ۇنەمى اڭعارماي شاشىن جۇلۋ دا اۋرۋ ەسەپتەلە مە؟ ءبىزدىڭ بەرەر جاۋابىمىز — ارينە سولاي!
دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ《حالىقارالىق اۋرۋلار تۇرىندە》(ونىنشى نۇسقاسى) ءدال وسىنداي ەرىكسىز شاشىن جۇلۋ ارەكەتىن سابىرسىزدىق اۋرۋىنا جانە باسقا دا قاتىستى كەدەرگى تۇرىنە جاتقىزدى. مۇنىڭ، باستىسى، اۋىق-اۋىق اڭعارماي ءوزىنىڭ شاش-تۇگىن جۇلۋ (شاش، قاس، كىرپىك، ساقال) سياقتى بەلگىلەرى بار، بۇل شاشتىڭ تۇسۋىنە، تۇك قالتاشىعىنىڭ قابىنۋىنا، ت.ب اپارىپ سوعادى.
شاش-تۇك جۇلۋعا قۇمارلىقتىڭ ەڭ ايقىن اۋرۋ بەلگىسى— ناۋقاس ادامدا اۋىراردان بۇرىن كوبىندە دەگبىرسىزدەنۋ سەزىمى پايدا بولادى، سونداي-اق شاش-تۇگىن مەڭگەرۋگە اڭسارى اۋادى. ال شاش-تۇگىن جۇلىپ بولعان سوڭ، دەرەۋ جەڭىلدەنىپ قالادى. پاتالوگيالىق تەكسەرۋگە قاراعاندا، شاش-تۇك جۇلۋعا قۇمارلىق بالالار مەن جاس وسپىرىمدەردە كوپ كەزدەسەدى ەكەن، سونداي-اق ەرلەرگە قاراعاندا ايەلدەردە كوبىرەك بولادى ەكەن.
پسيحولوگيالىق ماسەلە: بالالىق شاق نەمەسە جاس كەزىندەگى پسيحولوگيالىق جارا، تۇرمىستا توتەنشە جاعدايعا دۋشار بولۋ، مازاسىزدانۋ، جابىعۋ قاتارلىلار شاش-تۇك جۇلۋعا قۇمارلىقتى وڭاي تۋدىرادى.
قىزىعۋشىلىق: كوپتەگەن بالالاردىڭ شاش-تۇك جۇلۋعا قۇمارتۋى قىزىعۋشىلىق پەن ۇلكەندەرگە ەلىكتەۋدەن پايدا بولعان. ۋاقىت ۇزارا كەلە اڭعارماي شاش-تۇك جۇلۋدى ادەتكە اينالدىرعان.
تۇقىم قۋالاۋ، نەرۆ ىشكى سەكراتسياسى فاكتورى: زەرتتەۋلەردە كورسەتىلۋىنشە، ءبىرىنشى دارەجەلى جاقىن تۋىستار اراسىندا ( اتا-انا، بالا جانە بىرگە تۋعان باۋىرلاستاردى قامتيدى) ولاردىڭ ومىرلىك ناۋقاسقا شالدىعۋ ىقتيمالدىعى %5 ەكەن. دوپامين قابىلداۋشى دەنەسى، امين قىشقىلى زات الماسۋى، جىنىستىق گورمون قاتارلىلاردىڭ شاش-تۇك جۇلۋعا قۇمارلىقپەن قاتىسى بار ەكەنى جاريالانعان.
ارەكەتپەن ەمدەلۋ: شاش-تۇك جۇلۋعا قۇمارلىق پسيحولوگيالىق اۋرۋ بولعاندىقتان، تانىم-ارەكەت ارقىلى ەمدەۋ ءادىسىن（CBT）قولدانۋعا بولادى. ناۋقاسقا شاش-تۇك جۇلۋدىڭ ورنىنا باسقا ارەكەت ىستەتۋ، ونىڭ كوڭىل كۇيىن ورنىقتىرۋ، وعان شاش-تۇك جۇلۋدىڭ زيانىن ۇعىندىرۋ قىزمەتتەرىن جۇرگىزۋ ارقىلى ناۋقاستىڭ شاش-تۇك جۇلۋعا قۇمارلىعىن باسۋعا بولادى. وسى ەمدەۋ بارىسىندا، ناۋقاس ءوزىنىڭ قانداي ورتادا شاشىن تارتقىلاۋى ەڭ مۇمكىن ەكەنىن پارىقتاي باستايدى. وسىنداي تانىم قالىپتاسقان سوڭ، ادام جوسپارلى تۇردە داعدىلى ارەكەتىن باسقا ارەكەتكە اۋىستىرادى. مىسالى، شاشىڭىزدى اڭداماي تارتقىلاعىڭىز كەلسە، جۇدىرىعىڭىزدى جۇمۋىڭىزعا نەمەسە تەلەفون ويناۋىڭىزعا بولادى.
پسيحولوگيالىق كومەك: پىسيحولوگيالىق اۋرۋدى پسيحولوگيالىق ادىسپەن داۋالاۋ كەرەك. ناۋقاستىڭ اۋرۋعا دۋشار بولۋىنداعى پسيحولوگيالىق سەبەپ تابىلسا عانا، ءتىپتى دە تاماشا ەمدەلۋىنە بولادى. مىسالى، پسيحولوگ شيپاگەرىنىڭ كومەگىنە جۇگىنۋىمىزگە بولادى. بۇدان تىس، وتباسى سەبەبىنەن شاش-تۇگىن جۇلۋعا قۇمارتقان بالالاردىڭ اتا-اناسى وزدەرىنىڭ بالاعا جاسايتىن ىقپالىنىڭ قانشاما تەرەڭ ەكەنىن ءبىلۋى، بالالارىن ءتىپتى دە جاقسى تۇسىنۋلەرى جانە ولارعا قامقور بولۋلارى كەرەك.
ءداستۇرلى ءدارى-دارمەك: شاش-تۇك جۇلۋعا قۇمارلىقتى دارىمەن ەمدەۋدە جاعدايعا قاراي جابىرقاۋعا، مازاسىزدانۋعا قارسى دارىلەردى، پسيحولوگيالىق اۋرۋعا قارسى دارىلەردى جانە دوپامين تەكتەس دارىلەردى، ت.ب تۇتىنۋعا بولادى. قازىرشە ەرەكشە ءونىمدى ءدارىسى جوق.
سوندىقتان شاش-تۇك جۇلۋعا قۇمارلىق پايدا بولسا دا ەرەكشە ابىرجىپ كەتپەۋ كەرەك. الايدا، ءسوزسىز، ءمان بەرۋىمىز، دەر كەزىندە كورىنۋىمىز، دۇرىس ەمدەلۋىمىز كەرەك.
