سينگاپۋر «بىرلەسكەن تاڭ گازەتىنىڭ» 11-ايدىڭ 1-كۇنگى حابارى. زەرتتەۋلەر ىشتەگى نارەستە مەن ءسابي كەزدە قانتتىڭ تۇتىنىلۋ مولشەرىن ازىق-تۇلىك باعدارناماسىندا ۇسىنىلعان دەڭگەي بويىنشا شەكتەيتىن بولساق، ەسەيگەندە قانتتى نەسەپ اۋرۋى مەن جوعارى قان قىسىم سياقتى سوزىلمالى اۋرۋلارعا شالدىعۋدان ساقتانۋعا كومەكتەسەدى ەكەن.
انگليا وڭتۇستىك امپدون داشۋەسى تارالعىش اۋرۋلار عىلىمىنىڭ پروفەسسورى گودفرەي بىلاي دەيدى: ”بۇل ادامدى يلاندىرار جاڭا ىسپات، ىشتەگى نارەستە مەن ءسابيدىڭ قانتتى تۇتىنۋىن ازايتۋىندا ۇزاق ۋاقىتتىق پايداسى بار ەكەنىن ونان ارى دالەلدەي ءتۇستى، بۇعان ەسەيگەندە قانتتى نەسەپ اۋرۋى مەن جوعارى قان قىسىمى اۋرۋىنا شالدىعۋ حاۋپىن تومەندەتۋ دە قامتىلادى“.
بۇل زەرتتەۋدە انگليانىڭ دۇنيە جۇزىلىك 2-سوعىستان كەيىنگى قانتتى نورمامەن بەرگەن كەزدەگى ساندى مالىمەتتەر پايدالانىلعان. نورمامەن بەرگەن كەزدەگى قانتتىڭ تۇتىنىلۋ مولشەرى قازىرگى كۇندەگى ازىق-تۇلىك باعدارناماسىمەن بىردەي، بۇعان جۇكتى ايەلدەر مەن سابيلەردىڭ ازىق-تۇلىك باعدارناماسى دا قامتىلادى. الايدا، بەلگىلى نورمامەن بەرۋدىڭ اياقتالۋى ءبىر ءتۇن ىشىندە ادامداردىڭ قانتتى تۇتىنۋ مولشەرىن ءبىر ەسە شاماسىندا ارتتىردى دەۋگە بولادى.
لوندون دەنساۋلىق جانە ىستىق بەلدەۋ مەديتسينا شۋەيۋانىنىڭ زەرتتەۋشىسى روجەس وسى جاڭا زەتتەۋدىڭ ءومىردىڭ ەڭ العاشقى كەزەڭىنەن باستاپ تومەن قانت قۇرامدى ازىقتانۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن باسا دارىپتەگەندىگىن اتاپ كورسەتتى. ول بىلاي دەدى: ”زەرتتەۋ ناتيجەسى وسىنداي ءبىر دامۋدىڭ شەشۋشى مەزگىلىندە ادامداردىڭ ەشقانداي قينالماي-اق جوعارى ساپالى تومەن قانتتى ازىقتانا الۋى ءۇشىن، الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ بويىنشا كيلىگۋ شارالارىن جاساۋ كەرەكتىگىن كورسەتتى“.
انگليانىڭ «گۆارديان گازەتىنىڭ» حابارىنا قاراعاندا، عالىمدار تىرشىلىكتىڭ العاشقى 1000 كۇنى — قورەكتىك قابىلداۋدىڭ شەشۋشى مەزگىلى ەكەندىگىن بايقاعان، ويتكەنى نارەستە ەڭ العاشىندا انا سۇتىنەن قورەكتىك قابىلداپ، ودان كەيىن بارىپ ءسۇت تالقانىنا جانە سابيلەر جەيتىن ازىق-تۇلىككە وتەدى.
امەريكانىڭ «عىلىم» اپتالىق جۋرنالىندا جاريالانعان بۇل زەرتتەۋدە مىنالار اتاپ كورسەتىلەدى: ىشتەگى نارەستە مەن ءسابي كەزدە قانتتىڭ تۇتىنىلۋ مولشەرىن ازىق-تۇلىك باعدارناماسىندا ۇسىنىلعان دەڭگەي بويىنشا شەكتەۋ ورتا جاستاⅡتيپتەگى قانتتى نەسەپ اۋرۋىنا شالدىعۋدىڭ ىقتيمالدىعىن %35 تومەندەتەدى، جوعارى قان قىسىمىنا شالدىعۋدىڭ ىقتيمالدىعىن دا %20 تومەندەتەدى“.
