مازمۇنى ماعىنالى،
تاريحى ۇزاق،
وقىرمان سانى كوپ
كۋابول ءۇنحات تەكشەسى
ءار كۇنى سىزبەن بىرگە!
مايك تايسون: تەمىر مىنەزدى اڭىز بوكسشىنىڭ تاعدىرى
1. تۋعان جەرى مەن بالالىق شاعى
مايك تايسون(تولىق ەسىمى – مايكل دجەرارد تايسون) 1966- جىلى 30- ماۋسىمدا امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ نيۋ- يورك قالاسىنا قاراستى برۋكليننىڭ براۋنسۆيلل اۋدانىندا دۇنيەگە كەلدى. بۇل اۋدان سول ۋاقىتتارى قىلمىس دەڭگەيى جوعارى، تۇرمىسى تومەن مەكەندەردىڭ ءبىرى بولاتىن. قالا كوشەلەرىندەگى كۇندەلىكتى تارتىپسىزدىكتەر، باندىلار اراسىنداعى اتىس- شابىس پەن الەۋمەتتىك قيىندىقتار كوپ بالانىڭ بولاشاعىن بۇلىڭعىر ەتەتىن. الايدا تابيعاتىنان ەرەكشە كۇش- قايراتپەن جارالعان مايك قاتارلاستارىنان وزگەشە بولىپ ءوستى.
مايك تايسوننىڭ اكەسى – دجيممي كيركپاتريك، اناسى – لورنا سميت تايسون. كەيبىر دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، دجيممي مايكتىڭ بيولوگيالىق اكەسى بولماعان دەسەدى، ءبىراق تايسون اكەسىنىڭ قامقورلىعىن از دا بولسا كوردى. الايدا وتباسى تۇرمىسى اۋىر بولعاندىقتان، مايكتىڭ بالا كۇنىندە اكەسى ولاردى تاستاپ كەتەدى. جاسوسپىرىم ۋاقىتىن مايك كوبىنە اناسىنىڭ جانىندا وتكىزدى. اناسىن ەرەكشە قۇرمەت تۇتقانىمەن، ول كىسى دە وتباسىن تولىققاندى اسىراۋعا مۇمكىندىگى از، تەك باسىن ساۋعالاپ جۇرگەن جان بولدى. كىشكەنتاي مايك ءۇشىن كوشەدەگى تاربيە مەن كورگەنى ونىڭ مىنەز- قۇلقىنا تىكەلەي اسەر ەتتى، جاس كەزىندە- اق ۇساق- تۇيەك قۇقىق بۇزۋشىلىقتارعا ارالاسىپ ۇلگەردى.
ءوزى وسكەن ورتادا قاۋىپ- قاتەرگە تولى جاعدايدا ءومىر سۇرگەندىكتەن بولار، مايك بالالىق شاعىندا ىشىنە تۇنعان ىزا مەن قارقىنعا يە ەدى. توبەلەستەن تارتىنبايتىن تۇيىق مىنەزى، جانۋارلارعا دەگەن ەرەكشە قۇمارلىعى جانە بولاشاقتا ۇلكەن ومىردە ءوزىن قالاي الىپ جۇرەرىن بىلە بەرمەۋى ونى ءبىراز قيىندىقتارعا كەزىكتىردى. سوعان قاراماستان، كۇردەلى ورتا ونىڭ بويىنداعى توزىمدىلىك پەن قايسارلىقتى قالىپتاستىردى. حالىق دانالىعىندا ايتىلاتىن «باقىر قازان قايناسا، ءبارى قاتار قاينايدى» دەگەندەي، ول دا ءوزى جۇرگەن ورتانىڭ ىستىق- سۋىعىنا توزۋگە ءماجبۇر بولاتىن.
2. ۇستازى كاس د اماتو جانە بوكسپەن اينالىسۋى
مايك تايسوننىڭ ءومىر جولىندا ەرەكشە ورىن الاتىن ۇستازى – كاس د اماتو(Cus D’Amato). كاس – بوكس الەمىندە مويىندالعان، جاس تالانتتاردى تانۋ مەن ولاردى باۋلۋدىڭ شەبەرى اتانعان باپكەر. ول ءبىر كەزدەرى فلويد پاتتەرسون، حوسە توررەس سياقتى چەمپيونداردى تاربيەلەدى. تايسوندى العاش كورگەن ساتتە- اق، ونىڭ جانارىنان الىپ كۇش، رينگتەگى دۇلەي مىنەز بەن جارقىن بولاشاقتى سەزگەنىن ءجيى ايتقان.
تايسون جاسوسپىرىم كەزىندە ۇرلىق جاساپ ۇستالىپ، تارتىپكە شاقىرۋ ورتالىقتارىنا بارۋعا ءماجبۇر بولعاندا، سول جاقتا كاس د اماتومەن تانىسادى. كاس وعان تەك بوكستى ۇيرەتىپ قانا قويماي، ادامگەرشىلىك پەن مىنەز قالىپتاستىرۋ جولىن نۇسقايدى. «جىگىتتى جاقسى قىلاتىن — جاقسى ءتالىم، جاقسى تاربيە» دەگەن حالىق دانالىعى بار عوي. كاس تايسونعا ءدال سول قامقور تاربيەشى رەتىندە اسەر ەتتى. مايك ءوز ەستەلىكتەرىندە: «د اماتو ماعان اكە ورنىنا اكە بولدى» دەپ ءجيى ايتادى. تاربيە ورتالىعىندا ول قولعابىن كيىپ، جۇدىرىقتاسۋدىڭ ەرەكشە الەمىنە قادام باستى.
بوكسقا دەن قويعان سوڭ، تايسوننىڭ قالىپتى ءومىر سۇرۋگە دەگەن قۇلشىنىسى ارتىپ، تەمىردەي تارتىپپەن جاتتىعا باستادى. كاس د اماتو وعان تەك تەحنيكالىق تاسىلدەردى ەمەس، رينگتە قارسىلاسىن قالاي تانۋدى، پسيحولوگيالىق ارتىقشىلىققا قالاي يە بولۋدى ۇيرەتتى. «قورقاقتىڭ كوزى قاۋىپتە بولادى» دەگەندەي، قايسار بولۋعا بەيىمدەلىپ، بويىنداعى قورقىنىشتى جەڭۋ جولدارىن مەڭگەردى. سول كەزەڭدە تايسون وزىنە دەگەن سەنىمدىلىك پەن مىنەز قالىپتاستىردى، بۇل ونىڭ بولاشاق جارقىن جەڭىستەرىنە نەگىز بولدى.
3. ونەرگە قىزىعۋى مەن ەرەكشە قىرلارى
مايك تايسون سىرت كوزگە تەك «تەمىر جۇدىرىقتى» سپورتشى بولىپ كورىنگەنىمەن، ونىڭ بويىندا ونەرگە، سونىڭ ىشىندە كوگەرشىن وسىرۋگە، جانۋارلارعا دەگەن ىقىلاسى ايرىقشا. بالا كۇنىندە- اق كوگەرشىن اسىراعاندى جاقسى كورەتىن، ءالى كۇنگە دەيىن ول ءداستۇرىن جالعاستىرۋدا. رۋحاني بايلىق ىزدەۋ جولىندا تايسون ءبىرشاما ۋاقىت بۋدديزم ىلىمدەرىمەن دە تانىسىپ شىققان.
