جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمى — مەملەكەت تۇتاستىعىنىڭ نەگىزى، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ ارقاۋى، رۋحاني كۇشتىڭ جان جۇيەسى. كوكتوعاي اۋدانى كوپ ۇلت شوعىرلى قونىستانعان شەكارا اۋدان رەتىندە پارتيانىڭ ۇلت ساياساتىن جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەكەمدەۋدى ناقتى، جاندى، ءونىمدى ىلگەرىلەتۋدىڭ كوكتوعاي امالياتىنا شوعىرلاندىرىپ، ءار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسىن ىنتىماقتاسا كۇرەس جاساۋعا، بىرگە گۇلدەنىپ-كوركەيۋگە، دامۋعا ىنتىماقتاستىردى جانە باستادى.
”وتباسى ستيلى جاقسى بولسا، وتباسى كوركەيىپ، تاتۋ-ءتاتتى وتەدى؛ وتباسى ستيلى ناشار بولسا، ۇرپاقتارعا، قوعامعا زيان جەتكىزەدى“. تاياۋدا، ءتىلشى كوكتوعاي اۋدانى قۋەرتىس قالاشىعى مادەنيەت باتىس جولى الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ وتباسى سالتى سارايىنا بارعاندا، ”ءوزىن باۋلۋ، وتباسىن باسقارۋ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ، شىن پەيىل، كەمەل ءبىلىم“ دەگەن سوزدەر كوزىنە وتتاي باسىلدى.
مادەنيەت باتىس جولى الەۋمەتتىك اۋماعىندا وتباسى سالتى سارايى جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىنە مۇراگەرلىك ەتەتىن جانە ونى ساۋلەلەندىرەتىن ماڭىزدى شەپكە اينالدى. وتباسى سالتى سارايى جۇڭحۋانىڭ 5000 جىلدىق وتباسى ستيلىنىڭ دامۋ بارىسىن ايگىلەيتىن ”ءوزىن-ءوزى تاربيەلەپ، جاقسى اتاق-ابىرويدى ماڭگى جالعاستىراتىن“، اعا بۋىن توڭكەرىسشىلەردىڭ تاماشا وتباسى سالتىن جەتىلدىرگەنىن ايگىلەيتىن “تىرشىلىك اتاۋلىنى نارلەندىرۋ، ەل جاۋھارى، وتباسى ستيلى“، كوكتوعايداعى قىزىل وتباسى ستيلى مەن ەڭ ارداقتى وتباسىن ايگىلەيتىن ”قىزىل گەندى جالعاستىرۋ. تاماشا ورتا، جاڭا سالت“، ماڭايىنداعى پارتيالى كادرلاردىڭ پاك وتباسى سالتىن جەتىلدىرگەنىن كورسەتەتىن ”پاك بولىپ تاماشا ءمورال جەتىلدىرەيىك، پاك ستيلدى سەرىك ەتەيىك“ سىندى 4 كورمە رايونىنا بولىنەدى. ءبىر-بىرلەگەن كورمە تاقتاسى، ناقتى زاتتار، سۋرەتتەر، كورىنىستەر ارقىلى سەزىندىرۋ، ىقپالداسۋ، اڭگىمەلەۋ تاسىلىمەن ءداۋىردىڭ ادالدىق، وپالىلىق، ۇلگىلەرى مەن جۇڭگونىڭ ءداستۇرلى وتباسى تاربيەسى، وتباسى ەرەجەسىن ايگىلەپ، كادرلار مەن بۇقارانىڭ ءداستۇرلى وتباسى سالتىنان، وتباسى تاربيەسىنەن رۋحاني كۇش الۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
كوكتوعاي اۋدانى بۇكىل ەلدەگى ماڭىزدى قىزىل مادەنيەت بايلىعى بازاسى. جاقىنعى جىلداردان بەرى، بۇل اۋدان ”كوكتوعاي رۋحىن جالعاستىرۋ“ ۇلى تۋىن قۇلشىنا ارقالاپ، قىزىل بايلىقتى اشۋدى، قورعاۋدى كادرلار تاربيەسىمەن، تۇتاس وڭىرلىك ساياحاتپەن ۇشتاستىرىپ، ايماقتىڭ، ءتىپتى، بۇكىل شينجياڭنىڭ قىزىل مادەنيەت بيىگىن كۇش سالا تۇلعالادى. سونىمەن بىرگە، اۋدان بويىنشا جوعارىدان تومەنگە دەيىن كوكتوعاي حيكاياسىن بەلسەنە جاقسى باياندادى. ”2138“ مادەنيەتپەن شينجياڭدى نارلەندىرۋ شەبىن جوبالاپ، مادەنيەتپەن نارلەندىرۋدىڭ 14 سيفر استارىنا ءۇڭىلۋ ارناۋلى تاقىرىبىن جوبالاپ، كوكتوعايدىڭ قىزىل گەنىن جالعاستىردى. 70 نەشە مامان-وقىمىستى ماقالا جازىپ، كوكتوعاي رۋحىن اسقاقتاتتى، ءبىر ميلليون 440 مىڭنان استام توراپكەر ينتەرنەتتە ءتول تەاتر «كوكتوعاي مەنىڭ رۋحىمدى» تاماشالادى. ”جۇڭحۋانىڭ كلاسسيك شىعارمالارىن وقۋ ينجەنەرياسىن“ ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، 100 كۇندىك الاڭ مادەنيەتى، مادەنيەتتى سان مىڭداعان وتباسىنا جەتكىزۋ سياقتى بۇقارالىق مادەنيەت-دەنەتاربيە قيمىلىن ويداعىداي ىستەپ، جۇڭحۋا مادەنيەتىن مەكتەپكە، وتباسىنا، الەۋمەتتىك اۋماققا، ينتەرنەتكە، وي-ساناعا ءسىڭىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ات سالىسۋ بارىسىندا مادەنيەتتى شىنايى مويىنداۋ مەن ۇلتتىق ماقتانىش سەزىمىن كۇشەيتۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.
بارلىق ادام ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ ۇلگىسى بولۋعا قۇلشىندى
11-ايدىڭ 25-كۇنى كوكتوعاي اۋدانى شينتياندي حالىقارالىق مادەنيەت-ساياحات جاسامپازدىعى كاسىبىن دامىتۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ جاڭالىق اشۋعا، شارۋاشىلىق قۇرۋعا جەتىلدىرۋ بازاسىندا وسى سەرىكتەستىكتىڭ ورىنباسار باس ديرەكتورى جاڭ ۋي تىلشىگە: ءبىز ۇلتتار ىنتىماعىن كاسىپورىن دامۋىنىڭ جالپى بارىسىنا ءسىڭىرىپ، از ۇلت قىزمەتكەرلەرىنە تاماشا ۇيرەنۋ قىزمەت ورتاسىن ازىرلەپ بەردىك، سونداي-اق قيىنشىلىعى بار جۇمىسشى-قىزمەتكەرلەرگە حال سۇراۋ قاراجاتىن جانە تۇرمىستىق زاتتىق ماتەريال جەتكىزىپ بەردىك. سونىمەن بىرگە، ۇلتتار ىنتىماعىن كۇندەلىكتى قىزمەتكە، ۇيرەنۋگە، تۇرمىسقا ءسىڭىرىپ، تىنىستاس، تاعدىرلاس، جۇرەكتەس بولدىق،-دەدى.
تانىستىرۋعا قاراعاندا، بۇل سەرىكتەستىك بىرلەسكەن پارتيا ياچەيكاسىنا سۇيەنىپ، ”پارتيا قۇرىلىسى + جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەكەمدەۋدى“ تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، ۇلتتار ىنتىماعى العاباسارلىعىنداعى وزات ورىن قۇرۋدى سەرىكتەستىكتىڭ ماڭىزدى كەڭەستىك كۇن تارتىبىنە، كاسىپورىننىڭ جىلدىق قىزمەت جوسپارىنا، تاربيەلەۋ جوسپارىنا ەنگىزىپ، كاسىپتىك قىزمەتپەن بىرگە ورنالاستىرىپ، بىرگە تياناقتاندىرىپ، ”بەس ءبىر“ جانە ”بەستە جاقسى بولۋ“ قيمىلىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، ۇلتتار ىنتىماعى العاباسارلىعىنان ۇلگى كورسەتەتىن 6 ءبولىم، ۇلتتار ىنتىماعى العاباسارلىعىنداعى 4 ۇلگىلى جەكەنى باعالادى ءارى كاسىپورىن جۇمىسشى -قىزمەتكەرلەرى، ساۋداگەرلەر قاتارلىلاردى ۇيىمداستىرىپ، ”جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەكەمدەۋ ۇگىت-لەكسيا اترەتىن“ قۇرىپ، باقشا رايونىنداعى ساۋداگەرلەرگە بارىپ، ۇگىت-لەكسيا جاسادى.
ۇعىسۋعا قاراعاندا، تيپتىك ۇلگىلىك، جەتەكشىلىك رولىن ويداعىداي ساۋلەلەندىرۋ ءۇشىن، 1982-جىلدان بەرى، كوكتوعاي اۋدانى ۇلتتار ىنتىماعى بويىنشا ماداقتاۋ-سيلاۋ جينالىسىن 16 رەت اشىپ، ۇلتتار ىنتىماعى العاباسارلىعىنداعى 434 ۇلگىلى كوللەكتيۆتى، 905 ۇلگىلى جەكەنى ماداقتاپ-سيلاعان. مەملەكەتتىك ۇلتتار ىنتىماعى العاباسارلىعىنداعى ۇلگىلى جەكە ماتىنبەك مۇراتقان ۇلى قاتارلىلاردان ۇيىمداسقان ۇگىت-لەكسيا ۇيىرمەسى مال شارۋاشىلىق رايوندارىنا بارىپ، 1000 رەتكە جۋىق ۇگىت-لەكسيا جاساپ، 100 مىڭ ادامدى (رەت) تاربيەلەدى. ماتىنبەك مۇراتقان ۇلىن جەرگىلىكتى ورىنداعى ءار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسى ”ەكرانسىز تەلەۆيزور“، ”سويلەسە الاتىن راديو قابىلداعىش“ دەپ اتايدى.
بيىل 7-ايدىڭ 4-كۇنى كوكتوعاي اۋدانى جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەكەمدەۋ تاربيەسى امالياتتىق بازاسى ماڭدايشالىق استى. بازا ”جول باستاپ، باعىت بەلگىلەۋ“، ”ۇزدىكسىز جالعاستىرۋ“، ”ەكپىندەي ىلگەرىلەۋ“، ”ءبىر نيەتپەن ارمانعا قۇلاش سەرمەۋ“ سىندى 4 تاراۋ ارقىلى كوكتوعاي اۋدانىنداعى ءار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسىنىڭ ىنتىماقتاسا كۇرەس جۇرگىزۋ، بىرگە گۇلدەنىپ، دامۋ سىندى ەرەكشەلىككە يە ۇلتتار ىنتىماعى العاباسارلىعى جولىمەن ءجۇرۋ بارىسىن ءتۇسىندىردى. وتانشىلدىق ىنتانى تاسقىنداتاتىن، حالىقتىڭ كۇش-قۋاتىن ۇيىستىراتىن، ۇلت رۋحىن ساۋلەلەندىرەتىن، قىزىل گەندى جالعاستىراتىن ماڭىزدى ورىن رەتىندە بۇل بازا الۋان ءتۇرلى ەكسكۋرسيالاۋ، ۇيرەنۋ قيمىلىن ۇدايىلاندىرىپ ورىستەتىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەكەمدەۋدى ناقتى، جاندى، ءونىمدى تۇردە جۇرت جۇرەگىنە تەرەڭ ۇيالاتتى.
كوكتوعاي اۋداندىق پارتكوم بىرلىكساپ ءبولىمىنىڭ ۇنەمىلىك ىستەرگە جاۋاپتى ورىنباسار باستىعى لي شيۇڭ تىلشىگە: قازىر كوكتوعاي اۋدانىنداعى ءار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسىنىڭ ارالاسۋى، ىشتەسۋى، توعىسۋى بارعان سايىن جيىلەپ، سۇيىسپەنشىلىگى بارعان سايىن جاقىنداي ءتۇستى. بۇدان كەيىن جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەكەمدەۋدى ۇزدىكسىز نەگىزگى جەلى، ۇلتتاردىڭ ارالاسۋىن، ىشتەسۋىن، توعىسۋىن ءتۇبىرلى جول ەتىپ، ۇلتتار ىنتىماعى العاباسارلىعىنداعى وزات ورىن قۇرۋ قىزمەتىن جاپپاي، ىشكەرىلەي، باياندى ورىستەتىپ، ۇلتتاردىڭ تاتۋ-ءتاتتى بىرگە تۇرۋىنىڭ، قيىندىقتى بىلەك بىرىكتىرە جەڭۋىنىڭ، جاراسىمدى دامۋىنىڭ جاڭا تاراۋىن قۇلشىنا ويداعىداي جازامىز،-دەدى.
来源：雪都嘟/阿勒泰地区融媒体中心
记者：古丽娜 张福新
编辑：哈尔勒哈西·毛吾列提
一审：米拉木古丽·穆斯那提
二审：铁木尔哈孜·木坦
终审：吐尔德别克·哈力别克
