باي بولاتىن ادامنىڭ جۇرەك كۇشى جانە تار قاقپانى تاڭداۋى

ءومىر جولىنىڭ قاي تۇسىندا جۇرسەڭىز دە، «كەڭ قاقپاعا» ۇمتىلىپ، جەڭىل جول ىزدەۋ – ۋاقىتشا تىنىشتىق سىيلاعانىمەن، تۇبىندە ءوسۋ مەن ورلەۋگە توسقاۋىل بولارى انىق. ال كوپشىلىك جۇرمەگەن تار سوقپاققا ءتۇسۋ – سىرتىنا قاراساڭىز، ماشاقاتقا تولى سەكىلدەنەدى، ءبىراق ءتۇپتىڭ تۇبىندە كەڭ داڭعىلعا الىپ شىعادى. تومەندەگى ماقالادا «تار قاقپا» مەن «جۇرەك كۇشىنىڭ» قۇپياسى، تاباندىلىق پەن سەرپىمدىلىكتىڭ الار ورنى كەڭىنەن باياندالادى. وقىڭىز، ويىڭىزعا وي قوسىڭىز، ءومىرىڭىزدى جاڭا بيىكتەرگە باستاۋعا تالپىنىپ كورىڭىز! كەدەيلىك دەگەن ماڭدايعا جازىلعان سيفىر ەمەس، قايتا ءوزىمىزدىڭ تاڭداۋ، تالعامدارىمىزدىڭ، وي تۇجىرىمدارىمىزدىڭ ناتيجەسى.

***

مەن بىردە ىسساپارمەن بارىپ، داۋلەتى بىرنەشە ءجۇز ميلليونعا جەتكەن ءبىر باس ديرەكتوردى كەزدەستىردىم. ودان:

— ادام بۇل ومىردە قوماقتى قارجى تابا الا ما، سونى انىقتايتىن ەڭ باستى قاسيەت نە؟ — دەپ سۇرادىم.

ول:— دەنەنىڭ كۇشى ەمەس، اقىل- وي دا ەمەس، ەڭ ماڭىزدىسى – جۇرەك كۇشى (心力) — دەدى.

مەن مۇنى العاش ەستىگەندە اڭ- تاڭ بولدىم. «ادامنىڭ ەڭ ماڭىزدىسى — اقىل ەمەس پە؟ ەگەر بىرەۋ جەتكىلىكتى اقىلدى بولماسا، دەنە كۇشى مەن جۇرەك كۇشى قانشا مىقتى بولعانىمەن، بالكىم ءىسى شالا، قاتەلىككە تولى بولماي ما؟» — دەدىم. ول ماعان قارسى سۇراق قويدى:

— ءبىر اعاشتىڭ ەڭ ماڭىزدى بولىگى قايسىسى؟

— ارينە، اعاشتىڭ ءدىڭى، — دەدىم مەن.

— جوق، قاتە. اعاشتىڭ تامىرى ەڭ ماڭىزدىسى. تامىرى شىرىسە، ءدىڭى مەن بۇتاقتارى ەشقاشان جايقالىپ وسپەيدى. ال جۇرەك كۇشى — سول تامىر سياقتى. جۇرەك كۇشى — دەنە كۇشى مەن اقىلدىڭ قۋات كوزى. جۇرەك كۇشىڭ تاۋسىلسا، دەنەڭ السىرەپ، ويىڭ دا كومەسكىلەنەدى، — دەدى ول.

تامىرى تەرەڭ اعاشتىڭ جاپىراعى جايقالادى دەمەكشى، جۇرەك كۇشى مىقتى ادام كەز كەلگەن قيىندىقتى ەڭسەرەدى.

دىڭ ياپيڭ بىردە بىلاي دەگەن ەكەن:

«جوعارعى دەڭگەيدەگى سپورتشىلار مەن قاراپايىم سپورتشىلاردىڭ ايىرماشىلىعى تەحنيكالىق شەبەرلىكتە ەمەس، جۇرەكتەگى كۇش- قۋاتىندا.»

اسىرەسە ءىرى جارىستاردا، كۇتپەگەن وقيعالار مەن سىرتقى شۋدىڭ ورتاسىندا، ناعىز مىقتى سپورتشى ۇنەمى ىشكى تىنىشتىعىن ساقتاپ، جۇرەگىن بەكەم ۇستايدى. جۇرەك ورنىقتى بولسا، رۋح تا ورنىقتى بولادى. ەگەر اسا جوعارى زەيىن مەن كوڭىل تۇتاستىعى بولماسا، كىشىگىرىم نارسەدەن- اق قاتەلىككە ۇرىنادى.

كوپ ادامداردىڭ بايلىققا جەتە الماۋىنىڭ ءبىر سەبەبى — قولايسىز ورتاعا تاپ بولعاندا، ولار تەك شاعىمدانىپ، اشۋلانىپ، ورنىندا قاتىپ قالادى. ال جۇرەك كۇشى زور ادامدار ۇنەمى ىزدەنىس ۇستىندە بولادى، «جەلدىڭ وتىندە» تۇرۋعا تىرىسىپ، ءوز رەسۋرستارى مەن تانىس- ءبىلىس ورتاسىن كەڭەيتە بەرەدى. جۇرەك كۇشى ءالسىز ادام «جۋ باجيە» (猪八戒) سياقتى: ءسال اۋىرلىق تۋسا، ءبارىن تاستاپ، «گاو لاو جۋاڭعا» قايتۋعا اسىعادى. ال جۇرەك كۇشىنە باي ادام «سۋن ۋكۋڭ» (孙悟空) ىسپەتتى: قانشا سىناق كەلسە دە، جەڭىمپاز بولىپ شىعادى.