حان ابىلايدىڭ قولدى بولۋى نەمەسە ابىلاي مەن عالدەن-سەرەن
قازاق مادەنيەتىندە، قازاق ونەرىندە جىلقى بەينەسى ەرەكشە ورىن الاتىنى بەلگىلى. ەر قاناتى قازانات قازاقتىڭ ەپوسىندا باتىرمەن قاتار اتالادى. بايىرعى جانە جاڭا زامان ادەبيەتىندە، ءداستۇرلى مۋزىكا مادەنيەتىندە اتتىڭ سىنى مەن قاسيەتىنە ارنالعان قانشاما شىعارمالار بولعان. مىنە، وسىنداي شىعارمالاردىڭ ءبىرى-بايجىگىتىڭ كۇيى «كوك بالاق».
ابىلايدىڭ جيرمادان جاڭا اسقان كەزى. ۇلكەن ءبىر سوعىستا شارىش باتىردى ءولتىرىپ قالماقتىڭ ساعىن سىندىرعان،بۇلعاقتاعان جاس سۇلتاننىڭ اسكەردەگى بەدەلى ۇلكەن ەكەن. كارى-جاسى بار، قول باستاعان باتىرى مەن قاتارداعى الانى، بارلىعى «ەندىگى حانىمىز ابىلاي بولسا ەكەن» دەپ ارمانداپتى……قوڭىر كۇزدىڭ باسىندا، ابىلاي جانىندا ەكى ءجۇز نوكەرى بار اڭعا شىعادى. نەشە كۇن اڭ اتىپ، ويىن-ساۋىقپەن كەلە جاتقان ءجاسوسپىرىم توپ قالماقتىڭ جەر قايىسقان اسكەرىنە جولىعىپتى. اياۋسىز ۇرىستا نوكەرىنىڭ ءبارى قىرىلىپ ابىلاي، جانىندا مادداقيا دەگەن باتىر، ەكەۋدەن ەكەۋ عانا قالىپتى. قالدان-سەرەننىڭ ۇلى لاما دورجى دەگەن باتىر«ءا، جولىم بولدى، باسقا ەمەس، قاقپانعا ابىلايدىڭ ءوزى ءتۇستى» دەپ سىرنايلاتىپ-كەرنەيلەتىپ ەلىنە قايتادى…
شارىشتى ولتىرگەن ابىلايدى كورەمىز دەپ بۇكىل قالماق جينالىپتى. سوندا تامام جۇرتتىڭ الدىنا شارىشتىڭ شەشەسى كۇنسايىن حانىمشا شىعىپ، ابىلايعا ايتتى دەيدى.
-ەي، يتتەن جاراتىلعان ابىلاي، مەنىڭ شارىشىمدى، قاي جەردە ءولتىردىڭ. اسىلىمنىڭ، ارداعىمنىڭ قانىن قالاي توكتىڭ، كانى، ايتشى،-دەپ.
سوندا ابىلاي تۇرىپ،-مىنا قولىممەن شەڭگەلدەپ تۇرىپ تالاي قالماقتىڭ قانىن ۇرتتاپ ەدىم. سەنىڭ بالاڭ سياقتى قاڭعىعان قالماقتىڭ باسى قاي شيدىڭ تۇبىندە جاتقانىن مەن قايدان بىلەيىن،-دەپتى.
كۇنسايىن سوندا قالدان-سەرەنگە ايتتى دەيدى،-قالدان، وسى ادام ءتىرى كەتسە، مەن ەشقاشان كەشپەيمىن سەنى. بۇكىل مالىمدى، بار داۋلەتىمدى ال، تەك مىنا ابىلايدى قولىما بەر. وسىنىڭ قانىن ىشكەندە عانا كەگىم قايتادى،-دەپ.
-نە ايتاسىڭ؟-مەن شارىشتى تۋ سىرتىنان اتقام جوق. ۇيىقتاپ جاتقان جەرىندە ولتىرگەم جوق. مەن ونى جەكپە-جەكتە جەڭىپ باسىن كەستىم. و زاماندا، بۇ زامان، مايداندا جاۋدى ءولتىرۋ قاشاننان بەرى قىلمىس سانالاتىن بولعان. زاڭدارىڭ قىزىق ەكەن، قالماق،-دەپ.
-ەرتەڭ تاڭەرتەڭگە دەيىن مۇرسات بەرەم. ەرتەڭ كۇن شىعىپ كەلە جاتقاندا باسىڭ شابىلادى،-دەپتى قالدان-سەرەن،-نە ارمانىڭ بار، سۇلتان؟
-ەشقانداي ارمانىم جوق،-دەپتى ابىلاي،-شاپ. قولىڭدا تۇرمىن عوي. ءبىراق ەسىڭدە بولسىن، قالدان باتىر. سەن مەنىڭ باسىمدى الاسىڭ. ال مەنىڭ باتىرلارىم قالاڭنىڭ الدىن شاڭ قىلادى، بۇكىل قالماقتى قىرادى. ۇرعاشىڭنىڭ بارلىعى قازاققا قاتىن بولادى. ەركەك كىندىكتىنىڭ بارلىعى قازاققا قۇل بولادى. باسقا ايتارىم جوق. سودان سوڭ، ابىلاي مەن مادداقيانى قاماپ تاستاپ قالماقتىڭ نوياندارى مەن تايشىلارى كەڭەس قىلادى. بارلىعى ءبىراۋىزدان «بۇنداي كوكجالدى قويا بەرسەڭ ەرتەڭ وپىق جەيمىز، ۇلى قالماقتىڭ سورىنا جاراتىلعان قانشەر، سوندىقتان ءولتىرۋ كەرەك» دەيدى. تورەلىگىن ءوزىڭ ايت دەيدى قالدان-سەرەنگە. .......
اڭگىمەنىڭ جالعاسىن استىڭعى 阅读原文دەگەن جازۋدى باسىپ وقىڭىز
