中国公民健康素养——基本知识与技能（2024年版）“提素养 促健康”健康素养66条

中国公民健康素养——基本知识与技能（2024年版）

“提素养 促健康”健康素养66条

一、基本知识和理念

དང་པོ། གཞི་རྩའི་ཤེས་བྱ་དང་འདུ་ཤེས།

1.健康不仅仅是没有疾病或虚弱，而是身体、心理和社会适应的良好状态。预防是促进健康最有效、最经济的手段。

༡བདེ་ཐང་ནི་མིའི་ལུས་པོར་ནད་གཞི་མེད་པའམ་ཡང་ན་ལུས་ཕུང་ཞན་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་།འདི་ནི་ལུས་ཁམས་དང་།སེམས་ཁམས་།སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོས་དང་བསྟུན་ཐུབ་པའི་རྣམ་པ་བཅས་འཐུས་སྒོ་ཚང་བ་ཞིག་ལ་གོ་དགོས།སྔོན་འགོག་ནི་བདེ་ཐང་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ཆེས་ཕན་ནུས་ལྡན་པ་དང་།ཆེས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་བྱེད་ཐབས་ཞིག་རེད།

2.公民的身心健康受法律保护，每个人都有维护自身健康和不损害他人健康的责任。

༢སྤྱི་དམངས་ཀྱི་ལུས་སེམས་བདེ་ཐང་ལ་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱིས་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོབ་པ་དང་།  མི་ཚང་མར་རང་ཉིད་ཀྱི་བདེ་ཐང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་མི་གཞན་གྱི་བདེ་ཐང་ལ་གནོད་འཚེ་མི་གཏོང་བའི་འགན་འཁྲི་ཡོད།

3.主动学习健康知识，践行文明健康生活方式，维护和促进自身健康。

༣རང་འགུལ་ངང་བདེ་ཐང་ཤེས་བྱ་སློབ་སྦྱོང་དང་།ཤེས་དཔལ་དང་བདེ་ཐང་གི་འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་ལག་ལེན་བསྟར་དགོས།

4.环境与健康息息相关，保护环境，促进健康。

༤ཁོར་ཡུག་དང་བདེ་ཐང་གི་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་པས།དེར་བསྟེན།ཁོར་ཡུག་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་བདེ་ཐང་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།

5.无偿献血，助人利己。

༥ཁྲག་སྦྱིན་གཏོང་བ་ནི་རང་གཞན་གཉིས་ལ་ཕན་པའི་དགེ་བའི་ལས་ཞིག་ཡིན།

6.每个人都应当关爱、帮助、不歧视病残人员。

༦མི་ཚང་མས་ངེས་པར་དུ་ནད་པ་དང་དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་ལ་གཅེས་སྐྱོང་དང་རོགས་རམ་བྱེད་པ་ལས་མཐོང་ཆུང་བྱེད་མི་རུང་།

7.定期进行健康体检。

༧དུས་བཀག་ལྟར་བདེ་ཐང་ལ་དམིགས་པའི་གཟུགས་གཞིར་བརྟགས་དཔྱད་བྱེད་དགོས།

8.血压、体温、呼吸和心率是人体的四大生命体征。

༨ཁྲག་ཤེད་དང་། ལུས་པོའི་དྲོད་ཚད་།དབུགས་གཏོང་ལེན་དང་སྙིང་ཁམས་འཕར་ཚད་ནི་མིའི་ལུས་པོའི་ཚེ་སྲོག་གི་ལུས་རྟགས་ཆེན་པོ་བཞི་རེད།

9.传染源、传播途径和易感人群是传染病流行的三个环节，防控传染病人人有责。

༩འགོས་ནད་འབྱུང་ཁུངས་དང་།མཆེད་ལམ་དང་འགོས་སླ་བའི་མི་ཚོགས་ནི་འགོས་ནད་ཁྱབ་པའི་ལྷུ་ཚིགས་ཁག་གསུམ་རེད།

10.儿童出生后应按照免疫程序接种疫苗，成年人也可通过接种疫苗达到预防疾病的效果。

༡༠ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་ཚར་པའི་རྗེས་རིམས་འགོག་གི་གོ་རིམ་ལྟར་རིམསའགོག་སྨན་ཁབ་རྒྱག་དགོས།

11.艾滋病、乙肝和丙肝通过血液、性接触和母婴三种途径传播，日常生活和工作接触不会传播。

༡༡ཨེ་རྫིའི་ནད་དང་།མཆིན་ཚད་ཁ་པ།མཆིན་ཚད་ག་པ་བཅས་ནི་ཁྲག་དང་།འཁྲིག་སྤྱོད་ལུས་འབྲེལ།མ་བུ་མངལ་འབྲེལ་བཅས་འགོ་ལམ་ཁག་གསུམ་བརྒྱུད་ནས་འགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་ལས་དུས་རྒྱུན་གྱི་འཚོ་བ་དང་ལས་ཀའི་འབྲེལ་གཏུག་ཙམ་གྱི་འགོས་མི་ཐུབ།

12.出现咳嗽、咳痰2周以上，或痰中带血，应及时检查是否得了肺结核；坚持规范治疗，大部分肺结核患者能够治愈。

༡༢གློ་ལུ་བ་དང་།ཁ་ལུད་ལུ་ནས་གཟའ་འཁོར་གཉིས་ཡན་ཟིན་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ལུད་པའི་ནང་ཁྲག་ཡོད་ན་གང་མགྱོགས་ཀྱིས་སྨན་པ་བསྟེན་ནས་གློ་གཅོང་གི་ནད་འགོ་ཡོད་མིན་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་དགོས།

13.家养犬、猫应接种兽用狂犬病疫苗；人被犬、猫抓伤、咬伤后，应立即冲洗、消毒伤口，并尽早注射狂狂犬病人免疫球蛋白（或血清或单克隆抗体）和人用狂犬病疫苗。

༡༣ཁྱིམ་ཚང་ནང་ཁྱི་དང་ཞི་མི་གསོ་ཉར་བྱས་ཡོད་ན་ཕྱུགས་སྤྱོད་ཁྱི་སྨྱོན་རིམས་འགོག་སྨན་ཁབ་རྒྱག་དགོས།མི་ལ་ཁྱི་དང་ཞི་མིས་རྨུགས་ནས་རྨ་བཟོས་པ་ཡིན་ན་དུས་ཐོག་ཏུ་རྨ་ཁ་ཆུ་གཙང་མས་འཁྲུད་དགོས་པ་དང་ཆབསཅིག་མི་སྤྱོད་ཁྱི་སྨྱོན་རིམས་འགོག་སྨན་ཁབ་རྒྱག་དགོས།

14.蚊子、苍蝇、老鼠、蟑螂等会传播多种疾病。

༡༤དུག་སྦྲང་དང་།སྦྲང་ནགཙི་ཙི།འབུ་ཀྲང་སོགས་ཀྱིས་ནད་རིགས་སྣ་ཚོགས་འགོས་ཁྱབ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་བྱེད་སྲིད།

15.不加工、不食用病死禽畜。不猎捕、不买卖、不接触、不食用野生动物。

༡༥ནད་ཕོག་ནས་ཤི་བའི་སྒོ་ཕྱུགས་དང་ཁྱིམ་བྱ་བཟའ་མི་རུང་ལ་རི་དྭགས་ཀྱི་ཤ་དེ་བས་བཟའ་མི་རུང་།

16.关注血压变化，控制高血压危险因素，高血压患者要做好自我健康管理。

༡༦ཁྲག་ཤེད་ཀྱི་འགྱུར་བ་ལ་ཡིད་གཟབ་བྱས་ཏེ།ཁྲག་ཤེད་ནད་ཀྱི་ཉེན་ཁ་ལས་གཡོལ་ཐབས་བྱེད་པ་དང་།ཁྲག་ཤེད་ནད་ཡོད་མཁན་གྱིས་རང་གི་རང་ལ་བདེ་ཐང་གི་དོ་དམ་བྱེད་ཐབས་ཤེས་པ་བྱེད་དགོས།

17.关注血糖变化，控制糖尿病危险因素，糖尿病患者要做好自我健康管理。

༡༧ཁྲག་མངར་གྱི་འགྱུར་བ་ལ་ཡིད་གཟབ་བྱས་ཏེ།གཅིན་སྙི་ཟ་ཁུའི་ནད་ཀྱི་ཉེན་ཁ་ལས་གཡོལ་ཐབས་བྱེད་པ་དང་ནད་པས་རང་གི་རང་ལ་བདེ་ཐང་དོ་དམ་བྱེད་ཐབས་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས།

18.关注肺功能，控制慢阻肺危险因素，慢阻肺患者要做好自我健康管理。

༡༨གློ་བའི་ནུས་པར་དོ་སྣང་དང་།དལ་འགོག་གློ་བའི་ཉེན་ཁའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཚོད་འཛིན་དང་།དལ་འགོག་གློ་བའི་ནད་གཞི་ཕོག་པའི་ནད་པས་རང་ཉིད་ཀྱི་བདེ་ཐང་ལ་དོ་དམ་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས།

19.积极参加癌症筛查，及早发现癌症和癌前病变。

༡༩འབྲས་སྐྲན་ནད་གཞི་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་རྒྱུར་ཧུར་བརྩོན་ངང་ཞུགས་ནས་འབྲས་སྐྲན་ནད་དང་འབྲས་སྐྲན་སྔ་རོལ་གྱི་འགྱུར་བ་སྔ་ས་ནས་རྩད་ཆོད་རྒྱུས་ལོན་ཡོང་བ་བྱ་དགོས།

20.预防骨质疏松症，促进骨骼健康。

༢༠  རུས་སོབ་ནད་སྔོན་འགོག་དང་།རུས་པའི་བདེ་ཐང་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།

21.关爱老年人，预防老年人跌倒，识别老年期痴呆。

༢༡རྒན་རྒོན་ལ་གཅེས་སྐྱོང་བྱས་ཏེ་རྒན་རྒོན་འགྱེལ་བའམ་རིལ་བ་སྔོན་འགོག་དང་དྲན་ཤེས་ཉམས་པའི་ནད་ཕོག་མིན་དབྱེ་འབྱེད་ཤེས་དགོས།

22.关爱青少年和女性生殖健康，选择安全、适宜的避孕措施，预防和减少非意愿妊娠，保护生育能力。

༢༢གཞོན་ནུ་ལོ་ཆུང་དང་བུད་མེད་ཀྱི་སྐྱེ་འཕེལ་བདེ་ཐང་ལ་གཅེས་སྐྱོང་བྱེད་པ་དང་།བདེ་འཇགས་དང་འཕྲོད་པའི་སྦྲུམས་འགོག་བྱེད་ཐབས་འདེམས་དགོས་པ་ལས་འདོད་མོས་མིན་པའི་མངལ་ཆགས་པར་སྔོན་འགོག་དང་ཉུང་དུ་གཏོང་དགོས་པ་མ་ཟད་ངེས་པར་དུ་བུ་བཙའི་ནུས་པ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས།

23.劳动者依法享有职业健康保护的权利；劳动者要了解工作岗位和工作环境中存在的危害因素（如粉尘、噪声、有毒有害气体等），遵守操作规程，做好个人防护，避免职业健康损害。

༢༣ངལ་རྩོལ་པར་བཅའ་ཁྲིམས་ལྟར་ལས་རིགས་བདེ་ཐང་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པའི་དབང་ཆ་ལོངས་སུ་སྤྱོད་དགོས།ངལ་རྩོལ་པས་ལས་གནས་དང་ལས་ཀའི་ཁོར་ཡུག་ཁྲོད་གནས་པའི་ཉེན་ཁའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཤེས་རྟོགས་བྱ་དགོས།༼དཔེར་ན།ཐལ་རྡུལ་དང་མཛེར་སྒྲདུག་ལྡན་གནོད་ལྡན་རླུང་གཟུགས་སོགས།༽ཚུད་ཡོད།བཀོལ་སྤྱོད་སྒྲིག་སྲོལ་ལ་བརྩི་སྲུང་དང་།མི་སྒེར་གྱི་འགོག་སྲུང་ཡག་པོ་བྱས་ནས་ལས་རིགས་བདེ་ཐང་ལ་གནོད་འཚེ་མི་ཕོག་པ་བྱ་དགོས།

24.保健食品不是药品，正确选用保健食品。

༢༤ལུས་ཁམས་བདེ་སྲུང་ཟས་རིགས་ནི་སྨན་རྫས་མིན་པས།  ལུས་ཁམས་བདེ་སྲུང་ཟས་རིགས་ཡང་དག་འདེམ་སྤྱོད་བྱེད་དགོས།

二、健康生活方式与行为

གཉིས་པ། བདེ་ཐང་གི་འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་དང་བྱ་སྤྱོད།

25.体重关联多种疾病，要吃动平衡，保持健康体重，避免超重与肥胖。

༢༥ལུས་པོའི་ལྗིད་ཚད་དང་ནད་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཕོག་པ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་དང་།  ཟ་འགུལ་དོ་མཉམ་དང་།བདེ་ཐང་གི་ལུས་པོའི་ལྗིད་ཚད་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་ལས་ལྗིད་ཚད་ལས་བརྒལ་པ་དང་ཚོན་པོར་འགྱུར་མི་རུང་།

26.膳食应以谷类为主，多吃蔬菜、水果和薯类，注意荤素、粗细搭配，不偏食，不挑食。

༢༦བཟའ་བཅའ་འབྲུ་རིགས་གཙོ་བོར་བཟུང་པ་དང་།སྔོ་ཚལ་དང་།ཤིང་ཏོགཞོག་ཁོག་རིགས་ཀྱང་མང་ཙམ་བཟའ་དགོས་པ་མ་ཟད་།དཀར་དམར་དང་ཞིབ་རྩིང་མཉམ་སྡེབ་ལའང་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས།

27.膳食要清淡，要少盐、少油、少糖，食用合格碘盐。

༢༧བཟའ་བཅའི་ནང་ཚ་དང་སྣུམ།མངར་ཆ་ཉུང་ཙམ་དང་ཚད་དང་ལྡན་པའི་ཏན་ཚྭ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་དགོས།

28.提倡每天食用奶类、大豆类及其制品，适量食用坚果。

༢༨ཉིན་ལྟར་འོ་རྒྱུའི་རིགས་དང་སྲན་མའི་རིགས།དེ་བཞིན་དེ་དག་ལས་བཟོས་པའི་བཟའ་བཅའ་བཟའ་རྒྱུ་དར་སྤེལ་གཏོང་དགོས་ལ་ཤུན་མཁྲེགས་ཤིང་ཏོག་ཀྱང་འོས་འཚམ་བཟའ་དགོས།

29.生、熟食品要分开存放和加工，生吃蔬菜水果要洗净，不吃变质、超过保质期的食品。

༢༩བཟའ་བཅའ་ཚོས་རྗེན་དབྱེ་ནས་ལས་སྣོན་དང་ཉར་ཚགས་བྱེད་པ་དང་།

ཤིང་ཏོག་དང་སྔོ་ཚལ་རྗེན་པ་ཟ་ན་གཙང་མར་འཁྲུད་དགོས།རུལ་བ་དང་དུས་ཚོད་ཡོལ་བའི་བཟའ་བཅའ་ཟ་མི་རུང་།

30.珍惜食物不浪费，提倡公筷分餐讲卫生。

༣༠ཟས་རིགས་ལ་གཅེས་སྤྲས་བྱས་ནས་འཕྲོ་བརླག་མི་གཏོང་བ་དང་།སྤྱི་ཐུར་བེད་སྤྱོད་གཏང་ནས་ཟས་རིགས་ཁག་སོ་སོ་བགོས་ནས་གཙང་སྦྲ་དར་སྤེལ་གཏོང་དགོས།

31.注意饮水卫生，每天足量饮水，不喝或少喝含糖饮料。

༣༡འཐུང་ཆུའི་གཙང་སྦྲ་ལ་དོ་སྣང་དང་།ཉིན་ལྟར་འཐུང་ཆུ་འདང་ངེས་འཐུང་དགོས་པ་ལས་མངར་ཆ་འདུས་པའི་འཐུང་ཆ་སྐོམ་ཆུ་གྲང་མོའི་རིགས་ཉུང་ཙམ་འཐུང་དགོས།

32.科学健身，贵在坚持。健康成年人每周应进行150～300分钟中等强度或75～150分钟高强度有氧运动，每周应进行2～3次抗阻训练。

༣༢ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་ལུས་སྦྱོང་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད་ལུས་སྦྱོང་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་རྒྱུ་ནི་དེ་བས་གལ་ཆེ།བདེ་ཐང་གི་མི་དར་མ་ཞིག་གི་གཟའ་འཁོར་རེར་སྐར་མ་༡༥༠ནས་༣༠༠བར་གྱི་འགུལ་ཚད་འབྲིང་ཙམ་གྱི་འགུལ་སྐྱོད་བྱེད་དགོས་པ་དང་།ཡང་མིན་ན་སྐར་མ་༧༥ནས་༡༥༠བར་གྱི་དྲག་ཚད་མཐོ་བའི་འགུལ་ཚད་བྱེད་དགོས།གཟའ་འཁོར་རེའི་ནང་ཐེངས་མ་༢ནས་༣བར་གྱི་འགོག་རྒོལ་སྦྱོང་བརྡར་བྱེད་དགོས།

33.不吸烟（含电子烟），吸烟和二手烟暴露会导致多种疾病。电子烟含有多种有害物质，会对健康产生危害。

༣༣ཐ་མག་གམ་གློག་རྡུལ་ཐ་མག་འཐེན་རྒྱུ་མེད།ཐ་མག་འཐེན་པའམ་ཡང་ན་གློག་རྡུལ་ཐ་མག་འཐེན་ན་ནད་གཞི་མང་པོ་ཕོག་སྲིད།གློག་རྡུལ་ཐ་མག་ནང་གནོད་ལྡན་དངོས་པོ་མང་པོ་ཞིག་ལྡན་ཡོད་པས་དེར་བརྟེན་བདེ་ཐང་ལ་གནོད་འཚེ་ཆེན་པོ་བཟོ་སྲིད།

34.烟草依赖是一种慢性成瘾性疾病。戒烟越早越好。任何年龄戒烟均可获益，戒烟时可寻求专业戒烟服务。

༣༤རྡོ་ཐར་བརྟེན་རྒྱུ་ནི་དལ་གཤིས་དབྱིངས་ཞུགས་རང་བཞིན་གྱི་ནད་རིགས་ཤིག་རེད།དེར་བརྟེན། ཐ་མག་གཅོད་རྒྱུ་ཇི་ཙམ་སྔ་ན་དེ་ཙམ་ཡག་པ་ཡོད། ལོ་ན་གང་རུང་ཞིག་གིས་ཐ་མག་བཅད་ན་ཕན་ཐོག་ཡོད།གལ་སྲིད་ཐ་མག་གཅོད་པའི་སྐབས་ཐ་མག་གཅོད་མི་འཐུབ་པ་ཡིན་ན་ཆེད་ལས་ཐ་མག་གཅོད་མཁན་ཞབས་ཞུ་མི་སྣ་འཚོལ་དགོས།

35.少饮酒，不酗酒。

༣༥ཆང་རག་ཉུང་ཙམ་འཐུང་བ་ལས་ཚོད་མེད་འཐུང་རྒྱུ་མེད།

36.重视和维护心理健康，遇到心理问题时应主动寻求帮助。

༣༦སེམས་ཁམས་བདེ་ཐང་ཡོང་བར་དོ་སྣང་བྱས་ཏེ།སེམས་ཁམས་ཀྱི་གནད་དོན་བྱུང་ན་རང་འགུལ་གྱིས་རོགས་རམ་འཚོལ་དགོས།

37.每个人都可能出现焦虑和抑郁情绪，正确认识焦虑症和抑郁症。

༣༧མི་ཚང་མར་སེམས་འཚིག་དང་ཡི་མུག་གི་སེམས་ཁམས་འབྱུང་སྲིད།  སེམས་འཚིག་དང་ཡིད་མུག་ནད་ལ་ངོས་འཛིན་ཡང་དག་བྱ་དགོས།

38.通过亲子交流、玩耍促进儿童早期发展。发现心理行为发育问题应及时就医。

༣༨ཕ་མ་དང་ཕྲུ་གུའི་བར་བསམ་ཚུལ་བརྗེ་རེས་དང་མཉམ་དུ་རྩེད་མོ་རྩེ་བ་སོགས་ཀྱིས་བྱིས་པའི་སྐྱེ་འཚར་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་འཐུབ།ཕྲུ་གུར་སེམས་ཁམས་ཀུན་སྤྱོད་འཚར་ལོངས་ཀྱིས་གནད་དོན་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་ཚེ་སྔ་ས་ནས་ཡོ་བསྲང་བྱེད་དགོས།

39.劳逸结合，起居有常，保证充足睡眠。

༣༩ངལ་རྩོལ་དང་ངལ་གསོ་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ནས་གཉིད་འདང་ངེས་ཞིག་ཁུག་དགོས།

40.讲究个人卫生，养成良好的卫生习惯，科学使用消毒产品，积极预防传染病。

༤༠  མི་སྒེར་གྱི་གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་ལ་དོ་སྣང་དང་།འཕྲོད་བསྟེན་གོམས་གཤིས་བཟང་པོ་ཞིག་ཆགས་པ་བྱེད་དགོས།

41.保护口腔健康，早晚刷牙，饭后漱口。

༤༡ཁ་སྦུག་བདེ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་དང་།ཞོགས་དགོང་གཉིས་ལ་སོ་བཀྲུ་བ།ཟས་རིགས་བཟས་པའི་རྗེས་ཁ་སྦུག་བཀྲུ་བཤལ་གཏོང་དགོས།

42.科学就医，及时就诊，遵医嘱治疗，理性对待诊疗结果。

༤༢ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སྨན་བཅོས་དང་།དུས་ཐོག་ཏུ་སྨན་བཅོས་བྱེད་པ།སྨན་པའི་བཀའ་མངགས་ལྟར་སྨན་བཅོས་བྱེད་དགོས་པ་དང་།སྨན་བཅོས་འཇུག་འབྲས་ལ་ལྟ་སྟངས་ཡང་དག་འཛིན་དགོས།

43.合理用药，能口服不肌注，能肌注不输液，遵医嘱使用抗微生物药物。

༤༣ལུགས་མཐུན་གྱིས་སྨན་བཅོས་པ་སྟེ།ཁ་ནས་ཟ་བའི་སྨན་གྱིས་ཕན་ན་སྨན་ཁབ་མི་རྒྱག་པ་དང་སྨན་ཁབ་གྱིས་ཕན་ན་སྨན་ཆུ་མི་བླུགས་པ།སྨན་པའི་བཀའ་མངགས་ལྟར་སྲིན་འགོག་སྨན་རྫས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་དགོས།

44.遵医嘱使用麻醉药品和精神药品等易成瘾性药物，预防药物依赖。

༤༤སྨན་པའི་བཀའ་མངགས་ལྟར་སྦྲིད་སྨན་དང་ཀླད་རྩའི་སྨན་རྫས་སོགས་དབྱིངས་ཞུགས་སླ་བའི་སྨན་རྫས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་དགོས་པ་ལས་སྨན་རྫས་ལ་བརྟེན་རྒྱུ་སྔོན་འགོག་བྱེད་དགོས།

45.拒绝毒品。

༤༥  དུག་རྫས་དང་ལེན་གཏན་ནས་མི་བྱེད།

46.农村使用卫生厕所，管理好禽畜粪便。

༤༦གྲོང་གསེབ་ཏུ་འཕྲོད་བརྟེན་གསང་སྤྱོད་བེད་སྤྱོད་དང་།མི་ཕྱུགས་ཀྱི་སྐྱག་གཅིན་ལ་དོ་དམ་ཡག་པོ་བྱ་དགོས།

47.戴头盔、系安全带；不超速、不酒驾、不分心驾驶、不疲劳驾驶；儿童使用安全座椅，减少道路交通伤害。

༤༧མགོ་ལ་བདེ་འཇགས་ཞྭ་མོ་གྱོན་པ་དང་།བདེ་འཇགས་སྐེ་རགས་བཅིངས་པ།མྱུར་ཚད་ཀྱི་ཚད་ལས་མི་སྒལ་བ།ཆང་རག་བཏུང་ནས་རླངས་འཁོར་མི་གཏོང་བ།ངལ་བས་དུབ་རྗེས་རླངས་འཁོར་མི་གཏོང་བ།བྱིས་པའི་བདེ་འཇགས་རྐུབ་སྟེགས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པ།འགྲིམ་འགྲུལ་དོན་རྐྱེན་ཉུང་དུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱེད་དགོས།

48.加强看护和教育，预防儿童溺水，科学救助溺水人员。

༤༨བྱིས་པར་གཅེས་སྐྱོང་དང་སློབ་གསོ་རྒྱག་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ་བྱིས་པ་ཆུ་ལ་བྱིང་བར་སྔོན་འགོག་དང་།ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་ཆུ་ལ་བྱིང་མཁན་སྐྱོབ་རྒྱུའི་རོགས་རམ་གནང་རོགས་ཞུ་དགོས།

49.冬季取暖注意通风，谨防一氧化碳中毒。

༤༩དགུན་ཁ་དྲོད་ལ་བསྟེན་དུས་མཁའ་རླུང་ཤར་གཏོང་ཐུབ་རྒྱུར་ཡིད་གཟབ་བྱས་ནས་དབྱང་གཅིག་ཐན་རྫས་དུག་ཕོག་རྒྱུར་དོགས་ཟོན་བྱ་དགོས།

50.主动接受婚前和孕前保健，适龄生育，孕期遵医嘱规范接受产前检查和妊娠风险筛查评估，住院分娩。

༥༠རང་འགུལ་ངང་གཉེན་སྒྲིག་མ་བྱས་གོང་དང་མངལ་མ་ཆགས་གོང་གི་བདེ་སྲུང་དང་ལེན་བྱེད་དགོས།ལོ་ན་འཚམ་པའི་ཕྲུ་གུ་སྐྱེ་བ།མངལ་ཆགས་དུས་སྨན་པའི་བཀའ་མངགས་ལྟར་ཕྲུ་གུ་མ་སྐྱེས་གོང་གི་བརྟག་དཔྱད་དང་མངལ་ཆགས་པའི་ཉེན་ཁའི་བརྟག་དཔྱད་དཔྱད་དཔོག་ཚད་ལྡན་དང་ལེན་བྱ་དགོས།

51.孩子出生后应尽早开始母乳喂养，满6个月时合理添加辅食。

༥༡ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་པའི་རྗེས་གང་མགྱོགས་ཨ་མའི་འོ་མ་སྟེར་དགོས་ལ། ཟླ་བ་དྲུག་ལོན་པའི་རྗེས་གཞི་ནས་ཟས་རིགས་གཞན་འོས་འཚམ་སྟེར་ན་འགྲིག

52.青少年要培养健康的行为生活方式，每天应坚持户外运动2小时以上，应较好掌握1项以上的运动技能，预防近视、超重与肥胖，避免网络成瘾和过早性行为。

༥༢གཞོན་ནུ་ལོ་ཆུང་ཚོར་བདེ་ཐང་གི་བྱ་སྤྱོད་དང་འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་གསོ་སྐྱོང་བྱ་དགོས།ཉིན་ལྟར་ཕྱི་རོལ་དུ་ལུས་རྩལ་ཆུ་ཚོད་གཉིས་ཡན་རྩེ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱ་དགོས།ལུས་རྩལ་ནུས་རྩལ་གཅིག་ཡན་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་བྱས་ནས་རྒྱང་སྒྲིབ་གི་ནད་དང་།ལུས་པོའི་ལྗིད་ཚད་ལྗིད་དྲགས་པ་།རྒྱགས་པ་ཆགས་པ་སོགས་སྔོན་འགོག་དང་།དྲ་རྒྱར་དབྱིངས་ཞུགས་པ་དང་ཆགས་སྤྱོད་སྔ་དྲགས་པ་མི་ཡོང་བའི་སྔོན་འགོག་བྱ་དགོས།

三、基本技能

གསུམ་པ། རྨང་གཞིའི་རྩལ་ནུས།

53.关注健康信息，能够正确获取、理解、甄别、应用健康信息。

༥༣    བདེ་ཐང་གི་ཆ་འཕྲིན་ལ་དོ་སྣང་བྱས་ཏེ། བདེ་ཐང་གི་ཆ་འཕྲིན་འཚོལ་བསྡུ་དང་།གོ་བ་ལེན་ཐུབ་པ།དབྱེ་སེལ་བྱེད་ཤེས་པ།བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཐུབ་པ་བཅས་བྱེད་དགོས།

54.会阅读食品标签，合理选择预包装食品。

༥༤བཟའ་བཅའི་ཤོག་བྱང་ཀློག་ཤེས་པ་བྱས་ནས་ལུགས་མཐུན་གྱི་སྔོན་ལ་ཐུམ་སྒྲིལ་བྱས་པའི་ཟས་རིགས་འདེམས་དགོས།

55.会识别常见危险标识，远离危险环境。

༥༥རྒྱུན་མཐོང་གི་ཉེན་ཁའི་མཚོན་རྟགས་ངོས་འཛིན་ཐུབ་པ་བྱས་ནས་ཉེན་ཁ་དེ་དག་དང་རྒྱང་ཐག་གང་རིང་བྱ་དགོས།

56.科学管理家庭常用药物，会阅读药品标签和说明书。

༥༦ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་ཁྱིམ་ཚང་ནང་གི་རྒྱུན་སྤྱོད་སྨན་རྫས་ལ་དོ་དོམ་དང་།སྨན་རྫས་ཀྱི་ཤོག་བྱང་དང་གསལ་བཤད་ཡི་གེ་ཀློག་ཤེས་པ་བྱ་དགོས།

57.会测量脉搏、体重、体温和血压。

༥༧  འཕར་རྩ་འཇལ་ཐུབ་པ་དང་།ལུས་པོའི་ལྗིད་ཚད་དང་ལུས་དྲོད་།ཁྲག་ཤེད་བཅས་འཇལ་ཤེས་པ་བྱ་དགོས།

58.需要紧急医疗救助时，会拨打120急救电话。

༥༨ཛ་དྲག་སྨན་བཅོས་རོགས་སྐྱོར་དགོས་དུས་།མྱུར་སྐྱོབ་ཁ་པར་༡༢༠རྒྱག་ཤེས་པ་བྱ་དགོས།

59.妥善存放和正确使用农药，谨防儿童接触。

༥༩ཞིང་སྨན་སོགས་དུག་ཡོད་པའི་དངོས་རྫས་ཉར་ཚགས་དང་བེད་སྤྱོད་ཡང་དག་པ་བྱས་ཏེ།བྱིས་པས་མི་རེག་པའི་སྔོན་འགོག་བྱ་དགོས།

60.遇到呼吸、心搏骤停的伤病员，会进行心肺复苏，学习使用自动体外除颤器（AED）。

༦༠དབུགས་ཆད་པ་དང་།སྙིང་མི་གཡུག་པའི་ནད་པའམ་རྨས་མ་འཕྲད་སྐབས་སྙིང་དང་གློ་བའི་ནུས་པ་སླར་གསོ་བྱེད་ཤེས་པ་བྱ་དགོས་།རང་འགུལ་ལུས་ཕྱིའི་འདར་སེལ་ཡོ་ཆས་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཤེས་པ་བྱ་དགོས།

61.发生创伤出血时，会进行止血、包扎；对怀疑骨折的伤员不要随意搬动。

༦༡རྨས་སྐྱོན་བྱུང་ནས་ཁྲག་མང་པོ་དོན་པའི་སྐབས་རྨ་རས་དཀྲིས་ཤེས་པ་བྱ་དགོས།གལ་སྲིད་རུལ་ཆག་གི་དོགས་པ་ཡོད་པའི་རྨས་མ་ཡིན་ཚེ་གང་བྱུང་དུ་སྤོ་བའམ་སྒུལ་བསྐྱོད་བྱེད་མི་རུང་།

62.会处理烧烫伤，会用腹部冲击法排出气道异物。

༦༢འཚིག་རྨས་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཤེས་པ་དང་།གསུས་པའི་རྡེག་རྡེབ་ཐབས་ཀྱིས་དབུགས་ལམ་གཞན་དངོས་ཕྱིར་ཕུད་ཤེས་པ་བྱ་དགོས

63.抢救触电者时，要首先切断电源，不要直接接触触电者。

༦༣གློག་འཁྱུད་པའི་མི་སྐྱོབ་དུས་དུས་ཐོག་མར་གློག་ཁུངས་བཀག་པ་ལས་ལག་པས་གློག་འཁྱུད་པའི་མི་ལ་ཐད་ཀར་འཆང་མི་རུང་།

64.发生建筑火灾时，拨打火警电话119，会自救逃生。

༦༤འཛུགས་སྐྲུན་དངོས་པོར་མེ་སྐྱོན་བྱུང་དུས་ལམ་སེང་མེ་སྐྱོན་ཁ་པར་༡༡༩ཉེན་བརྡའི་ཁ་པར་རྒྱབ་ནས་རང་སྐྱོབ་སྲོག་ཉེན་ལས་ཐར་ཐབས་བྱེད་དགོས།

65.发生滑坡、崩塌、泥石流等地质灾害和地震时，选择正确避险方式，会自救互救。

༦༥རི་ཉིལ་བ་དང་།རྡིབ་པ།འདམ་རྡོའི་ཆུ་རུད་སོགས་ས་གཤིས་གནོད་འཚེ་དང་ས་ཡོམ་བྱུང་སྐབས།ཉེན་གཡོལ་བྱེད་ཐབས་ཡང་དག་འདེམས་ན་རང་སྐྱོབ་མི་སྐྱོབ་བྱེད་ཐུབ་དགོས།

66.发生洪涝灾害时，选择正确避险方式，会自救互救。

༦༦ཆུ་ལོག་དང་ཞོད་སྐྱོན་གྱི་གནོད་འཚེ་བྱུང་སྐབས།ཉེན་གཡོལ་བྱེད་ཐབས་ཡང་དག་འདེམས་དགོས།