چاۋشيەن كورىيەگە رەسمى ھالدا ھۇجۇم قىلدى.كورىيە تەرەپ ئامېرىكىدى

2024-يىلى 10-ئاينىڭ 15-كۈنى چاۋشيەن چاۋشيەن-كورىيە ھەربىي چېگرا سىزىقىنىڭ شىمالىدا ئىككى دۆلەتنى تۇتاشتۇرىدىغان بېيجىڭ-يىچۈەن لىنىيەسىنى پارتلاتتى، شەرقىي دېڭىز لىنىيەسىدىكى قىسمەن رايونلار ئارا يولنى پارتلاتتى،

كورىيە ئارقىدىنلا ھەربىي چېگرا سىزىقىنىڭ جەنۇبىدا تاقابىل تۇرۇش ئوقى ئاتتى. بۇ ۋەقە چاۋشيەن-كورېيە مۇناسىۋىتىدە يەنە بىر قېتىم جىددىي ۋەزىيەت پەيدا قىلىپ، كىشىنى ھەيران قالدۇرىدۇ : چاۋشيەن-كورېيە مۇناسىۋىتى قاچان ھەقىقىي ياخشىلىنىدۇ؟

چاۋشيەننىڭ بۇ مەشغۇلاتىنىڭ راستلىقىنى چۈشەنگىلى بولمايدۇ. ئىككى دۆلەتنى تۇتاشتۇرىدىغان يولنى پارتلىتىۋېتىش ئارقا يولنى ئۈزۈۋەتكەنلىك ئەمەسمۇ؟ شۇنى بىلىش كېرەككى، بېيجىڭ-يىجۇ لېنىيىسى بىلەن شەرقىي دېڭىز لېنىيىسى چاۋشيەن بىلەن كورىيە ئارىسىدىكى سانى ئانچە كۆپ بولمىغان قاتناش تۈگۈنى بولۇپ، ئادەتتە ماددىي ئەشيا توشۇيدىغان، خادىملار بېرىش-كېلىش قىلىدىغان مۇھىم يول. چاۋشيەننىڭ بۇ قېتىمقى بومباردىمان قىلىشى، ئۆزى بىلەن كورىيە ئوتتۇرىسىدىكى ئالاقىنى يەنە بىر قەۋەت ئۈزۈپ قويغانغا باراۋەر. 

ئىنچىكە ئويلاپ باقسام، چاۋشيەننىڭ بۇنداق قىلىشىدا چوقۇم سەۋەب بار. يېقىندا كورىيە بىلەن ئامېرىكا ئارقا-ئارقىدىن ھەربىي مانېۋىر ئۆتكۈزۈپ، چاۋشيەننىڭ نېرۋىسىنى جىددىيلەشتۈرۈۋەتتى. ئۇنىڭ ئۈستىگە كورېيەنىڭ ئۇچقۇچىسىز ئايروپىلانىنىڭ تەشۋىقات ۋارىقى تارقىتىش ئىشىغا چاۋشيەننىڭ چىدىغۇچىلىكى قالمىغاچقا،

مۇشۇنداق چېكىدىن ئاشقان ھەرىكەتنى قىلغان بولۇشى مۇمكىن. بىراق، يولنى پارتلىتىۋەتكەندە راستىنلا مەسىلىنى ھەل قىلغىلى بولامدۇ؟ مېنىڭچە ناتايىن. 

بۇ خىل قىلمىش بىر خىل نامايىشقا تېخىمۇ ئوخشايدۇ، چاۋشيەن مۇشۇ پۇرسەتتىن پايدىلىنىپ كورېيە ۋە خەلقئارا جەمئىيەتكە : مېنىڭ چىشىمغا تەگمە، مېنىڭ چىشىمغا تەگكىلى بولمايدۇ، دېگەن سىگنالنى يەتكۈزمەكچى. لېكىن، بۇ خىل ئۇسۇل ئەكسىچە زىددىيەتنى كەسكىنلەشتۈرۈپ، ۋەزىيەتنى تېخىمۇ جىددىيلەشتۈرۈۋېتىشى مۇمكىن. چاۋشيەننىڭ بۇنداق قىلىشى *** ئوت بىلەن ئويناشقانلىق، سەللا بىخەستەلىك قىلىنسا تېخىمۇ چوڭ توقۇنۇش كېلىپ چىقىشى مۇمكىن. 

بىراق، گەپكە كەلسەك، چاۋشيەننىڭ بۇ قىلمىشى پۈتۈنلەي ئورۇنسىز ئەمەس. قانداقلا بولمىسۇن چاۋشيەننىڭ نەزىرىدە كورىيە-ئامېرىكا بىرلەشمە ھەربىي مانۋېرى ئۇلارغا قارىتىلغان، ئۇچقۇچىسىز ئايرۇپىلاننىڭ تەشۋىقات ۋارىقى تارقىتىشى ئوچۇقتىن-ئوچۇق ئىغۋاگەرچىلىك. بۇ خىل ئەھۋال ئاستىدا، چاۋشيەننىڭ بىر قىسىم قاتتىق تەدبىرلەرنى قوللىنىشى ھەيران قالارلىق ئىش ئەمەس. قانداقلا بولمىسۇن، يولنى پارتىلىتىش ئادىتى سەل چېكىدىن ئاشقان. 

ھەقىقەتەن، بۇ قېتىم چاۋشيەننىڭ ئىنكاسى ناھايىتى كەسكىن بولدى دېيىشكە بولىدۇ. ئىككى دۆلەتنى تۇتاشتۇرىدىغان يوللارنى پارتلىتىپلا قالماي، يەنە ھەربىي چېگرا سىزىقى ئەتراپىدا مۇداپىئە ئەسلىھەلىرىنى مۇستەھكەملىدى. بۇ خىل ئالامەتلەر چاۋشيەننىڭ بۇ قېتىم راستىنلا جىددىيلەشكەنلىكىنى بىلدۈرىدۇ.

شۇنى بىلىش كېرەككى، چاۋشيەن ئىزچىل قاتتىق قوللۇق بىلەن نام چىقارغان، لېكىن بۇ قېتىمقىدەك بۇنداق چوڭ ئىش قىلىدىغان ئەھۋال ھەقىقەتەن كۆپ ئەمەس. چاۋشيەننىڭ بۇنداق قىلىشى كورىيە-ئامېرىكا ئىتتىپاقىنىڭ غايەت زور بېسىمىنى ھېس قىلغانلىقىدىن بولۇشى مۇمكىن. يېقىندا كورىيە بىلەن ئامېرىكا ئارقا-ئارقىدىن ھەربىي مانېۋىر ئۆتكۈزدى، ئۇنىڭ ئۈستىگە كۆلىمى بارغانسېرى كېڭەيدى، چاۋشيەن چوقۇم پۇتى كۆيگەن توخۇدەك بولۇپ قالدى. 

ئۇنىڭ ئۈستىگە چاۋشيەن يادرو قوراللىرىنى تەتقىق قىلىپ ياساشنى ئىزچىل ئىلگىرى سۈرۈۋاتىدۇ، بۇ كورىيە بىلەن ئامېرىكىنى تېخىمۇ قىيىن ئەھۋالغا چۈشۈرۈپ قويدى. بۇنداق ئەھۋالدا چاۋشيەن ئۆزىنى تامنىڭ بۇلۇڭىغا قىستاپ كەلگەندەك ھېس قىلىپ، چېكىدىن ئاشقان تەدبىرلەرنى قوللىنىپ مەيدانىنى ئىپادىلەشكە مەجبۇر بولغان بولۇشى مۇمكىن. 

بىراق چاۋشيەننىڭ بۇ خىل ئۇسۇلى راستىنلا مەسىلىنى ھەل قىلالامدۇ؟ مېنىڭچە ناتايىن. يوللارنى پارتلىتىپ، مۇداپىئە ئەسلىھەلىرىنى مۇستەھكەملەش، بۇ قىلمىشلار ۋەزىيەتنى تېخىمۇ جىددىيلەشتۈرۈۋېتىدۇ. چاۋشيەن بىلەن كورىيە ئوتتۇرىسىدىكى زىددىيەت ئەسلىدىنلا چوڭقۇر، بۇنداق قىلىش ئىككى تەرەپنىڭ مۇناسىۋىتىنى تېخىمۇ ئۇلغايتىۋېتىدۇ. 

بىراق، گەپكە كەلسەك، چاۋشيەننىڭ بۇ خىل قىلمىشى مۇنداق بىر مەسىلىنى ئەكس ئەتتۈردى : خەلقئارا جەمئىيەت چاۋشيەن مەسىلىسىنى بىر تەرەپ قىلىشتا بەزى خاتالىقلارنى سادىر قىلدىمۇ قانداق؟ ھە دېگەندىلا بېسىم ئىشلىتىش، جازالاش چاۋشيەننى راستىنلا باش ئەگدۈرەلەمدۇ؟ بەلكىم، بىز چاۋشيەن بىلەن قانداق ئالاقە قىلىشنى قايتىدىن ئويلىنىشىمىز كېرەك. 

راستىنى ئېيتقاندا، كورىيەنىڭ بۇ قېتىمقى ئىنكاسى ئانچە مۆتىدىل ئەمەس. چاۋشيەن يولنى پارتلاتقاندىن كېيىن، كورىيە دەرھال ھەربىي چېگرا سىزىقىنىڭ جەنۇبىدا تاقابىل تۇرۇش ئوقى ئاتتى. بۇ خىل ئۇسۇل، ئوچۇقىنى ئېيتقاندا قانغا قان ئالغانلىق. 

كورىيەنىڭ ئىنكاسىنى چۈشىنىش تەس ئەمەس. قانداقلا بولمىسۇن، چاۋشيەننىڭ قىلمىشى ھەقىقەتەن كورىيەنىڭ ئەڭ تۆۋەن چېكىگە جەڭ ئېلان قىلدى. ئىگىلىك ھوقۇقلۇق دۆلەت بولۇش سۈپىتى بىلەن، كورىيە ئەلۋەتتە قول قوشتۇرۇپ قاراپ تۇرسا بولمايدۇ. ئۇنىڭ ئۈستىگە كورېيەدە ھازىر M دۆلىتىدىن ئىبارەت بۇ كۈچلۈك ئىتتىپاقدىشى ئارقا تىرەك بولغاچقا، تەبىئىي ھالدا خېلى خاتىرجەم بولدى. 

بىراق، كورىيەنىڭ بۇ خىل قاتتىق پوزىتسىيەسى راستىنلا ۋەزىيەتنى پەسەيتىشكە پايدىلىقمۇ؟ مەن گۇمانىي پوزىتسىيىدە. چاۋشيەن بىلەن كورىيە ئوتتۇرىسىدىكى زىددىيەت ئۇزۇن تارىخقا ئىگە، يالغۇز قوراللىق قارشىلىشىشقا تايىنىپلا مەسىلىنى ھەل قىلغىلى بولمايدۇ. كورىيەنىڭ بۇنداق قىلىشى چاۋشيەننىڭ تېخىمۇ كۈچلۈك ئەسلىگە كېلىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، ۋەزىيەتنى تېخىمۇ يامانلاشتۇرۇۋېتىشى مۇمكىن. 

گېپىمىزگە كەلسەك، كورىيەنىڭ ئەھۋالىمۇ ھەقىقەتەن ئاسان ئەمەس. بىر تەرەپتە ھەيۋە قىلىۋاتقان چاۋشيەن، يەنە بىر تەرەپتە يىرتقۇچلاردەك خىرس قىلىۋاتقان چوڭ دۆلەت. بۇنداق ئەھۋالدا، كورىيە تەڭپۇڭلۇقنى ساقلاش ئۈچۈن، ھەقىقەتەن ناھايىتى يۇقىرى دىپلوماتىيە ئەقىل-پاراسىتىگە مۇھتاج. 

بىراق، كورېيەمۇ ئۆزىنىڭ ئۇسۇلى ئۈستىدە ئويلىنىپ بېقىشى كېرەكمۇ قانداق؟ مەسىلەن، ئۇچقۇچىسىز ئايرۇپىلاننىڭ تەشۋىقات ۋارىقى تارقىتىش ئىشى ئاسانلا چاۋشيەننىڭ نارازىلىقىنى قوزغايدۇ. چاۋشيەن مەسىلىسىنى بىر تەرەپ قىلىشتا، كورىيە تېخىمۇ ئېھتىياتچان ۋە ئەقىل-پاراسەتلىك بولۇشى مۇمكىن. 

ئومۇمەن ئېيتقاندا، بۇ قېتىمقى چاۋشيەن-كورىيە توقۇنۇشى يېرىم ئارال مەسىلىسىنىڭ مۇرەككەپلىكىنى يەنە بىر قېتىم ئاشكارىلىدى. چاۋشيەننىڭ چېكىدىن ئاشقان قىلمىشى، كورىيەنىڭ قاتتىق ئىنكاسى ۋەزىيەتنى تېخىمۇ جىددىيلەشتۈرۈۋەتتى. ئادەتتىكى ئادەم بولۇش سۈپىتىمىز بىلەن، بىز پەقەت ئىككى تەرەپنىڭ سوغۇققان بولۇپ، سۆھبەتلىشىش ئارقىلىق ئىختىلاپنى ھەل قىلىشىنى ئۈمىد قىلىمىز.

ئىلان بېسىپ قوياڭلا خەلقىم ئۇندا قىلماي