سايباغ سالۇنى تەرجىمىسى
ھەممىمىزگە مەلۇم خەنزۇتىلى دۆلىتىمىزنىڭ دۆلەت تىلى، لېكىن خەلقئارادا دۆلىتىمىزدىن سىرىت يەنە ئىككى دۆلەت خەنزۇتىلىنى ئۆزىنىڭ دۆلەت تىلى ياكى ھۆكىمەت تىلى قىلىپ بىكىتكەن.
تىل بىر دۆلەت مەدەنىيىتىنىڭ مۇھىم ۋاستىسى ، ئۇنىڭدا بىر دۆلەتنىڭ مەنىۋى كۈچى بار ، ئۇ بىر مىللەتنىڭ ئەقىل - پاراسىتىنىڭ ئىپادىسى . ھازىرقى جەمئىيەتتە تىلنىڭ كۈچىگە سەل قاراشقا بولمايدۇ ، ئۇ مەدەنىيەت تارقىتىشنىڭ ئاساسلىق شەكلى ، شۇڭا بارغانسېرى كۆپ كىشىلەر تىلغا ئەھمىيەت بېرىۋاتىدۇ ، دۆلىتىمىزدە خەنزۇ تىلى ئەنە شۇنداق . خەنزۇ تىلى مەدەنىيىتى مول ۋە چوڭقۇر بولۇپ ، سانسىزلىغان ئەجدادلارنىڭ ئەقىل - پاراسىتى مۇجەسسەملەنگەن . بۈگۈنگە قەدەر تەرەققىي قىلىپ ، ئادەمنىڭ غايەت زور يۈرەك قېنىنى سەرپ قىلدى . خەنزۇ تىلىنىڭ قۇدرەت تېپىشى بىلەن بارغانسېرى كۆپلىگەن دۆلەتلەر خەنزۇ تىلىنى ئۆگىنىشكە ۋە تارقىتىشقا باشلىدى ، خەنزۇ تىلىنىڭ خەلقئارادىكى ئورنى بارغانسېرى ئۆستى .
ئەلۋەتتە ، تارقىلىش دائىرىسىدىن ئېيتقاندا ، خەنزۇ تىلىنى ئىنگلىز تىلى ، فرانسۇز تىلى قاتارلىق تىللار بىلەن سېلىشتۇرغىلى بولمايدۇ ، لېكىن خەنزۇ تىلىنىڭ ئۆزگىچە گۈزەللىكى نۇرغۇن كىشىلەرنى جەلپ قىلدى ، نۇرغۇن دۆلەتلەر خەنزۇ تىلىنى ئۆگىنىشكە باشلىدى ، ھەتتا خەنزۇ تىلىنى ئۆز دۆلىتىنىڭ ھۆكۈمەت تىلى دەپ قارىدى ، بۇ جۇڭگو مەدەنىيىتىگە نىسبەتەن غايەت زور ئېتىراپ قىلىش ھېسابلىنىدۇ . قايسى دۆلەتلەر خەنزۇ تىلىنى ئۆز دۆلىتىنىڭ ھۆكۈمەت تىلى دەپ قارايدۇ ؟
مىڭ سۇلالىسىدىن باشلاپ ، نۇرغۇن مىڭ سۇلالىسى ئاھالىسى كۆچتى ، بۇ ھەرگىزمۇ چەت ئەلدىكى تۇرمۇش مىڭ سۇلالىسىدىن ياخشى دېگەنلىك ئەمەس ، ئۇ چاغدا مىڭ سۇلالىسىنىڭ ھۆكۈمرانلىقى ھەقىقەتەن كىشىلەرنىڭ كۆڭلىگە ياقمىغانىدى ، ئۇنىڭ ئۈستىگە بەزى گالۋاڭ تۈزۈملەر تۈپەيلىدىن مۇشۇنداق ئاقىۋەت كېلىپ چىقتى . بىراق بۇمۇ تىل تارقىتىشنىڭ مۇقەددىمىسىنى ئاچتى ، چۈنكى قەدىمكى زاماندا بىر خىل تىلنى تارقىتىشنىڭ ئەڭ ياخشى ئۇسۇلى چەت ئەللەرگە بېرىپ باشقا دۆلەتلەر بىلەن ئالاقە قىلىش ئىدى . بۇ بىر خىل ھۆكۈمەت تەرەپنىڭ تارقىلىش يولى ، كۆچمەنلەر بولسا يەنە بىر خىل يول ، بۇ كىشىلەر خەنزۇ تىلىنى تارقىتىدۇ ، ئۇلار بارىدىغان جاي دەل ھازىرقى سىنگاپور .
ھازىر شەرقىي جەنۇبى ئاسىياغا نۇرغۇن جۇڭگولۇقلار يىغىلدى ، جۇڭگولۇقلار بۇ رايوندا يېتەكچى ئورۇندا تۇرۇشقا باشلىدى ، ئۇلارنىڭ يەنە سۆز قىلىش ھوقۇقى بار ، بۇ كۈندىلىك تۇرمۇشتا ئىپادىلىنىدۇ . سىنگاپور جۇڭگولۇقلار ئەڭ كۆپ توپلىنىدىغان جاي ، سىنگاپور مۇستەقىل بولۇشتىن ئىلگىرى ، پۈتكۈل سىنگاپور رايونىنىڭ ھەممىسى دېگۈدەك جۇڭگولۇقلار ئىدى ، بۈگۈنكى كۈندە سىنگاپوردىكى جۇڭگولۇقلارنىڭ ئىگىلىگەن نىسبىتىمۇ % 70 تىن ئېشىپ كەتتى ، يەنى ھەر تۆت ئادەمنىڭ ئىچىدە ئۈچ ئادەم جۇڭگولۇق ئىدى . دەل شۇنداق بولغاچقا ، غايەت زور جۇڭگولۇقلار توپى سىنگاپورغا غايەت زور مەدەنىيەت تەربىيەسى ئېلىپ كەلدى ، خەنزۇ تىلىمۇ سىنگاپورنىڭ ھۆكۈمەت تىلى قىلىپ بېكىتىلدى ، خەنزۇ تىلى بىلەن ئىنگلىز تىلى تەڭ ئورۇنغا قويۇلدى . سىز كوچىدا ماڭغاندا ناھايىتى ئاسانلا تونۇش بولغان خەنزۇ تىلىنى ئاڭلايسىز ، بۇ سىرتتا ياشاۋاتقان جۇڭگولۇقلار ئۈچۈن ناھايىتى ئىللىق تۇيۇلىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ، سىنگاپور دۇنيادىكى بىردىنبىر جۇڭگونىڭ ئاددىيلاشتۇرۇلغان خەت شەكلىنى قوللانغان چەت ئەل دۆلىتى .
خەنزۇ يېزىقىمۇ خەنزۇ تىلىغا ئوخشاش ئەڭ بۇرۇنقى مۇرەككەپ تۈزۈلمىدىن بۈگۈنكى كۈندە ئاددىيلاشقان ھالەتكە كەلگەندە ، خەنزۇ تىلىنىڭ تەرەققىياتىمۇ جۇڭگو خەلقىنىڭ ئەقىل - پاراسىتىنىڭ نامايەندىسىگە ۋەكىللىك قىلىدۇ ، سىنگاپورنىڭ جۇڭگونىڭ ئاددىيلاشتۇرۇلغان خەت شەكلىنى قوللىنىشىمۇ قولايلىق كۆزدە تۇتۇلغان . ئۇنىڭ ئۈستىگە جۇڭگو مەدەنىيىتىنى چۈشىنىدىغان دوستلارنىڭ ھەممىسى خەنزۇ يېزىقىنىڭ ئاخىرىدا خەتتاتلىقتىن ئىبارەت بۇ مەدەنىيەتكە ئۆزگىرىدىغانلىقىنى بىلىدۇ . خەنزۇچە خەتنى ھەرقانداق يېزىق بىلەن سېلىشتۇرغىلى بولماسلىقى مۇمكىن .
سىنگاپوردىن باشقا ، پۈتۈن دۇنيادا يەنە بىر دۆلەت خەنزۇ تىلى ئىشلىتىدۇ ، بىراق بۇ دۆلەت نۇرغۇن كىشىلەرنى ھەيران قالدۇرىدۇ ، نۇرغۇن كىشىلەر ھەتتا بۇ دۆلەتنىڭ مەۋجۇتلۇقىنى ئاڭلاپ باقمىغان ، لېكىن نوپۇسى 600 مىڭدىن ئاشمايدىغان مۇشۇنداق بىر كىچىك دۆلەت خەنزۇ تىلىنى ئىشلىتىدۇ.
جەنۇبىي ئامېرىكا قىتئەسىدىكى بىرازىلىيەگە يېقىن جايدا سۇرىنام دەپ ئاتىلىدىغان بىر كىچىك دۆلەت بار ، پۈتكۈل دۆلەتتىكى جۇڭگولۇقلار 20 مىڭ ئەتراپىدا ، لېكىن ئۇلار ئاساسەن كېجيالار . نوپۇس نىسبىتى % 3 كە يەتمىسىمۇ ،خەنزۇتىلى دىيالىكىتىنىڭ بىرى بولغان كېجيا تىلى سۇرىنامنىڭ ھۆكۈمەت تىللىرىنىڭ بىرى دەپ بېكىتىلدى . كېجيا تىلى خەنزۇ تىلىنىڭ بىر خىلى بولۇش سۈپىتى بىلەن جۇڭگونىڭ مول ۋە چوڭقۇر مەدەنىيىتىنى نامايان قىلىپ ، كېجيا تىلىنى ھۆكۈمەت تىلى قىلىپ بېكىتكەن ، بۇنىڭدىن سۇرىنامنىڭ جۇڭگو مەدەنىيىتىنى ئېتىراپ قىلغانلىقى ۋە قوللىغانلىقىنى كۆرۈۋالغىلى بولىدۇ . ئەڭ گۈللەنگەن مەزگىلدە ، جۇڭگولۇقلار ئومۇمىي نوپۇسنىڭ ئۈچتىن بىر قىسمىنى ئىگىللىگەن ، بۇ يەردە نۇرغۇن خەنزۇچە گېزىت - ژۇرنال ، خەنزۇ تىلى مەكتىپى ۋە خەنزۇ لار ئاشخانىسى بار . جۇڭگولۇقلار بۇ يەردە ناھايىتى زور تەسىر كۈچى پەيدا قىلغان.
ئۇنىڭدىن باشقا 2005-يىلى مۇستەققىل بولغان شەرىقى تىمۇر دۆلىتىمۇ جۇڭگو ھۆكىمىتىنىڭ ياردىمىگە رەھمەت ئېيتىش ئۈچۈن خەنزۇتىلى مائارىپىنى يولغا قويدى، شۇنداقلا ئۆز دۆلىتىنىڭ پۇلىغا خەنزۇتىلى يېزىقىنى كىرگۈزدى.
ئۇنىڭدىن سىرت خەنزۇ تىلى ھۆكۈمەت تىلى قىلىنغان چەت ئەل رايونىلىرىدىن : بىرما شەنباڭ ئالاھىدە رايونى . بېرمىنىڭ شىمالىدىكى شەنباڭ ئالاھىدە رايونىدىمۇ خەنزۇ تىلى ھۆكۈمەت تىلى قىلىنغان . شەنباڭنىڭ بىرىنچى ئالاھىدە رايونى جۇڭگولۇقلار ئالاھىدە رايونى ، يەنى گوجيەن رايونى بولۇپ ، جۇڭگولۇقلار ئاساسلىق مىللەت ، ئومۇمىي خەلق خەنزۇ تىلىنى قوللىنىدۇ ، ئاددىيلاشتۇرۇلغان خەنزۇ يېزىقىنى يازىدۇ. ۋالار ئالاھىدە رايونى ، ۋالار ئۆزلىرىنى جۇڭگودىكى ۋازۇ مىللىتى بىلەن بىر مىللەت دەپ قارايدۇ، لېكىن خەنزۇ مەدەنىيىتىنىڭ تەسىرىگە چوڭقۇر ئۇچرىغان بولغاچقا بۇ رايۇندىمۇ خەنزۇتىلى ۋە خەنزۇيېزىقى ئالاھىدە رايوننىڭ ھۆكىمەت تىلى قىلىنغان. ئۈچىنچى ئالاھىدە رايون كېچىن شتاتى بولۇپ ، ئاساسلىق مىللەت كېچىن مىللىتى ، ئۆزىنى جىڭپو مىللىتى دەپ ئاتاپ ، ئېلىمىزنىڭ جىڭپو مىللىتى بىلەن بىر مىللەت دەپ قاراپ بۇلارمۇ خەنزۇتىلى ۋە يېزىقىنى ئۆز رايونىنىڭ مىللى ھۆكىمەت تىلى قىلغان. تۆتىنچى ئالاھىدە رايون شياۋمىڭلا . رايۇنىمۇ ئۆزلىرىنى جۇڭگۇلۇق دەپ قاراپ خەنزۇتىلى ۋە يېزىقىنى ئىشلىتىشنى ئومومىيۈزلۈك يولغا قويغان.
ئەلۋەتتە تايلاند برۇنېي قاتارلىق دۆلەتلەردىمۇ شۇنداق ، سىز خەنزۇ تىلىنى ئاڭلىيالايسىز ، لېكىن ئۇلار ھۆكۈمەت تەرىپىدىن ئېتىراپ قىلىنمايدۇ ، بۇ تولىمۇ ئەپسۇسلىنارلىق بىر ئىش . ئەلۋەتتە ، خەنزۇ تىلىنى ياخشى تارقىتالماسلىقتا يەنە خەنزۇ تىلىنىڭ ئۆزىدىكى ئامىل بار ، خەنزۇ تىلى دۇنيادا ئۆگىنىش بىر قەدەر قىيىن بولغان تىل . ئەگەر مەلۇم تۇغما تالانت بولمىسا ، كېيىن ئۆگىنىۋالغىلى بولمايدۇ ، ياۋروپا ، ئامېرىكا قىتئەسىدىكى نۇرغۇن كىشىلەر خەنزۇ تىلىنى بىلمەيدۇ ، مەيلى قانداق ئۆگەنسۇن ، ئۆگىنەلمەيدۇ . شۇڭا ، دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىكى ئوخشاش بولمىغان رايونلاردا مەخسۇس بەلگىلەنگەن تىل بار ، خەنزۇ تىلىنى تارقىتىش ئۈچۈن يەنە بەلگىلىك پۇرسەت كېرەك ، لېكىن ئىنكار قىلىشقا بولمايدىغىنى شۇكى . خەنزۇ تىلى بۈگۈنكى دۇنيادا ناھايىتى زور تەسىر پەيدا قىلدى ھەمدە يۈكسەك ئورۇنغا ئىگە بولدى .
ئەجىرىمىز ئۈچۈن ئاستىدىكى ئىلاننى بىر قېتىم بىسىپ قويۇڭ! رەھمەت!!!🌹🌹
