سارى قايراق ساعىنىش

سارى قايراق ساعىنىش

شامەلحان ءمالىمباي

التايعا باردىم

جايساڭنان ءوتىپ ساۋىردى باستىم،

ەرتىستى  ورلەپ التايدان استىم.

كىندىگىم قالعان كۇرتىگە جەتتىم ،

باۋرىما باستىم باۋىرىن تاستىڭ.

سامالىڭ سۋىق شولىمدى باستى،

ساعىنىشىمدى الدى سۋىرىپ جەبىر.

جەل قاراعايدى وسىپ سەرەكتاسقا كەتتى،

جول سايدان اسىپ قۇلاعان كوڭىل.

ساعىندىم اعا، ساعىندىم باۋىر،

اڭقىلداپ شىقتى الدىمنان اۋىل.

كەۋدەمنىڭ كۇيى شىڭىراۋ شەرتپە،

ەڭكىلدەپ ەرتىس جاڭعىرعان ءداۋىر.

اكەمنىڭ قارا شاڭىراعىن كوردىم،

ءومىرىن وتكەن وڭىردەن ءوردىم.

سارعايىپ سىنعان يىق اعاشىنان،

شەشەمنەن قالعان ىزدەرىن تەردىم.

سامىرسىن بۇلاقتىڭ باسىنان قاراپ،

اڭساتىنىڭ جالىن ارمانسىز كەزدىم.

اق سەركەنىڭ جونى اعاراڭداپ،

سارى شوقىمدى وراپ ىشىنە كوزدىڭ .

اكەمە باردىم سارى قۇمىن كەزىپ،

سارعۋسىن جاتىر سارالا توستەپ.

قورعانىن قورشاپ جۇرەگىم تۇردى.

اناشىم جاتىر ەرتىستى كوكسەپ ...

قارقاراداي اۋلەتىم مەنىڭ،

ۇكىدەي ۇشىپ جانىمدا بولعان .

تورعايلارىمدا اينالىپ ۇشتى ،

تاعدىرىنداي تالىندا قونعان.

كول جايلاۋ جاتىر اكەمدەي اسقار ،    

انامداي  كۇرتى وزەنى تولقىپ.

قانشاما عاسىر اقتى ەكەن ۇزاق،

شۋلاتىپ تاۋدىڭ بۇيىرىن تارپىپ.

سوراپتاپ سوقپاق تاريحىمدى قۇشىپ،

سۋىرتپاقتاپ جاتىر كۇزەگەن قىيىر.

قاۋىرسىن جارماي بالاپان ۇشىپ،

باۋرىنان يتتە تۇلەگەن بيىل.

التايدىڭ ۇزاق دالاسىن كەزدىم،

وزەگىن ىزدەپ وسەر ورىكتىڭ.

بازاردان باعىن ساپىرعان ەلدىڭ،

كوزەسىن كوزەر كوشەدەن ۇقتىم.

كىندىگىم قالعان تۋعان جەرىم اي ،

كۇرەڭىڭ نەگە كۇدەرىن ۇزبەك ؟

تال-تەرەكتەرمەن ارشالارىمدى قۇشتىم،

مەيىرىممەنەن شۋاعىن ىزدەپ.

الدىمنان شىعىپ اتىمدى ۇستاعان،

اق ەدىل ەسىل زامانداستارىم اي،

داستارقانىن جايىپ ساعىنىپ كۇتكەن،

قاناتىن كەرگەن قارلىعاشتارىم اي.

قان سونار قاققان ومىردە سايات،

قىزىعى قىزىل،شىجىمى قولات.

سارى كىدىر تارتقان جەڭگەمدى كوردىم،

شالداۋىت باسقان اعالارىمدى  اياپ.

اپەكەم الاڭ قارتايا قالعان ،

جىلدار-اي سىزعان جامالىن شەكىپ.

شەشەمنىڭ ءسوزى توگىلىپ تۇرعان،

اقشا بۇلت جاپقان سامايىن جوڭكىپ.

توبەدەي ەدى توبەسىن كورسەك،

جوعالعان اتتەڭ كورشىلەر قايران.

ءساليما ،ءسايۋ ، اشەندەي جەڭگەم،

سىزدەرمەن اۋىل كول ەدى سايران.

ساعىنىشىمدى –اي كوزىمە كومدىم،

كەمىرىپ كەمى ءىشىمدى ەلدىڭ.

ماڭدايدان سۇيگەن سوڭى عوي شالدىڭ،

اكەمدەي بولعان تۇكەڭدى كوردىم.

قارتايىپ شوككەن قارا نارىم –اي،

اۋىلدىڭ اڭسار جۇرەگىن بەردىڭ.

كور اۋزىندا وتىرساڭداعى،

تىلەپ وتىرسىڭ ءالى تىلەگىن ەلدىڭ.

اتاققا قۇمار بولماعان ۇيىر،

مانساپقا ماۋىعىپ بىتپەگەن كەۋدە.

كىرشىكسىز تازا  اۋىلىمدى قۇشتىم،

وسەك ورگەندەردىڭ  دامەسىن ءيت جەگەن كەزدە.

قوش ەندى قايتا كورگەنشە كۇرتى،

جىلان كوز وسى جىرلارىم ورگەن.

سۇپ-سۋىق كەلگەن باۋىردىدا كوردىم،

زاماننىڭ سۇمدىق ەمشەگىن ەمگەن.

زيارت ەتتىم اتاما بارىپ،

بولماعان جالشى،ارۋاعىڭ كوكتەم.

تاس تەكتى تارعىل ارىستاندارىم-اي،

زامانعا بىزدىڭ بىلعانباي وتكەن.

ساعىنىپ كەتەم جۇرگەندە جالعىز،

جاقسىلارىم قانشا كەرەگە كەرگەن.

قاسقىر جۇرەكتەرىڭدى ساقتاعان قايتىپ،

شىندىقتى شيە  دەمەگەن كەۋدەڭ.

قوش التاي ساۋ بول كەلگەنشە قايتىپ،

قۇشاقتارەدىم قولىمنان كەلمەدى.

ۇدىرەيىپ ۇركىپ قاراعانداردى كوردىم،

ەلبەڭدەپ كوشەڭدە جۇرگىمدە كەلمەدى.

بەۋ جۇيرىك زامانىم اي،

تۇياعى وتتاي تاستىدا تەسكەن.

اتتانىپ بارام كوكىرەگىمدى،

ءبىر كەرىپ جۇتىپ سامالىڭدى ەسكەن.

اتا جۇرت التاي

سارعۋسىن كۇرتى،

بابامنىڭ بوزداپ قورعاعان جۇرتى.

ەسەن ساۋ تىنىش جاتا بار شالقىپ،

مەندە ءبىر جورتقان كىرشىكسىز كىرپى.

2023-جىل

14-تامىز تۇن

التاي قىران تۇرعىندار رايونى    

    ءتۇسىندىم 

مەن 

قۇلاگەر   عۇمىرىمنىڭ ،

قوناتىن   تۇعىرىمنىڭ ،

باتىراشى  كوپ ەكەنىن ،

ور  قازىپ  ەرەتىنەن تۇسىندىم    .

تايعاندا  تابانىمدا ،

ءيت قاپسا  بالاعىمدا ،

ءىزدەرى  قالاتىنىن ،

كوزىمنىڭ  ءبىرى  دۇشپان  ،

جاعامنان  الاتىنىن  تۇسىندىم   .

پەندەنىڭ  كوپ  ەكەنىن ،

شىندىقتىڭ جوق ەكەنىن ،

ارامنىڭ جار ەكەنىن -

ادالدىڭ  از ەكەنىن تۇسىندىم   .

نامىسىڭ  تاپتالعاندا     ،

كەۋدەڭدى  شوق  قارىعاندا  ، 

ساناسى  شايىلعاندار   ،

جادىسى  جويىلعاندار   ،

قاسىڭدا   قالمايتىنىن  ،

كوز  قىرىن   سالمايتىنىن  تۇسىندىم  .

ۇشقان سايىن  

قاناتىمنىڭ  تالاتىنىن ،

ۇمىت   قول  سوزاتىنىن ،

ءبىراق   بارىدە  تاعدىرىمنىڭ   ،

الاقانىندا   قالاتىنىن   تۇسىندىم   .

قونعان  باق  ۇشاتىنىن  

بال  بولسا  بوساعاڭدا  ،

قوڭىزدىڭ  قۇشاتىنىن ،

ءوتىرىك  كوزدەردڭدە ،

ءوتىرىك  قولداردىڭدا قىساتىنىن  تۇسىندىم . 

وقىعان  نادانداردىڭ  ،

ءوزىنە  شاباتىنىن  .

قول  باققان كۇشىگىمنىڭ  ،  

ءوزىمدى قاباتىنىن  تۇسىندىم  .

مەيىرىمنىڭ  سولعاندىعىن  ،

تامىرىم  توزعاندىعىن   .

اشىنعان  اق جۇرەگىم   ،  

جاعاعا  قول سوزعاندىعىن تۇسىندىم  .

شاڭ جۇقسا بالاعىما  ،

تەگىمدى  تەرەتىنىن  .

تىشقاننىڭ  ارستانشا ،

كورىنگىسى  كەلەتىنىن  تۇسىندىم  .

مەن

الاۋىز التى باقان 

توزعان قاز تولعاندىعىن ،

توپتانعان  توپ  قارعاعا ،

جەم -جەمتىك بولعاندىعىن  تۇسىندىم  .

مەن

بابادان ءسوز  قالعانىن ،

دالادان كوز قالعانىن .

تەگىنە جاۋ بولعاننىڭ .

ساناسى قۇلدانعانىن تۇسىندىم .

2023 جىل

  1-قاڭتار   تۇن 

اپەكە  اۋ......

جۇرسىزبە   امان  ەسەنبە ؟

جارقىلىن  تىڭدا   جانىمنىڭ  .

ايناسى   بالعىن  شاعىمنىڭ  ،

ءاپەكە  ءسىزدى ساعىندىم .

ەسەيتىپ تاعدىر  ەرتەرەك  ،

ينەمەن  تۇيمە  ىلگىزگەن  .

قۇراقتان  قۇراپ قورمالىم ،

ۇستىمە   كويلەك  كيگىزگەن .

كويلەگىم   التى  قيىقتان ،    

جوق  ءالى  ونى  ۇمىتقام  .

ەسىمدە  قالدى ەسكىرمەي   ،

كەتسەمدە  كەزىپ  قىرىقتان  .

قىز  بولار   دەدىڭ   قىزىقتىڭ  

ۇل  بولىپ  تۋدىم  نە  بەردىم ؟

ساعىنىتىپ   كەتكەن    ءومىردى ،

ولەڭمەن  عانا   شەگەرمىن  .

ارتىمنان  ەرىپ   گۇل  تەرەر  ،

سىڭىلىم  بولسىن  دەدىڭ - اۋ  .

سىرلاسىپ  جۇرىپ قىردى  اسىپ   ،

بۇرىمىمدى  ءورسىن   دەدىڭ - اۋ .

ىزدەرىن  سالدى   جۇزىڭە ،

قۋ  تىرلىك  قۋعان   قولدارىڭ…

شاشىڭىزدان   ءسىزدىڭ   ىزدەيمىن  ،

انامنىڭ  جۇرگەن   جولدارىن  .

باتقاندا   جوعى  شەشەمنىڭ  ،

شىرقىراپ  شاۋىپ  القىنىپ   .

ەركەلەي  كەتكىم   كەلەتىن   ،  

الاساتىپ   بارىپ    شارق  ۇرىپ …

بەس  ۇلدىڭ  جالعىز  ىشىندە ،

ارقاڭا  سالىپ   جۇك  ارتتىڭ .

جاعاسىن  جۋدىڭ  كىرلەتپەي ،

جەيدەمنىڭ  جەڭىن  ۇزارتتىڭ .

كۇز  كەلدى   سارى  ارقاعا  ،

سارالا  قازى    اتىراپ     .

سارالا  قازداي  جاپىراق   ،

ساعىنىشم  جاتىر  شاشىراپ  ....

ولەڭىمدى  وقى  كۇرتىنىڭ ،

شىڭىنا    جازعان   شەگەلەپ .

تاۋىنان  كورسەڭ مەن   دەرسىڭ   ،

باۋىرى  كۇمىس  كوبەلەك   .

باقا  كوز   بالا  كۇنىمدە  ،

بەردەۋشەم  سىزگە  ايدى  الىپ .

قىرانىن  كوكتەن  مەن  دەرسىڭ،

كۇرتىنىڭ  ۇشقان    ايلانىپ   .

ال  كۇرەڭ  تۇنعان  جەمىسى  ،

سارى   قىمىز  كۇزدەيمىن .

سۇپ  سۋىق سۇرعىلت  قالادان  ،

انامنىڭ  مەيرىن   ىزدەيمىن   .

تىراۋلاپ  ۇشتى   توبەمدە  ،

تىرنالار  تاڭىن   تارادى   .

سالەمىمدى  ايتىپ  بارارما   ؟

قۇستارىم   قايتىپ  بارادى .

2022-جىل

6- قاراشا

            شوكەي اعاما   …  

كورىنبەيدى - اۋ  ءبىزدىڭ   ۇيدىڭ   توبەسى ،

سارعايدى ما   اكەم  قاققان  شەگەسى ؟

جاماپ جاستاپ  ءبىزدى  سوندا  جەتكىزگەن ،

شەشەم   مارحۇم  سوگىلەردەي  كوبەسى .

جاتىر  وندا   اكەم   جۇرگەن  بۇرىمدار ،

انام  جورتقان  قورىمدارمەن  جىلىمدار  .

ءيىسى   بار  مەن ساعىنىپ  باراتىن  ،

قوزعاماڭدار  شاڭىن  سۇرتىپ  تۇرىڭدار  .

قۇلاماسىىن     قۇرت  جاياتىن  ورەسى ،

كۇرسىنبەسىن   كۇل  توگەتىن   توبەسى   .

بەرمە  ەشكىمگە   مەسكەيىمەن  قازانىن  ،

ەرجەتكىزگەن  بالداي   قارا   كوجەسى .

ۇيىرسەڭدە اسىعىڭنىڭ الشىسىن ،

تۇپ تامىرىن تۇگەندەسىن ارشىسىن .

قۇلاعىنا قارا ۇلىڭنىڭ ءىلىپ قوي  .

قارا  قايىس قارا شالدىڭ  قامشىسىن  ،

ورگەن  وندا   قىزىل تىرلىك  قىرمانىن  ،

لاقتىرما  ونىڭ بۇلدىرگەسىن ، جۇرناعىن  .

شوبەرەسى  شوپشەكتەرى  اۋنايدى  ،

قوزعاماڭدار  توسەگىندە   سىرماعىن   .

بوساعاڭدا  تاريحىم    بار  تانىلار    ،

اتا   انامنىڭ    تامعان  تەرى   تابىلار    . 

باقىتىڭدا  ،   سورىڭدا  بار  سوعىلار   ،

شاڭىراقتىڭ   كيەسى  بار    جولىعار  .    

2020-ج

8-تامىز

كۇرتىگە بارسام 

كۇرتىگە  بارىپ ،

كولجايلاۋدىڭ ورتاسىنا تامان باۋىرلاپ الىپ .

اكەم ەكەۋىمىز شىعاتىن شوقىعا شىقسام ،      

ساعىنعان جانىم ساعىمعا ورانىپ .

كوكىرەگىمدى اشىپ جەلىنە توسسام ،

كولدەنەڭ جاتسا كوشكىن سايمەنەن قابىرعالانىپ .

ماڭدايىما  بىتكەن مالتاڭدى اس قىلىپ ،

تابانىما بالا باشبايىمنىڭ ءىزى قالعان .

اق تاقىرىمدى باستىرىپ ،

قۇستارىمنىڭ سايراعان داۋستارىنا .

سارعايعان سارايىمدى اشتىرىپ ،

قۋالاپ جۇرگەن قۋ تىرلىكتەگى جانارىمدى .

اكەم قوڭىر توبەل اتىمەن جورتقان جوندارىمدا جوستىرىپ ،

اڭىزعاق دالادان اڭىزدار تەرىپ ،

قورقىت مۇڭىن جاتسا قوبىزدا  توگىپ .

دومبىرا داۋىسى دالانى كەزىپ  ،

ۇمىتسام سايقال  زاماندى .

رۋحىمنان قالماي ، جۇرگەندە  ەزىپ  ،

مارقاسقالارىم ماڭ  ساداعىن ۇيىرگەن .

كەتەرمەدىم كولجايلاۋىمدى ،سارى شوقىمدى كەزىپ ،

ساعىنادالمايتىن .

تابىنادالمايتىن ،

انا جۇرت اتا مەكەنگە .

ۇساقتاپ كەتكەن پەندەلەردەن بەزىپ !

قيالىممەن قۇز جارتاستارىمدى قۇشاقتاپ ۇشىپ ،

اكەم توشىنىن الاتىن .

قايىڭدارىمدى قۇشاققا قىسىپ  ،

ساۋساقتاي سابىر ،

قالاقتاي كۇرەك جاسايتىن ىرعاي تەرەكتەن .

قالعان ءيىسىن ىزدەپ  ،

جاتارمەدىم  بالعىن كۇندەرىمدى بۇلاقتان ىشىپ  .

كىندىگىم قالعان قارا مەكەندى ،    

وتىرعانىم - اي  ۇزاقتان قۇشىپ  !

قايران شەشەم  اۋ  ،

يىعىنا سالىپ يىق اعاشىن .

ساعىنىشىم - اي  سارىلىپ سۇلىق  اعاسىڭ !

باستاۋدان بىزگە  شاي قايناتۋعا ،

بۇردىعىپ  كەتكەن عۇمىرىڭ بۇرىلا  قاراسىن !

قاسىڭا ەندى جاتالماي  كەتەم .

ەلجىرەپ  سۇيگەن دالاسىمەنەن بالاسىن !؟

سامىرسىن بۇلاقتىڭ باسىمەن ورلەپ ،

تاعىلىم قالعان تاعدىرىمداي تاسىندا تەربەپ .

ات جول مەنەن اداسقاق ارمانىمدى ىزدەپ  ،

بارا جاتارمەم  ،اق جاڭبىر قۇيسا .

كەۋدەمدە سەل بوپ !

مەن سوندا تازارىپ  قايتارەدىم ،

جاھاندانۋ  دەيتۇعىن جالماۋىزدى  جەرلەپ  !

قارا سامىرسىندارىمدى .

قاراعايلارىمدى ،

تورعاي شىمشىق قارلىعاشتارىمدى .

جىرلارىم  جەتكىزسىن سەندەرسىز جۇرگەنىمدى ،

سالتانات قۇرىپ سارى ارقادا ساۋىقتا قۋدىم  .

سەن   ۇشىن ادىرا !

سەزەسىڭدەرمە تالىعىپ  كوز ىلگەنىمدى !

بەۋ  مەنىڭ  قارا مەكەنىم  ،

ءبىر كۇنى ساعان .

بورىدەي شۋلى،

تايداي تۋلاپ ،

قوزىداي ماڭىراپ ،

قۇلىنداي كىسىنەپ ،

جارتاس جادىمدى جىرىما تولتىرىپ جەتەمىن !!

2020-جىل 5- مامىر 

ءوت پەن قوشتاسۋ

عۇمىردا  تاۋسىلاتىن جارتىلىق بۇل ،

قىزىقتى قۋا  توزا  قالتىرىپ كىل .

تاس تولعان ءوتىڭىزدى  الامىن دەپ ،

الدىمدا دارىگەرىم القىنىپ  تۇر !

جوق دارىگەر

ءوتىمە تيسپە مەنىڭ ؟    

شاشىما جەتە قابىل كۇيتتەگەنىم .

تاۋ تاسىن سۇيىپ جۇرىپ تۋعان جەردىڭ ،

ءومىردىڭ وت پەن سۋىن ىشكەن ەدىم .

شۋلاتىپ  شىڭ باسىنان سارقىراعان ،

التايدىڭ وزەندەرى ~اي ارقىراعان .

وسكەن ەم جۇزىپ جۇرىپ  وتىمدەگى .

تاسى عوي  تۋعان جەردىڭ  جارقىراعان .

جونىنا زامانانىڭ تەسىلگەلى ،

بىلەمىن نەسىن الىپ ،نەسىن بەردى .

قۇيعاندا قارا نوسەر  باستى سىلكىپ ،

 بايلانعان ‹ شىيرىعۋ  › - عوي  وتىمدەگى .

جانىمنىڭ جۇلقىپ قاشىپ كىل كۇرەڭى ،

قولىمدى قارىستىرىپ  تىلگىلەدى .

تىقىرشىپ تۋعان جەرگە ىشىمدەگى ،

بايلانعان ساعىنشپا  كىم  بىلەدى ؟

قايمانا  قالىڭ  ەلىم قابىرعالى ،

سارسۇمبە ،قىران، ەرتىس ساۋىرداعى .

بوراعان وڭدى سولدى بورانىندا ،

وتىمدە  جۇرگەن  ەدى  جارىلعالى ....

ول مەنىڭ  قايراتىم عوي  تاسىپ  كەلگەن ،

ورعىعان ور  تەكەدەي وسىپ  بەلدەن .

تاسىنان تۋعان جەردىڭ ايرىلمايمىن ،

جابىسىپ  شەگارانى اسىپ كەلگەن  .

وسى تاس سىيلاپ جۇرگەن شاتتىق ماعان ،

جولىمنىڭ جوندارىندا جاتتىقپاعان .

سوڭىمدا  ۇرىپ جۇرگەن كۇندەستەردەن ،

تاسى  بۇل تۋعان جەردىڭ  ارتىق ماعان !

امالسىز دارىگەرگە  قۇلاق تۇردىم

مالىنىپ جانارىنا شۋاق كۇننىڭ 

التايدان جاراتىلعان قايران وتتى

توسىنە سارى ارقانىڭ  لاقتىردىم .....

قازاقتىڭ  جانىنا جاق ، زارىنا ادال

بولالماساڭ جۇرەگىم ءادىراقال !

توسىندە سارى ارقانىڭ قالعىپ كەتسەم

سۇيەگىم وزىڭدى ىزدەپ  تاۋىپ  الار ؟

2021-جىل

9- قىركۇيەك 

استانا .

  انكولوگيا ۇلتتىق  عىلىمي ەمحاناسى