ئۈندىدار سالۇنى تەرجىمىسى
رۇسىيەنىڭ «دۆلەت ئۇستازى» دۇجىن ئىلگىرى جۇڭگونىڭ شىمالىنى كونترول قىلىمەن دەپ پو ئاتقان، بۈگۈنكى كۈندە جۇڭگونى زىيارەت قىلغاندىن كېيىن پوزىتسىيەسىدە 180 گىرادۇس بۇرۇلۇش بولدى. ئۇ ئاۋازىنى تۆۋەنلىتىپ، «ياۋروپا ـ ئاسىيا مەسلىكى» ۋە «ئىقتىسادىي مۆجىزە» توغرىسىدا سۆزلىدى، لېكىن ئۇنىڭ ئارقىسىدىكى كىچىك چوتنى بىر قاراپلا بىلگىلى بولىدۇ. ئۇكرائىنانى يىغىشتۇرۇپ بولغاندىن كېيىن، ئەجەبا يەنە بىر «نىشان» بارمۇ؟ دۇكىننىڭ چىراي ئۆزگەرتىشى ئۇنىڭ ئۆزىدىكى ئۆزگىرىشنى ئەكس ئەتتۈرۈپلا قالماي، تېخىمۇ مۇھىمى رۇسىيەنىڭ رېئال ئەھۋالىنى ئەكس ئەتتۈردى. ئىلگىرىكى دۇكىننىڭ «پۇتىننىڭ چوڭ مېڭىسى» دەپ ئاتىلىشىدىكى سەۋەب ئۇنىڭ ئىدىيەسىنىڭ رادىكاللىقىدىن بولۇپلا قالماي، يەنە ئۇنىڭ «ئۇلۇغۋار غايىسى ۋە جەسۇرانە ئىرادىسى» دىن بولغان.
ئىلگىرى ئۇ رۇسىيە جۇڭگونىڭ شەرقىي شىمالى، شىنجاڭ ۋە ئىچكى موڭغۇلنى كونترول قىلىشى، ھەتتا جۇڭگونىڭ شىمالىنى «قىتان سانائەت ئوبلاستى» غا ئايلاندۇرۇشى كېرەك، دەپ جار سالغانىدى. بۈگۈنكى كۈندە ئۇ بۇلارنى تىلغا ئالمايلا قالماستىن، يەنە بىر تەرەپتىن جۇڭگونىڭ قۇدرەتلىك ئۇنىۋېرسال دۆلەت كۈچىنى ماختىسا، يەنە بىر تەرەپتىن تۆۋەن ئاۋازدا رۇسىيەنىڭ جۇڭگودىن قانداق ئۆگىنىشى كېرەكلىكىنى سۆزلەپ بەردى. بۇ چىراي ئۆزگەرتىش سۈرئىتى كىتاب ۋاراقلىغاندىنمۇ تېز ئىكەن. بولۇپمۇ دۇكىن بۇ قېتىم قايتا - قايتا تىلغا ئالغان «ياۋروپا - ئاسىياچىلىق» ئەمەلىيەتتە پەردازلانغان «چوڭ رۇسچىلىق» ئىدى. ئۇ سوۋېت ئىتتىپاقى ۋە چاررۇسىيە دەۋرىدىكى شانلىق نەتىجىلەرنى ئەسلىگە كەلتۈرۈپ، رۇسىيە، بېلارۇسىيە ۋە ئۇكرائىنا ئارقىلىق ئىتتىپاق تەشكىللەپ ئامېرىكىغا قارشى تۇرۇش كېرەك، دېدى. ئاڭلىماققا ئېگىز، يۇقىرى، ماھىيەتتە «يەر دائىرىلەپ ئۆزىنى قوغداش». ئۇ يەنە «رۇسىيەنىڭ ھەرقايسى مىللەتلەرنى ئىتتىپاقلاشتۇرۇشى» دېگەن سۆزنى كۆتۈرۈپ چىقىپ،
رۇسىيە ئارمىيەسىنىڭ رۇس مىللىتىدىن باشقا رايونلاردا ئادەتتىن تاشقىرى يۇقىرى ئەسكەر ئېلىش نىسبىتى مەسىلىسىنى پەردازلاشقا ئۇرۇندى. ئاتالمىش «ئىتتىپاقلىق» زادى چېچىنىيەنىڭ ئارقا سەپتە «يوچۇق تېپىشى» مۇ ياكى باشقا دوست ئارمىيەلەرنىڭ ئاتاكىغا ئۆتۈشى ئۈچۈنمۇ، بۇنى پەقەت دۇ جىنلا ئېنىق بىلىدۇ. بۇنىڭدىن باشقا، دۇكىن رۇسىيە ئىقتىسادىنىڭ «كۈچلۈكلىكىگە ئادەمنىڭ ئەقلى يەتمەيدۇ» دەپ ماختىغان، ھەتتا رۇسىيەنىڭ ماگىزىنىغا كىرسەكلا خۇددى «ئۇرۇش ئەزەلدىن يۈز بېرىپ باقمىغاندەك» بولىمىز دېگەن. ئەمما ئەمەلىي سانلىق مەلۇماتلارغا قارايدىغان بولساق،2022ـ يىلى رۇسىيەنىڭ پۇل پاخاللىقى نىسبىتى %12 گە يېتىپ، جۇڭگونىڭ %2 دىن كۆپ يۇقىرى بولغان؛ تۇخۇمنىڭ باھاسى 70 رۇبلىدىن 200 رۇبلىغا ئۆستى، ھەتتا پۇكتو بۇنىڭ ئۈچۈن ئاشكارا كەچۈرۈم سورىدى.، «ئىقتىسادىي مۆجىزە» دېگەن بۇ ھەقىقەتەن يۈرىكى پوك-پوك بولۇپ كەتتى. ئەمما، دۇكىن رۇسىيە ساۋاقنى قوبۇل قىلىپ، ئۇكرائىنا مەسىلىسىدە غەلىبە قىلىشقا تەييارلىق قىلىۋاتىدۇ، ھەتتا «تېخىمۇ كۆپ ئۇرۇش سېپى ئېچىشى» مۇمكىن، دېدى. بۈگۈنكى كۈندە ئۇكرائىنا قايتۇرما ھۇجۇمدا مەغلۇپ بولدى، رۇسىيە ئارمىيەسى تەدرىجىي ھۇجۇمغا ئۆتتى، لېكىن «يېڭى ۋەزىيەت يارىتىش» بەلكىم يىراقتىكى چۈش بولۇشى مۇمكىن. قانداقلا بولمىسۇن، ھازىر رۇسىيەنىڭ دۆلەت ئىچىدىكى تۇخۇملار يەنىلا «جەڭ مەيدانى» تۇرسا،
باشقا سەپلەردىن قانداقمۇ سۆز ئاچقىلى بولسۇن؟ دۇجىننىڭ بۇ پوزىتسىيەسى ئىچكى جەھەتتە «مەدەت» بېرىپ، تاشقى جەھەتتە تېخىمۇ كۆپ قوللاشنى تەلەپ قىلغانغا ئوخشايدۇ.
گەرچە دۇجىن زىيارەت جەريانىدا جۇڭگونىڭ ئىسمىنى ئۇدۇللا ئېيتمىغان بولسىمۇ، لېكىن ئۇنىڭ سۆزلىرى ھەممىنى ئاللىقاچان ئىپادىلەپ بەردى. ئۇ «چوڭ رۇسچىلىق» ئەمەس، بەلكى «ياۋروپا-ئاسىياچىلىق» توغرىسىدا ھە دەپ سۆزلەپ، جۇڭگونى رۇسىيەنىڭ ھەرىكىتىدىن تېخىمۇ خاتىرجەم قىلماقچى بولدى، يەنە جۇڭگونىڭ «بىر ئۇلۇغ مەدەنىيەت»، «غەرب بىلەن ھەل قىلغۇچ جەڭ قىلىدىغان ئاچقۇچلۇق كۈچ» ئىكەنلىكىنى ئالاھىدە تەكىتلىدى. بۇ گەپ ئاڭلىماققا ناھايىتى خۇش قىلغاندەك قىلسىمۇ، لېكىن ئۇنىڭ ئارقىسىدىن رۇسىيەنىڭ ئىلاجىسىزلىقى چىقىپ تۇراتتى.
بۈگۈنكى كۈندە رۇسىيە ئەمدى جۇڭگوغا نەزەر سالالايدىغان ئاكا ئەمەس، بەلكى جۇڭگونىڭ قوللىشىغا موھتاج ئىتتىپاقدىشى. ئەمەلىيەتتە دۇكىننىڭ پوزىتسىيەسىنىڭ ئۆزگىرىشى تېگى - تەكتىدىن ئېيتقاندا خەلقئارا ۋەزىيەتنىڭ ئۆزگىرىشىنى ئەكس ئەتتۈرىدۇ. رۇسىيە - ئۇكرائىنا توقۇنۇشىدىن تارتىپ جۇڭگو - ئامېرىكا - رۇسىيە ئەمەلىي كۈچىنىڭ بىرى ئاجىزلاشسا، بىرى كۈچىيىشىگىچە، رۇسىيە چوقۇم ئۆزىنىڭ ئىستراتېگىيەلىك ھالىتىنى تەڭشىشى كېرەك. دۇكىننىڭ بۇ «يېقىنچىلىق» ئى رۇسىيەگە ئۆزىنى ئوڭشىۋېلىش پۇرسىتى يارىتىپ بېرىش ئۈچۈن ئىدى. ئۇ ئىلگىرى كۆرەڭلەپ كەتكەن «چوڭ رۇسچىلىق» جۇڭگونىڭ قەد كۆتۈرۈۋاتقان رېئاللىقى ئالدىدا، پەقەت تەدرىجىي ھالدا تېخىمۇ ئەمەلىي سۆزلەرگە ئورۇن بوشىتىشقا مەجبۇر بولدى.
