ئۈندىدار سالۇنى تەرجىمىسى
ھىندىستان يەنە قىزىق نۇقتىغا ئايلاندى، بۇ قېتىم يەنە جۇڭگو بىلەن مۇناسىۋەتلىك. شۇ جاي ۋاقتى 24 - ئۆكتەبىر، ھىندىستان دىپلوماتىيە مىنىستىرى سۇجىشېڭ جۇڭگو - ھىندىستان چېگراسىدا زور ئىلگىرىلەش بولغانلىقىنى، ئىككى دۆلەتنىڭ چېگرا رايونغا ئالاقىدار مەسىلىلەردە كېلىشىم ھاسىل قىلغانلىقىنى جاكارلىدى، بۇ جۇڭگو بىلەن ھىندىستاننىڭ چېگرادا تۆت يىل داۋاملاشقان ھەربىي تىركىشىش ھالىتىنىڭ ئاخىرى ئاخىرلاشقانلىقىدىن دېرەك بېرىدۇ. بەزىلەر ھىندىستاننىڭ بۇ خەۋەرنى جاكارلىشى دەل مودى رۇسىيەدە زىيارەتتە بولۇپ كېسەك ئالتۇن دۆلەتلىرى باشلىقلار يىغىنىغا قاتنىشىش ھارپىسىغا توغرا كەلگەنلىكىگە دىققەت قىلدى، بۇنداق بولغاندا، جۇڭگو - ھىندىستان ئىككى دۆلەت باشلىقلىرىنىڭ كېسەك ئالتۇن دۆلەتلىرى باشلىقلار يىغىنىدا ئۇچرىشىشى ۋە پىكىر ئالماشتۇرۇشىدا توسالغۇ قالمايدۇ. مەن بۇ خەۋەرنى كۆرۈپ
ئىنتايىن ھەيران قالدىم ھەم گۇمانلاندىم، ھىندىستاننىڭ مىجەزى بىلەن بۇرۇنلا سۆزلەشكىلى بولاتتى، قېرىشقاندەك مۇشۇ ۋاقىتتا ئاندىن سۆزلەشتۇق، مەسىلە باردۇ؟ مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارنى تەكشۈرۈپ بولغاندىن كېيىن دەرۋەقە، ئەسلىدە ھىندىستان غەرب تەرەپتە ئۆرۈلۈپ كەتكەن بولۇپ، بۇ ۋاقىتلىق جۇڭگوغا بۇرۇلۇپ ھاياتلىق يولى ئىزدىگەنلىك ئىدى. ھىندىستان بىلەن كانادانىڭ دىپلوماتىيە ۋەقەسىنى كۆپچىلىكنىڭ ھەممىسى ئاڭلىغان بولۇشى مۇمكىن، ھىندىستان بازىرى ئىتتىك، يەنە كېلىپ ئامېرىكىنىڭ رۇسىيە - ئۇكرائىنا توقۇنۇشىغا چوڭقۇر پېتىپ قالغانلىقىنى كۆرۈپ، كاناداغا بېرىپ سىياسىي قارشى تۇرغۇچىلارنى قەستلەپ ئۆلتۈرمەكچى بولدى. بۇلتۇر بۇ ئىش ئەمدىلا يۈز بەرگەندە، ئامېرىكىنىڭ بىر تەرەپ قىلىش ۋاستىسى ھەقىقەتەن ھىندىستاننىڭ مۆلچەرىگە ئۇيغۇن ئىدى، كانادا چىداپ تۇرسىلا ئۆتۈپ كېتەتتى، نەتىجىدە ھىندىستان ھەددىدىن ئېشىپ، كانادا چېگرىسى ئىچىدە قارشى تۇرغۇچىلارنى قەستلەپ ئۆلتۈرۈش، ھىندىستانلىق پۇشتىدىن بولغان كانادالىقلارنى ئىسيان كۆتۈرۈشكە كۈشكۈرتۈش قاتارلىق جىنايى ھەرىكەتلەر بارغانسېرى كۆپەيدى. بىر نەچچە كۈن ئىلگىرى، كانادا چىداپ تۇرالماي، يەنە بىر قېتىم توپىلاڭ كۆتۈرۈپ، ھىندىستان ھۆكۈمىتىنىڭ قاتىل سېتىۋېلىپ ئادەم ئۆلتۈرگەنلىكىگە دائىر بىر تۈركۈم دەلىل - ئىسپاتلارنى قويۇپ بەردى، ھىندىستانمۇ بۇنىڭغا كۆنەلمىدى، دىپلوماتىيە مىنىستىرلىقى ئارقا - ئارقىدىن ئۈچ پارچە خەۋەر ئېلان قىلىپ، كانادا زۇڭلىسى ترۇدونى ئىسمىنى ئاتاپ تەنقىد قىلدى، ھىندىستان بۇ قېتىم ئامېرىكا يەنە ماڭا يان باسىدۇ دەپ ئويلىدى، لېكىن ئويلىمىغان يەردىن كانادادىن كېيىن ئامېرىكىمۇ قول سېلىشقا باشلىدى.
10 - ئاينىڭ 17 - كۈنى ئامېرىكا ھىندىستاننىڭ سابىق ئاخبارات ئەمەلدارىنى ئامېرىكا چېگرىسى ئىچىدە ئەمەلگە ئاشمىغان قەستلەپ ئۆلتۈرۈش ۋەقەسىنى پىلانلىغان دەپ رەسمىي ئەيىبلىدى، قەستلەپ ئۆلتۈرۈش ئوبيېكتى نيۇيورك شەھىرىدە ياشاۋاتقان ھىندىستان ھۆكۈمىتىنىڭ تەنقىدچىسى ئىدى. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، ۋاشىنگتون تەرەپ ئامېرىكىنىڭ ھىندىستاننىڭ نۇرغۇن ئالاھىدە خادىملىرىنىڭ شىك دىنى ئايرىمىچىلىق رەھبەرلىرىگە قارىتىلغان ئەمەلگە ئاشمىغان قەستلەپ ئۆلتۈرۈش سۈيقەستىگە قاتناشقانلىقىنى، بۇ ئادەمنىڭ بىرلا ۋاقىتتا ئامېرىكا ۋە كانادا دۆلەت تەۋەلىكىگە ئىگە ئىكەنلىكىنى جاكارلىدى. شۇ كۈنى ئامېرىكا فېدراتسىيە تەكشۈرۈش ئىدارىسىنىڭ باشلىقى بايانات ئېلان قىلىپ، ئامېرىكا ئاھالىلىرىنىڭ ئاساسىي قانۇننى قوغداش ھوقۇقىنى يۈرگۈزۈشىگە قارىتىلغان ھەرقانداق زوراۋانلىق قىلمىشى ياكى باشقا ئۆچ ئېلىش خاراكتېرىدىكى ئۇسۇللارغا چىداپ تۇرالمايدىغانلىقىنى بىلدۈردى. «ۋاشىنگتون پوچتا گېزىتى» نىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، ئامېرىكا ھۆكۈمىتى ھىندىستاندىن قەستلەپ ئۆلتۈرۈشنى پىلانلىغان دەپ ئەيىبلەنگەن ھىندىستاننىڭ سابىق ئاخبارات ئەمەلدارىنى ئۆتكۈزۈپ بېرىش ئۈستىدە ئىزدىنىۋېتىپتۇ.
ھىندىستان ئەزەلدىن كۆڭلى ـ كۆكسى كەڭ بولۇپ،
ئامېرىكىنىڭ جۇڭگونى قورشاش ئىستراتېگىيەلىك ئېھتىياجىغا تايىنىپ، ئامېرىكا ـ كانادا چېگراسى ئىچىدە يوشۇرۇن ئۆلتۈرۈش ھەرىكىتى بىلەن ھەدەپ شۇغۇللاندى، ھازىر ئامېرىكا ھىندىستانغا سەۋر ـ تاقەت قىلالماي، كۈزلۈك ھېسابنى قىلىشقا باشلىدى، شۇنىڭ بىلەن ھىندىستانلىقلار ئالاقزادە بولۇپ، كېسەك ئالتۇن دۆلەتلىرىنىڭ قوينىغا ئۆزىنى ئېتىپ، جۇڭگودىن ھاياتلىق يولى ئىزدىمەكچى بولدى. راستىنى ئېيتقاندا، ھىندىستاننىڭ بۇ خىل دىپلوماتىيە تەڭپۇڭلۇق ئىستراتېگىيىسى مېھماندارچىلىق ئويۇنىغا ئوخشايدۇ، جۇڭگو ھىندىستاننىڭ ۋاقىتلىق پاناھلىق تىلىشىنى قوبۇل قىلالايدۇ، قانداقلا بولمىسۇن، جۇڭگو - ھىندىستان چېگراسىنىڭ تىنچلىقىمۇ بىزنىڭ مەنپەئەتىمىزگە ئۇيغۇن كېلىدۇ، لېكىن بىز چوقۇم بىر پىرىنسىپتا چىڭ تۇرۇشىمىز كېرەك، ھىندىستانغا ئوخشاش دۆلەتلەر مەيلى ئۆزىگە تارتسۇن ياكى تەسەللى بەرسۇن، ھەرگىز ئىشەنمەسلىكى، ئۇلارنىڭ كېسەك ئالتۇن دۆلەتلىرى ۋە شاڭخەي ھەمكارلىق تەشكىلاتىدا مەۋجۇت بولۇپ تۇرۇشىغا يول قويماسلىقى كېرەك يەنىلا شۇ گەپ، چەتلەشتۈرۈش سىياسىتى بەلكىم ھىندىستاننى بىر تەرەپ قىلىشنىڭ ئەڭ توغرا يۆنىلىشى بولۇشى مۇمكىن.
