بۇ دۆلەت يوقىغىلى 50 يىل بولغان بولسىمۇ، پادىشاھ يەنىلا ھايات، يەنە خەلقنى دۆلەتنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشكە چاقىرىق قىلماقچى، خام خىيال دۇنيا تارىخىنىڭ تەرەققىياتىدىن قارىغاندا، كىچىك دۆلەت ياكى ئەمەلىي كۈچى يوق دۆلەت ھامان بوزەك قىلىنىدۇ. بۇنداق ئىشلار ماڭدامدا بىر ئۇچراپ تۇرىدۇ، مەسىلەن، ئىلگىرى سىككىم پادىشاھلىقى ھىمالايا تېغىنىڭ جەنۇبىي قىسمدىكى كىچىك دۆلەت ئىدى،
ئۇنىڭ زېمىن كۆلىمى 7096 كۋادرات كىلومېتىر بولۇپ، نوپۇسى تەخمىنەن 600 مىڭ ئەتراپىدا بولۇپ، بىر قىسىم چوڭ دۆلەتلەرنىڭ شەھەر رايونى چوڭلۇقىچىلىك كەلمەيتتى. سىككىم رىۋايەتكە باي دۆلەت، لېكىن قەدىمكى تارىخقا مۇناسىۋەتلىك تارىخىي ماتىرىياللار ناھايىتى ئاز تارقالغان، ئېنىق خاتىرىلەنگەن بىرىنچى ئەۋلاد پادىشاھ بولسا پونچۇگ نامگار. پونچۇگ 1642-يىلى سىككمنىڭ تەختىگە چىققان، ئۇنىڭ ھۆكۈمرانلىقى ئاستىدا، رېبچالار سىككىنلار بىلەن ئىناق ئۆتكەن. 1700-يىلى نىپال ئۇرۇشى پارتلاپ، نېپالدىكى گۇركا قوشۇنى سىككىنغا تاجاۋۇز قىلىپ كىرىپ، ناھايىتى تېزلا سىككىننىڭ ئەينى چاغدىكى پايتەختى لادازىنى ئىشغال قىلدى. سىككىم پادىشاھى ئەينى چاغدىكى چىڭ سۇلالىسى ھۆكۈمىتىدىن ياردەم تەلەپ قىلغان، چيەنلۇڭ خان ئىلگىرى-كېيىن بولۇپ ئىككى قېتىم ئەسكەر چىقىرىپ كورلارنى چىگرىدىن قوغلاپ چىقارغان. سىككىم ئەڭ سادىق ۋاسساللارنىڭ بىرى بولۇپ قالدى، ئۇ چىڭ سۇلالىسىنىڭ ئاخىرقى مەزگىللىرىدىمۇ ئولپان تاپشۇرۇشتا چىڭ تۇردى. ئەمما 1835-يىلى، يەنە ئەنگىلىيىنىڭ تاجاۋۇزىغا ئۇچرىغان. 1887- يىلى، ئەنگلىيە سىككىننى زورلۇق بىلەن ئىگىلىدى ھەمدە مەخسۇس خادىم ئەۋەتتى.
چىڭ سۇلالىسى ئوردىسى ئەينى چاغدا ئەنگلىيە بىلەن بولغان ئەمەلىي كۈچ جەھەتتىكى پەرق ناھايىتى زور ئىدى، شۇڭا ئۇ تەبىئىي ھالدا قايتا باشقۇرۇلمىغان ئىدى. تاكى 1918-يىلىغىچە، ئەنگىلىيە مۇستەملىكچىلىرى ھاكىمىيەتنى تاشى نامگار پادىشاھىغا تاپشۇرۇپ بەردى. ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشىدىن كېيىن، ئەنگلىيە جەنۇبىي ئاسىيادىكى مۇستەملىكە پائالىيەتلىرىنى ئاخىرلاشتۇردى، ھىندىستانمۇ مۇستەقىل دۆلەت قۇردى. ئەينى چاغدىكى ھىندىستان يەنە ئەنگىلىيىنىڭ جەنۇبىي ئاسىيادىكى كۆپ قىسىم مۇستەملىكە تېررىتورىيەسىگە ۋارىسلىق قىلغان، بۇنىڭ ئىچىدە سىككىننى ئۆز ئىچىگە ئالغان، 1947-يىلى ھىندىستان بىلەن سىككىم« ھازىرقى ھالەتنى ساقلاش كېلىشىمى» ئىمزالاپ، سىككىنغا داۋاملىق مەخسۇس خادىم ئەۋەتكەن. 1950-يىلى ھىندىستان سىككىننى« ھىندىستان بىلەن سىككىم تىنچلىق شەرتنامىسى» نى ئىمزالاشقا مەجبۇر قىلدى ھەمدە بۇنىڭدىن پايدىلىنىپ سىككىم پادىشاھلىقىنى ئۆزىنىڭ قوغدىشى ئاستىغا قويدى. ھەمدە دۆلەت مۇداپىئەسىدىن تارتىپ دىپلوماتىيە ۋە ئىقتىساد جەھەتتە ئومۇميۈزلۈك كونترول قىلىندى.
1968-يىلىغا كەلگەندە، گانتوك مەتبەئەگە قارشى نامايىش قىلىپ، مەتبەئەدىكى شىبەلەرنى بىكار قىلىشنى تەلەپ قىلدى. لېكىن 1973-يىلىغا كەلگەندە، ھىندىستان ئارمىيىسى گەنتوكقا كىرىپ، سىككىم ھۆكۈمىتىنىڭ بارلىق ھوقۇقىنى ئۆتكۈزۈۋالدى. بۇ ۋاقىتتا سىككىم خان جەمەتىنىڭ قازاسى شۈبھسىز ئۇنىڭ بوغۇزى بولۇپ، ھىندىستاندىن ئايرىلغۇسى كېلىدۇ. 1975-يىلى ھىندىستان قوشۇنى سىككىم پادىشاھلىقىنىڭ ئوردا مۇھاپىزەتچىلىرىنى تارقىتىۋەتتى. سىككىم پادىشاھىنى تەختتىن چۈشۈرۈپ، سىككىننى ھىندىستاننىڭ بىر ئىشتاتىغا ئايلاندۇردى. ئەينى چاغدىكى سىككىم پادىشاھى ئائىلىسىدىكىلەرنى ئېلىپ ئامېرىكىغا سەرگەردان بولۇپ بارغان ھەمدە ئامېرىكىدا سەرگەردان ھۆكۈمەت قۇرغان. 1982- يىلى سىككىم پادىشاھى پاردېن دوندۇپ نامجار ۋاپات بولغاندىن كېيىن، ۋەلىئەھدى ۋاڭچۇك تېنسېن نامجار تەختكە چىقىپ، 13- ئەۋلاد پادىشاھقا ئايلاندى.
ئۇ تەختكە چىققاندىن كېيىن ھەم ھىندىستاننىڭ سىككىننى يۇتۇۋېلىشىنى قانۇنسىز دەپ جاكارلىدى. ئۇنىڭدىن باشقا، پۇقرالارنى باش ئەگمەسلىككە دەۋەت قىلىپ، قوزغىلىپ ھىندىستان ھۆكۈمرانلىقىنى ئاغدۇرۇپ، ۋەتەننى قايتىدىن ئەسلىگە كەلتۈرۈشكە قارشى تۇرۇشى كېرەك. ئەمما بۇ يېڭى پادىشاھنىڭ چۇقان كۆتۈرۈشى بىلەن پۇقرالار ئاڭلىماسقا سالغاندەك بولدى، ئۇنداقتا نېمە ئۈچۈن شۇنداق بولىدۇ؟
ئەسلىدە ئۇلارنىڭ ھازىر مۇستەقىل بولغۇسى يوق ئىكەن. ھىندىستان ھۆكۈمىتى سىككىننى يۇتۇۋالغاندىن كېيىن بەلكىم سىككىم يەنە مۇستەقىل بولۇشى مۇمكىن، شۇڭا ھەر يىلى سىككىنغا ياردەم پۇلى بېرىدۇ. ئەمەلىيەتتە 12-ئەۋلاد سىككىم پادىشاھى پاردون دوپ نامگار تەختتىن چۈشكەندە بىر قېتىم ئومۇمىي خەلقنىڭ ئاۋازىغا قويغان، بېلەت تاشلاش نەتىجىسىدىن قارىغاندا، كۆپ قىسىم ئامما سىككىم پادىشاھلىقىنى بىكار قىلىپ، ھىندىستانغا قوشۇۋېتىشنى قوللىغان. بۇ چاغدىكى 13-ئەۋلاد پادىشاھ ئوتتۇرىغا چىقىپ مۇستەقىل بولۇش ئۈچۈن، ئالدى بىلەن شۇ چاغدىكى مۇھىتتا، سىككىم ئەسلىدە بىر كىچىك دۆلەت ئىدى، قوراللىق كۈچلەر ئارقىلىق دۆلەتنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ئەسلىدىنلا مىڭ بىر كېچە ئىدى، ئۇنىڭ ئۈستىگە سىككىننىڭ ئىچكى مۇھىتىدا غايەت زور ئۆزگىرىش بولدى، تۈرلۈك سەۋەبلەر بىلەن، ئاساسىي جەھەتتىن دۆلەتكە قايتىشتىن ئۈمىد قالمىدى.
ئەجىرىمىز ئۈچۈن ئاستىدىكى ئىلاننى بىر قېتىم بىسىپ قويۇڭ! رەھمەت!!!🌹🌹
