ئۇرۇشتا ئامرىكىنى مەغلۇب قىلالىغان ئۈچ كىچىك دۆلەت

 يىگىرمە بىرىنچى ئەسىر كىرگەندىن كېيىن،  ھەر قايسى دۆلەتلەرنىڭ ئۈزلۈكسىز تەرەققىي قىلىشىغا  ئەگىشىپ،  دۇنيا ۋەزىيىتى ئاستا ئاستا چوڭ كۆلەملىك  ئۇرۇشتىن يىراقلاشماقتا . ھازىرقى دۆلەتلەرنىڭ ئۇنىۋېرسال كۈچىدىن قارىغاندا،  ئامېرىكا ، روسىيە ، جوڭگۇ  ئەڭ  ئالدىنقى قاتاردا تۇرىدۇ . باشقا دۆلەتلەر  ئۇلارنىڭ ئارقىسىدا،  ئۇلارنىڭ قەدىمىگە ماسلىشىپ كېتىپ بارىدۇ،  چوڭ دۆلەتلەرنىڭ  كەينىدە نۇرغۇن كىچىك دۆلەتلەر بار،  بۇ كىچىك دۆلەتلەرنىڭ ئىچىدە چۇقۇم تىلغا ئېلىشقا تېگىشلىك ئۈچ دۆلەت بار . ئۇلار ئۆزلىرىنىڭ  نۇرغۇن ئالاھىدىلىكلىرى بىلەن  پۈتۈن دۇنياغا تەسىر كۆرسىتىپ كېلىۋاتىدۇ . ھەتتا ئامېرىكىمۇ  ئۇلارغا چېقىلىشقا پېتىنالمايدۇ  

بىرىنچىسى ۋيېتنام 

  ۋيېتنامغا ئاسانلىقچە چېقىلغىلى بولمايدىغىنىنى، تارىخ ئىسپاتلاپ تۇرىدۇ . ئىلگىرى ، ئامېرىكا 700مىڭ  ئەسكەر بىلەن ۋيېتنامغا ئۇرۇش قوزغىغان ، ئەسلىدە  قورال ياراغ جەھەتتىكى ئەۋزەللىكىدىن پايدىلىنىپ، بۇ ئۇرۇشنى ناھايىتى تېزلا ئاياغلاشتۇرماقچى بولغان . نەتىجىدە  ئامېرىكا بۇ ئۇرۇشنى 20 يىلدىمۇ تۈگىتەلمىگەن . ھەتتا ، ئامېرىكا ئىقتىسادىي 10 يىل كەينىگە دەسسەپ كەتكەن . ئەڭ ئاخىرىدا ، ئامېرىكا ئىقتىسادىي بەرداشلىق بېرەلمەي ، ئەسكەر چېكىندۈرگەنلىكىنى ئېلان قىلغان . ۋېيتنام ئۇرۇشىدا ئامېرىكا جەمىي 300 مىليارد دوللار چىقىم قىلغان .360 مىڭ  ئامېرىكا ئەسكىرى  قۇربان بولغان ياكى يارىلانغان . ۋيېتنام ناھايىتى كىچىك دۆلەت بولسىمۇ ، ھەمدە  قورال ياراغلىرى  ئامېرىكىنىڭكىگە يەتمىسىمۇ ، بىراق بۇ دۆلەت ناھايىتى جاھىل دۆلەت . ئەلۋەتتە ، ۋېيتنامنىڭ مۇرەككەپ بولغان يەر شەكلىمۇ  ئامېرىكىنىڭ غەلبە قىلىشىغا ناھايىتى چوڭ توسالغۇ بولغان

 ئىككىنچىسى  ئافغانىستان 

 تارىختا قانچىلىغان قۇدرەتلىك دۆلەتلەر،  ئافغانىستاندا مەغلۇبىيەتكە ئۇچرىغانلىقى كۆپچىلىككە ئايان . دەسلەپتە قۇياش پاتماس ئىمپېرىيە  ئەنگلىيە  ئافغانىستاندا مەغلۇپ بولغان،  ئارقىدىن دەرىجىدىن تاشقىرى چوڭ دۆلەت سوۋېت ئىتتىپاقىمۇ ئافغانىستاندا مەغلۇپ بولغان . ئەڭ ئاخىرىدا ئامېرىكىمۇ  ئافغانىستاندا  نەچچە ئون يىللىق ئۇرۇش پاتقىغا پېتىپ قالغان . ئامېرىكىنىڭ ئافغانىستان ئۇرۇشىدا  سەرپ بولغان ئىقتىسادىمۇ ناھايىتى زور . بۇ بىر بۆلۈك تارىخ شۇنى ئىسپاتلايدۇكى،  ئافغانىستانمۇ  ئاسانلىقچە چېقىلغىلى بولىدىغان دۆلەت ئەمەس . ئەلۋەتتە،  بۇنىڭدىكى ئەڭ مۇھىم سەۋەب ئافغانىستاننىڭ  مۇرەككەپ يەر شەكلى  ۋە  ئافغانىستان خەلقىنىڭ  كۈچلۈك ئىرادىسى بىلەن مۇناسىۋەتلىك . بۇ ئىككى شەرتتىن بىر كەم بولۇپ قالسىمۇ بولمايدۇ 

 ئەڭ ئاخىرقىسى  ئىسرائىلىيە 

 نېمە ئۈچۈن ئىسرائىلىيەگە ئاسانلىقچە چېقىلغىلى بولمايدۇ دەيمىز ؟ ئىسرائىلىيەنىڭ زېمىنى پەقەت 25مىڭ  كۋادرات كىلومېتىر كېلىدۇ ، بىراق نوپۇسى 8 مىليونغا يېتىدۇ،  ئەڭ مۇھىمى ئىسرائىلىيە ئوتتۇرا شەرقتىكى ئەڭ قالايمىقان رايونغا جايلاشقان . ئىسرائىلىيە يەھۇدىيلار توپلىشىپ ئولتۇراقلاشقان دۆلەت،  ئىسرائىلىيەنىڭ ئەتراپىنى پۈتۈن ئەرەب دۇنياسى قاپلاپ تۇرىدۇ، بىر نەچچە قېتىملىق ئوتتۇرا شەرق ئۇرۇشى ، بىزگە نېمە ئۈچۈن ئىسرائىلىيەگە ئاسانلىقچە چېقىلغىلى بولمايدىغانلىقىنى ئىسپاتلاپ بېرىدۇ

 بۇ ئۈچ دۆلەت ئىچىدە،  يەنىلا  ئافغانىستانغا  ئاسانلىقچە  چېقىلغىلى بولمايدۇ . كۆرۈۋېلىش تەس ئەمەس،  ئافغانىستاندىن باشقا ئىككى دۆلەت ئىلگىرى باشقا دۆلەتلەرنىڭ كۆپ ياردىمىگە نائىل بولغان،  ئەينى ۋاقىتتا  ۋېيتنامغا جوڭگۇ بىلەن سوۋېت ئىتتىپاقى ياردەم قىلغان،  ئىسرائىلىيەگە بولسا ئامېرىكا ياردەم قىلغان . بىراق ، ئافغانىستاننىڭ  ھېچقانداق يۆلەنچۈكى يوق . شۇنداق تۇرۇقلۇق، دۇنيادىكى ئىككى دەرىجىدىن تاشقىرى چوڭ دۆلەتنى ۋەيران قىلىۋەتكىلى تاس قالغان،  مەلۇم مەنىدىن ئېيتقاندا ، سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ پارچىلىنىشىمۇ،  ئافغانىستان ئۇرۇشىدا  غايەت زور بەدەللەرنى تۆلىگەنلىكى بىلەن مۇناسىۋەتلىك،  ئامېرىكىنىڭ  ئۆزىگە 20 تىرىليون دوللار قەرزنى ئارتىۋېلىشىدىمۇ  ئافغانىستاننىڭ ئەڭ چوڭ تۆھپىسى بار