اراقكەش كەلىنشەك…
شاراسىز (اڭگىمە)
جاراتقان بۇل دۇنيەگە كەلتىرىپ، ادام ەتىپ جاراتقان سوڭ، ماڭدايعا بىتكەن جولدىڭ باق پا، الدە سور ما، ايتەۋىر بىرەۋىمەن ءومىر كەشەدى. ءبىراق نەگە سول ”سور” دەگەن كوبىرەك جابىسىپ، “باق” دەگەنىڭ ويقاستاڭقىراپ قاشىپ بەيشارا سورماڭدايلار، باقىتسىزدار قاتارى مولايادى ەكەن؟ سول سۇراقتارعا جاۋاپ تابا الماعان سايىن وسىناۋ ءبىر وقيعا كوز الدىما كەلە بەرەتىن ەدى…
مىنا ءبىر قارشاداي بالانىڭ ماڭدايىنا بىتكەن سوردىڭ ءبىر سەبەبى-اراق. مولدىرەگەن قاپ-قارا، تۇنىق كوزدەرىنەن ۇنەمى مۇڭ تابى سەزىلىپ تۇراتىن، نازىك، اپ-ارىق، كۇناسىز ءسابيدىڭ كوز قاراسىنا تاپ كەلىپ قالعان سايىن جەرگە قاراپ وتەتىنمىن… مۇڭدىسىن-اي…
قاسىرەتتىڭ، شەردىڭ، قايعىنىڭ تابى ەمەس، بالالىقتىڭ شاتتىعى، قۋانىشى، ەركەلىگى سەزىلىپ تۇرۋعا ءتيىستى جانارعا تۇسكەن كولەڭكە سول بال داۋرەننىڭ بەلگىلەرىن قالقالاپ، كولەگەيلەپ كورسەتپەي تۇرعانداي…
وسىءبىر اراق دەگەندى كىم ويلاپ تاپتى ەكەن؟ سول بالەكەت بولماسا قارنىم اشپاس ەدى، مەنىڭ شەشەم دە انا ارماننىڭ، ايدوستىڭ اكە-شەشەلەرىندەي ءايبات كىسى بوپ، مەن دە سول بالالار قۇساپ قارىنىم توق بولىپ، تازا كيىنىپ، الاڭسىز ويناپ جۇرمەس پە ەدىم… ”دەگەن ويلاردى ءجيى ويلايتىن دا، ءسابي جۇرەك وزىنشە قينالاتىن، وزىنشە سان تاراۋ سۇراققا جاۋاپ ىزدەپ سارسىلاتىن.
وسى تەكتەس ساۋالدى توسىننان ماعان قويعانىندا قاتتى توسىلىپ قالعانمىن. ادەتتەگىدەي، كۇندەلىكتى جۇمىسقا بەت العان ەدىم. ساناممەن ءسابيدى ىزدەپ كەلە جاتقانمىن، الدىمنان شعا كەلدى
-سالەمەتسىز بە، تاتە! - دەدى مۇڭ كىرەۋكەلەگەن كوزدەرى جاساۋراي.
-سالەمەت پە، قالقام؟ ويناۋعا شىقتىڭ با؟ -دەدىم ءسوز رەتىن تابا الماي.
-ايتىڭىزشى، مەنىڭ مامام نەگە اراق ىشەدى؟ ال، ءسىز نەگە ىشپەيسىز؟
-اراق دەگەن جامان نارسە، سونان كەيىن ىشپەيمىن… ال ماماڭ جايىنا كەلسەك، ونىڭ وزىنەن سۇراۋ كەرەك بولار…، دەدىم كۇمىلجىپ.
-ماعان ىشپەيتىن ماما تاۋىپ بەرەسىزبە؟
«ياپىرماي، ماما دەگەن بىرەۋ-اق بولادى، كەز كەلگەن ادام انا بولا بەرمەيدى دەگەندى قالاي تۇسىندىرەم» -دەپ دال بولدىم. ءسابي ساناسىندا سونداي ۇلكەندەرگە ءتان وي جۇرەدى دەپ ويلاماپپىن. ىشكىلىك دەگەندى كىم ويلاپ تاپقان بالەكەت ەكەنىنە، ادامداردىڭ سوعان نە ءۇشىن قۇمارتاتىنىنا شىنىمەن-اق جاۋاپ تابا المادىم.
بۇل بالانىڭ كوزىن اشىپ كورگەنى شەشەسىنىڭ اشى سۋدى ءىشىپ الىپ، الدە كىمدەرمەن كەرىلدەسىپ جاتقانى، نەمەسى وزدەرى سياقتى ءبىر توپ ادامدى جيناپ، ايعايلاسىپ، اۋىزدارىنا كەلگەنىن ايتىسىپ، ورىنسىز ىرجىڭداپ، يا بولماسا ءبىر-بىرلەرىىنىڭ كەڭىردەكتەرىنە جارماسىپ جۇرگەندەرى. سولار مەن تالاسىپ-تارماسىپ بىردەڭەنى ءىشىپ-جەگەن بالا بوساعان شولمەكتەردى اسكەر قىپ ويناعاندى ادەتكە اينالدىرعان. ول ءوزىنىڭ كىشكەنتاي نارەستە كەزىندە اناسىنىڭ ونشا ىشكىلىككە سالىنا قويماعانىن، كۇيەۋى تاستاپ كەتكەنىنشە اجەپتاۋىر ايەل بولعانىن، ءومىر دەگەن الىپ تەڭىزدىڭ تولقىنىنا قارسى تۇرا الماي، بوسبەلبەۋ، ىنجىق مىنەزدى اناسىنىڭ وسىنداي كۇيگە دۋشار بولعانىنان حابارسىز بولاتىن. بۇل اشى سۋدىڭ نە سيقىرى بارىن نارەستە ءسابي بىلە المايتىن. ايتەۋىر، سونى ۇرتتاماسا بۇنى جازىقسىز ۇرىپ-سوعىپ، ايتپەسە ۇرسىپ الاتىن اناسى بىرەر ستاكاندى ۇرتتاپ جىبەرگەن سوڭ كەرەمەت تاماشا، جايدارى مىنەزدى ادام بولىپ شعا كەلەتىنىنە قايران قالادى. ونىڭ اشى سۋ ەكەنىن انا ءبىر جولى تاتىپ كورگەنى بار. وتىرعان اعالاردىڭ ءبىرى:
-ءاي، اتىڭ كىم ەدى؟ كەل اعالاردىڭ مىنانداي دا اشى نارسەنى ىشەتىنىن كور، نەگە سونى ءىشتىڭ دەپ بالالارى ۇرساتىنىن قايتەسىڭ…
ءما، تاتىپ كور…-دەپ مالىككە ۇرتتاتىپ جىبەرگەن ەدى. بۇل سوندا قاقالىپ، شاشالىپ، كوزىنەن جاسى اعىپ، تۇنشىعا جوتەلگەن بولاتىن.
ولار وعان قارقىلداپ كۇلىپ: انە، كوردىڭ بە، ربىراق كەيىن ۇيرەنىپ كەتەسىڭ… ءزامزام سۋى دەگەن وسى شىعار دەپ ويلايسىڭ… بۇنسىز تۇرا المايتىن حالگە جەتەسىڭ… ءبىز سياقتى…”دەگەن ەدى ءماز- ءمايرام بولىپ.
اناداعى اعالار ايتقانداي، كەيىن ىشەرىن، ىشپەسىن ءبىر قۇدايى بىلەر،ءبىراق ءدال قازىرگى ۋاقىتا ونىڭ اشى سۋعا تابەتى تارتار ەمەس.
ءسابي جۇرەگى كۇندەردى ەكىگە ءبولىپ ۇيرەنگەن: جاقسى كۇندەر نەمەسە جامان كۇندەر. جاقسى كۇندەر دەگەنى اناسىنىڭ ۇيدە وتىرىپ، بوتەلكەلەردىڭ تۇبىندە قالعان بىردەڭەلەردى ءىشىپ، باسىن، قاباعىن جازىپ العان سوڭ، ونى-پۇنىدا تاماق ءپىسىرىپ بەرەتىن كۇنى. ال، جامان كۇندەر… وي- بوي…، ونىڭ بەتىن ارى قىلسىن، ماماسى دالا بەزىپ كەتىپ، ءىشىپ-ءىشىپ، ۇيگە قايتا الماي، جولدا قۇلاپ جاتاتىن كۇندەرى. ونداي كەزدەر مالىكتىڭ باسىنا قارا كۇندەر تۋدى دەي بەر… قۇلاپ جاتقان شەشەسىنىڭ باسىن وتىرىپ الىپ، جالىنادى، جىلايدى: “ماما، ماما، ءجۇرشى، ۇيگە بارايىق، ۇيدە ۇيقتايىقشى… ماما، مەن قورقامىن… مەنى بىرەۋ الىپ كەتەدى عوي… تۇرشى…
ال، ونىڭ تۇرماق تۇگىلى، كوزىن اشىپ، كىربىگىن قيمىلداتار شاماسى جوق. ازدان كەيىن جىلاپ-جىلاپ كوز جاسى تاۋسىلعان سوڭ جۇلقىلاپ، سۇيرەمەكشى بولادى.ءبىراق جەتى جاسار بالانىڭ شاماسى نەمەنەگە كەلسىن…
اسپان جارىقتقتىڭ اق جاڭبىرى بىر نەشە كۇن بويى سىركىرەپ-سىركەرەپ تيىلعان بولاتىن. توقتالعان، شالشىق سۋلاردى ەرتەمەن تۇرا ساپ، كەشىپ ويناپ جۇرگەن مالىكتى تاعى كەزدەستىرىپ قالدىم.
-نەعىپ ەرتە تۇردىڭ؟ ۇيقتامادىڭ با؟- دەدىم.
-ۇيقىم كەلمەيدى… ۇيگە دە بارعىم كەلمەيدى…
- سۇمدىق-اي… قارشاداي ءسابىدىڭ كوزىنىڭ اينالاسىنا دا ءاجىم تۇسەدى ەكەن-اۋ…
تالايدان بەرى كۇتىم كورمەگەن بالانىڭ ءۇستى-باسىنان كۇلىمسى ءيىس شعادى. جۇرەگىم شىم ەتە قالدى. “وسى جاقىن كۇندەرى بۇل بالانى كۇشتەپ بالالار ۇيىنە تاپسىرۋعا كىرىسپەسەك بولماس”،-دەگەن وي ۇشقىنى تاعى جالت ەتتى.اناۋ توپ-توپ بولىپ جۇرگەن بالالارعا دا جاقىنداسا-اق ولار بۇدان قاشا جونەلەدى، ءتىپتى بولماسا كەلەكەلەپ: … …
اڭگىمەنىڭ جالعاسىن استىڭعى 阅读原文دەگەن جازۋدى باسىپ وقىڭىز
