مازمۇنى ماعىنالى،
تاريحى ۇزاق،
وقىرمان سانى كوپ
كۋابول ءۇنحات تەكشەسى
ارا بالىنىڭ پايدالى قاسيەتتەرى تۋرالى ماڭىزدى عىلىمي زەرتتەۋلەر![]()
1. انتيباكتەريالدى قاسيەتتەرى2011-جىلى FASEB جۋرنالىندا جاريالانعان زەرتتەۋ (اۆتورلارى: دجونس جانە ت.ب.) بال قۇرامىنداعى defensin-1 اقۋىزىنىڭ باكتەريالارعا قارسى اسەرىن دالەلدەدى. زەرتتەۋ بارىسىندا in vitro ادىسىمەن بالدىڭ ءارتۇرلى باكتەريالارعا اسەرى زەرتتەلىپ، باكتەرييالاردىڭ ءوسۋىن ايتارلىقتاي تەجەيتىنى انىقتالعان.![]()
مانۋكا بالىنىڭ مەتيتسيللينگە ءتوزىمدى Staphylococcus aureus (MRSA) باكتەريياسىنا قارسى تيىمدىلىگى دالەلدەنگەن. زەرتتەۋلەر بارىسىندا مانۋكا بالىنىڭ باكتەرييالاردىڭ ءوسۋىن تەجەيتىنى جانە ينفەكتسييانى ازايتاتىنى انىقتالعان. بۇل زەرتتەۋلەردە in vitro جانە in vivo ادىستەرى قولدانىلعان، سونىڭ ىشىندە مانۋكا بالىنىڭ جارانى ەمدەۋدەگى جانە تەرى ينفەكتسييالارىنا قارسى اسەرى زەرتتەلگەن.![]()
Cochrane Wounds Group(2015) جۇرگىزگەن مەتا-تالداۋ بالدىڭ جارانى ەمدەۋدەگى تيىمدىلىگىن راستادى. بۇل زەرتتەۋدە 26 ءتۇرلى زەرتتەۋدىڭ ناتيجەلەرى تالدانىپ، بالدىڭ جارانىڭ جازىلۋىن جىلدامداتاتىنى انىقتالعان.Burns جۋرنالىندا جارييالانعان زەرتتەۋلەر كۇيىك جاراقاتتارىن ەمدەۋدەگى وڭ ناتيجەلەرىن كورسەتتى. كۇيىككە بالدى قولدانۋ ءۇشىن زاقىمدانعان ايماقتى تازا سۋمەن جۋىپ، جۇقا قابات بالدى تىكەلەي جاراعا جاعۋ كەرەك. بۇل قابىنۋدى ازايتىپ، جارانىڭ جازىلۋىن تەزدەتۋگە كومەكتەسەدى.![]()
Journal of Leukocyte Biology (2014) زەرتتەۋى (اۆتورلارى: سميت جانە ت.ب.) بالدىڭ يممۋندىق جاسۋشالاردىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىراتىنىن انىقتادى. بۇل زەرتتەۋدە بالدىڭ لەيكوتسيتتەردىڭ (اق قان جاسۋشالارى) بەلسەندىلىگىن قالاي ارتتىراتىنى in vitro ادىسىمەن زەرتتەلگەن، ناتيجەسىندە يممۋندىق جاۋاپتىڭ كۇشەيەتىنى بايقالدى.تسيتوكيندەردىڭ ءوندىرىلۋىن ىنتالاندىرىپ، قابىنۋعا قارسى اسەر ەتەتىنى دالەلدەنگەن. تسيتوكيندەر- يممۋندىق جۇيە جاسۋشالارىنىڭ اراسىنداعى بايلانىس پەن سيگنال بەرۋگە قاتىساتىن اقۋىزدار. بال تسيتوكيندەردىڭ ءوندىرىلۋىن ىنتالاندىرۋ ارقىلى قابىنۋدى ازايتىپ، يممۋندىق جۇيەنىڭ ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋىنە ىقپال ەتەدى. وسىلايشا، بال قابىنۋعا قارسى اسەرىن كورسەتىپ، ورگانيزمنىڭ قورعانىش قىزمەتىن كۇشەيتەدى.![]()
4. مەتابوليزمگە (زات الماسۋ) اسەرىJournal of Nutrition (2018) زەرتتەۋى (اۆتورلارى: لي جانە ت.ب.) بال قۇرامىنداعى بيواكتيۆتى قوسىلىستاردىڭ زات الماسۋدى جاقسارتاتىنىن كورسەتتى. بۇل زەرتتەۋدە ەكسپەريمەنتتىك توپتا بالدىڭ قولدانىلۋى ناتيجەسىندە مەتابوليزمنىڭ جاقسارۋ كورسەتكىشتەرى، ونىڭ ىشىندە ماي قىشقىلدارىنىڭ توتىعۋى مەن گليۋكوزانىڭ مەتابوليزمىنە وڭ اسەرى بايقالدى.گليكەمييالىق يندەكسى تومەن بولعاندىقتان، قانداعى گليۋكوزا دەڭگەيىن باياۋ كوتەرىپ، قانتتى رەتتەۋگە كومەكتەسەدى. قانت ديابەتى بار ادام بالدى از مولشەردە، مىسالى، شاي قاسىقپەن كۇنىنە ءبىر رەت تۇتىنسا، قانداعى قانت دەڭگەيىن تۇراقتى ۇستاي الادى. 2018-جىلى جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋدە بالدىڭ قانت ديابەتىمەن اۋىراتىن ادامداردا گليۋكوزا دەڭگەيىن تۇراقتى ۇستاي الاتىنى كورسەتىلدى.![]()
5. انتيوكسيدانتتىق قاسيەتتەرىFood Chemistry جۋرنالىندا جارييالانعان زەرتتەۋلەر (اۆتورلارى: براۋن جانە ت.ب.) بالدىڭ جوعارى انتيوكسيدانتتىق بەلسەندىلىگىن(抗氧化活性的高效性) راستادى. بۇل زەرتتەۋدە بالدىڭ قۇرامىنداعى پوليفەنولدار مەن فلاۆونويدتاردىڭ جاسۋشالارعا انتيوكسيدانتتىق قورعانىس جاسايتىنى جانە ولاردىڭ وكسيداتيۆتى سترەسستى(氧化应激) تومەندەتەتىنى انىقتالعان.![]()
وكسيدانتتار (نەمەسە بوس راديكالدار) اعزاعا زيياندى اسەر ەتۋى مۇمكىن، سەبەبى ولار جاسۋشالار مەن دنق قۇرىلىمدارىن زاقىمدايدى. بۇل پروتسەسس وكسيداتيۆتى سترەسس دەپ اتالادى. وكسيداتيۆتى سترەسس كوپتەگەن اۋرۋلاردىڭ، ونىڭ ىشىندە جۇرەك-قان تامىرلارى اۋرۋلارىنىڭ، قاتەرلى ىسىكتەردىڭ جانە نەيرودەگەنەراتيۆتى اۋرۋلاردىڭ (مىسالى، التسگەيمەر اۋرۋى) دامۋىنا سەبەپ بولۋى مۇمكىن. سونىمەن قاتار، ول قارتايۋ پروتسەستەرىن جىلدامداتادى.6. اسقورىتۋ جۇيەسىنە اسەرىBMJ Open Gastroenterology زەرتتەۋلەرى (2019-جىلى، اۆتورلارى: ۆان جانە ت.ب.) بالدىڭ اسقازان-ىشەك جولدارىنداعى پاتوگەندى باكتەرييالارعا قارسى تيىمدىلىگىن كورسەتتى. زەرتتەۋ بارىسىندا بالدىڭ Escherichia coli (大肠杆菌) جانە Salmonella (沙门氏菌) سيياقتى باكتەرييالاردىڭ ءوسۋىن تەجەيتىنى انىقتالدى.Helicobacter pylori (幽门螺杆菌) باكتەريياسىنا قارسى اسەرى دالەلدەنگەن. 2017-جىلى جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋدە بالدىڭ Helicobacter pylori باكتەريياسىنىڭ ءوسۋىن تەجەيتىن قاسيەتى انىقتالعان، بۇل ونىڭ اسقازان جاراسىن ەمدەۋگە كومەكتەسەتىنىن كورسەتەدى.![]()
7. تىنىس جولى(呼吸系统) اۋرۋلارىنا اسەرىJAMA Pediatrics (2016) زەرتتەۋى (اۆتورلارى: دجونسون جانە ت.ب.) بالدىڭ جوتەلدى باسۋداعى تيىمدىلىگىن راستادى. زەرتتەۋدە 100 بالاعا جۇرگىزىلگەن كلينيكالىق سىناقتا، بال قولدانۋ ارقىلى جوتەلدىڭ قارقىندىلىعى مەن ۇزاقتىعى ايتارلىقتاي ازايعانى بايقالدى.جوعارى تىنىس جولدارىنىڭ ينفەكتسييالارىنا قارسى قورعانىس قاسيەتتەرى انىقتالعان. 2016-جىلى جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋدە بالدىڭ جوعارى تىنىس جولدارىنىڭ ينفەكتسيياسىن ەمدەۋدە قولدانىلعانى جانە ناۋقاستاردىڭ سيمپتومدارىنىڭ ايتارلىقتاي جەڭىلدەگەنى كورسەتىلدى.8. جۇيكە جۇيەسىنە(神经系统) اسەرىJournal of Clinical Medicine (2019) زەرتتەۋى (اۆتورلارى: لي جانە ت.ب.) بالدىڭ ۇيقى ساپاسىن جاقسارتاتىنىن كورسەتتى. زەرتتەۋدە 80 ادامعا جۇرگىزىلگەن كلينيكالىق سىناقتا، بالدى ۇيىقتار الدىندا تۇتىنعان ادامداردا ۇيقىنىڭ ساپاسى مەن ۇزاقتىعى ايتارلىقتاي جاقسارعانى انىقتالدى.تريپتوفان امين قىشقىلىنىڭ بولۋى سترەسستى تومەندەتۋگە كومەكتەسەدى. 2019-جىلى جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋلەردە تريپتوفاننىڭ(色氨酸) سەروتونين(血清素) دەڭگەيىن ارتتىرىپ، كۇيزەلىس پەن مازاسىزدىقتى ازايتاتىنى انىقتالعان.![]()
9. مۇرىن قابىنۋىنا(鼻腔炎症) پايداسى2020-جىلى جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋ (اۆتورلارى: چجان جانە ت.ب.) بالدىڭ مۇرىن قابىنۋىن ازايتۋداعى تيىمدىلىگىن كورسەتتى. زەرتتەۋدە بالدىڭ قابىنۋ رەاكتسييالارىن تومەندەتىپ، مۇرىننىڭ شىرىشتى قاباتىن قالپىنا كەلتىرۋ قابىلەتى بايقالعان.![]()
10. شاش ءتۇسۋدىڭ الدىن الۋ2021-جىلى جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋ (اۆتورلارى: كيم جانە ت.ب.) بالدىڭ قۇرامىنداعى انتيوكسيدانتتار(抗氧化剂) مەن دارۋمەندەردىڭ شاش فولليكۋلدارىن قورعاپ، ولاردىڭ ءتۇسۋىن ازايتاتىنى انىقتالعان. بالدىڭ قۇرامىنداعى پايدالى زاتتار شاشتىڭ ءوسۋىن ىنتالاندىرىپ، ءتۇسۋىن الدىن الادى. زەرتتەۋ ناتيجەلەرى بويىنشا، بالدى شاشقا تىكەلەي جاعۋ ارقىلى ونىڭ فولليكۋلدارعا اسەرى ءتيىمدى بولاتىنى كورسەتىلدى.![]()
2021-جىلى جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋ (اۆتورلارى: لي جانە ت.ب.) بالدىڭ بەت تەرىسىن ىلعالداندىرۋداعى جانە قابىنۋدى ازايتۋدىڭ تيىمدىلىگىن كورسەتتى. بالدى بەتكە ماسكا رەتىندە قولدانۋ ارقىلى تەرىنى ىلعالداندىرۋعا جانە بەزەۋلەردى ازايتۋعا بولادى. زەرتتەۋدە بالدىڭ قۇرامىنداعى انتيباكتەريالدى جانە انتيوكسيدانتتىق قوسىلىستاردىڭ تەرىنىڭ جاعدايىن جاقسارتۋعا كومەكتەسەتىنى انىقتالدى.![]()
12. اسقازان-ىشەك جولدارىنىڭ جۇمىسىنا پايداسى2019-جىلى جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋلەردە بالدىڭ ءىش قاتۋدى جەڭىلدەتۋگە كومەكتەسەتىنى جانە ىشەك ميكروفلوراسىن(肠道菌群) قالپىنا كەلتىرەتىنى انىقتالعان. زەرتتەۋ ناتيجەلەرى بويىنشا، بال قۇرامىنداعى تابيعي فەرمەنتتەر اس قورىتۋ پروتسەسىن جاقسارتادى جانە ىشەك قوزعالىسىن رەتتەيدى.13. قان ازدىققا(贫血) جانە السىزدىككە(虚弱) پايداسى2021-جىلى جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋ (اۆتورلارى: ۆونگ جانە ت.ب.) بالدىڭ قۇرامىنداعى تەمىر مەن باسقا دا ميكروەلەمەنتتەردىڭ قانداعى گەموگلوبين دەڭگەيىن ارتتىرۋعا كومەكتەسەتىنىن جانە جالپى السىزدىكتى ازايتاتىنىن كورسەتتى. سونىمەن قاتار، 2022-جىلى اقش پەن جۇڭگو عالىمدارى جۇرگىزگەن زەرتتەۋ (اۆتورلارى: سميت جانە لي) دە بالدىڭ تەمىر تاپشىلىعىن ازايتۋعا جانە جالپى اعزانىڭ كۇشىن(体力) جاقسارتۋعا وڭ اسەر ەتەتىنىن دالەلدەدى.![]()
14. قان قويۋلىق(血液粘稠度) جانە جوعارى قان قىسىمعا(高血压) پايداسى2023-جىلى قىتاي عالىمدارى جۇرگىزگەن زەرتتەۋ( Chinese Journal of Cardiology (中国心脏病学杂志), اۆتورلارى: چەن جانە ت.ب.) بالدىڭ قاننىڭ قويۋلىعىن ازايتۋعا جانە قان قىسىمىن تۇراقتاندىرۋعا كومەكتەسەتىنىن كورسەتتى.![]()
زەرتتەۋلەر كوبىنەسە تابيعي، وڭدەلمەگەن بالعا جۇرگىزىلگەن.![]()
ءار بالدىڭ قۇرامى مەن ساپاسى ءارتۇرلى بولۋى مۇمكىن.ەمدىك اسەرى ءۇشىن جۇيەلى تۇردە قولدانۋ ماڭىزدى.بال ءدارى ەمەس، ءبىراق ونىڭ ەمدىك قاسيەتتەرى عىلىمي دالەلدەنگەن، ءارى ول اسا پايدالى كەرى اسەرسىز دەنساۋلىق قورعاۋ ءونىمى بولىپ تابىلادى."اۋىرىپ ەم ىزدەگەنشە، اۋىرمايتىن جول ىزدە." (قازاق ماقالى)
一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一
管理员微信号：kwabol
一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一一
KWABOL微信平台是一个内容丰富的哈萨克语言公众平台，
我们永久支持原创，社会和谐，个人发展与共享知识 。
感谢您的支持与关注！
