སྤྱིར་ཕྱག་འཚལ་ཞེས་པ་ནི། ལེགས་སྦྱར་དུ་ན་མ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གུས་འདུད་བྱེད་པའི་དོན་ཡིན། འདུད་ཅེས་པ་དུད་པའམ་སྒུར་སྒུར་བྱེད་པའི་དོན་ཡིན། ལེགས་སྦྱར་དུ་“ན་མ”འམ“པྲ་ཎ་མ”ཞེས་པ་སེམས་དང་བའི་སྒོ་ནས་ལུས་དུད་པའམ་སྒུར་སྒུར་བྱེད་པ་ལ་ཟེར། ༼ཕྱག་འཚལ་བའི་དགོས་པ་ནི༽དེ་ནི་གཙོ་བོ་ང་རྒྱལ་གྱི་གཉེན་པོ་ཡིན་པས་ང་རྒྱལ་ཆུང་དུ་གཏོང་བའི་ཆེད་ཡིན། བཀའ་གདམས་པ་དགེ་བཤེས་རྣམས་ཀྱིས། ང་རྒྱལ་གྱི་སྒང་བུ་ལ། ཡོན་ཏན་གྱི་ཆུ་མི་ཆགས། ཞེས་ང་རྒྱལ་ནི་རང་རྒྱུད་ལ་ཡོན་ཏན་སྐྱེ་བའི་གེགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པར་གསུངས་པས་དེའི་གཉེན་པོ་བསྟེན་པ་གལ་ཆེའོ། །
༼ཕྱག་འཚལ་ཚུལ་ནི༽ཐལ་མོ་བཅར་ལེབ་སྦྱར་ན་མུ་སྟེགས་པའི་ལུགས་ཡིན་པས་མི་རུང་། ཁོང་སྟོང་བྱས་ལ་མཐེ་བོང་གཉིས་ནང་དུ་བཅུག་ནས་ཐལ་མོ་ནོར་བུའི་དབྱིབས་ལྟར་བྱས་ཏེ། རང་གི་སྤྱོ་བོ། མགྲིན་པ། སྙིང་གའི་གནས་གསུམ་ལ་སྦྱར་དགོས། དེ་ནི་སྒོ་གསུམ་གུས་པས་འདུད་པའི་མཚོན་དོན་རེད། ཡང་ན། སྤྱི་བོ་ལ་སྦྱར་བས་སྐུའི་ཡོན་ཏན། མགྲིན་པར་སྦྱར་བས་གསུང་གི་ཡོན་ཏན། སྙིང་གར་སྦྱར་བས་ཐུགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་འགྲུབ་པའི་རྟེན་འབྲེལ་དང་། ཡང་སྤྱི་བོ། དཔྲལ་བ། མགྲིན་པ། སྙིང་ག་སྟེ་གནས་བཞིར་སྦྱར་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན། དཔྲལ་བར་སྦྱར་བས་སྐུའི་མཛོད་སྤུ་འགྲུབ་པའི་བག་ཆགས་འཇོག་མཁས་པ་འགས། ཐལ་མོའི་ཁོང་སྟོང་གི་ཆོས་སྐུ་དང་། ནོར་བུ་དབྱིབས་ཀྱིས་གཟུགས་སྐུ་མཚོནཔར་ཡང་གསུང་ངོ་། །ཕྱག་འཚལ་བའི་ཚེ་སྐྱབས་ཡུལ་རང་གི་བླ་མའམ། རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་སོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་སྐུ་གསོན་པོར་བཞུགས་ཡོད་སྙམ་པ་བྱས་ཏེ། བླ་མ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། ། ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །ཞེས་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་བཞི་སྐོར་མ་འདི་བཏོན་ནས་ཕྱག་བྱ། རང་གིས་ཐོགས་མེད་ནས་བསགས་པའི་སྡིག་སྒྲིབ་སྤྱི་དང་། ལྷག་པར་ཚེ་འདིར་བསགས་པའི་སྡིག་སྒྲིབ་རྣམས་དྲན་པར་བྱས་ཏེ། སྔར་བྱས་ལ་འགྱོད་སེམས་དྲག་པོ་དང་། ཕྱིན་ཆད་སྲོག་ལ་བབས་ཀྱང་མི་བྱེད་སྙམ་པའི་ངུ་འཆོར་བའི་ཚོད་ཙམ་གྱི་འགྱོད་བཤགས་དྲག་པོ་བྱས་ན་གཉེན་པོ་ཧ་ཅང་སྟོབས་ཆེ་བས་སྡིག་སྒྲིབ་ངེས་པར་འདག་གོ། དེ་ཡང་རང་གི་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དེ་དག་ད་ལྟ་སྨྲ་ཤེས་དོན་གོ་མིའི་རྣམ་པར་གསལ་བཏབ་སྟེ་རང་གིས་ཕྱག་བྱས་པ་དང་མཉམ་དུ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་། འུར་ཆིལ་ལེར་སྐྱབས་འགྲོ་འདོན་ཞིང་ཕྱག་འཚལ་བའི་མོས་པ་བྱས་ན་རང་གི་ལུས་ཀྱིས་ནོན་པའི་ས་འོག་གི་རྡུལ་གྱི་གྲངས་དང་མཉམ་པའི་བསོད་ནམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འཐོབ་པར་གསུངས་སོ། །ཕྱག་དེ་སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱོང་བ་ལ་གཙོ་བོར་དམིགས་པ་ཞིག་ཡིན་ན། ལྟུང་བཤགས་དང་འབྲེལ་ནས་གྲངས་གསོག་བྱེད་ན་སྡིག་སྒྲིབ་འདག་པ་ལ་གནད་ཆེའོ། །ཕྱག་འཚལ་བའི་ཚེ་ཝ་འཁྱུག་པ་ལྟར་ལྡང་བ་མྱུར་བ་ཞིག་དགོས། དེ་ལའང་གནད་ཅིག་ཡོད་དེ། སྤྱིར་ཕྱག་འཚལ་བས་ངན་སོང་དུ་མི་སྐྱེ་ཞིང་། སྐྱེས་ཀྱང་མྱུར་དུ་ཐར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡོད། ཡང་ཕྱག་འབུལ་ཚེ་དཔྲལ་བ་ས་ལ་མི་ཐུག་པར་སྒུར་ཙམ་སྒུར་ཙམ་བྱས་ན་དམྱལ་བ་མགོ་འཕྱངས་སུ་སྐྱེ་ཞིང་། ཐར་ནས་ཀྱང་སྒུར་སྐྱོན་དུ་སྐྱེ་བར། རྗེ་གུང་ཐང་པས་གསུང་ངོ་། །
༼ཕྱག་འཚལ་བའི་ཕན་ཡོན་ནི༽བཅུ་སྟེ། ༡གཟུགས་བཟང་ལ་མདོག་གསེར་གྱི་ཁ་དོག་ལྟ་བུར་འགྱུར་བ་དང་། ༢མཛེས་ཤིང་མིག་ཏུ་སྡུག་པར་འགྱུར་བ་དང་། ༣སྐད་སྙན་ཞིང་སྨྲ་བ་སྙན་པར་བཟུང་བའི་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་བ་དང་། ༤བག་ཚ་བ་མེད་པར་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་འགྲོ་བ་དང་། ༥ལྷ་དང་མི་རྣམས་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང་། ༦གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་འགྱུར་བ་དང་། ༧གང་ཟག་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང་འགྲོགས་པར་འགྱུར་བ་དང་། ༨ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་བར་འགྱུར་བ་དང་། ༩མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང་། ༡༠མྱུར་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་སྟེ། དེ་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་ཕྱག་འཚལ་བའི་ཕན་ཡོན་ནོ། ། ཕན་ཡོན་གཞན་ཡང་འདི་ལྟར། སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱོང་ཞིང་ཚོགས་གསོག་པ་དང་། ཚེ་འདིར་ཡང་བད་ཀན་དང་། སྐྲན་ནད། སྙིང་ནད། ཕོ་བའི་ནད་སོགས་ལས་གྲོལ་ཏེ་ལུས་ཁམས་བདེ་ཐང་དུ་གྱུར་ནས་ཚེ་རིང་པོར་འཚོ་བ་དང་། བོད་པའི་ངག་རྒྱུན་ལ། ཕྱག་མང་པོ་འཚལ་མཁན་ལ་སྐྲན་ནད་(ཕྱི་རྒྱལ་བས་“ཁེན་སར”ཟེར་བ་འདི)མི་འབྱུང་ཞེས་བཤད་སྲོལ་ཡོད། དེ་ནི་བདེན་པར་འདུག་སྟེ། ཕྱག་འབུམ་ཐེར་འགའ་ཤས་བཙལ་ནས་སྐྲན་ནད་སེང་དྲག་སོང་བའི་གྲྭ་པ་གཉིས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དངོས་སུ་མཐོང་ཐོས་བྱུང་། གཞན་ཡང་ངེད་ཀྱི་དགེ་ཕྲུག་ཅིག་ཕོ་ནད་ཀྱིས་ཡུན་རིང་མནར་ཏེ་སྨན་བཅོས་ཇི་ཙམ་བྱས་ཀྱང་མ་ཕན་པར། མཐར་གནས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་ཕྱག་འབུམ་ཐེར་འགའ་ཤས་བཙལ་ཏེ་སེང་དྲག་སོང་ནས་གདོང་གི་ཤ་མདོག་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་གྱུར། འདི་དག་ནི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ཡིན་པས་སུས་ཀྱང་བསྙོན་དུ་ག་ལ་ཡོད། ཕྱག་དབྱེ་ན། བསྐུམ་ཕྱག་དང་བསྐྱང་ཕྱག་གཉིས་ཡོད། བསྐུམ་ཕྱག་ནི། ཡན་ལག་ལྔའི་ཕྱག་ཅེས་པ། དཔྲལ་བ། ལག་མཐིལ་གཉིས། པུས་མོ་གཉིས་བཅས་ལྔ་ས་ལ་གཏུགས་ཏེ་ཕྱག་བྱ་བ་ལ་ཟེར། བསྐྱང་ཕྱག་ནི། ལུས་ཐམས་ཅད་ཤིང་སྡོང་འགྱེལ་བ་ལྟར་ཁ་སྦུབ་ཏུ་ས་ལ་ཕབ་སྟེ། ལག་པ་གཉིས་ཐད་ཀར་བསྐྱངས་ཏེ་མགོ་བོའི་ཐད་དུ་ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་དང་མཉམ་དུ་དཔྲལ་བ་ས་ལ་གཏུགས་པ་ལ་ཟེར། ཡང་དེ་ལ་དབྱེ་ན། ལུས་ཀྱི་ཕྱགངག་གི་ཕྱགཡིད་ཀྱི་ཕྱག་དང་གསུམ་མོ། །ཡང་ཕྱག་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཡན་ལག་ལྔས་འཚལ་བ་དང་། སྒྱིད་པ་ལ་འཁྱུད་པས་འཚལ་བའོ། །ཡན་ལག་ལྔའི་ཕྱག་ནི། བསྐུམ་ཕྱག་དང་འདྲ། སྒྱིད་པ་ལ་འཁྱུད་པའི་ཕྱག་ནི། མདུན་དུ་ཙོག་པོར་འདུག་སྟེ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས། ཕ་རོལ་པོའི་རྐང་པའི་མཁྲིག་མ་གཉིས་ལ་ལག་མཐིལ་གཉིས་འཁྱུད་དེ་རྐང་པ་ལ་སྤྱི་བོས་གཏུགས་པའོ། །སྒྱིད་པ་ལ་འཁྱུད་པའི་ཕྱག་གི་སྐོར་འདི་མཚོ་ཊཱིཀ་སྨད་ཆ་དགེ་སློང་མའི་རྣམ་འབྱེད་ན་གསལ།
༼ཕྱག་འཚལ་བའི་སྒྲ་བཤད་ནི༽ཕྱག་ཐལ་མོ་དང་། འཚལ་བ་ནི་འབུལ་བ་སྟེ། ཕྱག་འབུལ་ཞུ་བའི་དོན་དུ་འདོད་པ་དང་། ཡང་ཕྱག་ཅེས་པ་བྱང་བ་དང་། འཚལ་བ་འདོད་པའི་དོན་ལ་སྦྱར་ནས། རང་རྒྱུད་ཀྱི་སྡིག་སྒྲིབ་བྱང་ཞིང་། སྐྱབས་ཡུལ་གྱི་ཡོན་ཏན་འདོད་པའི་དོན་དུ་བཤད་པ་དང་། ཡང་། འགའ་རེས། འཚལ་བ་འབུལ་བའི་དོན་དུ་བྱས་ནས། རང་ཉིད་སྐྱབས་ཡུལ་གྱི་ཕྱག་ཏུ་འབུལ་བའི་དོན་དུ་བཤད་པ་སོགས་མང་། ཁོ་བོ་ལྟར་ན། ཕྱག་ནི་འདུད་པ། འཚལ་བ་ནི་བྱེད་པའི་དོན་ཏེ། འདུད་པ་བྱེད་ཅེས་པའི་དོན་ནོ། །འཚལ་ཞེས་པ་བྱེད་པ་ལ་འཇུག་པ་ནི། འདུལ་བ་ལུང་གཞི་ལས། ལྷ་བཀའ་བཞིན་འཚལ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །ཞིབ་ཏུ་བཤད་ན། ཕྱག་ནི་ལག་པའི་ཞེ་ས། འཚལ་བ་ནི་བྱེད་པའམ་བགྱིད་པའི་དོན་ཏེ། ལུས་པོ་དུད་དེ་ལག་པས་སྐྱབས་ཡུལ་གྱི་ཞབས་ལ་རེག་ཅིང་གཏུག་པར་བྱེད་པས་ན་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །དེང་སང་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་སྲོལ་ལ་རང་གི་ཕ་མ་དང་རྒན་རབས་སོགས་ཀྱི་རྐང་པར་ལག་པས་གཏུགས་ཏེ་ཕྱག་བྱ་བའི་སྲོལ་མ་ཉམས་པར་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་ཅིང་། ཡ་རབས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་འདི་ནི། རྒྱ་གར་གྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གོམས་སྲོལ་ཞིག་སྟེ། འཛམ་གླིང་གི་ཡུལ་གྲུ་གང་དུའང་མཐོང་རྒྱུ་མེད་དོ། །འདི་ཉིད་ལ་དཔེ་བླངས་ཏེ་བོད་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས། ཕྱག་བྱེད་པའམ་ཕྱག་འཚལ་ཞེས་པའི་ཚིག་འདི་བཟོས་པར་སེམས་སོ། །
