མཐུན་སྒྲིལ་ལ་སྐུལ་འདེད། མཐའ་མཚམས་བརྟན་པོར་སྲུང་། མཐའ་མཚམས་མདུན་མར་འགན་འཁྲི་ལག་ལེན་བསྟར།
རྒྱལ་ཡོངས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་དཔེ་བཟང་མི་སྒེར་ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གི་སྐོར་བཀོད་པ།
ཕ་ཡུལ་དུ་ལོག་དགོས་དོན་ཅི་ཡིན་ཞེས་འདྲི་སྐབས། མཚོ་སྣ་གྲོང་ཁྱེར་མག་མང་མོན་པ་མི་རིགས་ཤང་གི་ཤང་ཀྲང་ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གིས་“ཕ་ཡུལ་གྱི་ཡུལ་མི་ཚོ་འཆམ་མཐུན་མཉམ་གནས་དང་འཚོ་བ་སྐྱིད་པོ་འདི་འདྲ་འདུག་”ཅེས་བརྗོད།
འདི་ནི་ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་ལ་རྒྱལ་ཡོངས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་དཔེ་བཟང་མི་སྒེར་གྱི་མཚན་སྙན་ཐོབ་པའི་གཟེངས་རྟགས་ཡིན་པ།
འདི་ལོའི་ཟླ་9པའི་ནང་སྐོང་འཚོགས་བྱས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་དཔེ་བཟང་གཟེངས་བསྟོད་ཚོགས་ཆེན་ཐོག ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་ལ་“རྒྱལ་ཡོངས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་དཔེ་བཟང་མི་སྒེར་”གྱི་མཚན་སྙན་ཐོབ། འདི་ནི་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་དང་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་མིང་ཐོག་ནས་གནང་བའི་གཟེངས་བསྟོད་ཐོག་མ་དེ་ཡིན། མཚན་སྙན་དེ་ཐོབ་པ་ནི་ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་ལས་དོན་ལ་ཁས་ལེན་ཐོབ་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། མག་མང་མོན་པ་མི་རིགས་ཤང་གི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་བྱ་གཞག་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ཐད་ཐོབ་པའི་མངོན་གསལ་དོད་པའི་གྲུབ་འབྲས་ལ་ཚད་མཐོའི་ཁས་ལེན་དང་སྐུལ་ལྕག་བྱས་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད།
མག་མང་མོན་པ་མི་རིགས་ཤང་ནི་མཚོ་སྣ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ལྷོ་ངོས་དང་མཐའ་མཚམས་མདུན་མར་གནས་ཤིང་། མོན་པ་རིགས་དང་། བོད་རིགས། རྒྱ་རིགས་བཅས་མི་རིགས་གསུམ་ལས་གྲུབ་པ་ཞིག་ཡིན། དམིགས་བསལ་གྱི་ཁོར་ཡུག་དེ་འདྲའི་འོག་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་ལས་ཀ་ལེགས་པར་བསྒྲུབ་རྒྱུ་དེ་བས་གལ་འགངས་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན། མོན་པ་རིགས་ཀྱི་ལས་བྱེད་པ་དཀོན་པའི་དབང་གིས་2021ལོའི་ཟླ་4པར་ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་ཕ་ཡུལ་དུ་ལོག་ནས་ཤང་ཀྲང་གི་འགན་འཁུར། ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གི་བཟའ་ཟླ་གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ལས་ཀ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་ལམ་ཐག་ཧ་ཅང་རིང་པོ་ཡོད་ཅིང་། མཚོ་སྣ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསྐྱར་དུ་ལོག་ཚེ་ལམ་ཐག་དེ་བས་རིང་བ་དང་ཐུག་འཕྲད་བྱེད་ཚད་ཀྱང་ཉུང་དུ་ཕྱིན་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གིས་བློ་ཐག་ཆོད་པོས་ཕ་ཡུལ་དུ་ལོག་དོན་ནི་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕ་ཡུལ་ལ་དྲིན་ལན་འཇལ་ནས་ཡུལ་མི་ཚོ་འཚོ་བ་སྐྱིད་པོ་ཞིག་སྐྱེལ་ཐུབ་པ་བྱ་ཆེད་ཡིན།
འདི་ནི་ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གིས་ལས་བྱེད་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་ནས་སྡོད་མལ་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྒྲིག་ལས་དོན་སྤེལ་བཞིན་པ།
“རྒྱལ་ཁབ་ཡོད་ན་གཞི་ནས་ཁྱིམ་ཚང་ཡོད་པ་དང་། མཐའ་མཚམས་ཀྱི་དུས་བདེ་མེད་ན་ཁྱིམ་ཚང་ཁྲི་སྟོང་གི་དུས་བདེ་ཡོང་མི་སྲིད། མེས་རྒྱལ་མངའ་ཁོངས་ཀྱི་རྩྭ་རྩི་ཤིང་རྐང་གཅིག་ཀྱང་ང་ཚོས་སྲུང་སྐྱོང་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས”ཞེས་པའི་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་བཀའ་མངགས་ཡིད་ལ་བརྟན་པོར་བཅངས་ཏེ་ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གིས་ཕ་མེས་ཚོའི་མཐའ་མཚམས་སྲུང་བའི་“ལག་རྒྱུག”རྒྱུན་འཛིན་བྱས་ཏེ་མཐའ་མཚམས་སྲུང་མཁན་དཔུང་ཁག་ལ་མཐུན་སྒྲིལ་དང་སྣེ་ཁྲིད་ཀྱིས་མཐའ་མཚམས་སྲུང་བ་རེད།
མིང་མེད་མཚེའུར་བསྐྱོད་མཁན་གྱི་མཐའ་བསྐོར་ལམ་ཐིག་ཚང་མར་རྐང་ཐང་མར་བསྐྱོད་དགོས་པ་དང་སྐབས་འགར་ཁ་བ་སྐེད་པ་དང་པུས་མོའི་མཚམས་སུ་རྒྱབ་པའི་གནས་ཚུལ་ཡང་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད། ཁོང་ཚོས་དཀའ་ངལ་སྣ་ཚོགས་ཁྱད་བསད་བྱས་ཏེ་ལ་བརྒལ་རླུང་བརྒལ་གྱིས་མཐའ་མཚམས་སྐོར་ཞིབ་ཏུ་བསྐྱོད་དགོས་ཀྱི་ཡོད། སྐོར་ཞིབ་བྱེད་རིང་། ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གིས་སྐོར་ཞིབ་དཔུང་ཁག་གི་སྣེ་ཁྲིད་དེ་བྲག་རིའི་ཐོག་སྐར་ལྔའི་དར་དམར་གྱི་གཟུགས་རིས་བརྐོ་བ་དང་། རྡོ་ཆེན་ཐོག“ཀྲུང་གོ”ཞེས་པའི་ཡིག་འབྲུ་གཉིས་བརྐོ་ཡི་ཡོད། མཐའ་མཚམས་སུ་སྐོར་གཡེང་བྱེད་པའི་ཞོར་དང་ངལ་གསོའི་དུས་ཚོད་སྤྱད་དེ་ཁོ་པས་མི་རྣམས་ལ“དམག་དམངས་ཁྱིམ་ཚང་གཅིག ཉ་ཆུ་ལྟ་བུའི་བརྩེ་དུང་ཟབ་”ཅེས་པའི་གཟི་བརྗིད་ལྡན་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་དང་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཤོད་ཀྱི་ཡོད།
འདི་ནི་ཤང་ཀྲང་ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གིས་ཞིང་ནང་མུ་ཁར་སྒྲོག་འགྲེལ་བྱེད་བཞིན་པ།
ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གིས་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་གཅིག་མཐུན་ཚོགས་པའི་འདུ་ཤེས་ཟབ་ཏུ་བཏང་ནས་མི་རིགས་ཁག་དབར་འགྲོ་འོང་དང་། སྤེལ་རེས། མཉམ་འདྲེས་བཅས་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཚེ་གཞི་ནས་རྨང་གཞི་བརྟན་པོ་ཞིག་དང་ཤང་ཡོངས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུའི་ཐོག་བསྐྱོད་རྒྱུར་སྣེ་ཁྲིད་ཐུབ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད། དྲིལ་བསྒྲགས་སློབ་གསོ་ཧུར་ཐག་སྤེལ་ཆེད། ཁོ་པས་སྔ་ཕྱི་བར་གསུམ་དུ་འཐབ་ས་དང་པོར་བསྐྱོད་ནས་ཞིང་དུད་དང་ཞིང་ནང་མུ་ཁར་ཏང་གི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་སྲིད་ཇུས་སྒྲོག་འགྲེལ་བྱེད་པ་དང་། ཤང་ཡོངས་ཀྱི་ས་ཁོངས་ནང་སྒྲོག་འགྲེལ་ཐེངས་100ལྷག་ཙམ་བྱས་ཡོད་ཅིང་། ད་དུང་མོན་པའི་དམངས་སྲོལ་རིག་གནས་བཤམས་སྟོན་ཁང་སོགས་གསར་བརྗེའི་སློབ་གསོའི་རྟེན་གཞིར་བརྟེན་ནས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་གསར་གཏོད་བྱེད་སྒོ་གྲོང་ཚོ་དང་། གྲོང་ལྷན། མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ། སློབ་གྲྭ ཁྱིམ་ཚང་སོགས་སུ་སྣུར་སྲིང་བྱས་ཐོག་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་འདུ་ཤེས་རྒྱ་ཆེའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་སེམས་སུ་བརྟན་པོར་ཟུག་པར་བྱས་ཡོད།
ལེགས་པོ་རོང་གི་གནམ་གཤིས་དང་མཁའ་རླུང་དྭངས་ཤིང་གཙང་ལ་རི་ཀླུང་མཛེས་ཤིང་ལྟ་ན་སྡུག་པ་དང་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་གདོད་མའི་ནགས་ཚལ་ཡོད་པས་བོད་ཀྱི“རང་བྱུང་གསོ་རླུང་བང་མཛོད་”ཅེས་བརྗོད་སྲོལ་ཡོད། མག་མང་ཤང་ནི་ལེགས་པོ་རོང་གི་དབུས་སུ་གནས་པ་དང་ཁུལ་དེའི་ཡུལ་ལྗོངས་ལྟ་ན་སྡུག་པ་ལས་ཡུལ་སྐོར་བ་མང་པོ་ཞིག་གི་ཡིད་དབང་བཀུག་ཡོད།
འདི་ནི་ཤང་ཀྲང་ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གིས་མང་ཚོགས་ཁྱིམ་དུ་སྒྲོག་འགྲེལ་བྱེད་བཞིན་པ།
ལོ་ལྟར་གྱི་དུས་ཆེན་དང་གུང་གསེང་རིང་། ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གིས་ཁོམ་པ་ཡོད་ཚེ“སྣེ་ཤན་པ”ཞིག་བྱས་ནས་ལྗོངས་ཕྱི་ནང་གི་ཡུལ་སྐོར་བར་མོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་རིག་གནས་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་པ་དང་མོན་པའི་ཁྱད་ལྡན་ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཏེ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་ལས་དོན་དེ་རྒྱུན་གཏན་གྱི་འཚོ་བའི་ནང་ཁྱབ་པ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། 2021ལོ་ཚུན་དུ། ཁོ་པས་མང་ཚོགས་ལ་ཡུལ་སྐོར་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་ནང་ཞུགས་རྒྱུའི་ལྕག་སྐུལ་ཧུར་ཐག་བྱས་པ་དང་། གྲོང་ཚོ“ཨུ་ལྷན་གཉིས”ཀྱི་ཚན་ཁག་གི་སྣེ་ཁྲིད་དེ་མག་མང་གྲོང་ཚོའི་མོན་པའི་ཁྱད་ལྡན་ཐོན་ལས་ཀྱི་ཞིང་འབྲོག་པའི་ཆེད་ལས་མཉམ་ལས་ཁང་བཙུགས་ནས་ས་གནས་དེ་གར་འདེབས་འཛུགས་ལས་སྣོན་བྱས་པའི་ལེགས་པོའི་ཇའི་ཐོན་རྫས་སྣ་ཚོགས་ལྗོངས་ཕྱི་ནང་དུ་བྲིན་ཚོང་དང་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱས་པར་ཤང་ཡོངས་ཀྱི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་འབབ་འཕར་སྒོར་3000ལྷག་ཙམ་འཕར་རྒྱུར་སྐུལ་ཁྲིད་བྱུང་སྟེ། མང་ཚོགས་དེ་བས་མང་བས་སྒོ་འགྲམ་ནས་“ཡུལ་སྐོར་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོང་འབབ་”རག་པ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། 2023ལོར། མག་མང་ཤང་གིས་ཡུལ་སྐོར་བ་མི་ཐེངས་ཁྲི་1.3ལ་སྣེ་ལེན་ཞུས་པར་ཡུལ་སྐོར་འབབ་གཏོད་སྒོར་ཁྲི་137ཟིན་ཡོད་པ་རེད།
མག་མང་མོན་པ་མི་རིགས་ཤང་གི་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་ཉིན་བཞིན་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བ་དང་ཆབས་ཅིག་ཕྱི་ནས་ཡོང་བའི་ཚོང་རྒྱག་མཁན་ཡང་ཉིན་རེ་བཞིན་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ཤང་ཀྲང་ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གི་སྐོར་གླེང་སྐབས། མི་སེར་གནས་ཚང་གི་སྦྱིན་བདག་ཕན་ཀྲུང་ཁྲུན་གྱིས“ཤང་ཀྲང་ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གིས་རྟག་ཏུ་ང་ཚོའི་ཚོང་དུད་དང་ས་གནས་དེ་གའི་མི་སེར་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་མཉམ་དུ་ངལ་རྩོལ་ནང་ཞུགས་ཏེ་ཐུན་མོང་ཐོག་གཙང་སྦྲ་དང་ཁོར་ཡུག་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། འགྲོ་འོང་དང་། སྤེལ་རེས། མཉམ་ལས་བཅས་བྱས་པས་ཚང་མའི་འབྲེལ་བ་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་ཡོད་ལ། ང་ཚོ་ཚང་མ་ཁྱིམ་ཚང་གཅིག་ཡིན་པའི་ཚོར་སྣང་ཡོང་གི་འདུག”ཅེས་བཤད།
འདི་ནི་ཤང་ཀྲང་ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གིས་ཞིང་ནང་མུ་ཁར་སྒྲོག་འགྲེལ་བྱེད་བཞིན་པ།
“སྐྱེ་ཁམས་དར་ན་ཤེས་དཔལ་དར་ཐུབ” ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གིས“རི་བོ་གཉིས”ཀྱི་འདུ་ཤེས་ལག་ལེན་བསྟར་ནས་ལས་བྱེད་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་དེ་སྡོད་མལ་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྒྲིག་ཤུགས་ཆེན་བྱས་པ་དང་། སྣེ་ཁྲིད་དེ་ཁང་པའི་རྒྱབ་མདུན་གྱི“རང་དགར་གང་བྱུང་དུ་བརྒྱབ་པའི་ཁང་པ་”བཤིག་པ་དང་། ཁོར་ཡུག་གཙང་བཟོ་བྱས་པ་ལས་གྲོང་ཚོའི་རྣམ་པ་རིམ་བཞིན་ལེགས་སུ་ཕྱིན་ནས་ཐོག་ནས་ལེགས་པོ་རོང་གི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་བཟང་པོ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། ཁོང་གིས་སྔ་རྗེས་སུ་ཏང་ཡོན་མང་ཚོགས་མི་ཐེངས་1200ལྷག་ཙམ་སྐུལ་སློང་བྱས་ཏེ་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་འཚོ་བའི་གད་སྙིགས་ཀྲོན་20ལྷག་ཙམ་གཙང་སེལ་བྱས་པ་དང་། བེད་མེད་ཁང་པ་6བཤིག་པ། གང་བྱུང་དུ་སྐྲུན་པའི་ཁང་པ་15དང་། གང་བྱུང་དུ་སྤུངས་འཇོག་བྱས་པའི་ཟོག་སྙིགས་ཁག་70ལྷག་ཙམ་བཅོས་སྒྲིག་བྱས་ཡོད།
དེང་གི་མག་མང་མོན་པ་མི་རིགས་ཤང་གི་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་བདེ་སྡོད་ལས་བརྩོན་ལས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་དང་དར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་རྣམ་པ་བཟང་པོ་ཞིག་མངོན་བཞིན་ཡོད། འབྱུང་འགྱུར་གྱི་སྐོར་གླེང་སྐབས། ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གིས་ད་རེས་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་གཟེངས་བསྟོད་ཚོགས་ཆེན་གྱི་དགོངས་དོན་ལག་བསྟར་ནན་ཏན་དང་དྲིལ་བསྒྲགས་ཡག་པོ་བྱས་ནས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་ལས་དོན་དེ་སླད་ཕྱིན་གྱི་ལས་དོན་གྱི་ཕྱོགས་ཁག་དང་བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོར་མུ་མཐུད་ཁྱབ་པ་བྱས་ཏེ་ཤང་ཡོངས་ཀྱི་མི་རིགས་ཁག་གི་ལས་བྱེད་པ་དང་མང་ཚོགས་ཚོས་“བརྟན་ལྷིང་དང་། འཕེལ་རྒྱས། སྐྱེ་ཁམས། མཐའ་སྟོབས”བཅས་ཀྱི་དོན་ཆེན་བཞིའི་ནང་ཧུར་ཐག་ཞུགས་ཐུབ་པ་བྱས་ཐོག་བླ་ན་མེད་པའི་རྒྱལ་ཁོངས་སྲུང་མཁན་དང་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་ཁྱིམ་གཞིས་བསྐྲུན་མཁན་ཡག་པོ་ཆགས་པ་བྱ་རྒྱུའི་ཆོད་སེམས་ཡོད་ཅེས་བརྗོད།
འདི་ནི་ཤང་ཀྲང་ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གིས་གཞུང་དོན་སྒྲུབ་བཞིན་པ།
ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་དངོས་ལ་བརྟེན་ནས་མག་མང་མོན་པ་མི་རིགས་ཤང་གི་མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཁྲོད་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་མེ་ཏོག་བཏབ་ཅིང་། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་རྟ་དབྱངས་ལྷུག་པོར་དཀྲོལ་ཏེ་སྤྱིར་བཏང་གི་ལས་གནས་ཐོག་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་བྱ་གཞག་འཕེལ་རྒྱས་ཆེད་རང་ཉིད་ཀྱི་བློ་གྲོས་དང་སྟོབས་ཤུགས་ཡོད་རྒུ་སྐྱེས་སུ་ཕུལ་ཡོད་པ་རེད།
ཡེ་ཤེས་བཟང་མོས་བསྒྱུར། བསོད་བསྟན་དང་བསོད་དོན་གྱིས་ཞུས།
ཡོང་ཁུངས། ལྷོ་ཁའི་བོད་ཡིག་ཚགས་པར།
འགན་འཁུར་རྩོམ་སྒྲིག་པ། བསོད་ནམས་བསྟན་པ།
ལག་བསྟར་རྩོམ་སྒྲིག་པ། བསོད་ནམས་དོན་གྲུབ།
ཞུ་དག ཡེ་ཤེས་བཟང་མོ།