«ئۇيقۇ ياخشى بولمىسا ھەممە كېسەل پەيدا بولىدۇ» دەيدىغان گەپ بار، ئۇيقۇ كىشىلىك ھاياتتىكى ئەڭ مۇھىم ئىش. ھالبۇكى، دۇنيانىڭ تېز تەرەققىي قىلىشى ۋە خىزمەت بېسىمىنىڭ ئۈزلۈكسىز ئېشىپ بېرىشىغا ئەگىشىپ، ئۇيقۇ توسالغۇسى پەيدا بولىدىغانلار بارغانسېرى كۆپەيمەكتە. ئىستاتىستىكىغا ئاساسلانغاندا، نۆۋەتتە، پۈتۈن دۇنيادا تەخمىنەن ئۈچتىن بىر قىسىم ئادەم ئۇيقۇسىزلىق كېسىلىگە گىرىپتار بولغان.
ئاندا-ساندا كۆرۈلىدىغان ئۇيقۇسىزلىق بەلكىم قىسقا ۋاقىت ئىچىدە بېسىمنىڭ زىيادە چوڭ بولۇشى ياكى كەيپىياتنىڭ تۇراقسىز بولۇشى قاتارلىق ئامىللار بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولۇشى مۇمكىن، شۇڭا زىيادە جىددىيلىشىشنىڭ ھاجىتى يوق. لېكىن ئەگەر دائىم ئۇيقۇسىزلىق كۆرۈلسە، ياكى ئۇزاق مۇددەت ئۇيقۇسىزلىق كۆرۈلسە، بۇنىڭغا ئەھمىيەت بېرىش كېرەك، چۈنكى بۇنىڭ ئارقىسىغا تېخىمۇ كۆپ كېسەللىك ئالامەتلىرى يوشۇرۇنغان بولۇشى مۇمكىن...
ئۇيقۇسىزلىق بەش خىل كېسەللىكنىڭ يۈز بېرىش خەۋپىنى ئاشۇرۇۋېتىدۇ
ئۇيقۇسىزلىق كۆپىنچە ئۇخلاش قىيىن بولۇش، ئۇيقۇ توسقۇنلۇققا ئۇچراش، بالدۇر ئويغىنىش، ئۇيقۇ سۈپىتى تۆۋەنلەش ۋە ئومۇمىي ئۇخلاش ۋاقتى ئازىيىش، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا كۈندۈزلۈك ئىقتىدارى توسالغۇغا ئۇچراش (كۈندۈزى مۈگدەش، چارچاش، دىققىتىنى يىغالماسلىق) قاتارلىق مەسىلىلەردە ئىپادىلىنىدۇ.
ئۇزۇن مۇددەت ئۇيقۇسىزلىق شەخسنىڭ نورمال تۇرمۇشى، ئۆگىنىشى ۋە خىزمىتىگە تەسىر كۆرسىتىپلا قالماي، يەنە بەدەننىڭ ئىممۇنىتېت كۈچىنى تۆۋەنلىتىپ، ھەر خىل ساغلاملىق مەسىلىلىرىگە گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى ئاشۇرۇۋېتىدۇ :
يۇقىرى قان بېسىم
بىر تۈرلۈك تەتقىقاتتا كۆرسىتىلىشىچە، 32 ياشتىن 59 ياشقىچە بولغان كىشىلەر توپى ئىچىدە، ھەر كۈنى كەچتە ئۇخلاش ۋاقتى بەش سائەت ياكى ئۇنىڭدىن تۆۋەن بولۇش يۇقىرى قان بېسىم يۈز بېرىش خەۋپ-خەتىرىنىڭ 2.1 ھەسسە ئېشىشى بىلەن مۇناسىۋەتلىك ئىكەن. بۇ بەلكىم ئۇيقۇسىزلىقنىڭ سىمپاتىك بۆرەك ئۈستى بېزى يىلىك ماددىسى سىستېمىسىنىڭ ئاكتىپلىقىنى ئاشۇرۇپ، كاتېخولامىن تۈرىدىكى ماددىلارنىڭ قويۇپ بېرىلىشىنى ئاشۇرۇپ، ئەتراپتىكى قان تومۇرلارنىڭ قىسقىرىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، قان بېسىمىنى ئۆرلىتىۋەتكەنلىكىدىن بولۇشى مۇمكىن.
تاجىسىمان يۈرەك كېسىلى
ئۇيقۇسىزلىق يۈرەك قان تومۇر كېسەللىكلىرىنىڭ دەسلەپكى ئالامەتلىرىنىڭ بىرى بولۇشى مۇمكىن، بولۇپمۇ كېچىدە تېخىمۇ ئاسان كۆرۈلىدۇ. ئۇيقۇسىزلىق كېسىلىگە گىرىپتار بولغان بىمارلارنىڭ سىمپاتىك نېرۋىسى زىيادە جانلىنىپ، نېرۋا سىستېمىسىنىڭ تەڭشەش ئىقتىدارى قالايمىقانلىشىپ، تاجىسىمان يۈرەك كېسىلىگە گىرىپتار بولغان بىمارلارنىڭ قان بېسىمى، يۈرەك رىتىمى، قان پىلاستىنكىلىرىنىڭ توپلىنىشى ۋە قاننىڭ يېپىشقاقلىقى ئېشىپ، يۈرەك قان تومۇر كېسەللىكلىرىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
يۈرەك زەئىپلىشىش
تەتقىقاتلاردىن بايقىلىشىچە، تەخمىنەن%50تىن ئارتۇق يۈرەك زەئىپلىشىش بىمارلىرى ئۇيقۇسىزلىقنىڭ تەسىرىگە ئۇچرايدىكەن، ئۇيقۇسىزلىق سىمپاتىك نېرۋا سىستېمىسىنىڭ قوزغىلىشچانلىقىنى ئاشۇرۇپ، ئەتراپ قان تومۇرلىرىنىڭ قىسقىرىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، قايتىدىغان قان مىقدارىنى كۆپەيتىۋېتىدىكەن، بۇنىڭ بىلەن يۈرەكنىڭ يۈكى ئېشىپ، يۈرەك زەئىپلىشىش ئالامەتلىرى تېخىمۇ ئېغىرلىشىدىكەن.
دىيابېت كېسىلى
ئاستا خاراكتېرلىك ئۇيقۇسىزلىق 2 تىپلىق دىيابېت كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى ئاشۇرۇۋېتىدۇ، دۆلىتىمىزنىڭ بىر تۈرلۈك توغرا يۆنىلىشلىك تەتقىقاتىدا كۆرسىتىلىشىچە، 18~75 ياشقىچە بولغان كىشىلەر توپى ئىچىدە، نورمال ئۇخلاش ۋاقتى بىلەن سېلىشتۇرغاندا، ئۇخلاش ۋاقتى 6 سائەت ۋە ئۇنىڭدىن تۆۋەن بولغان ئادەمنىڭ دىيابېت كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش خەتىرى%37 يۇقىرى بولىدۇ
خامۇشلۇق كېسىلى
ئۇيقۇسىزلىق ۋە خامۇشلۇق كېسىلى قوش يۆنىلىشلىك بولىدۇ، خامۇشلۇق كېسىلى بىمارلىرىدا دائىم ئوخشاش بولمىغان دەرىجىدە ئۇيقۇسىزلىق ئالامەتلىرى كۆرۈلىدۇ، ئۇزاق مۇددەت ئۇيقۇسىزلىقمۇ خامۇشلۇق كەيپىياتىنى ئېغىرلاشتۇرۇۋېتىدۇ، ئىككىسى بىر-بىرىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، ئورتاق تەسىر كۆرسىتىدۇ.
ئۇيقۇ سۈپىتىنى يۇقىرى كۆتۈرۈشكە ياردەم بېرىدىغان 6 خىل ئۇسۇل
ئېغىر دەرىجىدە ئۇيقۇسى توسالغۇغا ئۇچرىغان بىمارلار بەزى كېسەللىكلەرنىڭ بار-يوقلۇقىنى ئېنىق بىلىشى، كەسپىي دوختۇرلارنىڭ يېتەكچىلىكىدە داۋالىنىشى كېرەك. يېنىك دەرىجىدىكى ئۇيقۇ توسالغۇسى بار بىمارلارغا نىسبەتەن، كۈندىلىك تۇرمۇشتا ئۆزىنى تەڭشەش ئارقىلىق ئۇيقۇ ساغلاملىقىنى ياخشىلىغىلى بولىدۇ، كونكرېت قىلىپ ئېيتقاندا، تۆۋەندىكى ئالتە خىل ئۇسۇل ئارقىلىق ئۇيقۇ سۈپىتىنى ياخشىلىغىلى بولىدۇ :
1) ياخشى ئۇخلاش مۇھىتى يارىتىش
ئۇخلاش مۇھىتى تىنچ، ئازادە، كۈن نۇرىدىن ساقلىنىشقا كاپالەتلىك قىلىش كېرەك. بىرىنچىدىن، ياتاق ئۆينىڭ تېمپېراتۇرىسى سەل سوغۇق بولسا ئۇيقۇغا پايدىلىق. ئىككىنچى، يېرىم كېچىدە كۈچلۈك نۇرنىڭ غىدىقلىشىدىن ساقلىنىش كېرەك، ياتاق ئۆينىڭ قاراڭغۇ، نۇرسىز بولۇشى چوڭقۇر ئۇيقۇغا كىرىش، ئۈزۈل-كېسىل ئارام ئېلىش ۋە قانۇنىيەتلىك بىيولوگىيەلىك سائەتنى ساقلاشتا ئىنتايىن مۇھىم. ئەگەر ئارام ئېلىش بوشلۇقى يورۇقلۇقنى پۈتۈنلەي توسۇۋالالمىسا، كۆز توسقۇچ تاقاپ ئۇخلاشنى ئويلاشسا بولىدۇ.
2) ئۇخلاشتىن بۇرۇن پۇتنى ئىلمان سۇغا چىلاش كېرەك
پۇتنى ئىلمان سۇغا چىلىغاندا قان ئايلىنىشنى ئىلگىرى سۈرۈپ، جىسمانىي ۋە روھىي جەھەتتىن ئارام ئالغىلى بولىدۇ، ئۇيقۇغا پايدىلىق، لېكىن سۇنىڭ تېمپېراتۇرىسى بەك يۇقىرى بولۇپ كەتمەسلىكى، كۆيۈپ يارىلىنىشتىن ساقلىنىشى كېرەك. ئۇخلاشتىن 1-2 سائەت بۇرۇن 40لۇق ئىلمان سۇغا پۇتنى 15 مىنۇت چىلىسا بولىدۇ.
3) خىزمەت ۋە قانۇنىيەتلىك دەم ئېلىشنى ساقلاش
قانۇنىيەتلىك ئۇخلاش ئادەم بەدىنىنىڭ «بىيولوگىيەلىك سائىتى»گە ئوخشايدۇ، ناۋادا قالايمىقانلىشىپ كەتسە، ئاسانلا ئۇيقۇ مەسىلىسى كېلىپ چىقىدۇ. خىزمەت ۋە دەم ئېلىش قانۇنىيىتىنى ساقلاش، ۋاقتىدا ئۇخلاش ۋە ئورنىدىن تۇرۇش «بىيولوگىيەلىك سائەت»نىڭ نورمال خىزمەت قىلىشىنىڭ كاپالىتى.
4) ئۇخلاشتىن بۇرۇن قېنىق چاي ياكى قەھۋە ئىچمەسلىك كېرەك
تەركىبىدە كوففېئىن بولغان قەھۋە، چاي قاتارلىق ئىچىملىكلەر نېرۋا سىستېمىسىنى غىدىقلاپ، نەپەسلىنىش، يۈرەك رىتىمىنى ئاشۇرۇپ، قان بېسىمىنى ئۆرلىتىۋېتىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا، ئۇخلاشتىن بۇرۇن سۇنى كۆپ ئىچمەسلىك كېرەك، كېچىدە دائىم ئورنىدىن تۇرغاندا ئۇيقۇ سۈپىتىگە تەسىر يېتىدۇ.
5) ئېلېكتىرونلۇق مەھسۇلاتلارنىڭ ئىشلىتىلىشىنى ئازايتىش
تەتقىقاتتا بايقىلىشىچە، يان تېلېفون، تاختا كومپيۇتېر قاتارلىق ئېلېكترونلۇق مەھسۇلاتلار تارقاتقان كۆك نۇر ئاق نۇرغا قارىغاندا مېلاتونىننىڭ شەكىللىنىشىگە تېخىمۇ تەسىر كۆرسىتىدىكەن. ئۇخلاشتىن بۇرۇن تورغا چىققاندا، چوڭ مېڭە ئۇزۇن ۋاقىت ھاياجانلىنىش ھالىتىدە تۇرىدىكەن، بۇ ئۇيقۇغا پايدىسىز .
6) مۇۋاپىق كارىۋات بۇيۇملىرىنى تاللاش
ساپ پاختا، يۇڭ توقۇلما، يىپەك قاتارلىق ھاۋا ئۆتكۈزىدىغان، تەرنى چىقىرىۋېتىدىغان ماتېرىياللاردىن ئىشلەنگەن كارىۋات بۇيۇملىرىنى تاللاپ ئىشلەتكەندە، ئۇيقۇنى ئازادە قىلغىلى بولىدۇ. ياستۇق ئۇخلاشتىن بۇرۇن راھەت بولۇشتىمۇ ئىنتايىن مۇھىم، ياستۇق بەك ئېگىز ياكى بەك تۆۋەن بولۇپ كەتسە راھەت تىرەك بىلەن تەمىنلىيەلمەيدۇ، بۇنىڭ بىلەن بويۇن ۋە دۈمبە تېلىپ ئاغرىيدۇ، شۇڭا ئۆزىگە ماس كېلىدىغان ياستۇقنى تاللاش كېرەك.
ئۇيقۇ كىشىلىك ھاياتتىكى كەم بولسا بولمايدىغان بىر ھالقا، ئەگەر ئۇيقۇسىزلىقنىڭ ئالامەتلىرى يېنىكرەك بولسا، ئىلمىي ئۇسۇل ئارقىلىق باشقۇرۇپ، ئۇيقۇ سۈپىتىنى ئۆستۈرگىلى بولىدۇ. لېكىن، ئەگەر ئۇزاق مۇددەت ئۇيقۇسىزلىق ئالامەتلىرى كۆرۈلسە، ۋاقتىدا دوختۇرخانىغا بېرىپ، كەسپىي دوختۇرلاردىن ياردەم سوراش كېرەك.
دوستلىرىڭىزغا ۋە چەمبىرىكىڭىزگە ھەمبەھىرلەپ قۇيۇڭ ، ھەممەيلەن بىرلىكتە ساغلام بولايلى
