا بازاردىكى تەسىر كۈچى ۋە ئورنىنى نامايەن قىلغان.
ھوللىۋودنىڭ تەرەققىيات مۇساپىسىدە، جۇڭگو ھەرىكەتلىك كىنو چولپانلىرى لى شياۋلوڭ بىلەن چېڭلوڭنىڭ تەسىرىگە بەكرەك ئۇچرىغان. لى شياۋلوڭ دەسلەپكى مەزگىللەردە «ئەجدىھانىڭ دەريادىن ئۆتۈشى»، «ئۆلۈم مۇنارى» قاتارلىق كىنولىرى بىلەن ھوللىۋودقا بۆسۈپ كىرىپ، مۇتلەق ئەر باش پېرسوناژغا ئايلانغان. چېڭلوڭ بولسا «ھالقىلىق پەيت» يۈرۈشلۈك فىلىملىرىدە خەلقئارالىق تەسىر كۈچىگە ئىگە بىر ئوبرازنى يارىتىپ، ھوللىۋودنىڭ ھەرىكەتلىك فىلىملىرىنىڭ مۇۋەپپەقىيەت قازىنىشىغا يول ئېچىپ بەرگەن. بۈگۈنكى كۈندە جېن زىدەن ئۆزىگە خاس ھەرىكەت ئۇسلۇبى ۋە قالتىس ئىپادىسى بىلەن جۇڭگو ھەرىكەتلىك فىلىملىرىنىڭ ۋەكىلىگە ئايلانغان، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا خەلقئارا بازاردىمۇ چاقنىغان. ئۇنىڭ تاماشىبىنلارغا ئېلىپ كەلگەن ئېسىل نومۇرلىرى ۋە ھەرىكەت لايىھەلىرى كىشىدە چوڭقۇر تەسىر قالدۇرغان، شۇنداقلا ئۇنىڭ كەلگۈسىدە تېخىمۇ كۆپ نادىر ئەسەرلىرىگە تەقەززا بولماقتىمىز. خەلقئاراغا داڭلىق جۇڭگو ھەرىكەتلىك فىلىم چولپىنى جېن زىدەن ئىزچىل كىشىلەرنىڭ دىققىتىنى تارتىپ كەلمەكتە.
ئۇنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىش كەچۈرمىشىدىن تارتىپ ۋەكىللىك ئەسەرلىرىگىچە، شۇنداقلا ھوللىۋودتىكى ئىپادىسىگىچە ھەممىنىڭ دىققىتىنى تارتقان. جېن زىدەن جۇڭگو شياڭگاڭ سەنئەت ساھەسىدە باش كۆتۈرگەندىن كېيىن، قالتىس ئىپادىسى بىلەن كۆپ قېتىم ئالتۇن ھەيكەل مۇكاپاتى ۋە ئالتۇن ئات مۇكاپاتىغا ئېرىشىپ، كەسىپ ئىچىدىكى ھۆرمەتكە سازاۋەر ئەمەلىي كۈچكە ئىگە ئارتىسقا ئايلانغان. ئۇنىڭدىن باشقا، ئۇنىڭ بوي ئېگىزلىكى 1.73 مېتىر بولۇپ، قەيسەر تاشقى قىياپىتى ۋە سەمىمىي مىجەزى بىلەن داڭلىق. كىنو-تېلېۋىزىيە ئەسەرلىرىدە ئۇ نامايان قىلغان مەردانىلىك ۋە قەھرىمانلىق جاسارىتى كۆرۈرمەنلەرنىڭ ياقتۇرۇشىغا ئېرىشكەن.
بۇنىڭدىن باشقا، بىز جېن زىدەننىڭ مۇھەببەت پىتنە-پاساتلىرىغا سەل قارىساق بولمايدۇ. ئۇ ئايالى بىلەن تاماشا ساھەسىدە ئۇزۇن يىل بىر-بىرىنى كەمتەر، كۆيۈمچان بولۇپ، ئىللىق، بەختلىك ئائىلىسىنى نامايان قىلىپ، كىشىلەرنىڭ ماختىشىغا سازاۋەر بولغان. جېن زىدەننىڭ ۋەكىللىك ئەسەرلىرى ئۈستىدە توختالغاندا، «بىر ئەۋلاد ئۇستاز»، «يې ۋېن» قاتارلىق نادىر كىنو-تېلېۋىزىيە ئەسەرلىرىنى تىلغا ئالماي بولمايدۇ. ئۇنىڭ چامباشچىلىق فىلىملىرىگە قوشقان تۆھپىسى ئۆز-ئۆزىدىن مەلۇم بولۇپ، تاماشىبىنلارنىڭ ياقتۇرۇشىغا ئېرىشكەن. 2016-يىلى ئۇ تۇنجى قېتىم ھوللىۋودنىڭ چوڭ فىلىمى «پىلانېتلار ئارا ئۇرۇش» (星球大战外传)غا قاتنىشىپ، ئادەتتىن تاشقىرى رول ئېلىش ماھارىتى ۋە كىشىنى ھەيران قالدۇرىدىغان سېھرىي كۈچىنى نامايان قىلغان. گەرچە ھوللىۋودتىكى تەرەققىياتى نىسبەتەن ئاستا بولسىمۇ، لېكىن ئۇنىڭ ھوللىۋود كىنولىرى ئۈستىدە ئىزدىنىشى ۋە بۆسۈش ھاسىل قىلىشى، گۇمانسىزكى، دۆلەت تىلى ئارتىسلىرىنى خەلقئارا سەھنىدە تېخىمۇ كۆپ كىشىلەرنىڭ دىققىتىنى تارتقان.
ھەرىكەتلىك فىلىملەر چىكىنىپ كېتىۋاتقان پەيتتە، جېن زىدەننىڭ چېڭلوڭ، لى ليەنجيېدىن ئېشىپ كېتىش-كېتەلمەسلىكى ئەڭ مۇھىم ئەمەس. تېخىمۇ مۇھىمى، ئۇ داۋاملىق تېخىمۇ كۆپ مۇنەۋۋەر جۇڭگو ھەرىكەتلىك فىلىملىرىنى سۈرەتكە ئېلىپ، تاماشىبىنلارغا تېخىمۇ كۆپ نادىر كىنو-تېلېۋىزىيە ئەسەرلىرىنى ئېلىپ كېلەلەمدۇ-يوق. ئۇنىڭ كەلگۈسى يولىدا داۋاملىق نۇر چېچىپ، ھەرىكەتلىك فىلىملىرىنىڭ قايتا گۈللىنىشى ئۈچۈن كۈچ چىقىرىشىنى ئۈمىد قىلىمىز. ئومۇمەن ئېيتقاندا، جېن زىدەن بىر مۇنەۋۋەر ئارتىس ۋە چامباشچى بولۇش سۈپىتى بىلەن، مەيلى شەخسىي ئۆسۈپ يېتىلىش ياكى كەسپىي تەرەققىيات جەھەتتە بولسۇن، ئادەتتىن تاشقىرى سېھرىي كۈچى ۋە ئەمەلىي كۈچىنى نامايان قىلغان.
ئۇنىڭ بۇندىن كېيىنكى ئىشلىرىنىڭ ئوڭۇشلۇق بولۇشىنى، تاماشىبىنلارغا تېخىمۇ كۆپ نادىر نومۇرلارنى ۋە ئەسەرلەرنى تەقدىم قىلىشىنى ئۈمىد قىلىمىز.
شۇنچە يىل ئۆتۈپ كەتكەن بولسىمۇ، جېن زىدەن قەدىمىنى توختىتىپ باقمىغان، ئۇ ئىزچىل جۇڭگو چامباشچىلىقىنى جارى قىلدۇرۇش يولىدا داۋاملىق بىر كىشلىك تۆھپە قوشۇپ كەلمەكتە.
ئۇ ئىلگىرى جۇڭگونىڭ چامباشچىلىق ساھەسىدە ئۈزلۈكسىز يېڭىلىق يارىتىپ، چەتئەللىكلەرگە بىزنىڭ ئۆزگىرىشلىرىمىزنى تونۇتۇش ئۇنىڭ مۇھىم ۋەزىپىسى، دېگەنىدى.
بۈگۈنكى جېن زىدەنمۇ ئىلگىرى ئۇنىڭغا تەسىر كۆرسەتكەن لى ليەنجيېگە ئوخشاش جۇڭگودىكى يېڭى بىر ئەۋلاد ياشلارنىڭ قەلبىدە چوڭقۇر يىلتىز تارتتى.
