2024-يىلى 12-ئاينىڭ ئاخىرىدا پاكىستان بىلەن ئافغانىستان چېگرا رايونىدا يېڭى بىر نۆۋەتلىك كەسكىن توقۇنۇش پارتلىدى. ئافغانىستان تالىبان ئارمىيىسى پاكىستاننىڭ ھاۋا ھۇجۇمىدىن ئۆچ ئالغاندىن كېيىن، پاكىستاننىڭ چېگرا تايانچ پونكىتىغا شىددەتلىك ھۇجۇم قىلدى.
تالىبان غەرب ياسىغان قوراللارغا تايىنىپ قايتۇرما زەربە بېرىپلا قالماي، يەنە ئامېرىكىدا ياسالغان زور مىقداردىكى قوراللارنى ئىشلەتكەن، ھەتتا خۇمۋېر برونېۋىك ۋە «قارا بۈركۈت» تىك ئۇچار ئايروپىلانىنى ئورۇنلاشتۇرغان.
شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، پاكىستان جۇڭگودا ئىشلەنگەن «قىزىل بايراق-7» ناملىق ھاۋا مۇداپىئە باشقۇرۇلىدىغان بومبىسىغا تايىنىپ، كۈچلۈك قارشى تۇرۇش ھەرىكىتىنى قانات يايدۇرۇپ، ئافغانىستان ھاۋا ئارمىيەسىنىڭ ھۇجۇم قىلىش ئايروپىلانىنى مۇۋەپپەقىيەتلىك توستى.
پاكىستان ھاۋا ئارمىيىسى 2024-يىلى 12-ئاينىڭ 24-كۈنى ئافغانىستاننىڭ پاكتىكا ئۆلكىسىگە ھاۋا ھۇجۇمى قىلدى. پاكىستان ھۆكۈمىتى بۇ قېتىمقى ھاۋا ھۇجۇمىنىڭ پاكىستان تالىبانلىرىنىڭ مەشىق لاگېرى ۋە قورال-ياراغ ياساش مەركىزىگە قارىتىلغان زەربە ئىكەنلىكىنى بىلدۈردى. ئەمما ئافغانىستان تەرەپ پاكىستاننىڭ ھاۋا ھۇجۇمىنى بىر مۇساپىرلار لاگېرى دەپ ئەيىبلەپ، 46 ئادەمنىڭ قازا قىلغانلىقىنى، بۇنىڭ ئىچىدە كۆپ قىسمى ئاياللار ۋە بالىلار ئىكەنلىكىنى ئەيىبلىدى. ئىككى تەرەپنىڭ ھاۋا ھۇجۇمى نىشانى توغرىسىدىكى تالاش-تارتىشى سەۋەبىدىن، پاكىستان بىلەن ئافغانىستان ئوتتۇرىسىدىكى زىددىيەت يەنىمۇ كەسكىنلەشتى.
پاكىستاننىڭ بۇ ھەرىكىتى ئېنىقكى ئافغانىستان چېگرىسى ئىچىدە ھەرىكەت قىلىۋاتقان پاكىستان تالىبانلىرىغا قارىتا ئۆچ ئېلىش خاراكتېرلىك زەربە بېرىش، ئافغانىستان تالىبانلىرى ۋەقە يۈز بەرگەندىن كېيىن دەرھال قايتۇرما زەربە بەردى. ئافغانىستاندىكى تالىبانلار پاكىستاننىڭ ھاۋا ھۇجۇمى پەرقسىز ھۇجۇم بولۇپ، بىگۇناھ پۇقرالارنىڭ ئۆلۈش-يارىلىنىشىنى كەلتۈرۈپ چىقاردى دەپ قاراپ، ھەربىي ھەرىكەت قوللىنىپ پاكىستاننىڭ تاجاۋۇزچىلىق قىلمىشىدىن ئۆچ ئېلىشنى قارار قىلدى. بۇ بىر قاتار ۋەقەلەر ئىككى دۆلەتنىڭ ئۇزاقتىن بۇيان جىددىي بولغان چېگرا ۋەزىيىتىنىڭ يەنە بىر قېتىم كەسكىنلەشكەنلىكىدىن، ئۇنىڭ ئۈستىگە ھېچقانداق پەسىيىش ئالامەتلىرىنىڭ يوقلۇقىدىن دېرەك بېرىدۇ.
12-ئاينىڭ 28-كۈنى، پاكىستان ئاخبارات ۋاستىلىرىنىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، پاكىستان ھاۋا ئارمىيەسى جۇڭگودا ئىشلەنگەن «قىزىل بايراق-7» ناملىق ھاۋا مۇداپىئە باشقۇرۇلىدىغان بومبىسىنى ئىشلىتىپ، ئافغانىستان ھاۋا ئارمىيەسىنىڭ A-29 «چوڭ تۇمشۇق قۇش» ناملىق ھۇجۇم قىلىش ئايروپىلانىنى مۇۋەپپەقىيەتلىك ئېتىپ چۈشۈرگەن. بۇ ۋەقە كەڭ دىققەتنى قوزغىدى، گەرچە «قىزىل بايراق-7» خەلقئارا ھاۋا مۇداپىئە باشقۇرۇلىدىغان بومبا سىستېمىسىدا تېخنىكا جەھەتتە ئالدىنقى قاتاردا تۇرمىغان بولسىمۇ، لېكىن ئۇنىڭ توسۇش ئىقتىدارى ۋە ئىنكاس قايتۇرۇش سۈرئىتى ئافغانىستان ھاۋا ئارمىيەسىنىڭ ئاستا سۈرئەتلىك پروپېللېرلىق ئايروپىلانىغا يۈزلەنگەندە، ئىنتايىن كۈچلۈك ئەۋزەللىكىنى نامايان قىلدى.
«قىزىل بايراق-7» ھاۋا مۇداپىئە باشقۇرۇلىدىغان بومبا سىستېمىسى جۇڭگو ياسىغان ئوتتۇرا، قىسقا مۇساپىلىك ھاۋا مۇداپىئە باشقۇرۇلىدىغان بومبا بولۇپ، لايىھەدە تۆۋەن ھاۋا بوشلۇقىدا ئۇچۇش تاكتىكىلىق نىشانىنى توسۇشقا ئەھمىيەت بېرىلگەن بولۇپ، پاكىستان چېگرىسىدىكى ھاۋا مۇداپىئە ۋەزىپىسىدە مۇھىم رولىنى جارى قىلدۇردى.
پاكىستاننىڭ بۇ ھەرىكىتى ئافغانىستاندىكى تالىبانلار ۋە ئامېرىكىچە قوراللارنىڭ بېسىمىغا دۇچ كەلگەن بولسىمۇ، لېكىن پاكىستان يەنىلا جۇڭگودا ئىشلەنگەن قوراللارغا تايىنىپ ئۈنۈملۈك قارشى تۇرالايدىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ. بۇ قېتىمقى ۋەقە پاكىستاننىڭ تالىبانغا بولغان ھەربىي ئىنكاسى بولۇپلا قالماي، يەنە جۇڭگونىڭ ھەربىي قورال-ياراغلىرىنىڭ خەلقئارا توقۇنۇشتىكى يوشۇرۇن كۈچى ۋە ئۈنۈمىنى نامايان قىلدى.
پاكىستان بىلەن ئافغانىستاندىكى تالىبانلارنىڭ توقۇنۇشى ئىككى دۆلەت ئارمىيىسى ئوتتۇرىسىدىكى قوراللىق توقۇنۇش بولۇپلا قالماي، يەنە ھەرقايسىسىنىڭ ھەربىي ئىستراتېگىيەسىدىكى پەرقنى ئەكس ئەتتۈرىدۇ.
ئافغانىستان تالىبانلىرىنىڭ ماشىنىلاشقان قىسمى غەربنىڭ ھەربىي ياردىمىنىڭ ئافغانىستانغا بولغان تەسىرىگە ۋەكىللىك قىلىدۇ، بۇ قوراللار تالىباننىڭ جەڭگىۋارلىقىنى ئۆستۈرۈپلا قالماي، يەنە خەلقئارا سەھنىدە تېخىمۇ زامانىۋى ھەربىي كۈچىنى نامايان قىلدى. ھالبۇكى، بۇ پاكىستاننى جۇڭگودا ئىشلەنگەن ھەربىي قورال-ياراغلارغا، مەسىلەن، «قىزىل بايراق-7» ناملىق ھاۋا مۇداپىئە باشقۇرۇلىدىغان بومبىسىغا تېخىمۇ تايىنىپ، تالىباننىڭ ھۇجۇمىغا قارشى تۇردى.
پاكىستاننىڭ بۇ چاغدا جۇڭگودا ئىشلەنگەن قوراللارغا تايىنىپ مۇداپىئە ئېلىپ بېرىشنى تاللىشى دەل ئۇنىڭ ھەربىي ھەمكارلىق جەھەتتىكى كۆپ مەنبەلىك ئىستراتېگىيەسىنى ئەكس ئەتتۈردى. ئىككى دۆلەت چېگرا ۋەزىيىتىنىڭ ئۈزلۈكسىز كۈچىيىشىگە ئەگىشىپ، پاكىستان جۇڭگو بىلەن بولغان ھەربىي ھەمكارلىقنى يەنىمۇ كۈچەيتىشى مۇمكىن، بولۇپمۇ ھاۋا مۇداپىئەسى ۋە يەر يۈزىدە ئۇرۇش قىلىش قوراللىرى جەھەتتە.
بۇ قوراللار قارشىلىشىشى تېخنىكا جەھەتتىكى كۈچ سىنىشىش بولۇپلا قالماي، تېخىمۇ مۇھىمى ئىستراتېگىيەلىك تاللاشنىڭ ئىپادىسى بولۇپ، كەلگۈسىدە ئىككى تەرەپنىڭ چېگرا رايونلاردىكى جەڭ قىلىش ئەندىزىسىگە تەسىر كۆرسىتىشى مۇمكىن.
ئۇنداق قىلماي ئىلان بېسىپ قوياڭلا خەلقىم سالوندىن نان تېپ يىمەك تەسلىشىپ كەتتى
