مازمۇنى ماعىنالى،
تاريحى ۇزاق،
وقىرمان سانى كوپ
كۋابول ءۇنحات تەكشەسى
ءار كۇنى سىزبەن بىرگە!
مال تاپپايتىن ەركەكتەن جۇمىرتقا تاباتىن تاۋىق ارتىق دەگەن قالاي ءسوز؟
ەركەك تەك جاقسى اقشا تابۋىمەن شەكتەلمەۋى كەرەك، وعان قوسا بويىندا قايراتتى، ايبارلى مىنەز دە بولۋى ءتيىس.
سالەم، مەن – چىن مو. بىرنەشە كۇن بۇرىن ءبىر دوسىم ماعان كەلدى. ول ءۇش ايدان استام ۋاقىت جۇمىسسىز ءجۇر ەكەن. ۋحاندا جۇمىس تابۋ قيىن كورىنەدى، جالاقىسى تومەن، تالابى جوعارى. ودان دا اۋىر نارسە – ايەلى كۇندە مازاسىن الىپ، جانجال شىعارادى. ءوزى قاتتى مازاسىزدانىپ، سوڭعى كۇندەرى تۇندە ۇيىقتاي المايتىن حالگە جەتكەن. مەننەن جۇمىس تابۋعا قول ۇشىن بەرۋدى سۇرايتىن شىعار دەپ ويلاعام، ءبىراق ول: “جىل سوڭىنا جەتتىك، ازىرگە جۇمىس ىزدەمەي-اق قويايىن، الدىمەن كوڭىل-كۇيىمدى جوندەپ الايىن، كەلەر جىلدىڭ باسىندا قايتا قولعا الامىن”، – دەپ اڭق ەتتى. سول ساتتە مەن ونى سوگىپ تاستاعىم كەلدى. سودان سۇرادىم: “جەڭگەڭنىڭ ساعان كۇندە نەگە ءتيىسىپ جۇرگەنىن بىلەسىڭ بە؟” ول: “نەگە؟” – دەيدى. مەن: “ەركەك كۇرەسكەرلىك رۋحتان ايىرىلسا، ەركەكتىك تارتىمدىلىعى دا جويىلادى،” – دەدىم.
ەندى ءبىر-اق مىسال: ءۇش-اق اي جۇمىسسىز قالدى، سونىڭ ءوزى ءومىرىن استان-كەستەڭ ەتتى. ەگەر وسىلاي جالعاسا بەرسە، كۇنى ەرتەڭ اجىراسۋعا دەيىن بارۋى عاجاپ ەمەس. ەركەك تابىسىنان ايىرىلسا، مايدانداعى جاۋىنگەردىڭ قارۋىن جوعالتقانىنداي، جالاڭ قولمەن ومىرمەن الىسقاننىڭ اياعى بەلگىلى ەمەس پە! ەجەلدەن-اق “ءۇيدىڭ سىرتقى تىرلىگى – ەركەكتىڭ، ىشكى تىرلىگى – ايەلدىڭ ءىسى” دەگەن تۇسىنىك بار. ەگەر ەركەكتىڭ سىرتقى ءىسى ويراندالىپ جاتسا، ايەلدىڭ ىشكى الەمى دە قۇلدىرايدى. ەركەك قىزىل يەكپەن عانا ءومىر سۇرە المايدى، ايەل بولسا قاي ۋاقىتتا دا مىقتىعا ءۇيىر، السىزگە قىرىن. ەركەك ەركىنەن ايرىلىپ، اقشا تابۋعا قۇلقى بولماسا، ايەلدىڭ اشۋى، سۋىق مىنەزى، ءتىپتى قاتتى سوزدەرى دە تاڭسىق ەمەس. بۇعان ايەلدى كىنالاۋعا كەلمەيدى، ادام تابيعاتى سونداي. كەرىسىنشە، ايەلدىڭ ەڭسە تىكتەپ، وتباسى ءۇشىن جاناشىر بولۋى – ەركەككە باق. ەگەر ايەل ۇيگە، وتباسىعا ءتىپتى قارامايتىن بولسا، بۇل – ناعىز اپات.
ماسەلەنى شەشۋدىڭ ەڭ دۇرىس جولى – ودان قاشپاي، تىكەلەي بەتپە-بەت ۇشىراسىپ، ارەكەت ەتۋ. قاشپا، قورىقپا، جۇمىسسىز قالساڭ دا تەزىرەك ەسىڭدى جي، مۇمكىندىگىنشە، سىرتقا شىعىپ، اقشا تاپ. بۇل – ناعىز تارتىمدى ەركەكتىڭ ارەكەتى.
ادامدىق قاتىناستىڭ ءتۇپ نەگىزى – مۇددە الماسۋ.
ءبىر قۇبىلىس بار: ەڭ شەتكەرى اۋىل-ايماق پەن شاعىن قالالاردا قالىڭمال تىم جوعارى. بۇرىن ۆاڭ پو دەگەن ءبىر كىسى كەيبىر قالالاردا قۇدالىق جاساپ جۇرگەندە، كوپ قىزدار شەكتەن شىعىپ، “اتىشۋلى” بولىپ كەتكەن. ولار تەك قىمبات قالىڭمال، ءۇي-كولىك اقشاسىن تالاپ ەتپەي، وعان قوسا ادال، مومىن ەركەكتەردى ادام قۇرلى كورمەيدى. ولار نەگىزىنەن “كۇشتىگە تابىنىپ، ءالسىزدى تاپتايتىن” ادامدار.
ەر بولسا جاتىپ- جاستانبا، جالباقتاما، الدىمەن قوماقتى قاراجات تاپ، سوسىن جانىڭا ساي، رۋحتاس ادام وزدىگىنەن كەزدەسەدى.
