نەلىكتەن قاتتى اشۋلانۋ دەنساۋلىقتى زاقىمدايدى؟
ۇنەمى باسقالاردىڭ ”اشۋدان جارىلارداي بولدىم“ دەگەنىن ەستىپ جاتامىز. ەندەشە، قاتتى اشۋلانۋدىڭ دەنساۋلىققا، ءسىرا، قانشالىقتى زيانى بار؟
ەندەشە، اشۋلانۋدان دەنەگە قانداي زاقىمدار كەلەدى؟
كوكباۋىر مەن اسقازانعا زيان: اشۋلانعاندا اسقازان-ىشەك جولىنىڭ قان اينالىسى ازايادى، ارەكەتى باياۋلايدى، اسقازان-ىشەك جولى زاپىران قايتارادى، تۇيىلەدى، سونىمەن اسقا تابەتىڭىز تارتپايدى، تاعى اسقازان اۋرۋى، ءتىپتى، تىتىركەنۋدەن بولعان جارا پايدا بولۋى دا مۇمكىن. مىنە بۇل كەيبىر ادامداردىڭ ”اشۋدان قارنى اشپاۋدىڭ“ سەبەبى.
جۇرەككە زيان: اشۋلانعاندا جۇرەككە تۇسكەن قىسىم شۇعىل ارتادى دا، جۇرەك بۇلشىق ەتى ونان ارى جيىرىلادى، جۇرەك سوعۋى تەزدەيدى، سونىمەن جۇرەكتىڭ وتتەگى ءسىمىرۋى ارتادى. سوڭىنان جۇرەكتىڭ قانعا سۇرانىسى دا كوبەيەدى، جۇرەك قىزمەتى ارتا تۇسەدى. ال جۇرەك قان تامىرىنىڭ قان بەرۋى سايكەستى تۇردە ارتپاسا، وندا جۇرەك ريتىمى بۇزىلادى، جۇرەك شانشيدى، ءتىپتى، جۇرەك بۇلشىق ەتى تۇيىلەدى.
تىنىس الۋ سيپاتتى سىلتىمەن ۋلانۋ: اشۋلانعاندا تىنىس الۋ تەزدەيدى، كومىرتەگى قوس توتىعى كوبىرەك شىعارىلادى، قانداعى قىشقىل مەن ءسىلتىنىڭ تەپە-تەڭدىگىنە ىقپال جاسايدى، قول-اياق ۇيۋ، دىرىلدەۋ، دەمى قىسىلۋ، قوبالجۋ قاتارلى جايسىز سەزىمدەر پايدا بولادى.
ۇلكەن ميعا زيان: اشۋلانۋ نەرۆ كلەتكالارىنىڭ تۇتاسۋىن ازايتادى دا، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن تومەندەتەدى، ادام ونان ارى مازاسىزدانادى، جابىعادى، ۇيقىسى قاشادى.
ىشكى سەكراتسيا جۇيەسىنە ىقپال جاسايدى: اشۋلانۋ كورتيزولدىڭ (皮质醇) ءبولىنۋ ءتارتىبىن بۇزادى دا، قارسىلىق قۋاتىن تومەندەتەدى، جىنىستىق گورموننىڭ ءبولىنۋى دە ىقپالعا ۇشىرايدى، سونىمەن ەتەككىر قالىپسىزدىعى سىندى ماسەلەلەر تۋىلادى.
