སློབ་དཔོན་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལ རྒྱའི་ཧྭ་ཤང་ཚར་བཅད་ཚུལ སྒོམ་རིམ་བརྩམས་ཚུལ

       མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོའི་དངོས་སློབ་སློབ་དཔོན་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལའམ་པདྨའི་ངང་ཚུལ་ནི། དུས་རབས་བརྒྱད་པ་8 རྒྱལ་པོ་དྷརྨ་པཱ་ལའི་དུས་སུ་9 ཡུལ་རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་སུ་བྱོན་ཅིང་། བི་ཀྲ་མ་ཤཱི་ལ་དང་ནཱལནྡཱ་སོགས་སུ་ཐོས་བསམ་གནང་སྟེ། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་དབུ་མ་རང་རྒྱུད་པའི་བཞེད་སྲོལ་འཛིན་པའི་པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་ཡོངས་སུ་གྲགས། རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་སོགས་སུ་བསྟན་པའི་བྱ་བ་རླབས་ཆེན་བསྐྱངས་ནས་བལ་ཡུལ་ཕྱོགས་སུ་ཕེབས་ཏེ་བསྟན་པ་དར་རྒྱས་མཛད།

ཙེན་མིན་པ་དང་སྟོན་མུན་པའི་རྩོད་པ།

            མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོས་ལུང་བསྟན་པ་ལྟར། ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་སྐུ་དུས་སུ། རྒྱ་ནག་གི་ཧྭ་ཤང་མ་ཧཱ་ཡ་ན་ཞེས་བྱ་བ་བསམ་ཡས་སུ་ཕེབས་ནས། ལུས་ངག་གིས་ཆོས་སྤྱོད་མི་དགོས། ལུས་ངག་གི་དགེ་བས་འཚང་མི་རྒྱ། དྲན་པ་མེད་ཅིང་ཡིད་ལ་བྱར་མེད་པ་བསྒོམས་པས་འཚང་རྒྱ་ཟེར་ནས་སྒོམ་བསླབས་པས་བོད་ཀྱི་བནྡེ་མང་ཤོས་དེའི་ལུགས་བསླབས་ནས། བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་མཆོད་པའི་འཕྲོ་ཆད། སློབ་གཉེར་དང་ལུས་ངག་གི་དགེ་བ་རྒྱུན་ཆད། བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་མཁན་པོ་དཔལ་དབྱངས་དང༌། བཻ་རོ་ཙ་ན། སྦ་རཏྣ་ལ་སོགས་པ་ཉུང་ཤས་ཤིག་མཁན་ཆེན་བོ་དྷི་སཏྭའི་ལུགས་བྱེད་པ་དང་ལྟ་སྤྱོད་མ་མཐུན་ཏེ་རྩོད་པ་བྱུང་བས་ཕྱོགས་ཁག་གཉིས་སུ་གྱེས། ཧྭ་ཤང་སྟོན་མུན་པ་རྣམས་ཁྲོས་ཏེ་སློབ་དཔོན་ཞི་བ་འཚོའི་རྗེས་འབྲངས་རྣམས་དམར་གསོད་གཏོང་རྩིས་བྱས་ཤིང་། འགའ་ཞིག་གིས་རང་སྲོག་བཅད་པ་བཅས་འགལ་ཟླ་ཚབས་ཆེན་བྱུང་བ་ལ། བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་ཅི་བྱེད་དཀའ་ཁག་ཆེ་བའི་གནས་སྟངས་བྱུང་སྟབས། ལྷོ་བྲག་མཁར་ཆུ་ནས་ཡེ་ཤེས་དབང་པོ་གདན་དྲངས་ཏེ་གནས་ཚུལ་རྣམས་ཞུས་ཤིང་། ད་ཅི་བྱས་ན་ལེགས་པའི་དགོངས་ཚུལ་ཞུས།

མཁན་པོའི་ལུང་བསྟན་ལྟར་གདན་དྲངས་ཚུལ།

           ཡེ་ཤེས་དབང་པོས་མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོ་སྐུ་གཤེགས་ཁར། སྤྱིར་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་གར་བྱུང་བར་མུ་སྟེགས་ཀྱི་རྒོལ་བ་རེ་འགྲན་ཟླར་འོང་ན་ཡང་བོད་ཡུལ་དུ་བསྟན་པ་ལྔ་བརྒྱའི་ཐ་མ་ལ་བྱུང་བས་མུ་སྟེགས་ཀྱི་རྒོལ་བ་ནི་མི་འབྱུང༌། སངས་རྒྱས་པ་ཉིད་ལྟ་བ་མ་མཐུན་ཏེ་རྩོད་པར་འགྱུར་གྱི་དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་ན་ངའི་སློབ་མ་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལ་བྱ་བ་ཞིག་བལ་ཡུལ་ན་ཡོད་པ་སྤྱན་དྲོངས་ལ་དེ་དང་རྩོད་པ་བྱེད་དུ་ཆུག་ལ་རྒྱལ་པོས་བསྡུམས་གྱིས་ཤིག རྩོད་པ་ཆོས་ཕྱོགས་སུ་འདུམ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་པ་དེ་ལྟར་མཛད་ན་ལེགས་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བཙན་པོས་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལ་སྤྱན་འདྲེན་པའི་ཕོ་ཉ་བཏང་བས་ཧྭ་ཤང་གིས་གོ་ནས་ཡུམ་རྒྱས་པ་ལ་སོགས་པ་མདོ་སྡེ་ཟབ་མོ་རྣམས་སྤྱན་དྲངས་ཏེ་ཟླ་བ་བཞིའི་རིང་ཤགས་བསླབས། བསྟན་བཅོས་ལ་ཆོས་བྱ་མི་དགོས་ཉལ་བས་ཆོག་ཅེས་སྟོན་པ་བསམ་གཏན་ཉལ་ཆོག་གི་འཁོར་ལོ། དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤོང་བ་བསམ་གཏན་གྱི་ལོན་དང་ཡང་ལོན་གཉིས། དེ་རིགས་པས་བསྒྲུབ་པ་ལྟ་བའི་རྒྱབ་ཤ་དང་ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ་མདོ་སྡེ་བརྒྱད་ཅུ་ཁུངས་ལ་སོགས་པ་བྱས། མདོ་སྡེ་དགོངས་པ་ངེས་འགྲེལ་རང་གི་ལྟ་སྤྱོད་དང་འགལ་བར་མཐོང་ནས་རྡོག་པས་དྲིལ་ཏེ་འདི་ཆོས་མིན་ཟེར་ནས་བོར།

          བཙན་པོས་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལ་བལ་ཡུལ་ནས་བསམ་ཡས་སུ་གདན་དྲངས་པ་ལྟར་བྱོན་ཏེ། བསམ་ཡས་ཀྱི་ཐད་ཀའི་ཕ་རིའི་ཆུ་འགྲམ་དུ་ཕེབས་པ་དང་། ཧྭ་ཤང་ན་རེ། བདག་གིས་ཀྱང་པཎྜི་ཏ་བྱོན་པ་ལ་བསུ་བ་བྱེད་དོ་གསུངས་ཏེ་ཚུ་རིའི་ཆུ་འགྲམ་དུ་བྱོན། དེར་ཧྭ་ཤང་བྱོན་པ་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལས་གཟིགས་ཏེ། ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལའི་ཐུགས་ལ་ཧྭ་ཤང་འདི་རིགས་པ་དང་ལྡན་ན་བདག་གིས་ངེས་པར་ཐུལ་གྱི་རིགས་པ་དང་མི་ལྡན་ན་མི་ཐུལ་དགོངས་ཏེ། ཧྭ་ཤང་གི་རིགས་པ་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་དུ། ཁམས་གསུམ་འཁོར་བར་འཁྱམ་པའི་རྒྱུ་ནི་གང་ཡིན་ཞེས་འདྲི་བའི་བརྡ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་དུ། ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལས་རང་གི་དབུ་ལ་ཕྱག་ཤིང་ལན་གསུམ་བསྐོར་བས། དེ་ཧྭ་ཤང་གིས་གཟིགས་ཏེ། འཁོར་བར་འཁྱམ་པའི་རྒྱུ་གཟུང་འཛིན་གཉིས་ལས་བྱུང་ཞེས་ལན་འདེབས་པའི་ཕྱིར་དུ། བེར་གྱི་ཐུ་བ་ནས་བཟུང་སྟེ་ལན་གཉིས་ས་ལ་བརྡབ་པས། ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལའི་ཐུགས་ལ་ཧྭ་ཤང་རིགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་འདུག་པས། བདག་གིས་ཐུལ་བར་འདུག་གོ་དགོངས་ནས་ཐུགས་དགྱེས་པར་གྱུར།

རྒྱའི་ཧྭ་ཤང་ཚར་བཅད་ཚུལ།

             དེ་ནས་སློབ་དཔོན་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལ་བསམ་ཡས་སུ་ཕེབས་པ་དང་། སེང་གེའི་ཁྲི་བཤམས་ནས་རྒྱལ་པོ་དགུང་དུ་བཞུགས། གཡས་ཕྱོགས་སུ་ཧྭ་ཤང་དང་རྗེས་འབྲངས་སློབ་མ་རྣམས་བཞུགས། གཡོན་ཕྱོགས་སུ་སློབ་དཔོན་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལ་དང་། སྦ་ཡེ་ཤེས་དབང་པོ། དཔལ་དབྱངས་སོགས་མི་ཉུང་ཤས་ཤིག་བྱུང་བ་གྲལ་ལ་བཞུགས་ཏེ། བཙན་པོས་མཁན་པོ་གཉིས་དང་སྟོན་རྩེན་གྱི་བནྡེ་ཀུན་ལ་མེ་ཏོག་དཀར་པོའི་ཕྲེང་བ་རེ་རེ་ལག་ཏུ་ཕུལ་ནས་བཀའ་བསྩལ་པ། བདག་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་རབ་ཏུ་མོས་ནས། གཙུག་ལག་ཁང་སྡེ་སྐོར་དང་བཅས་པ་བཞེངས། རྒྱ་གར་ནས་བོ་དྷི་ས་ཏྭ་གདན་དྲངས་ཏེ། སྡེ་སྣོད་གསུམ་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསྒྱུར་ཅིང་ཡང་དག་པར་གཏན་ལ་ཕབ། དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་བཙུགས། ཆོས་ལ་དགོངས་པ་གཅིག་ཏུ་མཐུན་པ་ཞིག་ཡིན་ནའང། རྒྱ་ནག་ནས་ཧྭ་ཤང་བྱོན་ཏེ། ཆོས་ལ་ལྟ་བ་མ་མཐུན་པར་སོ་སོར་བྱེ་བས། ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལ་ཁྱེད་བོ་དྷི་ས་ཏྭའི་སློབ་མ་ཡིན་པས་ཁྱེད་འདིར་གདན་དྲངས་པ་ཡིན། བསྟན་པ་གཅིག་ལ་སྟོན་པ་གཉིས་མི་འོང་བས། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དགོངས་པ་མཐུན་པར་སྒྲོགས། ཁྱེད་དང་ཧྭ་ཤང་གཉིས་པོ་རྩོད་པ་མཛོད་ལ་ང་རྒྱལ་མ་མཛད་པར་ཕན་ཚུན་རིགས་པ་བསྡུར་ལ་གང་གཏན་ཚིགས་བཟང་བ་ལ་སུ་གཏན་ཚིགས་ངན་པ་དེས་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བ་ཕུལ་ཅིག་ཅེས་བཀའ་གནང་ངོ་།།

              དེ་ནས་ཧྭ་ཤང་ན་རེ་ང་གཞི་ལ་སྔ་བས་ངས་དྲིའམ་ལན་གདབ་གསུངས་པར། ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལས་སྔོན་ལ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཤགས་ཐོབ་ཅིག་གསུངས། ཧྭ་ཤང་ན་རེ། ཐམས་ཅད་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་བསྐྱེད་པས་ལས་དགེ་དང་མི་དགེས་མཐོ་རིས་དང་ངན་སོང་གི་འབྲས་བུ་མྱོང་ཞིང་འཁོར་བ་ན་འཁོར་རོ། །གང་ཞིག་ཅི་ལ་ཡང་མི་སེམས་ཤིང་ཅི་ཡང་མི་བྱེད་པ་དེ་འཁོར་བ་ལས་ཡོངས་སུ་ཐར་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས། དེ་ལ་སློབ་དཔོན་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལས། དེ་ལྟར་ཅི་ཡང་མི་སེམས་ཟེར་བ་དེ་ནི་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཤེས་རབ་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཆོས་དབྱིངས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དེ་ནི་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྟོགས་དགོས་པ་ཡིན། ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཤེས་རབ་ཡིན་ན། དེ་སྤངས་པས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་སམ་ཤེས་རབ་ཀྱང་སྤངས་པར་གྱུར་ཏེ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཤེས་རབ་མེད་པར་རྣལ་འབྱོར་པས་ཐབས་གང་གིས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལ་གནས་པར་འགྱུར། ཞེས་སོགས་ཕན་ཚུན་རང་གི་ལྟ་བ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང་། གཞན་ཕྱོགས་དགག་པའི་རྩོད་གླེང་ཐེངས་མང་གནང་མཐར་སྟོན་མིན་པས་ཤགས་ལན་འཇལ་མ་ཐུབ་པས་ཕམ་པར་ཁས་བླངས་ཏེ་རྩེན་མིན་པ་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལའི་སྡེ་ལ་མེ་ཏོག་ཕུལ། དེ་ནས་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་གིས་ལྟ་བ་དང་སྤྱོད་པ་མཁན་པོ་བོ་དྷི་ས་ཏྭའི་ལུགས་བཞིན་གྱིས་ཤིག ཅེས་ཐོག་མར་ཁྲིམས་བསྒྲགས་པ་དང༌། ད་ཕྱིན་ཆད་ལྟ་བ་སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ལུགས་ལྟར་བྱ་དགོས་ཤིང༌། ཧྭ་ཤང་གི་ལུགས་ལྟར་བྱས་ན་ཆད་པས་གཅོད་དོ་ཞེས་དྲིལ་བསྒྲགས་པར་བཤད་པས། དེས་ན་བསྟན་པ་སྔ་དར་ལ་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་འཛིན་པ་འགའ་ཞིག་བྱོན་ཀྱང་གཙོ་བོ་ནི། མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོ་དང་། སློབ་དཔོན་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལའི་ལུགས་འཛིན་མཁན་ཡིན་པས་དབུ་མ་རང་རྒྱུད་པ་དར་ཁྱབ་ཆེ་བར་གྱུར།

སྒོམ་རིམ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་བརྩམས་ཚུལ།

          སློབ་དཔོན་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལ་བསམ་ཡས་ཆོས་རྩོད་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལོ་ཤས་བོད་དུ་བཞུགས་པའི་རིང་། ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱིས། མཁས་མཆོག་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལ་ལ་བོད་ཁམས་སུ་བསྟན་པ་ལ་དག་ཐེར་མཛད་ནས་ལྟ་བ་ལོག་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་སུན་ཕྱུང་བ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞེས་གུས་པས་མཆོད་པ་ཚད་མེད་པ་མཛད་ཅིང་ལུང་དང་རིགས་པ་དྲི་མ་མེད་པས་ལྟ་ངན་ལོག་པར་སྨྲ་བ་བཀག་པ་དེ་ལྟར་ཕྱི་རབས་ཀྱི་གདུལ་བྱའི་དོན་དུ་ཡི་གེར་འཁོད་པ་ཞིག་དགོས་ཞེས་རེ་བ་ཞུས་པ་ལྟར་མཁས་མཆོག་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལས་«དབུ་མ་སྒོམ་རིམ་གསུམ་»མཛད། སླར་ཡང་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱིས་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་ལེགས་པར་བཀྲལ་བའི་དབུ་མའི་ལྟ་བ་མཐར་ཐུག་པ་འདི་འཇིག་རྟེན་འདིར་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རིགས་པས་གསལ་བར་མཛད་པའི་བསྟན་བཅོས་ཤིག་མཛད་དགོས་པར་ཞུས་ཏེ། མཁས་མཆོག་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལས་དབུ་མའི་ལམ་བཟང་གསལ་བར་སྟོན་པའི་བསྟན་བཅོས་«དབུ་མ་སྣང་བ་»བརྩམས། དེས་ན་སློབ་དཔོན་ཞི་འཚོས་དབུ་མ་རྒྱན་དང༌། སློབ་དཔོན་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོས་དབུ་མ་བདེན་གཉིས། སློབ་དཔོན་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལས་དབུ་མ་སྣང་བ་བཅས་མཛད་པས་སློབ་དཔོན་དེ་གསུམ་ལ་རང་རྒྱུད་ཤར་གསུམ་གྱི་མཁན་པོ་རུ་གྲགས།

       དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལ་མཆོག་གི་བརྩམས་ཆོས་གཞན་ཡང་། «ཤེར་ཕྱིན་བདུན་བརྒྱ་པའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་»དང་། «ཤེར་ཕྱིན་རྡོ་རྗེ་གཅོད་པ་དབུ་མའི་ཚུལ་དུ་འགྲེལ་པ།» «ཚད་མའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྡུས་པའི་འགྲེལ་པ།» «དབུ་མ་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་བཤད།» «ཤེར་སྙིང་འགྲེལ་པ།» «རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལ་འཇུག་པའི་གཟུངས་ཀྱི་འགྲེལ་པ།» «ས་ལུ་ལྗང་པའི་མདོའི་རྒྱ་ཆེར་འགྲེལ་པ།» «ལྷོ་ཟ་མོ་ཚངས་དབྱངས་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བྱེ་བྲག་བསྟན་པ།» «རིགས་པའི་ཐིགས་པའི་ཕྱོགས་སྔ་མ།» «སློབ་དཔོན་དུལ་བ་ལྷའི་སློབ་མ་ལ་ཕན་པ་དགེ་ཚུལ་གྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལྔ་བཅུ་པའི་འགྲེལ་པ་དོན་བརྒྱད་མ་དགེ་ཚུལ་གྱི་བྱ་བ།» «སྒྲོལ་མའི་སྒྲུབ་ཐབས།» «འཇམ་དཔལ་ཁྲོ་བོའི་སྒྲུབ་ཐབས།» «ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྒྲུབ་ཐབས།» «རྣལ་འབྱོར་ལམ་གྱི་སྒྲོལ་མ།» «གསང་བ་ཐུགས་ཀྱི་སྒྲོལ་མ། མཎྜལ་གྱི་ཆོ་ག» «དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡི་གེ་མེད་པའི་མན་ངག་» སོགས་མང་ངོ་།།