جۇز قىزبەن جۇرىپ، جۇز بىرىنشىسىمەن ۇيلەن
وقىماعان اڭگىمە
«ءجۇز قىزعا عاشىق بولدىم مەن» دەگەن راسۋل اعام. بالالىق شاقتا، جەلكىلدەگەن جىگىت كەزدە ادەمى قىزدارعا قىزىققان دا شىعارمىز. قۇمارتقان بولارمىز. بۇيىرماعان اس ەكەن. اتىن اتاپ،ءتۇسىن تۇستەپ قايتەمىز. الدى اجە بولعان شىعار. قىزدى بىرەۋ تابادى، قىزىعىن بىرەۋ كورەدى. جالعىز ۇلىم ەرمەرەيگە« ءجۇز قىزبەن ءجۇر، ءجۇز بىرىنشىگە ۇيلەن» دەيتىنىم بار. « اقىلىنىڭ ءتۇرىن. ءوزىڭ سونداي بولعانسىڭ» دەپ شەشەسى ويبايلايدى.قايتەيىن.
ءوزىڭ جەتپەگەنگە بالاڭ جەتسە ەكەن دەپ تۇراسىڭ عوي !
بىرەۋ ءيتىن وتىرىك ايتاقتاپ، ابدەن ىعىر ەتسە كەرەك. قويىنا قاسقىر شاۋىپ، ايتاقتاسا اتتاپ باسپايدى دەيدى. سوندا الگى:
- وللا- بيللا ايتاق، - دەپ ايقايلايتىن كورىنەدى.
ايتاق كوبەيگەن زامان عوي.
قايسىسىنا شابا بەرەرسىڭ.
ءبىر قۇرداسىم قاتتى سىرقات ەدى. كوڭىل سۇراي ۇيىنە باردىم. ەكپەتىنەن ءتۇسىپ ءۋھىلەپ جاتىر. جاعداي ءماز ەمەس. نە دەۋگە بولادى؟ جۇباتار ءسوز جوق. سوسىن اقىردىم.
- سەن سياقتى ەر ازامات جەرگە قاراپ توڭقايىپ ولمەيدى. كوككە قاتاپ شالقايىپ ولەدى. كوتەر باستى، - دەپ. وزىمشە دەم بەرگەنىم. كوپشىككە جانتايىپ جاتىپ، شاي ءىشىپ، ماڭدايى ءجىپسىپ كادىمگىدەي مارقايىپ قالدى.
ازاماتىنىڭ الدىن كەسپەي، بەتىنەن قاقپاي، تىلەۋىن تىلەپ، جوعىن تۇگەندەپ، ءۇزىلگەنىن جالعاپ، سىنعانىن بۇتىندەپ وتىراتىن جەڭگەلەرىمىز قالدى ما ەكەن؟ تىرىسىندە ەسكەرتكىش قويار ەدىك، عۇن بابالار جاۋلارىنا: « مىقتى بولساڭدار قالا، قورعان سالماڭدار. ول- قورقاقتىڭ ءىسى. اشىق مايدان دالاسىندا كەزدەسەيىك» دەپتى دەسەدى. قارا جەردى توسەنىش، كوك اسپاندى جامىلعى كورىپ جاۋىنا جالاڭاش شاپقان سول كوكەلەرىمىز اقىرى تارىداي شاشىلىپ كەتكەن جوق پا؟
جارىقتىق اكەمنىڭ ءبىر ءسوزى ءالى كۇنگە قابىرعاما ايازداي باتادى.
- قانشاما كىتاپ جازدىڭ، بالام. سوندا دا اكەڭە دۇرىستاپ ءبىر حات جازباي قويدىڭ-اۋ، - دەگەن.
ءبىر ادام قۇدىق قازادى. مىڭ ادام سۋ ىشەدى. ساۋاپ- قازعاندىكى، راحات - ىشكەندىكى. سول ساۋابى تۇسكىر بىزگە دە بۇيىرار ما ەكەن؟
ءاسانالى اعا ( ءاشموۆ) اڭگىمە اراسىندا:
- وزبەككە ءبىر ورىن كەرەك بولسا، ماقتاپ- ماقتاپ ءوسىرىپ جىبەرىپ، سول ورىنعا ءوزى وتىرادى. قازاق بولسا جان- جاعىنان ور قازىپ، كرەسلو يەسىن وماقاستىرىپ جىعىپ بارىپ الادى،- دەپ ەدى. اسەكەم بىلمەسە ايتا ما؟
ساكەن سەيفۋللين ءومىرىنىڭ شىندىعىن بىلگىسى كەلگەن ادام-تۇرسىنبەك كاكىشەۆتىڭ كىتاپتارىن وقىسىن. كەرەمەتتەي تۇلعانىڭ بار ءومىرى، قىزمەتى، عاشىقتىعى، تراگەدياسى سوندا. ودان قالسا مەنىڭ ساكەن مەن سەرەبرياكوۆا جايلى جازعان «مەن ءسىزدى ساتقان جوقپىن» دەگەن سپەكتاكلىمدى كورسىن.
ادەمى شاپانعا جاماۋ جاپسىرعاندار كوكي بەرەدى.
كارى اجەمنىڭ ساناۋلى عانا ءتىسى قالعان. ونىڭ ءوزى قىزىل ەتى قاشىپ، ءار جەردە ءبىر سويديىپ تۇرادى. جاي تۇرا ما، سىرقىراپ ەكى-ءۇش كۇن اۋىرادى.
-قوي، قۇرسىن، بولمادى. نە تاماق ىشكىزبەيدى، نە ۇيىقتاتپايدى. جۇلشى،-دەپ كوكەمە شاعىم ايتادى. شالى دا سونى كۇتىپ وتىرعانداي تەكەمەت استىنان ۇزىنشا قايراعىن الادى. قالتاسىنان ءبىر جىڭىشكە جىبەك ءجىپ تابادى. اجەمنىڭ اۋزىن اشتىرىپ، الگى ءجىپتى اۋىرعان تىسكە قازىقباۋ شالىپ بايلايدى. ءبىر ۇشىن ۇزىنشا قايراققا بەكىتەدى. سول كەزدە اجەم قورقىپ كوزىن جۇمىپ، باسى قالتاقتاي باستايدى. كوكەم ءۇنسىز ەسىك جاققا قارايدى. سوسىن قايراقتى بار كۇشىمەن قۇلاشتاپ زىتىرىپ كەپ جىبەرەدى. ەسىككە قاراي الدىمەن قايراق ۇشىپ بارا جاتادى. سوڭىندا ءجىپ، ءجىپتىڭ ۇشىندا ءتىس. اجەمنىڭ باسى دا ءبىراز جەرگە بارىپ قايتادى.
-ويباي، بۇل كىسى ايايتىن با ەدى؟ -دەپ سوسىن اجەم باجىلداپ جاستىققا جاتا كەتەدى.-ولتىرە الماي ءجۇر عوي…
بالالىق قوي، ول كەزدە كوكەمدى شىنىندا دا ءتىس دارىگەر دەپ ويلايتىنمىن.
-الدىڭنان كۇلىپ شىعاتىن ادامى، ءۇرىپ شىعاتىن ءيتى جوق اۋىلدى كوردىم.
ادەبيەتتە ءبىز ۋىزىنا جارىعان تۇلعالاردىڭ سارقىتىن ىشتىك. ەندىگىلەر نەنى جالاپ-جۇقتار ەكەم؟!
ءبىر ادام ولەدى. جانىن العان پەرىشتەگە ايتادى.«ءومىر جولىمدى ءوزىم كورۋىمە بولا ما؟» دەپ. پەرىشتە ءتاي-ءتاي باسقانىنان ەڭ سوڭعى يەك قاققان ساتىنە دەيىنگى ءجۇرىپ وتكەن جولىن كورسەتەدى.
-نەگە ەكى ءىز قاتار ءجۇرىپ وتىرعان؟ مەن جالعىز ەدىم عوي،-دەيدى. الگى پەرىشتە:-قاسىڭدا مەن كەلە جاتتىم،-دەيدى.
ادام:-كەيبىر جەردە جالعىز ءىز بار. بىرەۋى قايدا؟-دەيدى.
پەرىشتە:-سەن كەيبىر كەزدە ماعان ۇستاتپاي قاشىپ كەتكەنسىڭ،-دەيدى.
وسى ءاپسانا راس بولسا، پەرىشتەدەن ءبىز دە بىردەڭە سۇرارمىز-اۋ. تەك ىلعي جالعىز ىزگە جولىعىپ ماسقارا بوپ جۇرمەسەك!
وتىرىككە ەسكەرتكىش قويساق، قاي قالاعا ورناتار ەكەنبىز؟…
ەكى جاقسى تاۋعا شىقسا-قۇدالاسىپ تۇسەدى. ەكى جامان تاۋعا شىقسا-قۋالاسىپ تۇسەدى.
ارقاسىنا التىن ارتقان كەز كەلگەن ەسەك پاتشا سارايىنا ەركىن كىرەدى. بۇل-ءاپسانا. ءوز باسىم پاتشا سارايىن دا، كىرىپ-شىعىپ جۇرگەن ەسەكتەردى دە كوپ كوردىم كورە-كورە كەزبە بولدىق، سويلەي-سويلەي ەزبە بولدىق.
اق قاعازعا ءسوز ويىپ شارشادىم.
ادامنىڭ ءبىر قىزىعى فوتو دەگەن.
ادام جانى ءتۇسىنىپ بولمايتىن قۇبىلىسقا تولى عوي. الماتىدا «جالىن» جۋرنالىندا پروزا ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بوپ جۇمىس جاساپ ءجۇردىم. ولگىم كەلدى. ءوزىمدى الىپ قاشىپ كوپ الدادىم. ىشكى دۇنيەم كونەر ەمەس. اقىرى مىناۋ تۇككە تاتىمايتىن دۇنيەدە ءومىر سۇرمەي-اق قويايىم دەپ شەشتىم.
وندا «كوك بازاردىڭ» الدىنداعى «الماتىەنەرگونىڭ» ەكىنشى قاباتىندا وتىراتىنبىز. سەنبى كۇنى جۇمسقا كەلدىم. كەلەر الدىندا «كوك بازاردان» ءبىر بۋما جىبەك ءجىپ ساتىپ الدىم. كابينەتىمىز ۇلكەن. جاڭادان جوندەۋدەن وتكەن. وتىرا قاپ اۋىلداعى اپاما، باس رەداكتورىمىز مۇحتار شاحانوۆقا قوشتاسۋ حات جازدىم.«ەشكىمگە وكپە-رەنشىم جوق. جەر باسىپ جۇرۋگە زاۋقىم دا، ءالىم دە جوق. مەنى كەشىرىڭىزدەر» دەگەنىم ەسىمدە.
بۇرىشتا جىلۋ بەرەتىن 15تىق تۇربا تۇراتىن. سوعان جىبەك ءجىپتى بايلاپ، مويىنعا سالدىم. ەكى رەت تومەن سىرعىپ كەتتى. شاماسى تۇربا اق سىرمەن سىرلانعان، ءجىپ بولسا جىبەك. سالماعىمدى كوتەرە المادى. سول كەزدە . . . . . . . .
اڭگىمەنىڭ جالعاسىن استىڭعى 阅读原文دەگەن جازۋدى باسىپ وقىڭىز
