ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་འཚོལ་ཞིབ།

ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་འཚོལ་ཞིབ།*

          ཕྲན་གྱིས“ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་འཚོལ་ཞིབ་”ཅེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་འདི་ནི་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༠ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་བྲིས་པ་རེད་ལ། སྐབས་དེར་བྲིས་པའི་རྩོམ་ཡིག་འདིར་དཔྱད་གཞི་ཡིག་ཆ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་མ་འཛོམས་སྟབས། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་ཚེའི་རི་མོ་གསལ་ལ་མ་གསལ་ཞིག་ཀྱང་འབྲི་ཐུབ་བྱུང་མི་འདུག ཕྱིས་སུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་བསྟན་བཅོས་ཁག་ལ་མཇལ་ཐེངས་རེར་བརྗོད་གཞི་འདིའི་སྐོར་ལ་དོ་སྣང་བྱས་ཤིང་། ཉེ་ཆར་བརྗོད་གཞི་གཞན་ཞིག་གི་སྐོར་ལ་ཉར་ཚགས་བྱས་པའི་ཡིག་ཆ་ཞིག་བསྔོགས་སྐབས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སྐོར་ལ་བསྡུ་རུབ་བྱས་པའི་ཟིན་ཐོའི་ཤོག་ལེབ་འགའ་མཐོང་བྱུང་བར་བརྟེན། སྔར་བྲིས་ཟིན་པའི་རྩོམ་ཡིག་ལ་སྣོན་འཕྲི་དང་ཁ་གསབ་བྱེད་པར་འདུན་པ་ཞིག་སྐྱེས་བྱུང་། སྤྱིར་བོད་སྤྱི་ལ་དབང་བསྒྱུར་པའི་རྒྱལ་པོ་མཐའ་མ་ཞེ་གཅིག་པ་ལྷ་སྲས་དར་མ་(803-842)ཞེས་གྲགས་པ་བཀྲོངས་མཁན་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའམ་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་ཞུ་བ་ཁོང་གི་སྐུ་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་དང་ཆོས་འབྱུང་སོགས་སུ་ངེས་པར་དུ་འཁོད་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་མོད། ཁོང་གི་སྐུ་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་དང་མཛད་པ་ཁག་འཚོལ་ཞིབ་བྱེད་སྐབས་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་དང་ཆོས་འབྱུང་སོགས་ནའང་ཁོང་གི་སྐུ་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་ཧ་ཅང་ཉུང་བ་དང་ཟུར་ཙམ་ཡོད་པ་དེ་དག་ཀྱང་ངག་རྒྱུན་ལྟ་བུའི་ངོ་བོར་འཕོས་ཟིན་འདུག དེས་ན་ཕྲན་གྱིས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སྐོར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་གང་རྙེད་པ་ཁག་ངོ་སྤྲོད་དང་བཅས་ཞིབ་བསྡུར་བྱ་རྒྱུའི་ཁུལ་ཡིན་ལ། མ་རྙེད་པ་ཁག་ཕྱིས་སུ་རིམ་གྱིས་ཁ་སྐོང་ཞུ་འཆར་ཡོད་ལགས་ཞེས་དེ་ལྟར་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཚིག་འདི་ཙམ་ཞུ་བ་ཡིན།

  ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་འཁྲུངས་ཡུལ་དང་། འཁྲུངས་ལོ། སྟག་ཉ་བཟང་གི་སྐོར།

བྲག་ཡེར་པ།

ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་འཁྲུངས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་ཡིག་ཆ་འཁོད་སྔ་ཤོས་ནི་<< ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་>>ཞེས་པ་འདི་ཡིན། <<ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་>>ལ་<<ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་མ་>>དང་<<ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་བསྟན་པ་དར་རྒྱས་མ་>>ཞེས་དཀར་ཆག་གཉིས་ཡོད་1ལ། དཀར་ཆག་འདི་ནི་དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་པའི་ནང་དུ་བླ་མ་ཟངས་རི་བ་ཞུ་བ་ཞིག་གིས་འབྲི་རྩོམ་གནང་བའམ་ཡང་ན་གཏེར་ལས་བཏོན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། བླ་མ་ཟངས་རི་བ་ནི་རྗེ་རས་ཆུང་བའི་ཐུགས་སྲས་ཁྲོད་ཀྱི་གཅིག་ཡིན། <<དེབ་ཐེར་སྔོན་པོའི་>>ནང་དུ་“དེ་ལ་སྤྱིར་སློབ་མ་མང་ཡང་ཐུགས་ཀྱི་སྲས་བཅུ་གསུམ་བྱོན་ནས། ་་་ བུར་སྒོམ་ནག་པོ། ལ་སྟོད་པ་ཟངས་རི་རས་པ། ་་་” 2ཞེས་གསལ་བའི་ལ་སྟོད་པ་ཟངས་རི་རས་པ་ནི་བླ་མ་ཟངས་རི་བ་ཡིན་པར་གྲགས། དེས་ན་གོང་གི་<<ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་>>གི་ནང་དུ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་“འབྲོམ་སྟོད་དགུང་མོ་ཆེར་སྐུ་སྐྱེ་བ་བཞེས།”3ཞེས་འཁོད་ཡོད་ལ། ཕྱིས་སུ་དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བས་(1504-1566)དཀར་ཆག་དེ་ལ་གཟིགས་ནས་<<ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་>>གྱི་ནང་དུ་“གཞན་ཡང་ཡེར་པ་དང་ཆུ་བོ་རི་ལ་སོགས་ལ་སྒོམ་གྲྭ་ཆེན་པོ་བཙུགས་པ་ལས་གྲུབ་ཐོབ་མང་དུ་བྱུང་སྟེ་ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་བླ་མ་ཟངས་རི་བས་ཡེར་པའི་བསོས་པའི་སྤེའུ་སེར་པོ་ཐོན་པ་ལས། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་འབྲོམ་སྟོད་དགུང་མོ་ཆེར་སྐུ་འཁྲུངས། ་་་”4ཞེས་ལོ་རྒྱུས་དུམ་བུ་ཞིག་དྲངས་འདུག བློ་གྲོས་མཐའ་ཡས་ཀྱིས་(1813-1894)བརྩམས་པའི་<<རིན་ཆེན་གཏེར་མཛོད་ཆེན་མོའི་>>ནང་དུ་“དབུ་རུ་འགྲམ་སྟོད་གུད་མོ་ཆེར་འཁྲུངས།”5ཞེས་དང་། རྡོ་སྦིས་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོས་(1884-1968)བརྩམས་པའི་<<ཨ་ཆུང་གནམ་རྫོང་གི་ལོ་རྒྱུས་>>ཀྱི་ནང་དུ་“ཁོང་ནི་དབུ་རུ་གུང་པོ་ཆེར་འཁྲུངས།”6ཞེས་གསལ་བ་དང་། ནོར་བྲང་ཨོ་རྒྱན་གྱིས་ཀྱང་“འབྲོམ་སྟོད་གུང་མོ་ཆེར་སྐུ་འཁྲུངས།”7ཞེས་གསུངས་པ་སོགས་མང་དུ་མཆིས་ཀྱང་མཁས་པ་ཕལ་མོ་ཆེ་གོང་གི་དཀར་ཆག་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་བསྐྱར་ཟློས་གནང་རྐྱང་བྱས་ཡོད་པ་མ་གཏོགས་ས་ཆ་འདི་རེད་ཅེས་གསལ་ཁ་མཛད་མེད། དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་(1927-1997)ཀྱིས་“འབྲོམ་སྟོད་དགུང་མོ་ཆེ་ནི་འབྲོམ་ཐོད་ཤང་སྙན་རོང་ཞེས་པའི་ཉེ་འདབས་སུ་གུར་པ་ཞེས་པའི་ས་ཆ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་མིན་ནམ་སྙམ།”8ཞེས་གསུངས་ཡོད་ལ།  ས་ཆ་དེ་ནི་དེང་སང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་སྟག་རྩེ་རྗོང་འབྲོམ་ཤང་ངམ་ཡང་ན་ཆུ་ཤུར་རྫོང་གི་ཉེ་འཁོར་དུ་ཡོད།

དེ་མིན་གཞན་ཁོང་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་གྱི་སྐོར་ལ་ངག་རྒྱུན་གཉིས་ཡོད་པའི་གཅིག་ནི་ལྷོ་ཁ་བ་ཚོས་ལྷོ་བྲག་ཏུ་ལྷ་ལུང་དགོན་པ་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་འཁྲུངས་ཡུལ་དུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་པ་དང་། ཅིག་ཤོས་ནི་གཉིས་རྩེ་རྣམ་རྫོང་གླིང་དུ་ལྷ་ལུང་བླ་མ་ཚང་ཟེར་བའི་མི་ཚང་ཡོད་པ་དེ་ནི་ཁོང་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་འཁྲུལ་མེད་དུ་འདོད་ཀྱིན་ཡོད། ངག་རྒྱུན་འདི་གཉིས་བོད་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ཁག་ཏུ་བཀོད་པ་མ་མཐོང་མོད། ངག་རྒྱུན་ཐམས་ཅད་རྫུན་མ་མིན་པའི་སྐབས་ཀྱང་ཡོད་སྟབས་འདིར་ཆེད་དུ་བྲིས་པ་ཡིན། འོན་ཀྱང་བོད་བཙན་པོའི་སྐབས་སུ་མིང་ལ་ལྷ་ལུང་ཟེར་བའི་མི་ཡོད་པ་དཔེར་ན་ལྷ་ལུང་རྡོ་རྗེ་དཔལ་དང་། ལྷ་ལུང་བློན་པོ་རྗེ་སྐར་གོང་། ལྷ་ལུང་བཟའ་མེ་ཏོག་མ་ལྟ་བུའང་བོད་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་དང་ཆོས་འབྱུང་ཁག་ཏུ་མང་པོ་འབྱུང་ལ། ལྷ་ལུང་ཞེས་པ་ནི་རུས་རྒྱུད་ཅིག་གམ་ཡང་ན་ཡུལ་མིང་གང་ཡིན་ད་དུང་བཤད་དཀའ་མོད། འདུས་སྲོང་མང་པོ་རྗེ་རླུང་ནམ་འཕྲུལ་གྱི་རྒྱལ་པོ་ནི་སྒྲགས་ཀྱི་ལྷ་ལུང་ཞེས་པའི་ཡུལ་དུ་འཁྲུངས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད། ཀ་ཐོག་རིག་འཛིན་ཚེ་དབང་ནོར་བུ་(1698-1755)ལྟར་ན་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་“ལྷ་ལུང་”ཞེས་པ་ནི་“ལྷས་ལུང་”ཡིན་པ་འདི་ལྟར་ “ཡི་དམ་ལྷ་དང་བླ་མས་བདུད་འདུལ་དཔའ་བོར་ལུང་བསྟན་པར་ལྷས་ལུང་དུ་གྲགས།”9ཞེས་གསུངས་ལ།  <<བདུད་འཇོམས་ཆོས་འབྱུང་>>གི་ནང་དུའང་གོང་གི་ཚིག་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་དུ་བཤུས་འདུག སྤྱིར་<<ཡེར་བའི་དཀར་ཆག་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་མ་>>ཞེས་པའི་“ལྷ་ལུང་”མིང་ཅན་འདི་དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་པའམ་ཡང་ན་དེའི་གོང་རོལ་ནས་བཏགས་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། “ལྷས་ལུང་”ཞེས་པ་ནི་ཕྱིས་སུ་མཛེས་རྒྱན་སྤྲས་པས་སླད་ཅན་དུ་གྱུར་པ་རེད་སྙམ།

ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་ཐོར་རེ་བ་ཞིག་<<ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་>>ཏུ་གསལ་བ་དང་། <<སྦ་བཞེད་>>སླད་ཅན་དུ་གྲགས་པའི་<<ཆོས་འབྱུང་གི་ཡི་གེ་ཞིབ་མོ།>>  <<སྦ་བཞེད་ཞབས་བཏགས་མའི་>>ནང་དུའང་ཟུར་ཙམ་འབྱུང་མོད། ཁོང་གི་འཁྲུངས་ལོའི་སྐོར་མི་གསལ། ད་ནི་ཕྱིས་བྱུང་གི་ཡིག་ཆ་བེད་སྤྱད་ན་ཀ་ཐོག་རིག་འཛིན་ཚེ་དབང་ནོར་བུས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་“ལྷ་སྲས་མུ་རུབ་སྐུ་གཤེགས་མ་ཐག་ཏུ་སྐྱེ་བའི་ཉིང་མཚམས་སྦྱར་བ་ཡིན།”10ཞེས་གསུངས་འདུག་ལ། ཚིག་དུམ་འདི་ནི་<<བླ་མ་དགོངས་འདུས་ཀྱི་ལུང་བསྟན་བཀའ་རྒྱ་མ་>>ལས་དྲངས་པ་གསལ་བཤད་གནང་ཡོད། དེ་བཞིན་དུ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་“མེ་སྟག་གམ་མེ་ཡོས་གང་རིག་ཏུ་འཁྲུངས་དགོས་ལ། རྒྱལ་པོ་སྡིག་ཅན་སྒྲོལ་དུས་དགུང་ལོ་ང་བརྒྱད་དུ་ཕེབས་ཡོད།”11ཅེས་གསུངས་ཡོད། ཕྲན་གྱིས་གོང་གི་བཀའ་རྒྱ་མ་དེ་བཙལ་འཚོལ་བྱས་ནའང་མ་ཐོབ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱལ་སྲས་མུ་རུབ་བཙན་པོ་ནི་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་(742-797)གྱི་སྲས་འབྲིང་བ་ཡིན་ལ། ཁོང་གིས་བློན་པོ་ཞང་གི་བུ་དབུ་རིང་བྱ་བ་བསད་པས། བློན་ཆེན་འགོས་ཀྱིས་ཞལ་ལྕེ་དགའ་གསུམ་དང་འདར་གསུམ་བྱ་བ་བཅད་དེ་ཁོང་ས་མཐར་སྤྱུགས་པ་དང་། གཅེན་པོ་མུ་ནེ་བཙན་པོ་(774-797)སྐུ་གཤེགས་རྗེས་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་བྱ་བཞག་ཐམས་ཅད་གཅུང་པོ་ཁྲི་ལྡེ་སྲོང་བཙན་གྱིས་བསྐྱངས་དགོས་བྱུང་ཡོད། ཁོང་གི་འཁྲུངས་འདས་ཀྱི་ལོ་ཚིགས་གསལ་པོ་མེད་ནའང་། གཅུང་པོ་ཁྲི་ལྡེ་སྲོང་བཙན་ནི་སྤྱི་ལོ་༧༧༦ལོར་འཁྲུངས་པ་དང་། སྤྱི་ལོ་༨༡༥ལོར་སྐུ་གཤེགས་པ་རེད། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡོངས་གྲགས་སུ་མུ་རུབ་བཙན་པོ་ནི་ཁོང་གི་གཅུང་པོའི་སྔོན་དུ་འདས་ཡོད་ཚུལ་བརྗོད་ཀྱིན་ཡོད།

ནོར་བྲང་ཨོ་རྒྱན་གྱིས་“མེ་སྟག་སྤྱི་ལོ་༧༨༦ལོའམ་ཡང་ན་མེ་ཡོས་སྤྱི་ལོ་༧༨༧ཙམ་ལ་སྐུ་འཁྲུངས་པ་རེད་”12གསུངས་འདུག ཁོང་གི་ལོ་ཚིགས་ཀྱི་ཁུངས་གཏུགས་སའི་བསྟན་བཅོས་ནི་ཀ་ཐོག་རིག་འཛིན་ཚེ་དབང་ནོར་བུས་མཛད་པའི་<<བོད་རྗེ་ལྷ་བཙན་པོའི་གདུང་རབས་ཚིག་ཉུང་དོན་གསལ་>>ཞེས་པ་འདི་མིན་ནམ་སྙམ། གདོང་ཐོག་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ཀྱང་“མེ་སྟག་༨༤༦འཁྲུངས་པ་དང་། རྒྱལ་པོ་གླང་དར་མ་བཀྲོངས་དུས་དགུང་ལོ་དྲུག་ཅུ་རེ་གཅིག་ཡིན།”13ཞེས་གསལ་པོར་གསུངས་ཡོད། གདོང་ཐོག་ཚང་གི་ལོ་ཚིགས་འདི་ནི་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་འདས་ལོའི་ལོ་ཚིགས་ཀྱི་དབང་གིས་དྲུག་ཅུ་སྐོར་གཅིག་གི་ཁྱད་པར་བྱུང་བ་དང་། ཁོང་གིས་གསུངས་པའི་ལོ་ཚིགས་དེའི་ནང་གི་དྲུག་ཅུ་སྐོར་གཅིག་འཕྲི་ན་ཀ་ཐོག་ཚང་དང་ནོར་བྲང་ཨོ་རྒྱན་གྱིས་གསུངས་པའི་ལོ་ཚིགས་དང་མཐུན་པར་སྣང་། དེས་ན་ལོ་ཚིགས་འདིའི་དབང་དུ་བྱས་ན་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་སྤྱི་ལོ་༧༨༤ལོར་འཁྲུངས་པའམ་ཡང་ན་སྤྱི་ལོ་༧༨༦ལོར་གང་རུང་ཞིག་ཏུ་སྐུ་འཁྲུངས་པ་འདྲ་ནའང་ད་དུང་བརྟག་པར་འཚལ། ཁོང་གི་སྐུ་མཆེད་དུ་གྲགས་པའི་སྦ་དཔལ་དབྱངས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་བསྡུར་ནས་བཤད་ན། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་དུས་རབས་བརྒྱད་པ་དང་དགུ་པ་ཡས་མས་སུ་འཁྲུངས་ཡོད་པ་གསལ་པོ་རེད།

ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སྐྱ་མིང་ལ་སྟག་ཉ་བཟང་དང་། སྐུ་ན་གཞོན་དུས་དམག་མི་ཞིག་ཡིན་པའི་སྐོར་<<ཡེར་བའི་དཀར་ཆག་>>གི་ནང་དུ་ཅུང་ཟད་གསལ་བ་ལུང་དྲངས་ན་འདི་ལྟར། “ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་མིང་སྐྱའི་མིང་སྟག་ཉ་བཟང་ཞུ་བ་ལགས། འབྲོམ་སྟོད་དགུང་མོ་ཆེར་སྐུ་སྐྱེ་བ་བཞེས། རྒྱ་བོད་ཀྱི་ས་མཚམས་བསྲུངས་ཏེ་རྒྱ་བོད་བྱེ་མའི་ཐོག་ཏུ་རྒྱའི་དམག་རྣམས་བཏུལ་ལོ། རིན་པོ་ཆེའི་གཡུང་དྲུང་ལ་བོར་ཏེ་སྟོང་བདེ་ན་མི་བསྐྱོད་པ་ཡོད། ལྷས་ཀྱི་ལྗང་ར་ན་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཡོད། དེ་ཡན་ཆད་ན་རྒྱ་ནག་པོ་ཡོད། དེ་མན་ཆད་ན་བོད་ཀྱི་གུང་མོ་ཆེའི་དཔོན་སྟག་ཉ་བཟང་བྱ་བ་ལགས།  མདུང་ཕྲག་པ་གཡས་པ་བཀལ་ནས་རྨོག་ཕྲག་པ་གཡོན་པ་ལ་བཀལ་ནས་ཡོང་ཙ་ན་”14ཞེས་འཁོད་འདུག་ལ། ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་གཞན་དུའང་དཀར་ཆག་འདི་ལས་འཕྲོས་ཏེ་ཁོང་དམག་ལ་ཞུགས་ཏེ་དཔའ་རྟགས་བཞག་ཚུལ་དང་། སོ་བློན་གྱི་གོ་བབ་ཡོད་ཚུལ་སོགས་བརྗོད་འདུག

དེང་སང་བོད་བཙན་པོའི་དུས་སྐབས་ཀྱི་རྒྱ་བོད་ས་མཚམས་ཀྱི་དམག་དཔོན་དག་གི་མིང་འཚོལ་བར་དཀའ་ངལ་དེ་ཙམ་མེད་ཀྱང་། ཕྲན་གྱིས་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་གིས་གཙོས་པའི་རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ལས་བྱུང་བའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སོགས་ལ་ཞིབ་མོར་མཇལ་ནའང་སྟག་ཉ་བཟང་གིས་རྒྱ་བོད་ས་མཚམས་ཀྱི་དམག་དཔུང་མཛད་པའི་སྐོར་མ་མཐོང་ལ། <<སྒྲ་སྦྱོར་བམ་གཉིས་>>དང་<<རྦ་བཞེད་>>དུ་འབྱུང་བའི་“ཞང་རྒྱ་ཉེ་ཉ་བཟང་”ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ཡང་“སྟག་ཉ་བཟང་”མིན། སྤྱིར་སྟག་ཉ་བཟང་ཞེས་པའི་“སྟག་”འདི་མཐོང་སྐབས་བོད་བཙན་པོའི་དུས་སྐབས་སུ་དཔའ་བོ་ལ་སྟག་གིས་བསྟོད་པ་དང་། སྡར་མ་ལ་ཝ་ཡིས་སྨད་པ་སོགས་ཐོབ་དང་གོ་ས་སྟེར་བའི་ལམ་སྲོལ་ཡོད་སྟབས། ཁོང་གི་མཚན་གྱི་དབུ་ལ་སྦྱར་བའི་སྟག་འདི་ཡང་དེ་ལྟར་གསོལ་བ་མིན་ནམ་དྲན་ནའང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བཤད་ན་ཁོང་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་སྟག་རྩེ་རྗོང་ནི་གནའ་རབས་ཀྱི་ཡུལ་མིང་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དེ་ཐོགས་དོན་ཀྱང་རི་བོ་སྟག་ལྟ་བུའི་རྩེ་མོར་གནས་པས་རྫོང་ངམ་རྫོང་བཙན་པོ་སྟག་ལྟ་བུའི་དོན་སོགས་ལའང་འཇུག་པས། ཡུལ་མིང་རུས་མིང་དུ་ཐོགས་ཡོད་ཀྱང་སྲིད།

   ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང་། སྐུ་མཆེད།  མཁན་པོར་བཞུགས་པའི་སྐོར།

ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་སྐོར་<<ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་>>གི་ནང་ དུ་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་ཞིག་ཡོད་པ་འདི་ལྟར། སྟག་ཉ་བཟང་གིས་“གོ་ཆ་རྣམས་ཕུད་དུས་སུ། རིན་པོ་ཆེ་རྟོགས་བཟུངས་ཀྱི་ནང་ན། བྲ་ཉེ་ལ་ནི་གང་སྐྱེས་པ། རྐང་མཐིལ་ལ་ནི་དམར་པོ་ཅན། ཤི་ནས་དམྱལ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ཟེར་བ་ཐོས་པས། རྐང་མཐིལ་གྱི་སུལ་ལ་བལྟས་པས་རྨེ་བ་དམར་པོ་འདུག་པས། ཀློག་མཁན་ལ་སྐྱ་ལས་ཀློག་དང་བྱས་པས། དེ་བཞིན་དུ་འདུག་ཟེར། དེར་ཡབ་མཆེད་གཉིས། ཁོ་རང་སྤུན་གསུམ་བསམ་ཡས་ན་པཎྜི་ཏ་བཞུགས་པའི་སར་ཕྱིན། རབ་ཏུ་བྱུང་པའི་མཁན་པོ་སློབ་དཔོན་བྷི་མ་ལ་མི་ཏྲ་དང་། སློབ་དཔོན་པདྨ་སམ་བྷ་བ་བྱ་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་གསུམ་བླངས།”15ཞེས་གསལ་བ་འདིའི་ཐོག་ནས་བལྟས་ན་ཁོང་དམག་མི་ཡིན་སྐབས་སུ་ཞིག་གི་ལུང་བསྟན་ལྟ་བུའི་དབང་གིས་གློ་བུར་ཏུ་ངེས་འབྱུང་སྐྱེས་པ་དང་། དེ་ནས་བསམ་ཡས་སུ་ཕེབས་ཏེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཤེས་ཐུབ་ནའང་།  སློབ་དཔོན་བྷི་མ་ལ་མི་ཏྲ་ཞུ་བ་ཁོང་བོད་དུ་དངོས་སུ་ཕེབས་ཡོད་མེད་སྐོར་ལ་རྩོད་པ་ཡོད་ནའང་། ཕྲན་གྱིས་<<སྦ་བཞེད་ཞབས་བཏགས་མ་>>དང་། <<མཁའ་འགྲོ་སྙིང་ཐིག་>>གི་ནང་དུ་སློབ་དཔོན་རིན་པོ་ཆེས་བྷི་མ་ལ་མི་ཏྲ་སྤྱན་དྲངས་ཚུལ་ཟུར་ཙམ་གསལ་བ་དང་། <<རྙིང་མའི་རྒྱུད་འབུམ་>>གྱི་ནང་དུའང་མཁན་པོ་བྷི་མ་ལ་མི་ཏྲ་དང་། ལོ་ཙཱ་བ་གཡུ་སྒྲ་སྙིང་པོ་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་ཆོས་ཉིད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཀྲ་ཤིས་མི་འགྱུར་བར་གསལ་བར་གནས་པའི་རྒྱུད་སོགས་བསྒྱུར་བ་མཐོང་བྱུང་བ་གང་ལྟར་ཡང་། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་སྐུ་མཆེད་གསུམ་དུས་མཉམ་དུ་བསམ་ཡས་སུ་ཕེབས་ནས་རབ་བྱུང་བསྒྲུབས་ཡོད་ཚེ། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་མཚན་ཀྱང་སད་མི་བདུན་གྱི་གྲས་སུ་ཡོད་དགོས་ནའང་དེ་ལྟར་མི་གསལ་བས་ཁོང་ཕྱིས་སུ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང་དེའི་སྐོར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་འོག་ཏུ་འཆད་རྩིས་ཡོད།

ཀ་ཐོག་རིག་འཛིན་ཚེ་དབང་ནོར་བུས་“ལྷས་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་འདི་ནི་གཉགས་ཛྙཱ་ན་ཀུ་མཱ་རའི་སློབ་མ་དཔལ་གྱི་མིང་ཅན་བརྒྱད་ཀྱི་ཡ་གྱལ་ཡིན་པ་ཡོངས་གྲགས་དང་། ལོ་བཅུ་བདུན་པར་སྤ་གྲོ་སྟག་ཚངས་སུ་གུ་རུ་པདྨའི་ཞལ་མཇལ་ཞིང་། མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་གྱིས་རྗེས་སུ་བཟུང་།”16ཞེས་གསུངས་ཡོད། བོད་ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་རྙིང་གྲས་ཅན་<<ཉང་རལ་ཆོས་འབྱུང་>>དང་། <<ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང་>>ལྟ་བུའི་ནང་དུ་ཛྙཱ་ན་ཀུ་མཱ་རའི་སློབ་མ་དཔལ་གྱི་མིང་ཅན་བརྒྱད་ཀྱི་གྲས་སུ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་མཚན་མེད་ལ། ཕྱིས་སུ་སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་ཆོས་འབྱུང་གྲགས་ཅན་<<གུ་བཀྲ་ཆོས་འབྱུང་>>དང་། <<དཔལ་རྡོ་རྗེ་ཕུར་པའི་ཆོས་འབྱུང་>>སོགས་ཀྱི་ནང་དུ“ཐང་བཟང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་”ཞེས་པ་“ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེར་”བསྒྱུར་འདུག་པ་གང་ཡིན་ཆ་མ་འཚལ། ད་དུང་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་དགུང་ལོ་བཅུ་བདུན་ལ་ཕེབས་སྐབས་སློབ་དཔོན་པད་མ་འབྱུང་གནས་ཀྱི་ཞལ་མཇལ་བ་དང་མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་གྱི་རྗེས་སུ་བཟུང་ཡོད་ཚེ། སྐབས་དེར་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་མེད་ལ། མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་ནི་བསམ་ཡས་དགོན་པ་བཞེངས་གྲུབ་རྗེས་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱིས་སློབ་དཔོན་ལ་དབང་ཡོན་དུ་ཕུལ་བ་ཡོངས་གྲགས་ལྟ་བུ་ཡིན། སྤ་གྲོ་སྟག་ཚང་གི་ཡུལ་དེ་ཡང་འབྲུག་ཡུལ་དུ་ཡོད་པ་དང་། སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་བཞུགས་ཡུལ་གྱི་གནས་ཆེན་བརྒྱད་ཡོད་པའི་གྲས་ཀྱི་གཅིག་ཡིན་སྟབས། མཁས་པ་ཆེན་པོ་ཀ་ཐོག་ཚང་གི་གསུང་འདི་དག་གཡོ་བ་མེད་པར་སེམས་ལ་ཟུག་འགྲོ་བ་ཞིག་མ་རེད།

དེ་ནས་<<ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་དད་པའི་ས་བོན་>>དུ་“བཙུན་པ་དཔལ་གྱི་དབྱངས་དང་། དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ། རབ་འབྱོར་དབང་པོ་དང་གསུམ་སྐུ་མཆེད་ཡིན།”17ཞེས་འབྱུང་ལ། བཙུན་པ་དཔལ་དབྱངས་ཟེར་བ་ཁོང་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་སྐོར་<<སྦ་བཞེད་ཞབས་བཏགས་མ་>>བྱ་བ་ལས་“བཙན་པོའི་ཞལ་ནས་ངའི་བློན་པོ་དགེ་སློང་མེད་པས། ངའི་ཞང་བློན་རྣམས་ལ་དེ་བཏུབ་བམ་མི་བཏུབ་ཅེས་བཀའ་སྩལ་བའི་ལན་དུ། བཏུབ་བམ་སད་པར་བྱ་གསུངས་ནས། བོད་ལ་དད་པ་ཆེ་བར་འབའ་ཁྲི་གཟིགས་དགེ་སློང་བྱས་མ་ཐག་ཏུ་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པས་བཙན་པོ་དགྱེས་ཏེ་དེའི་ཞབས་སྤྱི་བོར་བླངས་ནས་ཁྱོད་བོད་ཀྱི་རཏྣ་ཡིན་ཞེས་བཀའ་བསྩལ་བས་མིང་ཀྱང་སྦ་རཏྣ་ཞེས་བཏགས་ཏེ། བོད་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་སྔ་བ་དེ་ཡིན་ནོ།”18ཞེས་འབྱུང་། ཡང་། “ཁྲི་གཟིགས་དགེ་སློང་བྱས་མ་ཐག་ཏུ་མཚན་སྦ་དཔལ་དབྱངས་སུ་བཏགས་”19ཞེས་ཀྱང་འབྱུང་ངོ་། སྦ་དཔལ་དབྱངས་ནི་བོད་ཀྱི་རབ་བྱུང་བའི་ཐོག་མ་ཡིན་ལ། ཁོང་བསམ་ཡས་ཀྱི་མཁན་རབས་གཉིས་པར་བཞུགས་མྱོང་། སྟོན་རྩེན་སྟོན་མིན་གྱི་རྩོད་པ་བྱེད་སྐབས་ཀྱི་སློབ་དཔོན་དང་། སྒྲ་སྦྱོར་བམ་གཉིས་གཏན་འབེབས་མཛད་སྐབས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་བའི་གྲས་སུ་ཡོད། འདིར་གསལ་པོར་ཞུ་འདོད་པ་ནི། སྦ་དཔལ་དབྱངས་སྐུ་མཆེད་གསུམ་ནི་རྒྱལ་པོའི་ཞང་བློན་ཡིན་པ་དང་། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལྷ་སྲས་དར་མ་བཀྲོངས་མཁན་ནི་ཁོང་གི་ཉེ་འབྲེལ་ཞིག་ཡིན་པ་དེ་རེད། སྐབས་རེར་<<སྦ་བཞེད་ཞབས་བཏགས་མའི་>>ནང་དུ་“སྦ་རྨ་གཟིགས་(ཁྲི་བཞེར)གྱི་བུ་རཏྣར།”20ཞེས་འབྱུང་བ་དང་དེ་ནི་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་མཆེད་གསུམ་གྱི་ཡབ་ཀྱི་མཚན་མིན་ནམ་སྙམ་ལ། སྐབས་འདིར་འབྱུང་བའི་“སྦ་”འདི་ལའང་འབྲི་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་འགའ་རེ་ཡོད་ནའང་། རྦ་དང་དབའ། དབས། ཡང་ན་འབའ་སོགས་གཅིག་ཡིན་ལ་དེ་ལས་མཆེད་པའི་རུས་རྒྱུད་འདིས་བཙན་པོ་གནམ་རི་སྲོང་བཙན་གྱི་དུས་ནས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་དུ་མ་གཅིག་གྱུར་དང་རྒྱལ་ཁབ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་རླབས་ཆེན་གྱི་མཛད་རྗེས་བཞག་ཡོད་ལ། བོད་སིལ་བུར་འཐོར་རྗེས་རྒྱ་དང་ཡུ་གུར་གཉིས་བསྡོངས་ནས་དབའ་ཁྲོམ་བཞེར་བཀྲོངས་ནས་བཟུང་རུས་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདིས་བོད་ལ་གནང་བའི་མཛད་རྗེས་ཀྱི་ལེའུ་དེ་མཇུག་བསྒྲིལ་ཡོད།

མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོ་ལས་སྦ་དཔལ་དབྱངས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་སད་མི་བདུན་སོགས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དེ་ལྟར་ལགས་ཀྱང་། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་མི་གསལ། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་དང་ཆོས་འབྱུང་སོགས་ཀྱི་ནང་དུ་སད་མི་བདུན་གྱི་མཚན་མཐུན་མིན་སྣ་ཚོགས་མཆིས་པ་དཔེར་ན། <<སྦ་བཞེད་>>དུ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་མཆེད་ལྷ་ལུང་རབ་འབྱོར་དབྱངས་སད་མི་བདུན་གྱི་གྲས་སུ་བཅུག་པ་ལྟ་བུའང་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཕྲན་ནི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བའི་ཁྱུ་མཆོག་དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བས་ཡིག་རིགས་སྣ་ཚོགས་ལ་ཞིབ་བསྡུར་མཛད་ཡོད་པ་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཡོད་དོ། གང་ལྟར་འདི་དག་གིས་མཚོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་བསམ་ན་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཕྱིས་སུ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནའང་མཁན་པོ་སུ་ཞིག་གི་མདུན་ནས་རབ་བྱུང་བསྒྲུབས་ཡོད་མེད་འཁྲུན་ཐག་གཅོད་ནུས་བྲལ། མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་སྐབས་ཁོང་གི་སྐུ་ཚེའི་སྨད་དུ་བོད་ཀྱི་ཁྱིམ་པ་བ་ཚོར་རབ་བྱུང་གི་སྡོམ་པ་མནོས་པའི་ལོ་རྒྱུས་མཇལ་རྒྱུ་མེད་ལ། ཇོ་མོ་གཅེན་ཁྲི་རྒྱལ་མོ་བཙན་དང་སྲུ་བཙན་མོ་རྒྱལ་ལ་སོགས་པའི་མི་བརྒྱ་ལྷག་(སྐབས་དེར་མི་སུམ་བརྒྱ་རབ་ཏུ་བྱུང་བར་གྲགས)མཁན་པོ་སྦ་རཏྣ་(སྐབས་འདིར་སྦ་ཡེ་ཤེས་དབང་པོར་གོ་དགོས་པ་འདྲ)ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། དུས་ཚོད་ཀྱི་ཆ་ནས་བཤད་ན་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའང་སྐབས་དེ་འདྲ་ཞིག་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་མིན་ནམ་དྲན། གོང་དུ་ཞུས་ཟིན་པ་ལྟར་<<ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་>>ཏུ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་སྐུ་མཆེད་གསུམ་སློབ་དཔོན་བྷི་མ་ལ་མི་ཏྲ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་གསལ་མོད། ཕྲན་གྱིས་ད་ཕན་མཐོང་བའི་ལོ་རྒྱུས་<<ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་>>ལས་གཞན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སོགས་ན་བྷི་མ་ལ་མི་ཏྲ་ཞུ་བ་བོད་ཀྱི་རབ་བྱུང་གི་མཁན་པོར་བཞུགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་མེད་པས་ཞལ་ལུང་འདི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་མཐུན་དཀའ་བས་ཡིད་ཆེས་བྱ་ཐབས་བྲལ།  གཞན་ཡང་སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཀྱང་དོན་དངོས་སུ་བོད་དུ་དུས་ཡུན་ཇི་ཙམ་བཞུགས་པའི་ལོ་དུས་ངེས་གཏན་ཁ་ཚོན་ཆོད་པ་ཞིག་མེད་ནའང་། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་སློབ་དཔོན་པད་མ་འབྱུང་གནས་ལས་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཞུས་ཡོད་ཚེ་ཞུ་ཡུལ་ནི་བསམ་ཡས་སམ་ཡང་ན་བྲག་ཡེར་པ་གང་རུང་ཞིག་ཡིན་དགོས་པ་ཆགས་མོད། དུས་ཚོད་ནམ་ཞིག་ལ་སྡོམ་པ་བླངས་པའི་ལོ་རྒྱུས་བརྗོད་དཀའ་སེ་ཞིག་འདུག

སྤྱི་ལོ་༡༩༨༢ལོར་མཁའ་རྨེའུ་བསམ་གཏན་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་བརྩམས་པའི་དཔྱད་རྩོམ་ཞིག་ཏུ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་“ཁོང་ནི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གྲྭ་པ་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད་བསམ་ཡས་ཀྱི་མཁན་རབས་དགུ་པ་ཡིན་པ་གནའ་རབས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་བྲིས་མའི་གྲས་ནས་བདག་གིས་རྙེད་བྱུང་།”21ཞེས་དང་།  ཉེ་ཆར་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་ཞིབ་འཇུག་གནང་མཁན་སམ་བན་(Sam Van Schaik)གྱིས་བརྩམས་པའི་<<བོད། ལོ་རྒྱུས་ཤིག་>>ཅེས་པའི་ནང་དུའང་ཁོང་ནི་བསམ་ཡས་ཀྱི་མཁན་རབས་དགུ་པ་ཡིན་22པའི་སྐོར་འབྲི་རྩོམ་གནང་ཡོད། སྐབས་དེའི་བསམ་ཡས་ཀྱི་མཁན་པོ་རྣམས་མཁན་པོར་བཞུགས་ཡུན་གྱི་ལོ་དུས་དང་། མཁན་རབས་རེ་རེའི་ལོ་རྒྱུས་འཚོལ་བར་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་མ་འཛོམས་པར་བརྟེན་ཞིབ་འཇུག་བྱ་ཐབས་བྲལ་མོད། ཁྲི་ལྡེ་སྲོང་བཙན་སྐབས་ཀྱི་མཁན་པོ་ནི་ཕལ་ཆེར་ཤཱནྟི་ཞུ་བ་ཡིན་ལ། ཁོང་ནི་བསམ་ཡས་ཀྱི་མཁན་རབས་གསུམ་པ་ཡིན་པ་འདྲ། དེར་བརྟེན་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་བསམ་ཡས་ཀྱི་མཁན་རབས་དགུ་པར་ཕེབས་སྐབས་ཁོང་དགུང་ལོ་མཐོ་པོར་སླེབས་ཡོད་པ་ནི་སྨོས་མ་དགོས།  ཡིན་ནའང་།        ཁོང་བྲག་ཡེར་པར་ཕེབས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་དཔྱད་ན་དེ་ལའང་འགལ་འཛོལ་ཞིག་ཡོད་པ་འོག་ཏུ་འཆད་པར་འགྱུར་ལ། སྤྱིར་བོད་ཀྱི་རྡོ་རིང་གི་ཡི་གེ་དང་བསྟན་བཅོས་རྙིང་པ་དག་གི་ཤུགས་བསྟན་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་སྐབས། བར་སྐབས་དེར་“ཆོས་ཀྱི་བློན་པོ་”ཞེས་པ་ཞིག་བྱུང་སྟབས། རིམ་བཞིན་བསམ་ཡས་ཀྱི་མཁན་པོ་ཚོས་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་དང་དེའི་ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་ཐེ་གཏོགས་བྱེད་པའི་དབང་ཆ་དེ་ཡང་མེད་པར་གྱུར་པ་ལྟ་བུར་མངོན།

ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་བྲག་ཡེར་པར་ཕེབས་པ་དང་། ལྷ་སྲས་དར་མ་བཀྲོངས་པ།  མདོ་སྨད་དུ་བྲོས་བཤོལ་གནང་བའི་སྐོར།

ལོ་རྡོ་རྗེ་བྲག

ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་བྲག་ཡེར་པ་ཞེས་པའི་སྒྲུབ་གནས་དེར་དུས་ནམ་ཞིག་ལ་ཕེབས་པའི་ལོ་རྒྱུས་མེད་ནའང་། <<ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་>>ཏུ་“སྐུ་མཆེད་གསུམ་པོ་གྲིབ་ཀྱི་དཀར་མོ་རོང་དུ་བསྒོམས་པས་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་ཆས་གོས་ལྷགས་པས་ཁྱེར་བ་བསྙེགས་པས་ཡེར་པ་ལྷ་རི་སྙིང་པོར་ཤུག་པ་བྱ་ཕོང་ཙམ་ཞིག་ལ་དཀྲིས་ནས་འདུག ཁོང་ས་དཔྱད་ལ་མཁས་པས་རི་དེ་གནས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཞིག་ལ་གཟིགས་ནས་ཡབ་མཆེད་སྤྱན་དྲངས་ནས་མཆོད་པའི་རྟེན་བཙུགས་ཤིང་སྦལ་སྙོས་གཉིས་བྱང་ཚྭ་ཁུར་བཏང་ནས་བྲག་ཕུག་བྲུས།”23ཞེས་སོགས་འཁོད་འདུག ཁོང་གི་སྒྲུབ་ཕུག་ནི་སྲོང་བཙན་ཕུག་གི་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་གཟིམ་ཕུག་དེ་ཡིན་པར་བཤད་ཅིང་། ཁོང་གིས་སྒྲུབ་ཕུག་དེ་ནས་གྲུབ་ཐོབ་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་ཀྱི་ཞབས་ཏོག་བསྒྲུབས་པ་དང་། སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རྟེན་བཞེངས་ཤིང་རབ་གནས་ལེགས་པར་སྒྲུབ་ཚུལ་སོགས་<<ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་>>ཏུ་གསལ་བས་འདིར་རྒྱས་སྤྲོས་མ་བྱས་ལ། ཁོང་གིས་སྒྲུབ་པ་ཉམས་ལེན་གཙོ་བོར་མཛད་པས་གྲུབ་པ་ཐོབ་ཅིང་རྗུ་འཕྲུལ་ཅན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པར་གྲགས་ཤིང་། དེའི་ལེགས་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཁོང་གི་མཚན་རྗེ་འབངས་ཉེར་ལྔའི་གྲས་སུ་མཇལ་རྒྱུ་བྱུང་བ་རེད།

འོན་ཀྱང་། <<ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་>>གི་ནང་དུ་ཁོང་དང་ལྷན་དུ་སྐུ་མཆེད་གཉིས་ཡོད་པ་གསལ་བ་དང་། ཁོང་གི་སྐུ་མཆེད་སྦ་དཔལ་དབྱངས་ནི་རྒྱལ་པོ་མུ་ནེ་བཙན་པོའི་རིང་དུ་སྐུ་གཤེགས་ཡོད་པ་འདྲ། ཁོང་སྐུ་གཤེགས་ཁར་“ཇོ་མོ་ཡིད་བཞིན་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་སྐུ་གཟུགས་ཀྱིས་སྤྱན་ཆབ་ཕྱུང་།”24ལྟ་བུའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད།  འདི་ལ་དཔྱད་ན་དུས་སྐབས་དེ་ནི་ཕལ་ཆེར་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་སྐུ་ཚེའི་མཇུག་གམ་ཡང་ན་མུ་ནེ་བཙན་པོའི་སྐབས་སུ་འཁེལ་བ་ལྟ་བུ་སྣང་ནའང་། སྐབས་དེར་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་བསམ་ཡས་ཀྱི་མཁན་པོར་ངེས་པར་དུ་བཞུགས་དགོས་པ་ཆགས་ཡོད། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ཁོང་གིས་རྒྱལ་པོ་ལྷ་སྲས་དར་མ་མ་བཀྲོངས་བར་དུ་བྲག་ཡེར་པ་ནས་བསམ་ཡས་སུ་གཤེགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་མེད་པ་དང་། ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་དང་མུ་ནེ་བཙན་པོའི་སྐབས་ཀྱི་མཁན་པོ་ནི་སྦ་ཡེ་ཤེས་དབང་པོ་དང་སྦ་དཔལ་དབྱངས་རྣམ་གཉིས་ཡིན་ལ། ཁྲི་ལྡེ་སྲོང་བཙན་སྐབས་ཀྱི་མཁན་པོ་ནི་ཕལ་ཆེར་ཤཱནྟི་ཞུ་བ་ཡིན་སྟབས། བསམ་ཡས་ཀྱི་མཁན་པོ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཐོ་གུང་བསྒྲིགས་ན་དོན་དངོས་སུ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་བསམ་ཡས་ཀྱི་མཁན་པོར་ག་དུས་ཤིག་ལ་ཕེབས་པ་མི་ཤེས་པས་དཔྱད་པར་འཚལ།

ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་བྲག་ཡེར་པར་བཞུགས་སྐབས། བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་དུ་མི་གཞོན་མང་པོ་རབ་ཏུ་བྱུང་བར་བརྟེན་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ལ་གྱོང་གུད་ཕོག་པས། རྒྱལ་པོ་ལྷ་སྲས་དར་མ་གཙོས་པའི་བློན་ཆེན་དབའ་རྒྱལ་ཏོ་རེ་སྟག་གཉའ་སོགས་ཀྱིས་མི་གཞོན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་བཀག་པ་དང་། གྲྭ་པ་འགའ་ཤས་ཁྱིམ་དུ་ཕབ་པ་སོགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་སྡུག་པོ་བྱུང་ཡོད། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཆོས་འབྱུང་རྙིང་པ་དཔེར་ན་<<སྦ་བཞེད་>>དང་<<ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་>>སོགས་ཀྱི་ནང་དུ་རྒྱལ་པོ་ལྷ་སྲས་དར་མས་ཆོས་བསྣུབས་པའི་སྐོར་ཅུང་ཟད་གསལ་བ་དང་། ཉེ་རབས་བརྗོད་གཞི་འདིའི་སྐོར་ལ་རྩོམ་ཡིག་འབྲི་མཁན་མང་པོ་བྱུང་ཡོད་སྟབས་ཕྲན་གྱིས་ཡིག་ཚོགས་བསྐྱུངས་པ་ཡིན། མཁར་རྨེའུ་བསམ་གཏན་གྱིས་བརྩམས་པའི་“བཙན་པོ་ལྷ་སྲས་དར་མ་དང་དེའི་རྗེས་སུ་བྱུང་བའི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་མདོར་བསྡུས་ཞེས་པ་ནི་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་དཔྱད་རྩོམ་ལེགས་པོ་ཞིག་རེད་སྙམ།

གང་ལྟར་བོད་ཀྱི་དགོན་པ་ཁག་དང་བསམ་ཡས་ཀྱི་གྲྭ་པ་ཚོའི་གནས་སྟངས་གནམ་ས་བླ་འོག་ཏུ་སྒྱུར་བཞིན་པའི་དུས་དེར། དཔལ་གྱི་མགོན་པོ་དང་དཔལ་གྱི་ལྷ་མོས་གཙོས་པའི་གྲིབ་ཀྱི་བཙན་རྫོང་གསུམ་གྱིས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེར་རྒྱལ་པོ་ལྷ་སྲས་དར་མ་གསོད་དགོས་པའི་སྐུལ་སློང་དང་། གསོད་པའི་དུས་སུ་གྲོགས་དན་མཛད་པར་ཁས་ལེན་མཛད་པ་དང་། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་ཀྱང་རྒྱལ་པོས་བསྟན་པ་བསྣུབས་པར་མཁྱེན་ཏེ་སྙིང་རྗེ་ཁྱད་པར་ཅན་འཁྲུངས་པ་སོགས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་<<སྦ་བཞེད་ཞབས་བཏགས་མའི་>>ནང་དུ་གསལ་བ་དང་། ཕྱིས་བྱུང་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་པ་ཚོས་ཀྱང་འདི་ལ་གཙིགས་ཆེན་གནང་ཡོད། འོན་ཀྱང་<<ཉང་རལ་ཆོས་འབྱུང་>>གི་ནང་དུ་སྣུབས་སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བསྐུལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་བཀོད་འདུག་ལ།   གཞན་<<ཆོས་འབྱུང་གི་ཡི་གེ་ཞིབ་མོ་>>དང་། <<ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་>>སོགས་ཀྱི་ནང་དུ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་ཕོད་ཀ་དང་ཞྭ་དཀར་ཕྱི་ནག་པོ་གྱོན་ཞིང་། ཕུ་ཐུང་དུ་ལྕགས་མདའ་ལྕགས་གཞུ་བཅུག དེ་ནས་རྟ་དཀར་སོལ་བ་ཞུགས་པ་ལ་བྱོན་ནས་ལྷ་སར་ཕེབས་ཏེ། རྒྱལ་པོས་རྡོ་རིང་གི་ཡི་གེ་གཟིགས་བཞིན་ཡོད་པའི་གླགས་དང་བསྟུན་ནས་མདའ་འཕངས་ཏེ་བཀྲོངས་པའི་ལོ་རྒྱུས་གསལ་མོད། <<ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང་>>གི་ནང་དུ་རྒྱལ་པོ་མདའ་ཡིས་བཀྲོངས་པར་མིན་པར་“རྒྱལ་པོའི་སྐེ་རལ་གྲིས་བཅད་དོ།”25ཞེས་དང་། <<སྔོན་གྱི་གཏམ་མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་>>ལས་“སྙིང་གར་མདུང་བརྒྱབ་ནས་བཀྲོངས་སོ།”26ཞེས་འབྱུང་བ་སོགས་མདོར་ན་སྤྱི་ལོ་༨༤༢ལོར་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་རྒྱལ་པོ་ལྷ་སྲས་དར་མ་བཀྲོངས་པར་དོགས་པ་རྣམ་རྟོག་མེད་ལ། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་དུའང་རྒྱལ་པོ་“བཀྲོངས་” ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་འབྱུང་ངོ་།

དེ་ནས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་མི་གཞན་དང་ལྷན་དུ་གྲོས་བཏབ་ནས་རྒྱལ་པོ་བཀྲོངས་ཡོད་པ་དཔེར་ན་<<ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་>>ཏུ་“འབངས་ལྔ་ཡོད་པ་རྒོད་མ་དཀར་པོ་ཡོད་པ་གཡར། རྒྱལ་བོ་གསོད་པའི་དུས་བྱས།”27ཞེས་དང་། ཡང་། “དར་མ་དཔོན་གཡོག་གཉིས་དང་འཛོམས་པའི་དུས་བཏབ།”28ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟ་བུ། <<ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང་>>དུའང་“ཡེར་པ་ལྷ་རི་སྙིང་པོ་ན་བཞུགས་པའི་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་གསོད་པའི་གྲོས་ བྱས།”29ཞེས་གསལ་བ་སོགས་ཀྱི་ཚིག་ཟུར་ལ་བརྟག་ན་ཤེས་ནུས་པ་ཞིག་རེད་ལ། སྐབས་དེར་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་གི་ཕྱི་རོལ་དུ་སྣུབས་སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བུ་རྒྱལ་པོ་དཀྲོང་འདོད་པའི་ སྔགས་པ་ཡོད་པ་དང་། ཕོ་བྲང་གི་ནང་དུའང་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལ་དགའ་བའི་བློན་པོ་ཡོད་སྟབས། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་མི་དེ་དག་གི་གཞོགས་འདེགས་ཀྱི་འོག་ཏུ་རྒྱལ་པོ་ལྷ་སྲས་དར་མ་བཀྲོངས་པ་གསལ་པོ་རེད། ཡིན་ནའང་ཁོང་གིས་རྒྱལ་པོ་བཀྲོངས་རྗེས་ཕྱིར་བྲག་ཡེར་པར་ཕེབས་ཚུལ་གྱི་འཆར་ཡན་རིང་ལུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་འདྲེས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་ཡོད་པ་དེ་བདེན་པ་འདྲ་ནའང་བདེན་སྟོབས་མི་ཆེ། རྒྱུ་མཚན་ནི་གོང་དུ་ཟུར་ཙམ་གླེང་ཟིན་པ་ལྟར། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་རྒྱལ་པོ་དཀྲོང་པར་ཐབས་ཇུས་བཏིངས་ཡོད་སྟབས། ཁོང་ཕྱིར་སྒྲུབ་གནས་སུ་ཕེབས་ན་ཐབས་ཇུས་གནང་མེད་པ་སྟོན་གྱི་ཡོད་ལ། ཁོང་ལ་རྗེས་འདེད་གཏོང་མཁན་དེས་ཀྱང་ཁོང་ནི་རྒྱལ་པོ་བཀྲོངས་མཁན་ཡིན་པ་ཤེས་བཞིན་དུ་སྣང་མེད་དུ་བསྐྱུར་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་རེད།

ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་རྒྱལ་པོ་ལྷ་སྲས་དར་མ་བཀྲོངས་རྗེས། ཁོང་གི་སྐུ་མཆེད་རྡོ་རྗེ་སྤུན་དྲུག་སོགས་ཀྱང་འབྲུག་ཡུལ་དུ་བྱོན་ནས་གདུང་རྒྱུད་འཕེལ་ཚུལ་སོགས་<<འབྲུག་གི་ལོ་རྒྱུས། འབྲུག་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ་>>རུ་གསལ་བས་འདིར་མ་བྲིས། འོན་ཀྱང་། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཕལ་མོ་ཆེའི་ནང་དུ་ཁོང་“ཁམས་སུ་བྲོས་”ཞེས་འབྱུང་ནའང་། ཁོང་ཇི་ལྟར་བྲོས་ཚུལ་དང་། ས་ཆ་གང་དང་གང་བརྒྱུད་ནས་བྲོས་པ་སོགས་མི་གསལ་བས། ཕྲན་གྱིས་ཞིབ་ཏུ་བཙལ་སྐབས་<<ཨ་ཀྱཱ་ཡོངས་འཛིན་གྱི་བཀའ་འབུམ་>>ལས་“དེ་ནས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ལྷོ་ཁམས་བརྒྱུད་ནས་རིམ་གྱིས་མདོ་སྨད་ཕྱོགས་སུ་བྱོན་ནོ།”30ཞེས་དང་། <<ཀུན་མཁྱེན་གོ་བོ་རམ་འབྱམས་པ་བསོད་ནམས་སེངྒེའི་བཀའ་འབུམ་>>དུ་“དེ་ནས་ཁོང་རྒྱ་ནག་ཏུ་བྲོས་པས་ཐར།”31ཞེས་གསལ་བ་གཉིས་རྙེད་བྱུང་། སྐབས་འདིའི་ལྷོ་ཁམས་ཞེས་པ་ནི་ཁམས་མི་ཉག་དར་རྩེ་མདོའི་ཕྱོགས་ལ་གོ་དགོས་པས། ཕལ་ཆེར་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་རྒྱལ་པོ་ལྷ་སྲས་དར་མ་བཀྲོངས་རྗེས་ཁོང་ཡུ་གུར་ཕྱོགས་སུ་བྲོས་ཏེ་དར་སི་ཚོང་ལམ་བརྒྱུད་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནས་ཇ་རྟའི་ཚོང་ལམ་དུ་ཞུགས་ནས་ཁམས་དར་རྩེ་མདོར་སླེབས་པ་མིན་ནམ་སྙམ། ཕྱིས་སུ་ཁོང་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཞུས་པའི་ཁ་སྐོང་དུ་བཞུགས་མ་ཐུབ་པའི་སྐབས་དེར། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་རྒྱའི་ཧྭ་ཤང་གཉིས་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་རྒྱའི་ཧྭ་ཤང་གཉིས་ལ་དར་སི་ཚོང་ལམ་དང་འཁེལ་བའི་ཏུན་ཧོང་བྲག་ཕུག་ནས་ཐུག་འཕྲད་བྱུང་ཡོད་པ་ལྟ་བུའི་ཚོད་དཔག་ཀྱང་བྱེད་ཆོག་པ་རེད། དེ་བཞིན་དུ་མི་ཉག་ཕྱོགས་སུའང་བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་ཆེན་ཞུ་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ནི་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཡིན་པའི་གྲགས་སྐད་ཆེ་ཞིང་།  ཁོང་གིས་གནས་ཆེན་རི་བོ་གངས་དཀར་དང་། མི་ཉག་ལྔ་བརྩེགས་ཕོ་བྲང་སོགས་སུ་གྲུབ་རྟགས་སྣ་ཚོགས་བསྟན་པའི་ངག་རྒྱུན་ད་དུང་ཡང་མ་ཉམས་པར་ཡོད་པར་བརྟག་ན་ཁོང་དར་རྩེ་མདོར་སླེབས་ཡོད་ཚོད་འདུག

འོན་ཀྱང་། <<དན་ཏིག་དཀར་ཆག་>>ཏུ་དན་ཏིག་ཕྱོགས་ཀྱི་ཨ་མ་ཅར་ཞེས་པའི་ཡུལ་དེ་ནས་བོད་དམག་གིས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཟིན་ལ་ཁད་བྱེད་སྐབས། ཁོང་ཐུགས་འཇིགས་ཏེ་གསུང་སྐད་ཤོར་བ་དང་། དེ་ནས་བྲོས་ཏེ་རྨ་ཆུའི་ཕར་འགྲམ་དུ་ཕེབས་པའི་ཚེ་ཁོང་འཇིགས་པ་ལས་ཐར་པའི་ངག་རྒྱུན་ཞིག་དྲངས་ཡོད་32པ་དེ་དང་། <<རྨ་འགྲམ་བྲག་གི་ལོ་རྒྱུས་>>ལས་“མཁས་པ་མི་གསུམ་ལ་དམེ་གྲིབ་ཕོག་པར་དོགས་ནས་ཁོང་རྣམ་པ་གསུམ་གནས་འདི་དང་ཐག་ཉེ་བའི་སྒོམ་གཞི་ཟེར་བར་ཕེབས་པར་བཅུག་ཅིང་ལྕགས་ཀྱི་མདའ་གཞུ་སྒྲུབ་ཁང་མདུན་གྱི་འབུམ་ཁང་གླས་ཞེས་པར་གཏེར་དུ་བཅུག་ཀྱང་རྡོ་སྤུངས་མཛད།”33ཞེས་འབྱུང་བ་ལས་མདའ་གཞུ་སྦས་ཚུལ་སོགས་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ན། ཁོང་དར་རྩེ་མདོ་ནས་མ་བཞུགས་པར་ཐད་ཀར་མདོ་སྨད་དུ་ཕེབས་པར་མངོན།

   ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་མཁས་པ་མི་གསུམ་དང་མཇལ་བའི་སྔ་རྗེས་དང་། སྒོམ་སྒྲུབ་མཛད་པ།  མཐར་སྐུ་གཤེགས་པའི་སྐོར།

དན་ཏིག་བྲག་ཕུག

བོད་ཀྱི་མཁས་པ་མི་གསུམ་མངའ་རིས་ཕྱོགས་སུ་བྲོས་ཏེ། གར་ལོག་དང་། དེ་ནས་ཧོར་ཡུལ་བརྒྱུད་དེ་རིམ་གྱིས་མདོ་སྨད་ཕྱོགས་སུ་ཕེབས་ཏེ་ཐོག་མར་རྨ་འགྲམ་རྡོ་རྗེ་བྲག་ར་ཞེས་པའི་སར་སྒོམ་སྒྲུབ་བྱེད་ཅིང་བཞུགས་པའི་སྐབས་སུ། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའང་གནས་དེར་ཕེབས་ཏེ་མཁས་པ་མི་གསུམ་དང་ཐོག་མར་མཇལ་བར་གྲགས་ཤིང་།  ལོ་རྡོ་རྗེ་བྲག་ཏུ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་མཁས་པ་མི་གསུམ་དང་ཞལ་མཇལ་བྱུང་སྐབས། གོང་དུ་གླེང་བ་ལྟར། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེར་རང་ཉིད་རྒྱལ་པོ་བཀྲོངས་པའི་སྡིག་ཅན་དང་དམེ་ཅན་དུ་བལྟས་ནས་ཅུང་རྒྱང་རིང་དུ་བསྡད་ཅིང་། རྒྱལ་པོ་དགྲོང་བྱེད་ཀྱི་མདའ་གཞུ་སྒྲུབ་ཕུག་གི་འདབས་སུ་སྦས་པ་དང་། དེང་སང་དེར་“འབུམ་ཁང་འཇའ་འོད་མ་”ཞེས་འབོད་ཟེར། གང་ལྟར་དེ་ནས་བཟུང་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་མཁས་པ་མི་གསུམ་གྱི་སྐུ་སྲུང་མཛད་ཕྱིར་མར་གཡོ་གཙང་གསུམ་གྱི་སྒྲུབ་ཕུག་མཐོང་བའི་ཤ་མ་ལུང་པའི་བྲག་ཕུག་ཏུ་རྒྱུན་བཞུགས་གནང་བ་དང་། ཕྱིས་སུ་མདོ་སྨད་རྫོང་གསུམ་མམ་རྫོང་བཞིའི་ཡ་གྱལ་ཨ་ཆུང་གནམ་རྫོང་དུ་ཕེབས་ཏེ་ལོ་ངོ་ཉི་ཤུ་རྩ་སྟོད་ཅིག་ལ་སྒྲུབ་པའི་རྒྱལ་མཚན་བསྒྲེངས་ཤིང་།  དེང་སང་ཡང་མཁས་པ་མི་གསུམ་དང་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སྒྲུབ་ཕུག་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་ལ། <<ཨ་ཆུང་གནམ་རྫོང་གི་ལོ་རྒྱུས་>>སུ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སྒྲུབ་ཕུག་ནི་“དེ་ནས་གསང་བའི་རིམ་པ་ཤར་གྱི་ཕྱོགས་ན་འུག་རྫོང་སྟེ། ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་གྱི་སྒྲུབ་ཕུག་དང་དེའི་ཀླད་ཀྱི་བྲག་ལྡེབས་སུ་མཆོད་རྟེན་ཆ་བརྒྱད་རང་བྱོན་ཀུན་གྱི་མངོན་སུམ་མིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་སོན་ཐུབ།” 34ཞེས་གསལ་བ་ལྟར་རོ།

ཕྱིས་སུ་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་མི་གསུམ་དན་ཏིག་ཤེལ་གྱི་ཡང་དགོན་དུ་ཕེབས་པ་དང་། བླ་ཆེན་དགོངས་པ་རབ་གསལ་བསྙེན་པར་མ་རྫོགས་པའི་སྔོན་དེར། མཁས་པ་མི་གསུམ་གྱིས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེར་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཞུ་བའི་ཁ་སྐོང་དུ་བཞུགས་པར་ཞུས་སྐབས། ཁོང་ཁམས་ཀློང་ཐང་ན་བཞུགས་པ་<<ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་>>དུ་“སྔར་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་བ་གསུམ་ཀློང་ཐང་ན་འདུག་པར་ཐོས་ནས་བཙལ་བས་ཁོང་ན་རེ་ངས་རྒྱལ་པོ་བསད་པས་ཁ་སྐོང་འོང་གཞན་བཙལ་གྱི་གསུངས་་་།”35ཞེས་འབྱུང་ལ། <<བླ་ཆེན་དགོངས་པ་རབ་གསལ་གྱི་རྣམ་ཐར་>>དུ་“སྐབས་དེར་ཤར་སྟོང་རིའི་ལྷ་ལུང་སྒྲུབ་ཕུག་ན་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་བཞུགས་པ་ལ་ཞུས་པས། ངས་སྡིག་རྒྱལ་གླང་དར་མ་བསད་པས་ཁ་སྐོང་དུ་མི་འོས་”36ཞེས་གསལ་བ་ལ་བལྟས་ན་ཁོང་མདོ་སྨད་དུ་བཞུགས་ཚུལ་བསྟན་ཡོད། ཨ་ལགས་ཚེ་ཏན་ཞབས་དྲུང་ཚང་(1910-1985)གིས་དཔལ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བར་བླ་ཆེན་པོ་མདོ་སྨད་དུ་འཁྲུངས་པ་དང་། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཡང་ལྷ་ལུང་སྒྲུབ་ཕུག་ན་སྒོམ་སྒྲུབ་མཛད་བཞིན་ཡོད་སྟབས། དགེ་སློང་གིས་ཁ་སྐོང་འཚོལ་བའི་དོན་དུ་དན་ཏིག་ནས་ཁམས་ཀློང་ཐང་འདྲ་ལ་འགྲོ་བ་ནི་ཚེགས་ཆེན་པོ་རེད་ཅེས་དགག་པ་མཛད་འདུག ཡང་། ཉང་ཉི་མ་འོད་ཟེར་(1136-1204)གྱིས་“རྒྱ་དར་རྩེའི་ཚོང་འདུས་ན་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ལས་ཀྱི་ཁ་སྐོང་ཞུས། ་་་”37ཞེས་ཁམས་དར་རྩེ་མདོ་ན་བཞུགས་ཡོད་ཚུལ་གསུངས་ཡོད་ལ། སྤྱིར་<<ཉལ་རལ་ཆོས་འབྱུང་>>ནི་ཆོས་འབྱུང་རྙིང་པའི་གྲལ་ནས་གདེང་ཚོད་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་ནའང་། སྐབས་དེར་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཁམས་དར་རྩེ་མདོར་ཕེབས་པའི་ལོ་རྒྱུས་མ་མཐོང་བས། རེ་ཞིག་ཨ་ལགས་ཚེ་ཏན་ཞབས་དྲུང་ཚང་གི་གསུང་དེ་གཞི་ལ་འཇོག་རྒྱུ་ཡིན། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བཤད་ན། <<སྔོན་གྱི་གཏམ་མེ་ཏོག་ཕྲེང་བའི་>>ནང་དུ་ཨ་ཆུང་གནམ་རྫོང་དུ་དབུས་པ་མི་དྲུག་དང་རྒྱའི་ཧྭ་ཤང་གཉིས་འཛོམས་ཏེ་བརྒྱད་པོ་འཚོགས་ནས། ལྷ་ལུང་དཔལ་དབྱངས་རབ་འབྱོར་གྱིས་མཁན་པོ་བགྱིས་པའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་ལའང་དཔྱད་དགོས་པར་སྣང་ལ། ལྷག་པར་དུ་ཆོས་འདུལ་བའི་གཞུང་ན་མི་གཅིག་བསད་པའི་གང་ཟག་ཅིག་གིས་དགེ་སློང་གི་ཁ་བསྐོང་མི་རུང་བ་གསུངས་ཡོད་བཞིན་དུ།  མཁས་པ་མི་གསུམ་གྱིས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེར་དགེ་སློང་གི་ཁ་སྐོང་ཞུས་པ་དེ་ལའང་དོགས་པ་ཞིག་མི་སྐྱེས་ཀ་མེད་རེད།

གང་ལྟར་ཡང་། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་དན་ཏིག་དང་། སྟོང་རི་གཡུ་མཚོའི་འགྲམ་དང་ཉེ་བའི་ལྷ་ལུང་སྒྲུབ་ཕུག་སོགས་སུ་སྒོམ་སྒྲུབ་མཛད་ཡོད་པ་གསལ་པོ་རེད་ལ། བྲག་དགོན་པ་དཀོན་མཆོག་བསྟན་པ་རབ་རྒྱས་(1801-1866)ཀྱིས་“གང་ལྟར་མཁས་པ་མི་གསུམ་དང་བླ་ཆེན་པོའི་བཀའ་དྲིན་ལས་བསྟན་པའི་མེ་རོ་གང་ནས་བསླང་བའི་གཞིར་གྱུར་པས་འཕགས་ཡུལ་དབུས་འགྱུར་འཆང་གཉིས་པར་བསྔགས་འོས་པ་འདི་བྱུང་། དན་ཏིག་རྒྱལ་བུ་དོན་གྲུབ་ཕེབས་པའི་གནས་སུ་བཤད་ཅིང་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་གྱིས་ཡུན་རིང་སྒྲུབ་པ་མཛད་”38ཅེས་གསུངས་འདུག་ལ། དེ་བཞིན་དུ་དན་ཏིག་ཕྱོགས་སུ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་ རྗེ་བཞུགས་སའི་བྲག་གི་ཕུག་པ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁོང་དང་འབྲེལ་བའི་ངག་རྒྱུན་སྣ་ཚོགས་ཀྱང་ད་དུང་ཡུལ་མིའི་ངག་ལ་འཇགས་བསྡད་ཡོད།

ནེའུ་པཎྜི་ཏ་གྲགས་པ་སྨོན་ལམ་བློ་གྲོས་དང་ཀ་ཐོག་རིག་འཛིན་ཚེ་དབང་ནོར་བུ་སོགས་ཀྱིས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་གནམ་ལྡེ་འོད་སྲུང་ལ་ཚེ་དབང་གནང་བ་ཞེས་ཁོང་གི་སྐུ་ཚེའི་སྨད་དུ་དབུས་སུ་ཕེབས་པ་ལྟ་བུ་བསྟན་ཡོད་ནའང་། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཁམས་སུ་བྲོས་ཏེ་མདོ་སྨད་དུ་ཕེབས་པས་འོད་སྲུངས་སྐུ་ནར་སོན་རྗེས་ཆོས་འབུལ་བའི་གོ་སྐབས་མེད་ལ། འོད་སྲུང་ལ་མཚོན་ན་ཁོང་ནི་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕ་གསོད་མཁན་ཡིན་སྟབས་དེ་ལྟར་གནང་མི་སྲིད་པས་གསུང་རྒྱུན་འདི་མ་དག་པ་རེད་སྙམ། དེས་ན་ཁོང་དན་ཏིག་ཕྱོགས་ནས་ཁམས་ཀློང་ཐང་དུ་ཕེབས་པ་<<ཨ་ཆུང་གནམ་རྫོང་གི་ལོ་རྒྱུས་>>སུ་“སྐུ་ཚེའི་སྨད་དུ་རི་བོ་དན་ཏིག་དང་ཁམས་ལྡན་ཐང་དུ་བྱོན་ནས་བསྟན་པ་ལ་བྱ་བ་མང་པོ་བྱས།”39ཞེས་འབྱུང་ལ། ད་དུང་ཁམས་འདན་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་གླིང་དུ་ཕེབས་ཚུལ་“ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་རྒྱ་མོ་བཟའ་འུན་ཤིང་ཀོང་ཇོ་རྒྱལ་དབང་པདྨ་ཀཱ་ར་རྗེ་འབངས་དང་བཅས་པ། ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར། ་་་ རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་ཡབ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཤིང་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་གནས།”40ཞེས་གསལ་བ་འདི་རེད། ལྷག་པར་དུ་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཁམས་ཀློང་ཐང་སྒྲོལ་མ་ལྷ་ཁང་དུ་ཕེབས་ཚུལ་ཞིག་<<འདན་མའི་ལོ་རྒྱུས་གསེར་གྱི་འོད་ཐིག་>>ཏུ་གསལ་བ་དྲངས་ན་“བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་ལ་མཛད་རྗེས་རླབས་པོ་ཆེ་ལྡན་པའི་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ། རིག་པའི་དཔའ་བོ་འཇུ་མི་ཕམ་བཅས་སྐྱེས་མཆོག་རྣམས་ཆོས་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་པའི་གནས།”41ཞེས་འབྱུང་བ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། དུས་ད་ལྟའང་ཡུལ་དེར་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་སྒྲུབ་པ་ཉམས་ལེན་གནང་སའི་ཕུག་པ་ཡོད་ཅིང་། ཁོང་གི་གདུང་རྟེན་ལས་བཞེངས་པའི་བྱང་ཆུབ་མཆོད་རྟེན་དང་བཅས་པ་ཡོད་པ་སོགས་ལ་བལྟས་ན། ཕལ་ཆེར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་མཐའ་མ་ཞེ་གཅིག་པ་ལྷ་སྲས་དར་མ་ཞེས་གྲགས་པ་བཀྲོངས་མཁན་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའམ་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་ཞུ་བ་ཁོང་ཁམས་ཀྱི་ས་ཆ་ཀློང་ཐང་ནས་སྐུ་གཤེགས་པ་མིན་ནམ་སྙམ། སྐུ་གཤེགས་ཡུལ་ནི་ཀློང་ཐང་སྒྲོལ་མ་ལྷ་ཁང་ངམ་ཡང་ན་ཁོང་གི་སྒྲུབ་ཕུག་གང་ཡིན་མ་ཤེས་མོད། ངག་རྒྱུན་དུ་སྐུ་འོད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡལ་བར་གྲགས་པའམ་ཡང་ན་འཇའ་ལུས་སུ་འཐིམ་ཚུལ་གྱི་རྗོད་སྲོལ་ཞིག་ཀྱང་འདུག

ད་ནི་མཐའ་བསྡོམས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་འདི་འདྲ་ཞིག་བརྗོད་འདོད་བྱུང་། ཀ་ཐོག་ཚང་གིས གསུངས་པའི་ལོ་ཚིགས་དེའི་དབང་དུ་བྱས་ན། ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་སྤྱི་ལོ་༧༨༤ལོར་འཁྲུངས་པའམ་ཡང་ན་སྤྱི་ལོ་༧༨༦ལོར་གང་རུང་ཞིག་ཏུ་སྐུ་འཁྲུངས་པ་རེད། ང་ཚོས་ཁོང་གི་གཤེགས་ལོ་མི་ཤེས་ཀྱང་། བླ་ཆེན་དགོངས་པ་རབ་གསལ་བསྙེན་པར་རྫོགས་སྐབས་ཁོང་མདོ་སྨད་དུ་བཞུགས་ཡོད་པ་ལ་དོགས་པ་རྣམ་རྟོག་མེད། སྤྱིར་བླ་ཆེན་པོའི་འཁྲུངས་འདས་ཀྱི་ལོ་ཚིགས་སྐོར་ལ་བཞེད་པ་མང་ནའང་། སྐབས་འདིར་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་རལ་པ་ཅན་གྱི་སྐྱིད་རྟག་ཅེས་པར་བསྟུན་ནས་བཤད་པའི་བླ་ཆེན་པོའི་འཁྲུངས་ལོ་དེ་སྤྱི་ལོ་༨༩༢ དང་འདས་ལོ་སྤྱི་ལོ་༩༧༥ལ་ངོས་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་ཡིན། དེར་བརྟེན་བླ་ཆེན་པོ་བསྙེན་པར་རྫོགས་དུས་ནི་སྤྱི་ལོ་༩༤༡རེད། དེས་ན་བླ་ཆེན་པོ་བསྙེན་པར་རྫོགས་སྐབས་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་དགུང་ལོ་༡༥༧ཡས་མས་ལ་ཕེབས་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཁོང་དན་ཏིན་ཕྱོགས་ན་བཞུགས་ཤིང་། དེ་ནས་ཁམས་ཀློང་ཐང་ཕྱོགས་སུ་ཕེབས་པ་སོགས་ལ་རོབ་རྩིས་ཤིག་བརྒྱབ་ན་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་དགུང་ལོ་བརྒྱ་དང་དྲུག་ཅུའམ་ཡང་ན་བརྒྱ་དང་བདུན་ཅུ་ལྷག་ལ་བཞུགས་པ་འདྲ་བས། འདི་ན་གསང་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་འདུག་ལ། ཕྲན་གྱིས་གོང་དུ་གླེང་ཟིན་པའི་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་འདི་ནི་གང་ཟག་གཅིག་གི་ལོ་རྒྱུས་སམ། ཡང་ན་གང་ཟག་གཉིས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིན་མིན་གསལ་པོ་མི་ཤེས་པས་དོགས་པ་ཞིག་རང་ཤུགས་སུ་སྐྱེས་བྱུང་། དོགས་པ་ནི་དོགས་པ་རང་ཡིན་ལ། དོགས་པ་དེ་སེལ་བར་ད་དུང་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་ཁུངས་བཙན་མ་རྙེད་པར་བརྟེན་རེ་ཞིག་རྩོམ་ཡིག་འདིའི་མཇུག་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ།

_________________________________________

* བོད་ཀྱི་ནང་བསྟན་དཔེ་ཚོགས་ལྟེ་གནས་ཀྱིས་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ཡིག་ཆ་སོགས་གནང་བ་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ།

1 དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ། དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས། ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༢ ལོ། ཤོག་གྲངས ༡༨༦༨   “ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་འདི་ལ་མི་འདྲ་བ་ཁ་ཤས་ཡོད་པ་སྟེ། ལ་སྟོད་དམ་པ་དམར་པོས་གཏེར་ནས་བཏོན་པའི་ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་དང་། བླ་མ་ཟངས་རི་བས་བྲག་ཡེར་པ་ཉམས་གསོ་གནང་སྐབས་སྤེའུ་སེར་པོ་ནས་ཐོན་པའི་ཡེར་པའི་དཀར་ཆག ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་མ། ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་བསྟན་པ་དར་རྒྱས་མ་བཅས་ཡོད་”ཅེས་བཞི་རུ་ཕྱེ་གནང་མཛད་ཡོད། ཕྲག་གྱིས་འདྲི་རྩད་བྱས་པ་ལྟར་ན་དཀར་ཆག་འདི་ལ་ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་མ་དང་། ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་བསྟན་པ་དར་རྒྱས་མ་གཉིས་ལས་མེད་པར་གྲགས།

2 དེབ་ཐེར་སྔོན་པོ། འགོས་ལོ་ཙཱ་བ་གཞོན་ནུ་དཔལ། ལྦཱ་ཎ་བཛྲ་བིདྱྰ་དཔེ་མཛོད་ཁང་། ༢༠༠༢ ལོ། ཤོག་གྲངས ༥༢༥

3 ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་མ། ཤིང་པར། ཤོག་གྲངས ༡- ༢ བར།

4 ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན། དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བ། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༦ ལོ། ཤོག་གྲངས ༡༩༢

5 རིན་ཆེན་གཏེར་མཛོད་ཆེན་མོ། བློ་གྲོས་མཐའ་ཡས། ཞེ་ཆེན་དཔེ་མཛོད་ཁང་། པོད་དང་པོ། ༢༠༠༧-༢༠༠༨ ལོ། ཤོག་གྲངས ༤༢༠

6 ཕྱི་དར་བསྟན་པའི་གནས་མཆོག་མདོ་སྨད་ཨ་ཆུང་གནམ་རྫོང་གི་ལོ་རྒྱུས་བདེན་གཏམ་ལྷ་ཡི་རོལ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།  ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༨ ལོ། ཤོག་གྲངས ༢༩

7 བོད་སིལ་བུའི་དུས་ཀྱི་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་ཤེལ་དཀར་ཕྲེང་བ། ནོར་བྲང་ཨོ་རྒྱན། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༡༩༩༡ ལོ། ཤོག་གྲངས ༦༩

8 དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ། དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས། ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༢ལོ། ཤོག་གྲངས ༢༡༦༧

9 ཀ་ཐོག་རིག་འཛིན་ཚེ་དབང་ནོར་བུའི་བཀའ་འབུམ། སྨད་ཆ།  ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༦ ལོ། ཤོག་གྲངས ༥༠

10 ཀ་ཐོག་རིག་འཛིན་ཚེ་དབང་ནོར་བུའི་བཀའ་འབུམ། སྨད་ཆ།  ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༦ ལོ། ཤོག་གྲངས ༥༠

11 ཀ་ཐོག་རིག་འཛིན་ཚེ་དབང་ནོར་བུའི་བཀའ་འབུམ། སྨད་ཆ།  ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༦ ལོ། ཤོག་གྲངས ༥༠

12 བོད་སིལ་བུའི་དུས་ཀྱི་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་ཤེལ་དཀར་ཕྲེང་བ། ནོར་བྲང་ཨོ་རྒྱན། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༡༩༩༡ ལོ། ཤོག་གྲངས ༦༩

13 བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་གཟུར་གནས་དཔྱོད་ལྡན་དགྱེས་པའི་དབྱངས་སྙན། གདོང་ཐོག་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན། ས་པན་བཤད་སྒྲུབ་གླིང་། ༢༠༠༤ ལོ།  ཤོག་གྲངས ༡༤༦

14 ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་མ། ཤིང་པར། ཤོག་གྲངས ༡- ༢ བར།

15 ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་མ། ཤིང་པར། ཤོག་གྲངས ༡- ༢ བར།

16 ཀ་ཐོག་རིག་འཛིན་ཚེ་དབང་ནོར་བུའི་བཀའ་འབུམ། སྨད་ཆ།  ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༦ ལོ། ཤོག་གྲངས ༥༠

17 སྒྲུབ་པའི་གནས་མཆོག་ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་དད་པའི་ས་བོན། སྣུམ་པར། ལྷ་ས་ཆབ་གྲོས་ནས་པར་བཏབ། ཤོག་གྲངས ༢༤

18 སྦ་བཞེད། སྦ་གསལ་སྣང་། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༡༩༨༠ ལོ། ཤོག་གྲངས ༥༨

19 སྦ་བཞེད། སྦ་གསལ་སྣང་། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༡༩༨༠ ལོ། ཤོག་གྲངས ༥༨

20 སྦ་བཞེད། སྦ་གསལ་སྣང་། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༡༩༨༠ ལོ། ཤོག་གྲངས ༥༩ ལུང་འདི་ནི་སྒྲིག་མཁན་གྱི་མཆན་ཞིག་ཡིན་པ་འདྲ། ད་དུང་“སྦ་ཁྲི་བཞེར་གྱི་བུ་སང་ཤི་ཏ་ཡང་ཟེར་”བ་ལྟ་བུ་འབྱུང་བར་བརྟེན། ཕྲན་གྱིས་སྦ་བཞེད་ཁག་མ་འདྲ་བ་བཞི་བཀླགས་ནས་བསྡུར་ནའང་། སྐབས་རེར་སྦ་གསལ་སྣང་དང་། སྦ་དཔལ་དབྱངས། རྒྱའི་བཙུན་པ་སངས་ཤི་གསུམ་གང་ཟག་སུ་ཡིན་གསལ་པོ་མི་ཤེས་པ་དང་། དེ་དག་གང་ཟག་གཅིག་ལ་འཁྲུལ་ཉེན་ཆེ་བས་ཞིབ་འཇུག་ངྱེད་དགོས་པར་སྣང་།

21  མདའ་དང་འཕང་། མཁར་རྨེའུ་བསམ་གཏན་རྒྱལ་མཚན། སྟོད་ཆ། ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༧ ལོ། ཤོག་གྲངས ༡༤

22 Tibet: A History. Sam Van Schaik. Yale University Press.  Publication 2011.  P 46 “ Lhalung Palgyi Dorjee was the ninth abbot of Samye, the great temple built in the reign of Trisong Detsen.”

23 ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་མ། ཤིང་པར། ཤོག་གྲངས ༣ – ༤ བར།

24 སྦ་བཞེད་ཕྱོགས་བསྒྲིགས། བདེ་སྐྱིད་ཀྱིས་བསྒྲིགས། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༩ ལོ། ཤོག་གྲངས ༡༥༤

25 མཁས་པ་ལྡེའུས་མཛད་པའི་རྒྱ་བོད་ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་རྒྱས་པ། མཁས་པ་ལྡེའུ། བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་། ༢༠༡༡ ལོ།  ཤོག་གྲངས ༣༥༦

26 བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་ཁག་ལྔ། བོད་ལྗོངས་ཡིག་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༡༩༩༠ ལོ། ཤོག་གྲངས ༣༡

27 ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་མ། ཤིང་པར། ཤོག་གྲངས ༤ – ༥ བར།

28 ཡེར་པའི་དཀར་ཆག་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་མ། ཤིང་པར། ཤོག་གྲངས ༤ – ༥བར།

29 མཁས་པ་ལྡེའུས་མཛད་པའི་རྒྱ་བོད་ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་རྒྱས་པ། མཁས་པ་ལྡེའུ། བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་། ༢༠༡༡ ལོ།  ཤོག་གྲངས ༣༥༦

30  ཨ་ཀྱཱ་ཡོངས་འཛིན་གྱི་བཀའ་འབུམ་བཞུགས་སོ། སྟོད་ཆ། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༡༡ ལོ།  ཤོག་གྲངས ༢༢༨

31 ཀུན་མཁྱེན་གོ་བོ་རམ་འབྱམས་པ་བསོད་ནམས་སེངྒེའི་བཀའ་འབུམ། ལམ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པའི་མན་ངག་གི་བྱུང་ཚུལ་གསུང་ངག་བསྟན་པ་རྒྱས་པའི་ཉི་འོད་དང་བཅས་པ་བཞུགས་སོ། ཤིང་པར་དུ་གསལ། ཤོག་གྲངས་མི་གསལ།

32 མདོ་སྨད་གྲུབ་པའི་གནས་ཆེན་དན་ཏིག་ཤེལ་གྱི་རི་བོ་ལེ་ལག་དང་བཅས་པའི་དཀར་ཆག་དོན་ལྡན་ངག་གི་རྒྱུད་མངས་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། ཚེ་ཏན་ཞབས་དྲུང་། ཤིང་པར། ཅ། དན་ཏིག ཉེར་གསུམ།

33 མདོ་སྨད་གནས་ཆེན་རྨ་འགྲམ་རྡོ་རྗེ་བྲག་གི་ལོ་རྒྱུས་བཞུགས་སོ། བློ་བཟང་སྙན་གྲགས། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༡༩༩༢ ལོ། ཤོག་གྲངས ༢༣

34 ཕྱི་དར་བསྟན་པའི་གནས་མཆོག་མདོ་སྨད་ཨ་ཆུང་གནམ་རྫོང་གི་ལོ་རྒྱུས་བདེན་གཏམ་ལྷ་ཡི་རོལ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།  ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༨ ལོ། ཤོག་གྲངས ༢༩

35 ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན། དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བ། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༦ ལོ། ཤོག་གྲངས ༢༤༥

36 བླ་ཆེན་དགོངས་པ་རབ་གསལ་གྱི་རྣམ་པར་ཐར་བ་མདོ་ཙམ་བརྗོད་པ་ཐུབ་བསྟན་ཁང་བཟང་མཛེས་པའི་ཏོག་ཅེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། ཚེ་ཏན་ཞབས་དྲུང་། ཤིང་པར། ག བླ་ཆེན དྲུག

37 ཆོས་འབྱུང་མེ་ཏོག་སྙིང་པོའི་སྦྲང་རྩིའི་བཅུད། ཉང་ཉི་མ་འོད་ཟེར། བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་། ༢༠༡༠ ལོ། ཤོག་གྲངས ༤༣༤

38 མདོ་སྨད་ཆོས་འབྱུང་། བྲག་སྒོམ་པ་དཀོན་མཆོག་བསྟན་པ་རབ་རྒྱས། རིག་གནས་མྱུར་སྐྱོབ་དཔེ་མཛོད་ཁང་།  ཤོག་གྲངས ༡༩

39 ཕྱི་དར་བསྟན་པའི་གནས་མཆོག་མདོ་སྨད་ཨ་ཆུང་གནམ་རྫོང་གི་ལོ་རྒྱུས་བདེན་གཏམ་ལྷ་ཡི་རོལ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།  ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༨ ལོ། ཤོག་གྲངས ༣༠

40 ཁམས་ཕྱོགས་དཀར་མཛེས་ཁུལ་གྱི་དགོན་སྡེ་སོ་སོའི་ལོ་རྒྱུས་གསལ་བར་བཤད་པ་ཐུབ་བསྟན་གསལ་བའི་མེ་ལོང་། འཇིགས་མེད་བསམ་གྲུབ་སོགས་ཀྱིས་རྩོམ་སྒྲིག་བྱས། ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༡༩༩༩ ལོ། ཤོག་གྲངས ༢༦༦

41 འདན་མའི་ལོ་རྒྱུས་གསེར་གྱི་འོད་ཐིག འདན་ཚེ་རིང་དབང་ཕྱུག  སམ་བྷོ་ཊ་པར་སྒྲིག་ལྟེ་གནས། ༢༠༠༢ ལོ། ཤོག་གྲངས ༩༤

རྩོམ་པ་པོ། སྙན་བཟང་གཡུང་དྲུང་ཚེ་རིང་།

རྩོམ་སྒྲིག་པ། མེ་སོན།